NIEUWE
Donderdag 19 September 1878.
3 Jaargang.
AARDBEVING.
BUITENLAND.
No. 206.
BERICHT.
Zjjn echter de zich dagelijks herhalende
verschijnselen, de moorden en zelfmoorden,
de misdaden aller aard, de ruwheid en bru
taliteit niet even zoovele uitspattingen en
kenteekenen van het zedelijke aardbeven,
Duitschland.
MIRMHT COMMIT.
ABONNEMENTSPRIJS
Pel- 3 maanden voor Haarlem0,8ö
Buiten Haarlem franco per post. 1.
Afzonderlijke Nummers0.06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
AINTTtNDfUï
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Van 16 regels30 Conts.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk D i n g s d a g- en V r ij d a g-
javond ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUREY.
Zij, die zich met het aanstaande kwartaal op
dit blad wenschen te abonneeren, ontvangen de
nog verschijnende nummers GRATIS.
Dit angstgeschreeuw sidderde onlangs op
millioenen bleeke lippen, en gewis mag wel
bij velen, toen de grond dreunde, de hui
zen en kerken schudden, de schoorsteenen
nederploften en de soliedste menschenwer-
ken dreigden in te storten, de gedachte
zijn opgekomen: hoe nietig is de trotsche
en opgewonden mensch met al zijne wer
ken tegenover de macht der natuur
Men roepe slechts het oogenblik der met
elke seconde stijgende ontzetting in de ge
dachten terug, toen duizenden met bleeke
wangen en bonzende harten op de straten
ijlden, om zich te overtuigen dat het gevoel
der onmacht niet alleen natuurlijk, maar
ook gerechtvaardigd was. Ja, in dergelijke
indrukwekkende oogenblikken gevoelt de
mensch wat hij is, een arme, nietige,
hulplooze aardworm, voor welke misschien
nog een schok der onderaardsche machten
voldoende ware om hem onder de puin-
hoopen te begraven, zooals dit in 1755 in
Lissabon geschiedde.
Wij schrikken, wij ontzetten ons voor
aardbeving, doch was de grondschudditig
van den 26n Augustus niet een getrouw
zinnebeeld onzer politiekesociale en moreele
toestanden Schudt, siddert en kraakt ook
daar niet alles in de voegen, en toch gaan
wij over deze moreele aardbeving meestens
achteloos, onverschillig, spottend voorbij
Slechts nu en dan, als geweldige uitbar
stingen volgen, als sluipmoordenaars hunne
hand naar gekroonde hoofden opsteken of
indien, zooals te St.-Petersburg hoogge
plaatste ambtenaren door het lood of onder
den dolk van booswichten verbloeden, dan
doorsiddert een wee- en angstgeschrei de
volkeren, en bij oogenblikken schouwen zij
neder in de afgrond aan hunne voeten open
gespalkt.
~F E U1L L E TON.
GEORGE MORRISS,
of
BE WAARHEID GEDURENDE EEN ENKELEN DAG.
Vervolg.
Evenwel, hernam zij, na even nagedacht te
hebben, is flanel, als zij niet te veel krimpt, te
gen dien prijs niet te duur. Wat dunkt u er
van?
Ik ben verplicht te bekennen, dat zij sterk
krimpt.
Hoe weet gij dat?
Mijne tante heeft er van gekocht en de stof
13 zoodanig gekrompen, dat zij er zich onmoge-
hjk van heeft kunnen bedienen.
Ik vind het zeer beleefd van u, dat gij mij
Waarschuwt, zeide de dame opstaande, om heen
te
gaan.
Ik kan u andere laten zien, geheel wol,
ei* die niet zal krimpen, sprak de bediende haar
niet als zoovele kenteekenen dat de bodem,
de grondslag onzer maatschappelijke orde
schudt? Doch achteloos gaat men deze tee-
kenen des tijcis voorbij.
Men doe een greep in de modderlectuur
der stationsboekhandelaars, men bezoeke
jaarmarkt- en kermistenten en schouwbur
gen of wijde een blik aau de uitstallingen
voor de vitrines van meuicf handelshuis in
groote steden om te begrijpen in welke
mate de onzedelijkheid zich onbeschaamd
en ongestraft vertoonen durft. Men voege
de moralische pest die ons uit de kolommen
der couranten tegenwaait, drie, vier zelf
moorden achter elkaar, roofaanvallen hij
duizenden, eene verwildering, eene ontze-
delijking der jeugd, die ons de haren doet
te berge rijzen. Waarheen wij ons ook wen
den, overal bedrog en zwendel, naakte en
verbloemde gemeenheid, geraffineerde genot
zucht, moordenaars in 't groot en aanran
ders, granderschurken in eer, en eerlijke
arbeiders in den nood, geen vertrouwen en
geen religie meer; ontevredenheid in alle
klassen der maatschappij, terwijl overal de
politiek wormstekig is, wij vragen u:
Zijn dat geen teekenen genoeg, dat de bo
dem waarop wij ons bewegen, siddert en
waggelt en dat deze moreele, sociale en poli
tieke aardbeving erger is dan een strijd der
elementen in den schoot der aarde
Slechts een onderscheid bestaat er tusschen
beiden: tegen de natuurkrachten zijn wij
hulp- en machteloostegen de zedelijke uit
barstingen kunnen wij ons echter beschut
ten, indien wij "willen!
Hier helpt het waarschijnlijk niet dat wij
die treurige toestanden met onze negen
tiende eenwsche schermwoordenbescha
ving, vooruitgang, ontwikkeling, verlich
ting, enz. overpleisteren, hier helpt het niet
dat wij de modder en het vuilnis met bloe-
mensmuk in de gedaante van schoonklin
kende redevoeringen overdekken, maar het
is dringend noodzakelijk, dat wij het ge
vaar strak in de oogen zien en het kwaad
als met de lancet uitsnijden.
Of het iets afdoet indien de lijfstraf we
der ingevoerd werde, zooals onlangs een
Staatsprocurator te Hamburg en eene Bur
gervergadering te Leipzig voordroegenof
het iets afdoet, als aanranders, moordenaars
trachtende te weerhouden.
Ik dank u, ik zal later wel eens aankomen
antwoordde de dame, die klaarblijkelijk alle ver
trouwen had verloren.
De heer VVithe, d;e dat geheele gesprek had
aangehoord, was rood van kwaadheid.
Gij hebt wederom de zelfde dwaasheid be
gaan, zeide hij met verbeten woede op Morriss
toetredende. Zijt gij dan van ochtend niet wel
bij uw hoofd? Waarom hebt gij aan die dame
gezegddat de flanel niet geheel wol is en krim
pen zal.
Omdat zij het mij gevraagd heeft en ik de
waarheid heb moeten zeggen.
De waarheid! riep de patroon uit.
Juist naderden eenige dames George Morriss,
en de heer Withe was derhalve verplicht eenige
schreden ter zijde te gaan.
Is dat werkelijk ffansche zijde? vroeg een
der dames, op eenige uitgestalde stukken wij
zende.
N-e-e-n, mevrouw, mompelde George, tot
achter de ooren rood wordende.
en brandstichters onthoofd worden, willen
wij thans niet onderzoeken; dit echter is
zeker dat slechts dan betere toestanden
zullen geboren worden, als het volk aan de
hand der Kerk tot godsdienst, tot zedelijk
heid, tot zelftevredenheid teruggevoerd
7 OO
wordt.
Wij staan alzoo, gelijk wij zien op een
vulkaan, waarvan de sidderingen, de schud
dingen, de schokken evengoed te ontwaren
zijn als de onlangs plaats gehad hebbende
aardbeving.
In het land van den »Culturkampf« be
gint men reeds te begrijpen, dat de ware
Culture alleen bij de Kerk moet gezocht
worden.
Zoo heeft men den man van ijzer en
bloed*, den man die niet naar Canossa
woh, reeds naar Kissingen zien gaan.
Zoo zijn daar reeds de staatsambtenaren
van rijkswege opgevorderd hunne nog niet
gedoopte kinderen door het doopsel tot de
Kerk te doen ingaan, en de enkel op het
Btandesamtgesloten huwelijken, door de
Kerk te laten inzegenen, door de Kerk te
laten voltrekken.
De moderne dwergjes der duodecimosta-
ten hebben dien kolossus, dien liberalen
reus in zijn vervolgingswoede tegen de Kerk
willen naapen waarschijnlijk om zich het
voorkomen van verlicht*, geciviliseerd»,
volkje te geven.
Zullen ze hem ook nu op den weg der
beterschap volgen. Neen, niet vroeger dan
wanneer zij door eigen schade zijn wijs ge
worden
De radicale lichtverspreiders,ook in ons
Vaderland, van af de vuurtorens en licht
bakens» langs Hollands Noordzee-kusten
tot de gaspitjes* van Neerland's Zuider
grenzen, zullen voortgaan met hunne ver
lichtingstheorie zullen voortgaan te ver
kondigen, aan die het lezen wil, dat er geen
Eeuwigheid, geen Nadezen, geen God is
Zullen voortgaan te verkondigen, dat het
heil niet in de Kerk, maar alleen in de
wetenschap ligt, dat wil zeggen, in de we
tenschap zonder God en Godsdienstzij
zullen voortgaan te verkondigen, dat daar,
bij de wetenschap alleen, de ware bescha
ving is, op het oogenblik zelfs dat die
zelfde wetenschap, de wetenschappelijke
Ik vermoedde het wel, hoewel het er op
staat. Het is ongetwijfeld eene vergissing?
Neen, mevrouw.
Wat! wilt gij zeggen, dat het voorbedach-
telijk gedaan is.
Ja, mevrouw.
En waarom zet gij loge'nachtige etiketten op
uwe goederen?
Om ze duurder te verkoopen.
Maar dat is diefstal! riep de dame, achter
uit tredende.
Ik weet het, mevrouw, was de waarheid
lievende bediende genoodzaakt te zeggen.
En is dat de gewoonte van uw huis?
Ja, mevrouw.
Het is een gruwel!Maar waarom vertelt
gij mij dat alles? Hebt gij ongenoegen gehad met
uwe patroons?
Neen, mevrouw; ik heb nimmer met hen
op vriendschappelijker voet gestaan dan heden
morgen.
Dat is zonderling! Maar waarom bekent gij
mij die dingen?
moordenaars Lebiez en zijn makker Barre
die het door hen aangekleefde en verkon
digde Darwinisme of apentheorie in zijn
uiterste gevolgen doordreven, tot aller af
schrik aan het oog der wereld vertoont.
Zij zullen voortgaan te verkondigen dat
het zoogenaamde liberalisme* in Neer-
lands Zuiden machteloos is, zoolang
luistert zoolang de vrouw niet
liberaal is!!!
Zoo gaat men van lieverlede vooruit en
weldra zal het zoover komen, dat de mo
derne verlichtingstheorie* onze brave, op
rechte en trouwe Nederlandsche vrouwen
en moeders niet meer als zoodanig erkent,
zoolang zij niet het liberalisme, zooals dit
ten huidigen dage verstaan wordt, aan
kleven.
Zoo wordt soms door één enkel »gas-
pitjeheel de strekking van het libera
lisme* zoozeer in het licht gesteld, dat zij
doorschijnend wordt, ja doorschijnend zelfs
tot op den schenkel.
De parlementaire partijen hebben zich met el
kander verstaan over de samenstelling der Com
missie tot onderzoek der zoogenaamde socialisten
wet. Zij zal, volgens een telegram uit Berlijn
aan de Koln. Zeitung, bestaan uit 8 conserva
tieven, 8 nationaal-liberalen, 8 ultramontanen
8 leden uit de Fortschritts-, de Elzasser-en de
Zuidduitsche volkspartij te zamen, en één socia
list.
Aanstaanden Maandag wordt in den Rijksdag
het debat over het ontwerp geopend. Dit is wat
men noemt: „de eerste lezing", waarin moet
beslist worden of het aan een commissoriaal on
derzoek zal worden onderworpen.
Tot tegenspraak van een bericht der Köln
Zeit. verklaart de Germania uitdrukkelijk, dat
bij het Centrum niets bekend is van een verzoek
van het Vaticaan, om dit bij te staan in zijne
onderhandelingen met Von Bismarck.
De oud-Katholieke pastoor Bodestijn te
Bochem zal gaan trouwen men eene dochter van
een predikant in Oldenburg. Men is nieuwsgierig
wie dit „huwelijk" „inzegenen" zal, de predikant
of de„bisschop" Reinkens.
De gemeente Berlijn heeft in het afgeloopen
jaar 899 kinderen moeten verzorgen, die door hunne
ouders verlaten waren.
Uit Elberfeld wordt aan de Kölnische Zei-
Omdat gij mij vragen doet, welke ik verplicht
ben oprecht te beantwoorden.
Dat is verwonderlijk! En spreekt gij altoos
de waarheid?
Van daag, ja mevrouw.
En weten uwe patroons zulks?
Voorzeker niet.
Dat geloof ik gaarne. Maar laat eens hoo-
ren, ik ben nieuwsgierig te vernemen, wat het
eigenlijk voor zijde is, welke gij voor Lyonsche
zijde wilt doen doorgaan.
Het is Engelsche zijde van mindere kwa
liteit.
En voorhoeveel moet zij eigenlijk verkocht
worden?
Twee shillings per meter.
En gij verkoopt ze voor drie en een halve
shilling! bijna liet dubbele van de waarde! Dat
is schandelijkNooit zet ik weder een voet
in dit magazijn en ik zal zorg dragen mij
ne vriendinnen te waarschuwen, sprak de dame,
de stoffen terug schuivende en heengaande.
Wordt vervolgd).
