NIEUWE
No. 210.
Donderdag 2 October 1878.
3e Jaargang.
Wat zijn Socialisten?
HAARLMSHII (OlIRAAT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem0,85
Buiten Haarlem franco per post1.
Afzonderlijke Nummers0.06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
MKT-Ixap
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk D i n g s d a g- en V r ij d a g-
avond ingewacht-
Uitgevers KÜPPERS LAUREY.
Men zou meenen nu de Duitsche Regee-
ring zich bezig houdt eene wet uit te vaar
digen tegen de woelingen van het socialis
me dat er althans een artikel in die wet
zou voorkomen dat eene omschrjjving bevat
van hetgeen men eigenlijk onder het woord
j,Socialist heeft te verstaan. Die verklaring
echter is achterwege gebleven. De wet
geeft geen omschrijving van het socialisme
en is daarom doodelijk voor haar zelve, om
dat nu de goeden groot gevaar loopen met
de kwaden te worden getroffen. En werke
lijk met deze wet is niemand veilig en zelfs
beweert men dat de Katholieken in Duitsch-
land met de wet op de socialisten vervolgd
kunnen worden.
Het komt ons niet onbelangrijk voor
eene nadere omschrijving te geven van het
doel en de eischeu der socialisten, vooral
nu zich in ons vaderland ook socialistische
clubs hebben geconstitueerd die, met het
Duitsche programma in de hand, hunne onza
lige, verderfelijke leer trachten te verspreiden.
Niets is meer algemeen dan de bewering
dat de socialisten alle goederen gemeen
willen maken en eiken bijzonderen eigen
dom veroordeelen als diefstal ten nadeele
van het algemeen. Toch is deze bewering
onjuist. Even onjuist is het te zeggen, dat
de socialisten van tijd tot tijd, bjj voor
beeld elk jaar, alle goederen geljjkeljjk on
der de menschen willen verdeelen, zoodat
de tragen met de vlijtigen, de ongeschikte
arbeiders met de bekwame, de verkwisters
met de spaarzamen gelijk zullen staan. Dit
is zoo niet. Het socialisme wil gemeen ma
ken de zoogenaamde productie-middelen,*
dat is de middelen om te werken, om iets voort
te brengen, te maken of te bearbeiden, niet
de vruchten van den arbeid. Het wenscht
den bijzonderen eigendom op te heffen ten
aanzien van alle zaken die noodig zijn om
eenig bedrijf uit te oefenen, om het land
te bebouwen, vee te teelen, mijnen te ont
ginnen en alles te vervaardigen wat onze
fabrieken en groote en kleine werkplaatsen
opleveren. De grond zou gemeen zijn en
altjjd gemeen blijven. Niemand zou er ooit
een stuk van in eigendom bezitten. Hij zou
aan den Staat behooren en onvervreemd-
FE U1LLETON.
GEORGE MORRISS,
of
DE WAARHEID GEDURENDE EEN ENKELEN DAG.
Vervolg.
Het ziet er fraai met u uit!Gij hebt
bepaald uw verstond verloren! antwoordde het
jonge meisje, woedend over zijne dubbele dwaas
heid.
Niet alleen, dat gij uwe patroons schade
berokkent, ging zij voort; maar wie verzekert mij,
dat zij het recht niet hebben u te vervolgen en
schadevergoeding van u te eischen?M at
gaat gij nu beginnen?
Ik weet het niet.
Ik weet wel iets, mijnheer; namelijk, dat
zon gij voor mij de minste genegenheid hadt ge
voed, gij niet gehandeld zoudt hebben op eene,
wijze, welke ons in armoede dompelt eene maand
voor ons huwelijk.
baar zijn. Hetzelfde zou geschieden met alle
fabrieken, werkplaatsen, machines, met alles
in één woord wat noodig is om iets voort
te brengen, te maken of te bearbeiden. De
arbeid van allen zou door den Staat gere
geld worden. Alles wat door den arbeid
werd voortgebracht, levensmiddelen, klee-
ren, meubelen enz. zou onder alle arbeiders
verdeeld worden, naar mate van den ar
beidstijd door ieder besteed. De bestuurders,
de leeraars, rechters en alle verdere open
bare ambtenaren en bedienden allen die
niet medewerken om iets voort te brengen
of te bearbeiden, maar bun diensten be
wijzen in bet algemeen belang, zouden
evenzeer hun aandeel in de gemeenschap
pelijke opbrengst ontvangen in evenredig
heid van den door hen besteden tijd. Al
leen de geneesheeren, bijzondere onderwij
zers, advocaten en allen die persoonlijke
diensten bewijzen, waarvoor geen kapitaal
noodig is, zouden ongeveer op de thans be
staande wijze aan de concurrentie kunnen
worden overgelaten.
Op deze wijze, zeggen de aanhangers der
socialistische leer, zou de groote ongelijkheid
tusschen de menschen uit de wereld verdwij nen.
Het dwaze van deze veronderstelling be
hoeft, dunkt ons, geen commentaar.
De socialistische leer bouwt luchtkas-
teelen en beeldt zich in dat door hare be
ginselen de rijkdom van weinigen en de
armoede van velen een einde zoude nemen.
Met de concurrentie, met den eindeloo-
zen strijd om vooruit te komen, waarbij
men elkander verdringt en omverloopt,
waarbij enkelen groot en machtig, rijk en
vermogend worden, maar duizenden wor
den vertreden en om hun treurig bestaan
te rekken, de slaven dier enkele voorspoe-
digen worden, zou het gedaan zijn. De
aarde zou door allen in gemeenschappelij-
ken, verstandig geregelden arbeid produc
tief worden gemaakt in aller belang, tot
aller genot, in evenredigheid van ieders
deel aan het gemeenschappelijk werk. Ter
wijl bjj de tegenwoordige inrichting der
maatschappij de onvermijdelijke concurrentie
ieder ondernemer, die zich op den duur wil
staande houden, noodzaakt om een belang
rijk deel van de opbrengst zijner onderne
ming af te zonderen tot vermeerdering van
Keurt gij het dan af, dat ik de waarheid
heb gezegd?
O! de waarheid! zeide Louise, met min
achting hare schouders ophalendeJa, ik
keur het af. Het is dwaasheid om de
waarheid te zeggen aan onze kalanten, en
ik geloof niet, dat Zij die van ons moeten ver
wachten. Als ik hun die moest zeggen, kon ik
morgen wel uitscheiden. De waarheid!zie
daar een hoed, welken ik maak en dien ik voor den
dubbelen prijs zal verkoopen. zeggende, dat hij
van Parijs komtWelk nadeel zal dat aan
mijne kalandisie doen?Is hij, wel beschouwd,
niet even mooi en even goed gemaakt, alsof hij
werkelijk uit de handen van eene Parijsche mo
diste kwam? Als gij zaken wilt doen, of u een
weg door de wereld wilt banen, moet gij niet zoo
nauwgezet wezen.
Het is bedroevend! antwoordde George.
Werkelijk, waarheidlievende mijnheer, ik
verwonder mij over die nauwgezetheid van ge
weten, welke zich zoo eensklaps Lij u geopen
baard heeft. God weet, hoe dikwijls gij mij voor-
van zijn kapitaal en dat deel te korten op
het loon der werklieden, zou in den socia-
listischen Staat ieder bezoldigd worden
overeenkomstig den door hem verrichten
arbeid. Yan de gemeenschappelijke op
brengst van den gezamenlijken arbeid zou
eerst worden afgetrokken wat noodig zou
zijn tot instandhouding, verbetering of uit
breiding van de productie-middelen, name
lijk van den bebouwbaren grond, de fabrie
ken, werktuigen enz. en van de openbare
gebouwen, scholen, voorraadschuren en wer
ken van openhaar nut, waarvan de kosten
thans uit de belastingen worden betaald.
Alle middelen van verkeer, spoorwegen,
stoombooten etc. zouden openbaar zijn, de
handel zou vervallen, want de producten
zouden van staatswege, naar gelang van
de behoeften in verschillende streken, naar
de openbare voorraadschuren worden over
gebracht, om van daar te worden uitgege
ven aan elk naar gelang van den door hem
verrichten arbeid.
Men moet erkennen het zijn fraaie theo-
riën, maar niettegenstaande de woelingen
en den strijd der sociaal-democraten zullen
hunne leeringen steeds tot de onoptelos-
sen problemen blijven behooren.
Nog bespottelijker zijn hunne beschou
wingen over het kapitaal en den arbeid.
Men oordeele:
Het kapitaal komt als gemeen goed, hjj
de waardebepaling niet in aanmerking.
Voorts zou ieders afzonderlijke arbeid ge
schat worden, en hem daarvan bewijzen
worden uitgereikt, waarvoor hij zich aan
de openbare magazijnen de goederen die hij
wenscht, eet- en drinkwaren, kleederen,
meubelen, boeken enz. kan doen afgeven.
Het geld zou overbodig worden. De ar
beidsdag» zou de waardemaat zijn. Voor
den gevoerden arbeid zou men bons ontvan
gen van heele en gedeeltelijke arbeidsdagen,
en daarvoor in ruil kunnen verkrijgen de
goederen uit de magazijnen, waarvan de
waarde evenzeer in arbeidsdagen» is geschat.
Ten slotte is de eisch der socialisten dat
de Staat in de behoeften aan woningen zou
voorzien in de nabijheid van de plaatsen
waar gearbeid moest worden. Zoo doende
zouden er geen paleizen zijn, maar ook geen
hutten. De weelde zou verdwenen
gelogen hebt!
Ik! ik zou u voorgelogen hebben? ging
Morriss uitroepen. Maar bet schoot hem eensklaps
te binnen, dat bij dikwijls, in bet vuur van zij
ne bewondering, om zijne liefde uit te drukken,
woorden had gebruikt, welke, voorzeker, overdre
ven waren. Hij had haar „mijn engel,mijn
levenmijne ziel" genoemd en zij was niets
van dat alles- Zij was voor hem slechts een schoon
meisje, dat hij evenwel oprecht meende te bemin
nen.
Hij zag zich dus verplicht te antwoorden:
Het is zoo, Louise, ik heb u logens ge
zegd; maar ik zal het niet meer doen.
Op mijn woord! riep het jonge meisje met
verontwaardiging uitik weet zeker, dal gij
ook looart, toen gij zeidet, dat gij mij bemin-
det!Het is goed, ik neem er nota van.
Neen, Louise, het was de waarheid
Zoo! bemint gij mij! Ik ben u daarvoor
zeer verplicht
Wat bedoelt gij dan, toen gij mij bekendet,
dat gij mij voorgelogen hadt.
zijn maar ook evenzeer het gebrek.
Men ziet het de geheele socialistische
leer is niet anders dan een streven tot om
verwerping der bestaande maatschappelijke
orde en een ijdel streven naar een onbe
reikbaar doel.
Wij willen niet hoopen dat het drijven
der Nederlandsche socialisten onze regee
ring aanleiding zal geven het voorbeeld
van Duitschland te volgen in zake de wet
op het socialisme. Liever zagen we dat de
enkele heethoofden die zich aan de spits
gesteld hebben tot inkeer komen.
't Radicalisme brengt reeds genoeg onheil
in den lande! De Hemel beware ons voor
het socialisme!
Het OOSTEN.
Gaandeweg geraken de Oostenrijkers in
het bezit van Bosnië en de Herzegowina.
De eene stad wordt na de andere den op
standelingen ontnomen, en zjj worden in
hunne bergen teruggedrongen of nemen na
met groote dapperheid weerstand geboden
te hebben, de vlucht over de Montenegrijn-
sche grenzen.
De bergvesting Klobuk, het brandpunt
van verzet, is na een wanhopigeu tegenstand
en ten gevolge van een heftig bombarde
ment gedurende vijf dagen, door de Kei
zerlijke troepen bezet.
Zoo als blijkt laten de opstandelingen
menigen vijand in het stof hijten. Den 18en
werd bij Jasen de hinderlaag ontdekt
waarin 1200 opstandelingen zich aan den
weg van Bilek naar Trebinje gelegd had
den. Die ontdekking kwam den Oostenrij
kers duur te staaneene compagnie infan
terie, welke de achterhoede vormde, werd
plotseling in den rug beschoten en verloor
daarbij 80 man.
De Oostenrijkers waren in de laatste
dagen overigens zeer gelukkig, zelfs meenen
zij nu, om nog voor 't barre jaargetijde invalt,
de zaak in 't reine te kunnen brengen.
De Russen trekken terug en hebben de
omstreken van Konstantinopel met een
tot weerziensverlaten. Ook de Britsche
vloot is naar de baai van Artaki vertrok
ken. Voor het afzeilen is het admiraalschip
naar de Pointe du Serail gestevend, om de
Ottomanische banier te salueeren.
Ik heb gezegd: dat gij het schoonste schep
sel van de wereld waart, en dat is niet waar.
Goed! Verder?
Ik heb u een engel genoemdhetgeen
niet waar is.
Hm! Is er nog iets anders?
Mijn levenmijne zielen gij zijt
dat alles niet, beste Louise.
En toen gij mij zeidet, dat gij het zoudt
besterven, als ik er niet in toestemde u te huwen.
was het waarschijnlijk even valsch als het ove
rige?
Ja, Louise.
Na die bekentenis, hoop ik, dat gij uw
hoed nemen en mij verlaten zult?
Neen, beste Louise, ik zal niet heengaan.
Hoewel gij noch een engel, noch een model van
schoonheid zijt, zijt gij niettemin een goed en mooi
meisje, en hoewel mijn leven nLt van uwe standvas
tigheid en uwe getrouwheid afhangt, neemt dit niet
weg, dat ik u werkelijk liefheb en het mij zeer zou
spijten, als ik van u moest afzien, zeide Morriss wel
gemeend. Wordt vervolgd.
