NIEUWE No. 228. Donderdag 5 December 1878. 3e Jaargang. Hcdcndaagsclie Opvoeding. BUITENLAND. Frankrijk. Engeland. HAARLMSllH! (MRAAT. ABONNEMENTSPRIJS Per 3 lnaamleu voor Haarlemf 0,85 Buiten Htun-le'in franco per post1. Afzonderlijke Nummers O.OO Dit blad verschijnt Eiken WOENSDAG en ZATERDAG. BUREAU: St. Jansstraat Haarlem. f, AGITE MA NON AGITATE. PRIJS DER ADVERTENTIËN Van 1—6 regel.30 Cents Elke regel meer5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 cents per advertentie a Contant. Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en V r ij d n g- avond ingewacht. Uitgevers KÜPPERS LAUREY. Opvoedkunde is de wetenschap van de grondbeginselen en van de regels waardoor, tengevolge van bepaalden en doeltreffenden invloed der volwassenen, de onmondigen geleid worden en zij in latere omstandig heid in staat zijn hun doel voor dit en 70or het volgend leven te bereiken. Door de op voedkunde worden alle eigenschappen en krachten van den geest en van het lichaam harmonisch gevormd en de oorsponkelijke ontvankelijkheid van den geest tot een zelf bewust en spontaan leven verheven, waar door de kweelceling zich zelfstandig kan ontwikkelen. Uit deze verklaring ontwaart men dat er eene geestelijke en eene physi- sche opvoeding bestaat; liever gezegd eene opvoeding des geestes en eene opvoeding des lichaams. Nu hebben vele ouders wel een uitstekenden tact van voeden maar van opvoeden geven zij aanhoudend blijken van de grootste onkunde. Aan de lichamelijke opvoeding worden de meeste en grootste zorgen besteed maar voor eene intellectu- eele onwikkeling in christelijken zin ziet men helaas in vele huisgezinnen de grootste onverschilligheid heerschen. Het kind, zoo redeneert men, moet de wereld in en dient dus met alle wereldsche zaken bekend te worden. Treurig is het te moeten onder vinden dat er chistelijke ouders zijn, al thans dien naam willen zij nog voeren, die hun kroost al lang naar de dansschool heb ben gebracht alvorens ze er aan dachten hun telgen naar den catechismus te leiden. Het kind mag vooral geen mal figuur ma ken als het op een thé-dausant geinviteerd wordt! Niet te kunnen dansen, zoo redeneert men dwaselijk, zou een gebrek in de op voeding kunnen genoemd worden. En met dergelijke drogredenen wiegen de ouders zich in slaap doch helpen intusschen hunne kinderen den voet zetten op 't glibberig pad der wereldsche vermaken. Wat eigenlijk hoofdzaak is wordt bijzaak. Het aankweeken van godsdienst en gods vrucht wordt veronachtzaamd. De kerkelijke plichten worden, wel is waar, volbracht maar met eene koelheid, met eene lauw heid die maar al te zeer bewijzen geeft dat de ware godsdienstzin ontbreekt en de ba- F E UIL L E TON. De wraak van den kunstenaar. üp zekeren avond waren Liszt en Chopin bei den te Nohant, op de villa van een hunner vren- den. Liszt speelde eene ouverture van Chopin en maakte als gewoonlijk allerlei trillers en varianten, die niet in den tekst stonden. Chopin, die al be wegingen van ongeduld gemaakt had, ging ein delijk naar hem toe en zeide: Waarde Liszt, doe mij een genoegen: wanneer gij mijne muziek voordraagt, speel die dan zoo als het er staat. Het zal u misschien vreemd schijnen, maar ik geloof dat alleen Chopin het recht heeft in Chopins muziek te veranderen. Welnu antwoordde Liszt, half uit zijn humeur speel ze dan zelf. Gaarne. Op dat oogenblik ging bij toeval de lamp uit. De gastvrouw wilde ze weer doen aansteken, maar Chopin riep: Neen, het is beter zoo. Blaas ook d e lans steeds geneigd is naar het wereldsche over te hellen. Het lezen van boeken die schadelijk zijn voor de zedelijkheid, vuilaardi ge romans en geschriften van den dag wordt toegelaten en onder de oogen der ouders ziet men dikwerf de kinderen des huizes zich verlustigen met het lezen van anti-katholieke dagbladen en tijdschriften wier teudenz is, een geest van valsche vrijheid te doen ont staan in het hart van het jonge geslacht. Van de aldus aangekweekte vrijheid wordt dan ook in lateren leeftijd volop gebruik gemaakt. De teugels der ouderlijke zorgen zijn niet meer in staat de hartstochten in bedwang te houden. Het jonge gemoed zoekt niets dan vermaken en holt voort op het pad dat het ten verderve voert. Eerst dan wanneer het den rand van den afgrond bereikt heeft komt het, misschien te laat, tot inkeer en ziet dan handenwringend en met de wroeging in 't hart naar redding uit. Zie daar een beekl der hedendaagsche opvoeding- een treurige schets van hetgeen de moder- O O ne wereld de opvoeding in vrije ontwikke ling noemt. Het is een les voor ouders en voor allen, aan wie de vorming en oplei ding der jeugd is toevertrouwd. Niet te ernstig kan er tegen gewaakt worden, dat genotzucht de overhand hekome tegenover gevoel van plicht, dat lichtzinnigheid en wuftheid in de plaats treden van eene ge oorloofde en onmisbare, der jeugd passende opgeruimdheid van geest; niet te krachtig kan er op worden aangedrongen, dat der jeugd geleerd worde matig te zijn, eenvou dig en spaarzaam te leven, opdat men niet, door zich te veel behoeften te scheppen, later te hooge eischen aan 't leven moet stellen. Niet genoeg kan- er op gewezen worden, dat niet veel, maar goed weten den geest des menschen waarlijk baten kan, hem ontwikkelt en de kennis voor 't leven vrucht dragend maakt; dat niet de omvang, maar wel de christelijke, de deugdelijke grond slag van ieders kennis den man van gezond oordeel, rijp verstand en degelijke wetenschap maakt; dat de ware verstandsontwikkeling verkregen wordt, niet door hem wien veel O onderwezen wordt, maar door hem, die veel van 't van buiten aangebrachte, voor zich zei ven verwerkt en tot zijn persoonlijk ei gendom gemaakt heeft. Het gaat toch met kaarsen uit. Het maanlicht is mij voldoende. En hij begon te spelen. Hoe Chopin speelde, is niet te beschrijven, daar zelfs zij die het geluk hadden hem te hooren, verklaren, dat het onmogelijk was de gevoelens weer te geven, die zijn spel in hen opwekte. Balzac zeide dat hij hem tot tranen roerde, en om Balzac te doen weenen was geen gemakke lijke taak! Toen Chopin van de piano opstond, omhelsde Liszt hem en fluisterde: Gij hebt gelijk: gij zijt een dichter, ik ben slechts een pianist. Hij beproefde nu ook te spelen, maar hetzij de toehoorders te veel onder den indruk van Chopins muziek waren, hetzij de triomf van zijn mede dinger hem eenigszins ontstemd had, Liszt bleef dien avond beneden zichzelven. Chopin glimlach te en Liszt, die dezen glimlach opmerkte, nam voor, een kleins wraakoefening te houden. Den volgenden avond waren musici en auteurs weer in dezelfde zaal vereenigd. Liszt verzocht Chopin zich andermaal te doen hooren, waarin deze, de hersens van een mensch als met de zaal van iemand van smaak; men moet in geen van heide te veel stoppen, daar men er anders een meubel-magazijn van maakt. Eindelijk zij men er met zorg op bedacht, en die les is in onze dagen de meest be hartigenswaardige, dat er degelijk gods dienstige grondbeginselen in de harten der kinderen worden aangekweekt opdat zij mo gen opgroeien als echt christelijke indivi- dus en zij op lateren leeftijd, als de stormen des levens zich doen gevoelen, een anker der hoop bezitten en een bron van vertrou wen hebben op Hem Die hunne paden ga deslaat en zij alzoo in de golven van een veelbewogen en veel beproefd leven niet omkomen; men zij indachtig dat de mensch niet slechts aan verstandsontwikkeling, maar ook aan godsdienstige bevrediging van 't O G» O O gemoed behoefte heeft, dat het kind niet slechts een hoofd met kennis te versieren, maar ook een hart voor 't leven te vor men heeft; dat onderwijs veel, maar niet alles doen kan; dat meer dan onderwijs, christelijke karaktervormingchristelijke op voeding noodig is; men bedenke dat men niet genoeg gedaan heeft met zijn kinde ren te voeden en te kleeden, maar dat ieder kind deii vader en der moeder is toever trouwd als een kostelijke plant, die dag aan dag verzorgd, gekweekt, geleid moet worden en dat het voor een groot deel van den kweeker afhangt, of de jeugdige plant al dan niet een boom zal worden, die goe de vruchten geeft. Heilig Gij, o Heer der heeren, 't Ouderwijs aan hun gemoed: Dat zij gaarne en vlijtig leeren: "Wat hen nuttig is en goed. Maak hun harten recht aandachtig, Voor Uw Evangeliewoord, Dat zoo vriendTijk en zoo krachtig Ons tot deugd en wijsheid spoort. Leer dc lessen ons betrachten, Die Uw liefde ons geeft, o God! En van U den zegen wachten Voor geheel linn volgend lot! Wil de zonde ons vergeven, Ondersteun ons door Uw kracht! Eu bereid ons tot bet leven, Dat ons eens hier namoals wacht! na eenig aarzelen, toestemde. Liszt sloot het venster en verzocht aan de gast vrouw de lichten weer uit te dooven. Het scheen een kunst naarsgril, en de gastheer die ook dikwijls dergelijke fantastische invallen had bevredigde zijn verlangen. Zoodra Chopiti zich voor het klavier wilde zet ten, fluisterde Liszt hem iets in, waarna Chopin zacht naar zijn leuningstoel terugkeerde. Nu speelde Liszt al de 6tukken, die Chopin den vorigen avond voorgedragen had, en op zoo ver wonderlijke wijze bootste bij diens manier van spe len na, dat het onmogelijk was zich niet te ver gissen. Ook vergisten zij zich allen en ondervonden de zelfde gewaarwordingen, dezelfde betoovering. Toen liet geheele gezelschap, om zoo te zeggen opgeto gen was van verrukking, streek Liszt een lucifer af en stak de kaarsen bij de piano aan. Wat! zijt gij het geweest? vroeg men van alle kanten. Dat schijnt zoo. Maar wij meenden dat het Chopin was! Een plaatsje kan het op één dag al heel slecli treffen. Uit St. Dévis meldt men, dat daar op één dag vier moorden of moordaanslagen zijn ge pleegd. Een inwoner kwam t'huis en den sleutel in de deur stekende, werd hij door vier onbe kende personen aangevallen, waarvan een hem met een pistool een doodelijk schot toebracht. Bijna te gelijkertijd viel een herbergier, die een hevige twist met zijn vrouw had gehad, op deze aan, sloeg haar vreeselijk, zoodat dn buren te hulp snelden, waarvan er een van den woede n den man vijf messteken in het gezicht bekwam De woestaard zette het op een loopen, met zijn vijfjarig kind op den arm en is nog niet opge spoord. Een derde geval viel voor midden op straat vlak voor den schouwburg, waar een her bergier van een zijner klanten, dien hij om be taling aansprak, een messteek ontving. Eindelijk ontdekten eenige voorbijgangers des avonds een ongelukkige, met bloed bevlekt, die zich met moeite voortsleepte. Hij verklaarde door een bende personen te zijn aangevallen en mishandeld. Als men dit alles gelezen heeft, zou men zich in de Middeneeuwen verplaatst denken. Havas geeft dit verhaal nogtans als een ware gebeurtenis in het jaar 1878. Te Parijs wil men een standbeeld oprichten voor den admiraal Coligny, die iu den Bartholo- meusnacht (1572) te Parijs vermoord werd. Na tuurlijk gebruiken de radicalen dezen held uit liet leger tier Protestanten tot een demonstratie tegen de Katholieken. Reeds hebben zij verhaald, dat mevrouw Mac-Mahon de eerste bijdrage voor het beeld geschonken had, doch dit is reeds, zoo als men verwachten kon, tegengesproken. De directeur der munt te Bordeaux is gearres teerd, als beschuldigd van ruim een millioen ten nadeele van het huis" Rothschild entvreemd te hebben. Weer een duel, ditmaal tusschen militairen, twee kapiteins van een regiment mariniers, te Cherburg in bezetting. Het eindigde met den dood van een der vechtenden. Een ritualistisch geestelijke, Orby Shipley, is van de Anglicaansche Kerk tot het Katholicisme bekeerd en zet in den Times de redenen uiteen, die hem tot dezen stap deden besluiten. Een predikant te Londen verwittigde op een Zondag na afloop der preek, zijne hoorderen, dat hij in den loop van de week op een zonding naar de heidensche landen zou uitgaan, hij bedoelde En wat zegt gij er van? vroeg Liszt aan zijn mededinger. En deze zeide: Ik? ik zeg evenals de anderen-, ik meende ook dat het Chopin was. Zoo was Liszt gewroken. De grootste boom. In een der jongst in Europa ontvangen nommers van de Illustrated Australian News wordt een be schrijving en een afbeelding gevonden van een Eucalyptus nmygdalina, door de Australiërs be schouwd als de grootste boom ter wereld. Hij staat te Franshaw, in het district Dandenang; van den grond tot aan de onderste takken heeft de stam een lengte van 380 Engelsche voeten tot aan den top meet hij 340 voet of met andere woorden res pectievelijk 115.8 en 131,06 meter. Stond deze reus onder de woudboomen nevens den Stephanus-ioren te Weenen, dan zou diens spits slechts 5 meter liooger rijzen dan de top van den boom; de Straatsburger Dom zou deu boom niet meer dan 11 meter overtreffen,

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1878 | | pagina 1