NIEUWE
1\0. 181.
Zondag 23 Juni 1878.
3e Jaargang.
Het Kamer-debat.
de twee nichten.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlemf 0.85
Buiten Haarlem franco per post1.
Afzonderlijke Nummers0 06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDA G.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 cents per advertentie a Contant.
Advert entiën worden uiterlijk D i n g s d a g- en V r ij d a g-
avond ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUEEÏ.
Er zij n vele bedenkelijke teeketien des
tjjds, welke aan alle vrienden van den gods
dienst, het recht, de vrijheid en de orde,
rechtmatige bezorgdheid inboezemen.
Toch zijn er, gelukkig, ook lichtpunten
aan den hemel van ons staats- en volks
leven.
Onder die moedgevende verschijnselen re
kenen wij de debatten, die thans in de
Tweede Kamer over de wet, regelende het
lager onderwijs, worden gevoerd.
En als wij dat zeggen, dan denken wij
daarbij aan de krachtige wijze, waarop door
de sprekers, aan de rechterzijde van 's Lands
Raadzaal gezeten, voor de vrijheid van het
bijzondere onderwijs wordt opgekomen.
In de jongste dagen heeft er een taal in
de hooge vergadering der volksvertegen
woordiging weerklonken, welke inderdaad
verkwikkelijk voor ieder vrijheidslievend ge
moed mag genoemd worden.
Met een warmte, een talent en een wel
sprekendheid, die de beste tijden uit onze
parlementaire geschiedenis in ieders geheu
gen moesten terugroepen, werd voor het
recht der minderheden tegenover het geweld
der meerderheid gepleit.
Een der meest verblijdende omstandighe
den, welke in de tot hiertoe ontwikkelde
discussie vielen waar te nemen, noemen wij
het feit der toenadering onder de verschil
lende nuances der gematigden gezien.
De heer Heydenrijck, wiens advies in de
zitting van Donderdag, onder de uitne-
mendsten mag worden gerangschikt, heeft
op die nieuwe partijformatie der toekomst,
met kernachtige juistheid gewezen.
Volgens het Dagblad welks verslagen
door onpartijdigheid en nauwkeurigheid
steeds uitmunten werd door den heer
Heydenrijck het volgende gezegd:
Spreker gelooft, dat deze langdurige
discussiën een zeer goeden invloed zullen
hebben op de nadere formatie der partjjen
in deze Kamer.
Wij hoorden toch o. a. den heer Wint-
gens die reeds in het Ministerie-Heemskerk
zitting nam, een rede uitspreken, waarin
wjj eenige toenadering meenden te bespeu
ren, gister mochten wij hooren den heer
FE UILLE TON.
III
ANNA EN MARIA.
Vervolg
Maar geduld! zeker ben ik goed, maar men
moet mij niet te hard op de teenen trappen.
Chut, mijne waardste!zeide haar echt
genoot, die het einde van hare opmerking ge
hoord had. Ziet gij, het is bijna onnoodig u te
zeggen> dat ik mij het hoofd zou laten afhouwen
om te bewijzen, dat Miriam niemand anders is
■dan de rijke Anna.
Op denzelfden dag, ging Pepita het kantoor
van mijnheer Delman door; zij bemerkte eene
hangkamer, waarop een bed geplaat.t was.
Welken hond huisvest men met zulke pracht
vroeg zij aan mevrouw Delman, die haar ver
gezelde.
Een hondriep deze uithebt gij dan ooit
■gezien, dat men een matrae, lakens en dekens aan
honden geeft? llet is Joseph, die daar slaapt.
Bastert, d.'e niet onduidelijk heeft laten
doorschemeren zijn vrees voor de allerver-
derfeljjkste theoriën, die tegenwoordig op
godsdienstig en zedelijk gebied worden ver
kondigd en waartegen ook in de Kamer
verzet bestaat.
»Spr. hoopt, dat er nog velen in deze
Kamer zijn, die na den heer van Houten
te hebben gehoord, zullen overkomen tot
onze zijde.»
Wanneer het toch waar is, dat wij de
aera intreden, die de heer van Houten be
doelt, dan zullen de rijen der liberale partij
wel wat worden gedund.
»En dan is de zegepraal aan de partij,
die in haar vaandel schrjjftde Nederland-
sche onafhankelijkheid onder het Vorsten
huis van Oranje, van de rechten en vrjjheden
der Grondwet, van de handhaving der vrij
heid, van de grondslagen der maatschappij,
van de rechten der kerkgenootschappen en
van de vrijheid van onderwijs.»
Merkwaardige woorden, hoopgevende pro
fetieAllen, die tegen het ongeloof en de
revolutie gekant zijn, vereenigd onder een
banier.
Maar dan ook geen openbaringen meer
van onzalige kerkelijke verdeeldheid, als
waartoe de Standaard-mannen bij de stem
bus van Goes, van Zevenbergen, van Arn
hem, met onvaderlandslievende en ongeloo-
vige uitsluitingszucht ophitsten.
Dan het strjjdeu van allen, die buigen
voor hetzelfde Kruis der eeuwige behoude
nis, tegen de machten der ontkenning en
verwoesting.
O, mocht die samenwerking, die verzoe
ning, een der uitkomsten zjjn, door de oa-
derwijsverdrukking der radicalen verkregen
er zou reden bestaan om de vervolgers der
minderheden voor hun politiek misdrijf ten
slotte dankbaar te wezen.
En inderdaad, als men tot in 's Lands
Raadzaal toe, de beginselen van het onge
loof hoort verdedigenals de bestormers
van Troon en Altaar niets meer ontzien en
alles durven aantastenals een moraal
zonder dogma, een Christendom zonder
Christus, voor de kinderen onze» volks,
voldoende wordt gerekend, dan is, dunkt
ons, het oogenblik daar, waarop het Kruis
in gevaar komt en tot zjjn beveiliging alle
Joseph, de zoon uwer zuster? uw neef?
riep Pepita uit.
Ja, zeker, zeide mevrouw Delman. Denkt
gij dan, dat, indien Joseph de zoon mijner zuster
niet ware, ik hem aangenomen, gekleed, gevoed
«n gehuisvest zou hebben? En inderdaad, ik
weiger hem niets. Hij heeft half zooveel linnen
als Daniël en ik. Daarom sta ik ook bekend
voor goed en liefdadig.
Dat kan wel zijn, zeide Pepita, maar gij
zult mij genoegen doen eene i andere kamer
aan Joseph te geven. Daniël heeft twee kamers,
eene is voor hem voldoende.
De andere is eene vriendenkamer, een ka
mer voor bijzondere gelegenheden, hernam me
vrouw Del man bitter-
Welnu! geen schoonere gelegenheid dan
die aan Joseph te geven. Overigens, mijne nicht
en ik willen het.
Die spreekwijze die de twee nichten ach-
tareenvolgens bezigden deed gelijk altijd het gesprek
een einde nemen.
Ziet gij, mijne waardstezeide mijnheer
man, die nog iets gevoelt voor den éénigeu
Naam, onder den Hemel tot zaligheid ge
geven, in het geweer moet komen.
Wat worden vele geschillen en verschillen
klein tegenover dat ontzettend groot gevaar.
Hartelijk hopen wij daarom dat de heer
Heydenrijck een goed profeet moge zjjn ge
weest en dat steeds meerderen zich zullen
scharen onder dat alleen reddend, alleen
ook de volken, gelijk de individuen heil
aanbrengend centrum- of middenpunt, het
Kruis van Golgotha.
Later hopen wjj nog nader bjj de on-
derwijs-debatten stil te staandoch reeds
nu brengen wjj onze warmste hulde aan
al de strjjders voor waarheid en recht. Ka
tholieken en Protestanten, wier getuigenis
zoo heerlijk in den boezem der volksver
tegenwoordiging geklonken heeft.
Slechts nog één punt, behalve dat der
toenadering tusschen alle anti-modernen en
anti-radicalen releveeren wij heden nog met
een enkel woord.
Wjj bedoelen de centralisatie, welke bjj
deze onderwijswet wordt beoogd.
De gemeenten worden ook op ouderwjjs-
terrein, met handen en voeten gebonden,
overgeleverd in de macht van den staat.
Staatsalmacht, dat is dan de Godheid,
die de revolutie ons voor den Almachtigen
God in de plaats geeft.
Yoor dien «Staatsgod» willen zjj, die hun
knie niet langer buigen voor den Drievul-
digen God, de kinderen dezer eeuw doen
knielen.
Ook daartegen protesteeren wjj, met allen
die met eerbiedige onderwerping aan de
gestelde machten, prjjs stellen op het be
houd van die vrjjheden bij de Grondwet ge
waarborgd.
De Grondwetgever heeft de centralisatie
ook niet op het gebied van het onderwjjs,
gewild of beoogd.
Het lager onderwjjs, een zaak der Ge
meenten, door dat beginsel werden de
mannen van 48 bjj ons te land zeer be
paald geleid.
Wel verre dus, dat deze onderwjjswet
zou wezen een wet van progessie is zij
een wet van reactie.
De quasi-vrjjiieidsvrienden zjjn de grootste
vrjjheidsvjjandeu.
Delman tot zijne vrouw. die. hem deze gebeurtenis
verhaaldeals ik u eens zeide, dat ik mijn hoofd
zou laten afslaan, als Pepita de rijke Anna niet
is.
Dan zou uw hoofd reeds lang van uwe
schouders zijn, zeide zijne vrouw, want sedert
dezen morgen hebt gij het tweemaal voor Miriam
en driemaal voor Pepita ten beste willen geven.
Wat er ook van zij. besloot mijnheer Del
man deftig, Pepita is Anna, ten minste, voegde
hij er zeer naïf bij als het Miriam niet is.
IV.
HET BOSCIIJE.
Gedurende een jaar, dat de juffrouwen Fer
nandez het hotel Pymodan bewoonden, bleef alles
in denzelfden toestand, Mijnheer Delman, niet
tegenstaande zijne groote slimheid, had nog niet
kunnen ontdekken wie der beide nichten de rijke
was. Mevrouw Delman uitsluitend met de zorg
voor het huishonden belast, verontrustte er zich
Van de zich noemende vrjjzinnigen heb
ben wjj het ergste, steeds erger nog, te
wachten.
Tegenover hun leus van verdrukking:
centralisatie, stellen wij die der vrjjheid:
decentralisatie.
Aan onze geestverwanten in de Kamer
laten wjj het gerust over voor dat begin
sel, zjj het dan ook voorloopig te vergeefs,
ook ten aanzien van het onderwjjs op te
komen.
Welke gevaren ook dreigen, de gods
dienst en de ware vrjjheid zullen in het
eind zeker overwinnen! D. M.
Het OOSTEN.
Uit Weenen ontving the Daily Chronicle
een uit goede bron geput bericht, dat de
typhuskoortsen vreeselijke verwoestingen
aanrichten onder de Russische troepen in
Bulgarije. Den 13en Juni bedroeg het aan
tal zieken drie en vijftig duizend, en was
het sterftecjjfer 5 ten honderd. Dit is dan
ook de hoofdoorzaak dat generaal Todleben
naar St. Petersburg heeft geschreven en
de Regeering dringend uitnoodigt, het Con
gres te bespoedigen, daar het klimaat van
Zuidelijk Bulgarjje zeer nadeelig is voor de
Russische troepen.
De Heeren in Berljjn schijnen het in
zooverre reeds eens geworden te zjjn, dat de
vrees voor oorlog een weinig op den achter
grond geraakt. Volgens het oordeel der meeste
bladen heeft Lord Salisbury door de circu
laire, en door de afzonderljjke schikking
met Rusland, waarmede hjj op het Congres
verscheen, getoond dat hjj inderdaad is
waarvoor men hem hield. Hjj heeft tegen
het tractaat van San Stefano geprotesteerd
om het in zjjn geheel aan te nemen. Graaf
Andrassy speelt eene zeer treurige, maar
volkomen verdiende rolzjjn grootste vijand
op het Congres is Engeland daarom, omdat
hjj vóór het Congres Engelands ergste te
genstander was. Andrassy's eerste fout was,
dat hjj den oorlog gedoogde. Deze fout
zou men hem echter nog kunnen vergeven.
Zjjne tweede was, dat hij werkeloos bleef,
toen Rusland zijne beloften tegenover Oos-
tenrjjk brak, Adrianopel bezette en Bul
garjje autonoom maakte. Toen belette hem
zjjne eerzucht den Keizer de keus te laten
weinig over. Ik geloof wel, dat zuster Rosa het
wist, maar zij zeide niets, en wij zullen insgelijks
zoo doen. Wat de twee geheimzinnige weezen
betreft, het geheim werd zoo goed door haar
bewaard dat het was alsof er geen bestond.
Daniel en Joseph, onophoudelijk op het kantoor
of buiten het hotel werkzaam, zagen de meisjes
op het uur van den maaltijd en altijd onder de oogen
hunner ouders, zoodat er weinig woorden onder
hen gewisseld werden. Op een zomeravond van
het jaar 1818 begaven de meisjes zich naar den
tuin om wat versche lucht te scheppen; zij gingen
in een boschje ,van kamperfoelie en jasmyn, en
namen in een prieel plaats.
Na over hunne ouders en den jschoonen Spaan-
schen hemel gesproken te hebben vervielen zij
in eene zoete mijmering. Weldra hoorden zij
voetstappen op het zand kraken en erkenden zij
de stemmen der jongelieden. Zij wilden hen roepen,
toen de naam van Anna, door hen geuit, haar deed
zwijgen.
Wordt vervolgd).
rami
AGITE MA NON AGITATE.
