NIEUWE
No. 194.
Donderdag 8 Augustus 1878.
3e Jaargang.
Eene quasi aardigheid.
FE UIL LET ON.
DE DOCHTER VAN DEN
UITGEWEKENE.
Het Materialisme voor de
Rechtbank.
Een afschrikwekkend voorbeeld.
Moderne Paedagogiek.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 mnnnden voor Haarlem0,85
Buiten Haarlem franco per post. 1.
Afzonderlijke Nummers0.06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
mnhesdhit
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5 u
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dingsdag- en Vrijdag-
avond ingewacht.
Uitgevers KÜPPEES LAUREY.
Het jongste nommer van het Wagening-
sche Weekblad bevat het volgende bericht
dat wij der moeite wel waard achten in
onze kolommen te plaatsen.
„De Haagsche Zangvoreeniging Caecttia" heeft
te Parijs twee hoofdprijzen behaald en is W oens
dag jl. in den Haag met bijzondere eerbewij-
zingen ontvangen. Een vriend schrijft ons: „ik
geloof niet dat er ooit een zoo groote en fijne
optocht heeft plaats gehad behalve bij het
Oranjefeest. Maar 't gold ook de inhaling
van Sint Caecilia." Hij wil wedden, dat de
Eoomsche Geestelijkheid zich in de handen
wrijft van blijdschap.
Wel mogelijk. Toch moet erkend worden,
dat de Eoomsche Kerk de kunst heel wat meer
genegen is en in de hand werkt dan de Pro-
testantsche. Dat dit tot eer van laatstgenoem
de zijn zou, durven we niet beweren.
In elk geval verheugen we ons over de goede
figuur, die onze zangers te Parijs gemaakt
hebben.
Ook wij verheugen ons in het succes
dat de Haagsche Liedertafel te Parijs heeft
gehad en de lauweren die den vaderlandsche
zangers ten deel zijn gevallen. Wij verheu-
ger ons tevens over de bijzondere eerbewij-
zingen welke genoemde vereeniging bij
hare terugkomst in de residentie zijn aan
geboden. In zoo verre staan we dus op 't
zelfde standpunt als de vriend van 't Wa-
geningsche Weekblad. Waarom die vriend
nu wedden wil dat de Roomsche Geeste
lijkheid zich van blijdschap in de handen
wrijft, hegrijpen we niet.
De heeren Geestelijken zullen over den
triomf der Haagsche Liedertafel niet meer
of minder enthusiasme dan ieder ander aan
den dag gelegd hebben. Het is dus eene
flauwe aardigheid van het W. Wom,
ouder gewoonte, onze eerwaarde Geestelijk
heid overal te pas of te onpas bij te noe
men. Of is soms de naam der Liedertafel
hier de steen des aanstoots voor de Redactie
van het W. W? Die naam klinkt waar
schijnlijk te Roomsch en gaf de Redactie
aanleiding een quasi aardigheid te debiteeren
die echter alle actualiteit mist en te ver
gezocht is. Dat begreep de Redactie ook
en om nu een doekje voor 't bloeden te
geven krijgt de Roomsche kerk een pluimpje
Over hare a-euesenheid tot de kunst. In dit
o
Vervolg.
Maar de dag brak aan, waarop het werken
e'i het verdriet de arme bedroefde moeder deden
bezwijken. Dag en nacht aan liet hoofdeneinde
'lor zieke gezeten, was Christine ontroostbaar haar
niet iri het leven te kunnen houden. De markies
was zelden te huis. Op een avond bad een pries
ter
met zachte stem in eene groote kamer de
Scheden der stervendenChristine antwoordde
met godsvrucht, ten minste indien het snikken
hare woorden niet onderbrakde waskaars wierp
nen trillend licht op dit droevig tooneel. Eensklaps
Werd de deur geopenden de markies wierp
zich voor het sterfbed zijner vrouw neder, vroeg
°m vergeving, en beloofde haar in het vervolg
Verstnndiger te handelengetroffen door dit be-
lo'uv ofschoon het te laat was, reikte de mar-
ozm haren knielenden echtgenoot de hand,
geval, geachte Redactie van het W. W.
wrijven onze Geestelijken zich de handen,
omdat zij ze nimmer bezoedeld hebben aan
kunstvernieling en andere daden van wan-
dalisme, De Roomsch Katholieke Kerk heeft
ten allen tijde kunsten en wetenschappen
geprotegeerd en aangekweekt. Die zulks
loochent is een lasteraar.
Maar de witkwast van het protestantisme
mitsgaders de tegenwerking en vernieling
met al den aankleve van dien hebben veel
doen verdwijnen wat luister aanbracht en
overtuigende bewijzen van den kunstzin der
Roomsche Kerk. In dit opzicht wrijven
we ons werkelijk de handen van blijdschap
en in dien geest zou de aardigheid van het
W. W. ook ad rem zijn.
De correspondent van het meergemelde
weekblad zij in 't vervolg wat voorzichtiger
in de behandeling zijner vertoogen opdat
de Redactie geen reden moge krijgen uit te
roepen verlos ons van zulke vrienden
Het materialisme is voor het hof van
assises van de Seine verschenen.
Niet een of twee materialisten maar
liet materialismeomdat de personen die op
de bank der beschuldigden gezeten hebben,
waardig zijn de godloochenende wetenschap
te vertegenwoordigen. Zij hebben deze niet
uitgevonden maar zeker wonderlijk toege
past. Zij hebben er de wet hunner zeden
zoowel als van hun verstand van gemaakt.
Bij hen is zij niet als eenvoudige theorie
gebleven, zij is beoefend en tot het logisch
einde van hare natuurlijke ontwikkeling
gekomen.
Lebiez en Barre leeraarden het materia-
lismus in openbare conferentie. De pers
zon aan Lebiez een nieuw machtig middel
voor de verspreiding zijner denkbeelden aan
de hand <Joen. Men weet op welke wijze
Lebiez met zijn vriend Barre de melkvrouw
Gillet doodden en het lichaam in stukken
sneden. Het geld van het ongelukkige
slachtoffer moest dienen voor de oprichting
van een materialistisch blad.
Zoo ver gaat de verblinding van het
moderne heidendom. Zoo diep kan de rnensck
beval hein Christine aan, en stierf na liem ha
ren zegen gegeven te hebben.
Mejuffrouw Vanbaert, eene oude dame, die
zeer rijk en uiterst gierig was,had, gedurende het leven
der markiezin, voor deze veel achting gehad, en
had haar om de huur van het huisje, dat het
arme huisgezin bewoonde, niet durven lastig val
len. Maar na den dood van mevrouw d' Amorcy
dreigde deze dame den markies aan de deur te
zetten. Christine ging voort met. zich doorwerken
uit te putten, ten einde aan de ellende te ont
snappen. De eenzaamheid, waarin zij verkeerde,
daar haar vader zelden te huis was, maakte
haren last nog drukkender; omdat zij arm en
verlaten was, geloofde elkeen het recht te heli-
ben haar te beleedigen.
Eens keerde zij weder, na den prijs voor haar
werk ontvangen te hebben, en was verheugd
noch opgemerkt noeh vervolgd te zijn geworden,
toen zij zich hij het inslaan eener straat door
een troep jongelieden omringd zag, die juist de
kroeg luidden verlaten, cn in hunne brooddron
kenheid haar den weg versperden. Christine wilde
vallen wanneer liij het geloof verzakende,
in de armen valt van het materialisme, dat
tot daden voert waarover heidenen en kan
nibalen zich zouden schamen.
En zulke onverlaten vinden nog hoorders
en vereerders in de stad die vermeent aan
de spits der beschaving te staan
Gefiihrlich ist 's den Leu zu wecken
Gefahrlich ist des Tigers Zahn
Doch das Schrecklichste der Schrecken
Das ist der Mensch in seinem Walm!
Als een bewijs van de slechte manieren
in de pers en van de uitspattingen, waar
toe het ongebreideld vernuft verrallen
kan, signaleeren wij de plaat met haar
bijschrift voorkomende in het laatst ver
schenen nommer van de Nederlandsche Spec
tator. Wij laten de beschrijving van het
misselijk product eener vuile teekenstift ach
terwege. Het zij genoeg te vermelden dat
ook in dit product der radicale pers de
eerbiedwaardige Geestelijkheid gehoond en
de Katholieken daardoor gegriefd worden.
En toch werd de Ned. Spectator vroeger
door velen beschouwd en geschat als een
orgaan van de wetenschap en het intellect.
Thans leert dat blaadje, in een afschrik
wekkend voorbeeld, waartoe de wetenschap
pelijke eigenwaan niet al vervallen kan.
Uilenspiegel, gij hebt uwen meester ge
vonden
Te Leeuwarden werd in de vorige week
de vergadering gehouden der vereeniging
voor paedagogiek. Onder meer andere on
derwerpen die in deze bijeenkomst behan
deld werden kwam ook de vraag: Hoe
heeft de onderwijzer te handelen bij de toe
nemende verslapping der ouderlijke tucht
Deze vraag werd ingeleid door den heer
J. Braun van Amsterdam.
Spreker noemde als redenen van de ver
mindering van de ouderlijke tucht op: de
geest van de emancipatie, die alom door
dringt, het meer en meer wegvallen van
scherpe lijnen, die de maatschappelijke stan
den scheiden, de verminderde huiselijkheid
der ouders, de hooger opgevoerde verstan-
eerst om hulp roepen, maar daar zij de nutte
loosheid hiervan in die verlaten straat inzag, zoo
maakte zij zich uit hunne handen los, en een
der zware hamers oplichtende, die aan de straat
deuren hangen, vluchtte zij op de plaats van een
groot hotel, op het oogenblik, dat de eigenares
zich gereed maakte het te verlaten, en zij bevond
zich tegenover eene driftige en nieuwsgierige
oude vrouw, die verstoord was over een dergelijk
bezoek op zulk een uur van den dag. Toen het
jonge meisje bewogen en bevend de oorzaak van
haren schrik had medegedeeld, gaf (1e oude
dame haren dienstboden het bevel het meisje
de deur uit te werpen, terwijl zij haar nog
daarenboven den naam van onbeschaamde toe
wierp.
O Mevrouwzcide Christine, in tranen los
barstende en (le handen samenvouwende, nim
mer is de dochter van den markies d' Amorcy
van eerloosheid verdacht geworden; het ongeluk
heeft hare ouders kunnen treffen, maar het heeft
haar niet verlaagd.
Op den naam van d' Amorcy, nam de oude-
delijke ontwikkeling der kinderen. Als mid
del van herstel noemde hij, dat de onder
wijzer de kinderen moest doen gevoelen,
dat hij als opvoeder zoowel zijn rechten
als zijn verplichtingen heeft; dat hij met
zachtmoedigheid maar met ernst zijn wil
en de onderwerping der kinderen daaraan
moet handhaven en bii de toenemende ont
wikkeling der verstandelijke vermogens, hun
het besef hunner plichten moet doen ge
voelen en doen hegrijpen, dat zij te hoog
staan om toe te geven aan booze nei
gingen.
Bij de discussie bleek, dat velen de ver
slapping der ouderlijke tucht niet als feit
aannameneen goede statistiek, om dat ver
schijnsel te constateeren, ontbreekt. Krach
tig werd in het lieht gesteld, dat er meer
verband moest bestaan tusschen school en
huis; dat vooral onder de hooge standen
de band tusschen ouders en kinderen zwak
is, en dat boven alles de ouders tot het
besef moeten worden gebracht, dat de op
voeding geen kunst is die wordt aangeboren
of met de geboorte van het vader- en moe
derschap ontstaat en dat dus die moeilijkste
en verhevenste aller kunsten met ernst moet
worden aangeleerd. Het onderwerp: >de
onvoldoende resultaten, die de school over
het algemeen geeft, zijn grootendeels een
gevolg van de hooge eischen die tegen
woordig aan het intellect gesteld worden,
kwam door de afwezigheid van den inleider
niet ter sprake.
Gelukkig dat de spreker zich verwijderde
toen hij zjjn eersten spreech had afgestoken.
Misschien zou er nog meer onzin voor den
dag zijn gekomen dan in de behandeling
van zijn thema.
Men ziet het van God of geboden wordt
niet gesproken, alles wordt zoo radicaal
mogelijk behandeld en de schoolmonarchen
der moderne richting schijnen met het
grootste gemak dergelijke theoriën te ver
duwen.
Verbeeldt u een onwilligen en boosaar-
digen knaap dien de onderwerping en de
gehoorzaamheid moeten worden ingeprent
met de woorden, »dat hij te hoog
staat om toe te geven aan zijne booze
neigingen.
't Is om te lachen!
Christine met nieuwsgierigheid op; vervolgens
haar op (len wang tikkend, zeide zij: Kom aan,
kleinekom aan, ween niet meerals het waar
is, gelijk gij zegt, dat gij de dochter van den
markies zijt, kunt gij bij mij komen, ik heb er
niets meer tegen. En haar in de voorkamer ge
leidende, zeide zij: Ik was reeds lang verlangend
u te leeren kennen, om u over uwe belangen te
onderhouden. Toen deed zij haar de voordeeligste
aanbiedingen, en haalde het jonge meisje over,
om als gezelschapsjuffrouw bij haar in dienst te
treden. Christine gaf haren vader rekenschap van
hetgeen haar was voorgesteld, vroeg de vergunning
om bij eene edelmoedige en goede dame te blijven
die haar als vriendin zou bejegenen, en de mar
kus d' Amorcy, geheel en al in zijne staatkundige
plannen verdiept, stemde er niettegenstaande zij
nen hoogmoed in toe.
Christine had gedacht, door de aanbiedingen
van mejuffrouw Vanbaert aan te nemen, in deze
eene beschermster barer jeugd en eene verzach
ting in haar ongeluk te vinden.
{Wordt vervolgd).
