NIEUWE
No. 180.
Zondag 21 Juli 1878.
3e Jaargang.
Aan de Katholieke Huisvaders
vau Haarlem.
Aan
Zijne Majesteit den Koning,
DE FINALE.
Aan de Eerste Kamer der Staten-
Generaal
Zulk een finale paste trouwens bij het
geheele stuk.
HAARIjE
(lOlIBMT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem0,85
Buiten Haarlem franco per post1,
Afzonderlijke Nummers0.06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATEEDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
De weken lang met volharding gevoer-
den strijd der minderheid in de Tweede
Kamer is vruchteloos gebleven. De slag is
gevallen en de uitkomst heeft ons niet ver
rast. De Tweede Kamer heeft Donderdag
11. de onderwijswet met 52 tegen 30 stemmen
aangenomen.
De liberalen, de volgelingen van Kap-
pejjne, hebben gezegevierd maar het volks
onderwijs is niet gebaat, doch geschaad.
Slechts persoonlijke belangen zijn gediend,
de politieke onderworpenheid van de ge
meentebesturen is beslist en de vrjjheid van
geweten is aan banden gelegd door den
krachtigen hefboom van het materieel be
lang.
Toch er gloort nog een zonnestraaltje
aan den donkeren horizon. Er zijn nog twee
vuurproeven die de nieuwe onderwijswet
heeft te ondergaan. Laten we hopen dat de
Eerste Kamer recht doe wedervaren aan
de dappere kampioenen der minderheid en
aan de meerderheid van het volk dat deze
wet niet gevraagd heeft en niet in werking
verlangt. Mocht ook op deze verwachting
teleurstelling volgen dan blijft ons nog de
weigering der koninklijke sanctie.
Al heeft ons petitionnement aan de
Tweede Kamer niet gebaat, wij zullen ons
door dien ongunstigen uitslag niet laten
afschrikken, maar met vernieuwde krachten
en met nieuwen moed adressen zenden aan
de Eerste Kamer en indien 't noodis is aan
Z. M. den Koning.
Katholieke huisvaders van Haarlem wij
uoodigen u thans wederom met versterkten
aandrang uit de petitien met uwe handtee-
keningen te bekrachtigen.
Van af Maandag a. s. liggen op ons
bureel (Jansstraat 25twee adressen ter
teekening van den volgenden inhoud.
Geven met verschuldigden eerbied te kennen
de ondergeteekenden, hoofden van huisgezinnen
in de gemeente Haarlem.
dat zij kennis genomen hebben van het Wets
ontwerp ter herziening der Wet van 13 Augus
tus 1857 (Staatsblad No 103) tot regeling van
het Lager Onderwijs, door de Tweede Kamer
aangenomen den 18 Juli 11.
dat zij in dit Ontwerp de bestendiging zien
*an alles, wat, naar hunne innigste overtuiging,
de Openbare school voor hen onbruikbaar maakt;
dat zij tevens daarin ontdekken het onloochen
bare streven, om aan het eenig hun gebleven
hulpmiddelde Bijzondere School, onder schijn
bare eerbiediging van haar recht, het bestaan
onmogelijk te maken;
dat zij zich daarom wenden tot uwe Verga
dering, met het eerbiedig verzoek, genoemd
Wetsontwerp niet te willen goedkeuren.
Hetwelk doende enz.
SIRE!
He ondergeteekendenhoofden van huisgezin
nen uit de gemeente Haarlem geven met ver
schuldigden eerbied aan Uwe Majesteit te kennen
dat zij kennis hebben genomen van het door
de Tweede en Eerste Kamer der Staten-Generaal
aangenomen Wetsontwerp tot herziening der Wet
van 13 Augustus 1857 (Staatsblad No 103) tot
regeling van het Lager Onderwijs
dat zij in genoemd ontwerp blijven zien de
bestendiging van alleswatnaar hun innigste
overtuiging, de Openbare School voor hen on
bruikbaar maakt;
dat zij tevens daarin ontdekken het onloochen
bare streven, om aan het eenig hun overgebleven
hulpmiddel, de Bijzondere School, onder schijn
bare eerbiediging van haar recht, het bestaan
onmogelijk te maken
SIRE!
De ondergeteekenden wenschen in hun kinde
ren te zien voortleven de liefde tot het Vader
land, de trouw aan het Vorstenhuis, den eerbied
jegens den Koning, waarop zij roem dragen er.
die zij in kalme als onrustige tijden toonen en
zullen blijven toonen.
Zij erkennen als den grondslag dier verheven
deugden de beginselen door het Christelijk on
derwijs en de Christelijke opvoeding der Bijzon
dere School ingeprent.
Zij zien echter in genoemd Wetsontwerp aan
de Bijzondere School de grondwettige vrijheid
weigerenhet grondwettige recht tot bestaan be
perken de middelen tot bestaan ontzeggende
kracht tot ontwikkeling ontnemen; zij zien de
Openbare School in een met hun geweten strij
dige richting versterkt, uitgebreid, begunstigd.
Waarom zij, vertrouwende op Uwer Majesteits
liefde voor al hare onderdanen, op de recht
vaardigheid, die de luister is van Haar kroon,
op de wijsheid die zij Haar dagelijks van den
Hemel toebidden
Van Uwe Majesteit nederig en eerbiedig ver
zoeken dat het Haar moge behagen aan ge
noemd Wetsontwerp Hare koninklijke goedkeu
ring' te onthouden.
Hetwelk doende
van Uwe Majesteit
de getrouwe onderdanen:
De adressen gericht aan de Eerste Kamer
worden onmiddellijk verzonden. Die aan
Z. M. den Koning zullen door ons opge
zonden worden aan de Redactie van De
Tijd,, welke maatregelen zal nemen dat de
gezamenlijke adressen van het geheele land
ten bekwame tijde in het koninklijk paleis
zullen bezorgd worden.
Katholieke huisvaders van Haarlem toont
ook thans weder dat de belangen van den
Staat maar vooral het welzjjn uwer kinde
ren u ter harte gaat. Teekent allen de beide
adressen opdat wij bevrijd worden van eene
onzalige schoolwet die het liberalisme ons
goed of kwaadschiks op wil dringen.
De Redactie.
Het lied der verdrukking, 'twelk dooi
de Tweede Kamer der Staten-Generaal in
de jongste weken werd gecomponeerdis
thans voltooid.
In de zittingen vanjl. Donderdag werden
de laatste noten op het papier gezet.
De grondtoon is die der revolutiegeweld
gaat hoven recht.
Onbarmhartig ging de parlementaire
meerderheid tegenover de feitelijke meerder
heid in het land te werk.
Al de pleidooien, door de ware vrienden
der vrijheid, met zoo groote welsprekend
heid dikwerf, geleverd, konden en mochten
niet baten.
't Was eenmaal in den raad der libera
listische wijsheid besloten, dat de kinderen
onzes volks moesten blijven overgeleverd
aan de macht eener openbare school, waarin
het teeken des kruises, in zijn volle en hoog
heerlijke beteekenis, althans in den
regel, weersproken zal worden.
En tegen die ontaarding der volksschool
kan de bijzondere school, naar de bedoeling
der aangenomen ivet althans, geen uitkomst
bieden.
Alles is beproefd om het vrije onderwijs
te dooden.
De kinderen van Nederland moeten ont
trokken worden (zóó decreteerde het radica
lisme) aan den invloed van Godsdienst en
Kerk.
In elke strofe van het lied der nieuwe
wet trilt de toon der verdrukking.
Elke poging, door edele vaderlanders in
de Kamer gewaagd, om die tirannieke
o O 7
strekking der wet minstens iets te verzachten
stuitte af op die onaandoenlijkheid voor
iederen gewetenskreet, welke de libertijnen
zoo droevig en rampzalig kenmerkt.
De stemmen waren geteld; de genius
der historie zal ze eenmaal wegenen ze
zeker veel te licht bevinden.
Niet alleen wilde de parlementaire meer
derheid, samenzwerende tegen de vrijheid,
niet weten van het recht der meerderheid
in den lande op ondersteuning harer vrye
school, ondanks de meesten wel moeten
opbrengen Toor de openbare school der min
sten, maar de bijzondere school uitslui
tende van alle lusten, der O verheids-school
verzekerd, onderwerpt men haar wel aan
dezelfde lasten als de laatstbedoelde.
Schier elk artikel houdt boeien in, bestemd
het bijzonder onderwijs om de grondwettig-
vrije leden te slaan.
Tegen de duidelijke bedoeling van den
grondwetgever in smeedde men die ketenen.
o o
Zoo loopt er een waarlijk roode draad
van vervolging van het vrije onderwijs door
het geheel weefsel der radicalistische wet,
of (om bij ons oorspronkelijk beeld te
blijven) deze gansche wets-compositie wordt
door één grondtoon van verdrukking be-
heerscht.
Geldt dit van elke afdeeling van dit jam
merlijk wetsdicht, de finale zet de kroon
op het werk.
Wij hebben hier het oog op de doorge
dreven bepaling, volgens welke aan bedeelde
ouders de dwang wordt opgelegd »hun kroost
naar de school te zenden."
Maar ook daar, waar de gelegenheid voor
bijzonder onderwijs ontbreekt, en ondanks
het geweten der behoeftige ouders tegen de
Staatsschool bezwaar mocht hebben, moet de
bedeelde, omdat hij arm is, zijn kroost zen
den naar een school, welker richting hem
tegenstaat.
En dat heet men dan vrijheid! En tot
het in 't leven treden van zulke dwangbe-
palingen werkten zelfs volgelingen van wijlen
Mr. Thorbecke mede, hoe wel die staatsman
steeds voor de vrijheid, ook van onderwijs
met warmte opkwam, gelijk in deze onder-
wijs-discussie door den waardigen en gemoe
delijken Saaijinans Vader, eerlijk werd erkend
Voor de niet-onvermogenden durfde Mr.
Kappeijne geen leerdwang voorstellen doch
voor de onvermogenden wel.
Het radicalisme gaat dus uit van de
stelling, dat de conscientie-vrijheid der armen
niet geëerbiedigd behoeft te worden.
Met den voet der wet mag men des
armen geweten drukken.
Te vergeefs vroeg nog de heer Barge aan
de meerderheid genade voor de behoeftigen;
zelfs die vrijheids-aalmoes voor de armen
werd den vrienden der vrijheid geweigerd.
De parlementaire meerderheid bleef ge
trouw aan haar themaverdrukking en nog
eens: verdrukking.
Door 52 stemmen werd in 't eind de
tirannieke wet aangenomen. Dertig leden
der Kamer teekenden door hun afwijzend
votum protest tegen deze miskenning der
volks-vrijheid aan.
De macht der duisternis triumfeerde;
maar slechts tijdelijk.
Er blijft troost in deze nationale smart.
't Was de heer Barge, die ze der Natie
aanbood en wel in zijn heerlijk advies, van
zoo onschatbare waarde den 9en Juli jl.
bij de behandeling der groote quaestie van
»de Christelijke deugden" op de neutrale
school uitgebracht.
Bij die gelegenheid resumeerde de heer
Barge de beteekenis van den schoolstrijd, in
de volgende kernachtige voor geen tegen
spraak vatbare woorden
Tegenover de oude wereldbeschouwingen
die het positieve Christendom tot uitgangs
punt heeft, staat de nieuwe, moderne we
reldbeschouwing als gevolg der moderne
godsdienstige begrippen. Beide strijden om
de toekomst, en daarom ook niet alleen
daarom want er zijn nog andere redenen
maar daarom ook hechten beide zooveel aan
de volksschool; want wie de volksschool
heeft, heeft de toekomst. Wat heden de
school is, zal morgen het volk zijn. Daarom
heden een school met positief Christendom
morgen een volk dat positief Christelijk is
maar heden een school zonder dat Chris
tendom en morgen ook een volk zonder dat
Christendom.
En zou het dan ook zoo heel toevallig
o
zijn dat de plaats, die men in den strijd
tusschen de twee wereldbeschouwingen in
neemt, bijna altjjd de plaats aanduidt, die
men inneemt in den schoolstrijd? Bijna zon
der uitzondering kan men uit het antwoord
dat iemand geeft op de vraag: gelooft gij
in de Godheid van Christus? opmaken of
hij een voor- of tegenstander van de neu
trale school is. Nu duiden wij niemand zijn
ijver voor zijne wereldbeschouwing ook
bij deze schoolquaestie ten kwade, maar
daarom eischen wij en, ik heb het reeds
vroeger bij deze discussie gezegd, wij staan
daarbij op een volkomen grondwettig stand
punt voor beide gelijke rechten. Daarom
zeiden wij bij de algemeene beschouwingen.
Laat ieder zijn eigen wapen betalen, of be
taal beider wapen uit de gemeenschappe
lijke kas. En daarom zeggen wij nu: Als
gij ons nu toch wilt blijven bestrijden met
het wapen dat gij ook ons laat betalen,
strijdt dan ten minste niet onder onze leus
en hijsch dan niet onze vlag op het bol
werk dat is opgeworpen en versterkt om
ons te bestrijden.
»Zal ons dat baten, Mijnheer de Voor
:tjind]
AGITE MA NON AGITATE.
Dienstaanbiedingen 25 cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk D i n g s d a g- en V r ij d a g-
avond ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUEEL
