NIEUWE
Mo. 212.
Donderdag 10 October 1878.
3e Jaargang.
Het ijdel streven der
Socialisten.
BUITENLAND,
Duitschland.
M4RLIME fOllRAlT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlemf 0>85
Buiten Haarlem franco per post1.
Afzonderlijke Nummers 0.06
Dit Wad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BU BE AU: St. Jansstraat Haarlem.
MS'TIËMWI
AGITE MA NON" AGITATE.
PBIJS DER ADVERTENTIÈN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsmimte.
Dienstaanbiedingen 25 cents per advertentie a Contant.
Advertenticn worden uiterlijk D i n g s d a g- en V r ij d a g-
avond ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUREY.
Iu een vorig artikel hebben wij de leerin
gen, het programma der eischen en wen-
schen van het socialisme besproken. Het
komt ons thans niet ondienstig voor het
streven dezer onzalige partij nader te be
spreken. Men moet zich eenigen tijd met
de socialistische leer hebben bezig gehou
den en zich met de door hen begeerde
maatschappelijke inrichting vertrouwd heb
ben gemaakt, wil men zich daarvan eene
duidelijke voorstelling kunnen maken. Maar
welke moeite wij ook doen, wij kunnen ons
maar niet voorstellen dat een maatschap
pij, waarin al het werk, behoudens enkele
uitzonderingen van ondergeschikt belang,
van staatswege werd geregeld, het mensch-
dom tot grooter beschaving en ontwikke
ling zou leiden. Die regeling is onuitvoer
baar. Die taak is voor eiken staat, voor el
ke maatschappelijke samenleving te zwaar,
behalve, misschien, wanneer de geheele als één
gezin of één volksstam door eenige onver
antwoordelijke patriarchen met onbeperkte
macht werd bestuurd, waarin iedereen een
volkomen onbegrensd vertrouwen stelde. En
zoo die regeling uitvoerbaar was, zouden
die patriarchen met meer dan menschelijke
wijsheid, kennis en rechtvaardigheid bedeeld
moeten zijn om zich van hunne taak op
eenigszins voldoende wijze te kwijten. Hoe
zou het ooit mogelijk zijn, de tallooze ar
beidskrachten zoo te regelen, dat ieder de
plaats inneemt waar hij het best gebruikt
kan worden, waar hij den nuttigsten ar
beid voor het algemeen kan verrichten
Wie zal ieders arbeid naar zijn juiste waarde
met billijkheid kunnen schatten, opdat hij
in staat worde gesteld die middelen tot
zijn levensonderhoud en genot te verkrij
gen waarop hij, in verhouding tot den door
hem geleverden arbeid aanspraak heeft
Zal niet ieder die soort van werk begeeren die
hem het gemakkelijkst en het aangenaamst
toeschjjnt En wie zal tevreden zijn met
de schatting van zijn arbeid? En nu be
denke men, dat die socialisten allerminst
droomen van een patriarchaal bestuur.
Voor de zegepraal hunner beginselen bou-
FE U1LLETON.
GEORGE MORRISS,
of
DE WAAKHEID GEDURENDE EEN ENKELEN DAG.
Vervolg.
Maar Louise trok hare hand terug en wierp
den ring het raam uit.
Neen, zeide zij, ik begeer geen hart, dat
mij slechts ten halve zou toebehooren. Ga uwen
onvergelijkelijken afgod opzoeken; gij behoeft hier
niet terug te komen. Ik wist reeds, dat gij niet
veel waart en nu weet ik, dat gij hoegenaamd
niets zijt. Verneem tevens, dat ik u nooit bemind
beb, eti thans verfoei en veracht ik uIk
koop, dat ik niemand zal behoeven te roepen
°'n u het huis te doen ruimen?
De bedrogen eerzucht en de gekrenkte eigen
liefde hadden een voornaam deel in den toorn van
Louise Brown; maar hare woorden en hare blikken
drukten zoo veel boosaardigheid en scherpte uit,
wen zij hunne hoop op een steeds toene
mende, ten eenen male ontevredene en alle
autoriteitsgeloof verwerpende arbeiders-be
volking. De socialistische staat moet tevens
een zuiver democratische staat zijn. Wie
kan zich in zulk een staat een regeling
en een schatting van den arbeid voorstel
len
Dwaze redeneering, ijdel streven van het
socialisme
Maar de verdeeling en de waardebepa
ling van den arbeid zouden ook op ande
re wijze kunnen geschieden. Men zou elke
soort van arbeid kunnen schatten en de
vergoeding daarvan kunnen bepalen, zoo
dat elk uur arbeids een verschillende waar
de verkreeg naar gelang van den arbeid
die er in verricht werd.
Zoo zou iemand den arbeid kunnen kie
zen, waarvoor hij zich bekwaam achtte,
met het oog op de daaraan verbonden ver
goeding. De lastigste arbeid zou b. v. het
meest beloond worden. Maar nog eens, hoe
zou het immer mogelijk zijn, dien arbeid
en den tijd die er aan besteed werd te con
troleeren En wie zou uitmaken, of iemand
voor zekere soort van arbeid, waarvoor hij
beweerde zich bekwaam gemaakt te heb
ben, inderdaad geschikt was Het geheele
menschdom zou geëxamineerd moeten wor
den, en het drukkendste gildewezen zou
zijn looden last aan de gansche maatschap
pij doen volgen. Die last zou haar dood
drukken, want de onmisbare prikkel tot
den arbeid, de vrijheid van eigen keuze,
de vrijheid van beweging, de persoonlijke
ondernemingsgeest, het persoonlijk belang
zou haar ontbreken.
Het individueel belang, het egoïsme, zie
daar twee factoren waarmede het socialisme
geen rekening heeft gehouden.
Maar is het dan inderdaad zoo treurig
met de menschheid gesteld wordt gevraagd,
dat het eigenbelang aller onmisbare drijf
veer moet zijn, en bij gebreke daarvan het
maatschappelijk raderwerk zou stilstaan?
Zijn wij dan niet anders dan egoïsten en
wordt de wereld door het egoïsme alleen
geregeerd? Neen, is het antwoord, wij
worden ook nog door andere invloeden dan
het eigenbelang beheerscht, maar waar het
den maatschappelijken arbeid, waar het onze
dat George niet meer den minsten twijfel behield
betreffende haar waar karakter. Zijne oogen gin
gen daaromtrent plotseling openHij stond
met waardigheid op en zeide koel:
Vaarwel, mejuffrouw, gij zijt de Louise niet,
welke ik mij had gedroomd.Ik ben evenwel
bedrogen als gij beweert het te zijn. Goddank!
het is nog niet te laat. Het is eene bittere les
welke ik ontvang, maar ik betreur die niet en ik
dank u daarvoor.
Eindelijk ben ik dan toch van hem ont
slagen, sprak mejuffrouw Brown bij zich zelve,
toen zij alleen was. Wat zou ik met hem doen,
nu hij onterfd is door zijn oom en weggejaagd
door zijne patroons? Indien ik de dwaasheid had
hem te huwen, zou ik hem nog daarbij den kost
moeten geven! Hij moet maar zien. hoe hij
er zich uit redt. Ik zal van mijne zijde zorgdra
gen, dat Charles Davy spoedig verneme, wat er
is voorgevallen, want deze is de beste van de
twee.
Nog geheel van stuk door de ontdekking van
Louise's inhalig en boosaardig karakter, liep
beroepsbezigheden, ons gewoon dagelijksch
werk, het werk in het zweet des aanschijns
of de vermoeienis des geestes betreft, ja
daar is werkelijk het eigenbelang, het voor
uitzicht op de vruchten, op het loon van
den arbeid van zoo overwegenden invloed,
dat alle andere beweegredenen daarbij van
geringe beteekenis zijn; daar is het eigen
belang regel, en elke andere drijfveer zoo
zeldzame uitzondering, dat haar invloed op
den algemeenen gang van zaken nauwelijks
is te bespeuren. Men moge dat betreuren
of niet, het is nu eenmaal niet anders.
Trouwens bij de ontevredene, alle auto
riteitsgeloof verwerpende arbeidersbevolking,
waarvan men eenmaal de vestiging der so
cialistische maatschappij hoopt, is zeker geen
minder egoïsme te wachten.
Wat zal de burgers in den socialistisch en
Staat aanwakkeren tot ijver, tot vlijt, tot
het woekeren met den tijd, tot zuinigen
arbeid, zoodat van de gemeenschappelijke
grondstoffen niets worde verspild en in alle
afdeelingen met gebruik van de eenvoudigste
middelen het meest en het best worde
voortgebracht, de grondstoffen te rechter
tijd en bij de beste gelegenheid worden ver
nieuwd of aangevuld, en elke werkman
medewerke tot het verkrijgen van de ruim
ste inkomsten?
Men heeft beweerd, dat immers ieder bur
ger er persoonlijk belang bij zou hebben,
dat alle anderen, in de verschillende soor
ten van bedrijfstakken werkzaam, hun ar
beid met het meeste overleg en de meeste
vlijt verrichten, en men alzoo elkander
voortdurend zou controleeren. In hetgeen
door aller gemeenschappelijken arbeid werd
voortgebracht zou hij toch het hem toeko
mend aandeel bekomen, en hoe grooter het
gemeenschappelijk product zou worden, des
te grooter zou ook zijn aandeel zijn. Maar
men begrijpt, dat dit besef niet voldoende
is. Als 100000 menschen op deze wijze voor
gezamenlijke rekening arbeiden, zou ieder
voor zich door bijzonder vlijtig te zijn
slechts een honderdduizendste deel van de
opbrengst dier bijzondere vlijt verwerven,
en daarentegen zou hij door lui te zijn of
zijn tijd geheel te verspillen zijn eigen aan
deel niet merkbaar benadeelen, wanneer
slechts de 99999 andere vlijtig bleven door-
George Morriss met haastige schreden voort. In
zijn drift liep hij tegen een heer aan, die hem
tegenkwam.
Let toch op, George! sprak deze. Zoudt gij
werkelijk zoo krankzinnig zijn als men zegt, en
zoo als het gerucht door de gansche wijk loopt?
Kijk! zijt gij het, Davy?
Gij hebt mij zoo hard tegen het lijf geloo-
pen, dat ik nog naar mijn adem snak. Waar denkt
gij toch aan?
Spreek er niet vanDe dag is pas half
om en reeds.
Ik had het u voorzegd en ik moet u waar
schuwen, dat gij, als gij niet op uwe hoede zijt,
eer het twee uren verder is, als krankzinnig zijt
opgesloten. Uwe arme tante zoekt u overal en
hetgeen op uw magazijn is voorgevallen, is niet
geschikt, om haar gerust te stellen. Zij houdt zich
overtuigd en het is haar gelukt iedereen die
meening te doen deelen, dat gij het verstand hebt
verloren. Men kan uw gehouden gedrag sedert
heden ochtend niet anders verklaren. Men is be
ducht, dat gij een ongeluk begaat.
werken. De onderlinge controle zou dus
hierop neerkomen dat ieder voor zich zoo
weinig mogelijk zou Willen doen, maar
zooveel mogelijk door anderen zou vrenschen
gedaan te zien.
Tot nog toe zijn de socialisten er niet in
geslaagd voor het samengestelde raderwerk
hunner maatschappelijke inrichting een veer
te vinden, die het in beweging brengt en
regelmatig onderhoudt. Behalve vele ande
re, gewichtige, ja in de eerste eeuwen on
overkomelijke bezwaren, die wij hier niet
alle kunnen bespreken, is dit alleen reeds
voldoende om hunne leer te verwerpen, ook
al waren hunne gedragingen niet van dien
aard, dat wij, zelfs al ware hunne leer
aannemelijk, in elk geval zouden moeten
blijven volhouden, dat zij althans de ware
apostelen niet zijn.
Hunne leeringen, hunne eischen, hunne
wenschen, het ideaal van de door hen gevraag
de maatschappelijke inrichting, alles is geba
seerd op valsche grondslagen en de woelin
gen der socialistische party zullen steeds
zijn een ijdel streven naar een onmogelijk
doel.
Eenige dagen geleden is te Berlijn uitspraak
gedaan in de zaak van baron von Loë, gewezen
secretaris van legatie, beschuldigd van beleedi-
ging in openbaar geschrift tegen prins von Bismarck.
Het betrof vijf gevallen, onder anderen de bekende
verklaring van den beschuldigde, dat von Bismarck
in 1873 in een rapport aan den Keizer onwaarheid
had gesproken, met te verklaren dat de Britsche
Regeering had geprotesteerd tegen de benoeming
van graaf Arnim lot Duitsch gezant te Londen.
Gelijk bekendis, had vonBismarck indertijd op grond
van drie wetsartikelen geweigerd, in de zaak als
getuige te worden gehoord. De verdedigers van
den beschuldigde drongen nu gisteren wel er op
aan, dat desniettegenstaande zijn getuigenis zou
worden ingeroepen; doch het Gerechtshof meende
dien eisch te moeten afwijzen. Na verder pleidooi
werd het vonnis in eerste en tweede instantie
gewezen (gevangenisstraf voor den tijd van een
jaar), bekrachtigd.
Naar het heet, hebben de socialisten voor het
debat ia den Rijksdag eene nieuwe reeks onthul
lingen gereed gemaakt, waarmede Bebel, onder
steund door Liebknecht, alsdan succes hoopt te
behalen.
Ik kan mij hun angst zeer goed verklaren,
Charles; want ik geloof niet, dat eenig mensch
zich ooit zoo veel nadeel heeft berokkend als ik
mij zeiven sedert de zes of zeven uren, dat ik de
waarheid spreek.
Dat verwondert mij volstrekt niet. Maar
wat gaat gij beginnen, als gij de proefneming
wilt doorzetten? De tijding, dat gij plotseling krank
zinnig zijt geworden, heeft de geheele wijk in
opschudding gebracht, en het zal u moeielijk zijn
u aan de nasporingen te onttrekken, welke men
in het werk stelt, om u meester te worden en u
aan het onderzoek der geneesheeren te onderwerpen.
Daar gij u nu verbonden hebt, om geene ophel
dering van uw gedrag te geven vóór het einde
van de week, blijft u niets anders over dan de
keuze, om óf terstond de wijk te verlaten, of u
in Bedlam te laten opsluiten.
Er moge van komen, wat er wil, sprak
George met een wanhopig gelaat. Ik ga in alle
gevallen naar Streatharnwaar ik nog iets te doen
heb.
Wordt vervolgd.
