NIEUWE
Ne. 247,
Zondag O Februari 1879.
4e Jaargang.
Het Liberalisme,
BUITENLAND,
Geschenk der Katholieken
aan Z. H. LEO XIII.
zijn strijd en zijn fiasco.
Frankrijk.
UNUENMtAr
P.r S maanden voor Haarl.ïnf 0,85
Buiten Haarlem franco per post1.
Afzonderlijke Nummers0.06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG on ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÉN
Van 16 regelsSO Cent.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen ï5 cents per advertentie a Contant.
Advert.ntiin worden uiterlijk Dinsdag- en V r ij d g-
avond ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS k LAUREY.
Het totaal der vorige opgaven was abu
sievelijk gesteld moest zijn ƒ308,50
Voor onzen Paus-Koning op hoop
van zegen25,00
Och, vader (Leo) och! God hoede en ze-
gene u. Nu, weg met 's voorzaets staf dees
nagebleve schapen. Gelijck zijn nazaet past
f Aertsherder is ontslapenHet lichaem
rust (in *t stof), de ziel in Jezus schoot,
Zij leeft bg Godt. Hg storf een kostetijcke
doot. 10,00
5 Febr. 1879 Vondel: Peter en Pauw els
Op hoop van Zegen v. d. V. 1,00
Totaal f 344,50
De aandachtige toeschouwer die ernstig
O O
let op de teeltenen der tijden en die de
gebeurtenissen van den dag nagaat zal niet
O O O
kunnen ontkennen, dat de beginselen welke
men gewoon is de vliberale" te noemen,
overal fiasco hebben gemaakt.
Ondanks al »het leven" in den zin
van geweld dat door de voorstanders
dier begrippen wordt gemaakt, treedt bet
toch dagelijks meer in ,het licht, dat de
liberale denkbeelden de ware levensvatbaar
heid missen.
Met liet liberalisme kan men omdat het
de groote en oppervlakkige menigte door
allerlei schooue voorspiegelingen misleidt
en daardoor tijdelijk bijval en geestdrift
kan verwekken, het gezag wel vermeeste
ren, maar het behouden, bovenal het be
zigen tot zegen van een natie, tot bevor
dering van baar stoffelijk en zedelijk wel
zijn: dat kan men met het liberalisme niet.
Deze waarheid wordt door de geschie
denis gestaafd. Nimmer beeft de party of
richting, welke zich als de vrijheids- en
volkslievende bij uitnemendheid voordeed
en aanbeval, geschonken wat zj beloofde.
Reeds bet debuut van het liberalisme
was een reusachtig fiasco. De groote revo
lutie proclameerde een reeks van vryheden
en rechten de plichten werden eenvou
dig maar vergeten voor en van den
mensch; doch, helaas! 11a bijkans honderd
FEUILLETON.
Hardrijderij op schaatsen.
In deze dagen van ontelbare ijsfeesten zullen
vele lezers bet ongetwijfeld niet onaardig vinden
te vernemen, boe in Noord-Holland dé hardrij
deryen op schaatsen in zwang kwamen.
Reeds van oudsher behoorde in ons, toen vooral
waterrijk land het schaatsenrijden onder de geliefde
volksvermaken. Zoodra de wintervorst de strooinen
met schotsen bedekte, werden de glissers voor
den dag gezoeht, en jong en oud vermaakte er
zich mee.
Toch bestond weleer de kunst in fraai „buiten-
overzwieren" en een bolleboos was hij, die bij
bet buitenover rijden een zakdoek of een duit
kon oprapen, of wel een „zesje" kon draaien.
Enkele stoere rijders bezochten op één dag per
schaats de zes Noordhollandsche steden, maar
•dat was een meesterstuk, waarop men, zich geheel
jaren twist men in bet land, waar dit
Paradijs werd ontsloten, nog over den bes
ten regeeringsvorm en meent de groote hoop
dien thans gevonden in den terugkeer tot
de Republiek, hoewel diezelfde Republiek
reeds bj herhaling in Frankrijk onmachtig
bleek om de volks vryheden te beschermen
en daarom moest plaats maken voor een
bijna absoluut gezag.
En zelfs die Republiek, waarmede velen
in Frankrijk nu zoo hoog loopen, schenkt
ten slotte de vrijheid alleen aan bare vol
gelingen. De vrijheden en rechten der re
volutie mogen enkel genoten worden door
ben die van de revolutie zijn. De vryheids-
banier der liberalen is een partijvlag zij
beschermt alleen ben die voor baar de knie
buigen.
Daarom zijn wij dan ook in alle opzich
ten tegen de revolutie gekant, wijl onder
die aanduiding een reeks van begrippen
ea denkbeelden wordt verstaan, welke alles
belovende, onmachtig is iets te geven, of
het bezit er van te waarborgen.
De oorzaak dier onmacht ligt voor de
band. De revolutie is gelijk aan den bouw
meester, die een bestaande woning zou af
breken en een nieuwe zou opbouwen, zon
der rekening te houden met de behoefte
der bewoners, enkel te rade gaande met
zijn voorstellingen van betgeen een huis
behoort te zijn; terwijl bij dan nog de
dwaasheid zoo begaan van niet eenmaal
O
voor zijn nieuwen bouw den beproefden
bodem van het verlaten buis te bezigen,
maar bet nieuwe verblijf, tegeu alle rege
len der bouwkunst in, zonder basis op den
lossen grond optrok.
De liberalistische staatkunde maakt
om een eenvoudig beeld te gebruiken
niet het kleed naar bet lichaammaar
wil bet lichaam, vormen naar bet kleed.
Vervormingdoor bet verstoren van den
natuurlijken groei, is er het logisch gevolg
van. Men zou, om bij deze verstaanbare
beeldspraak te blijven, kunnen zeggen, dat
voor bet lichaam der maatschappij, mis
maaktheid de vlucht van het liberalisme is.
Aan die kuur onderwerpt' bet liberalis
me alles. Op elk gebied poogt bet zijn jam
merlijke methode toe te passen.
Het liberalisme is openbaar geworden
zijn leven beroemde. Openbare wedstrijden in het
schaatsenrijden behoorden vro»ger alleen in Fries
land te liuis. Friesland was bet oord der hardrijders.
Nu was het als ik mij niet bedrieg, in den beruchten
Driekoningens-winter van het jaar 1838, dat ds.
Wassenaar te Wervershoof op een mooien winter
morgen bij O. M. Ossekooper, den schilder, kwam
inloopen met de Oprechte Maarlemsche Courant
waarin hij een verslag van Frieschen wedstrijd
had gevonden. Als eene groote bijzonderheid werd
daarin medegedeeld, hoe bij dien wedstrijd te
Sneek de overwinnaar de baan, lang naar ik meen
210 meter, bad afgelegd in den tijd, van 14 se
conden. Dat was, naar Ds. meende, onbegrijpelijk
vlug. Lippe Breevaart, een stietzoon van Ossekoo
per, was bij die voorlezing tege^oordig, en toen
Ds. gedaan had met de lectuur, gaf bij als zijne
meening te kennen, dat hij ook wel zoo snel zou
kunnen rijden.
Daar verkeek dominé een kwart anker wijn
naar, en Lippe, die niet van uitstellen hield, ging
de weddenschap aan. Dienzelfden morgen om elf
als de politiek der verwoesting: op elk
terrein brengt zij verderf.
Op het gebied van bet volkenrecht kan
nen wij nu de vruchten van den revolutie
boom waardeeren. De heiligheid der trae-
taten wordt bespot; de beginselen van bet
volks-egoïsme, niet verdragen of objective
begrippen van recht en gerechtigheid
regelen de betrekkingen der natiën. Dit
O O
leert men wel niet woordelijk, maar
feitelijk, door daden. Welnu, wij weten
thans, waartoe die leer van bet louter zelf
behoud voert. Europa's evenwicht is ver
broken; de sterkste regeert over de zwak
keren en de tractaten worden aangegaan
met het cynisch doel om ze niet 11a televen.
Wat bet liberalisme beteekent als nationale
regeerkracht, hebben wij kunnen waarne
men in de verte en van nabij. Het voor
beeld van Frankrijk, zegt, in dit verband,
alles en dus genoeg. De politiek der vrij
zinnigheid is de moeder der ergste en er
gerlijkste tirannie; de meerderheid is de
afgod, waarvoor de minderheden in aan
bidding moeten nedervallen, anders worden
zij, natuurlijk in haar belang, als middel
ter bekeering, vervolgd en des noods ge
straft. De,Koningen blijven nog enkel daar
geduld, waar men »die leus" nog niet aan
de natiën durft ontnemen. Doch ook de
Koningen moeten dienaars der meerderheid
worden, anders tracht men ben, om te be
ginnen, impopulair te maken door ben als
verdrukkers" voor te stellen, ook al zou
den zij niets anders doen, als juist de zwak
ken beschermen tegen de sterkeren, de min
derheden tegen den Moloch der meer
derheid.
Het fiasco van bet liberalisme op elk
terrein is volkomen, 't Verkeert in een
staat van insolventie en straks zal de ge
zonde politiek van bet geloovig deel eiker
natie worden geroepen om den inventaris
op te maken.
Niet afbreken maar doelmatig opbouwen,
geen revolutiemaar restauratiedat is de
kern van gezonde politiek, dat is de stan
daard waaronder wij ons schaieu en waarop
wij, gesterkt door bet geloof, onze hoop
vestigen die niet zal worden beschaamd
wat bet liberalisme ook moge aanwenden
om ons vertrouwen te schokken en onze
ure zou hij zijn proefstuk op de Kerksloot afleg
gen. De gelieele buurt kwam bijeen. Meester
Korting, die, boe gebrekkig ook en daardoor zelf
verstoken van de mogelijkheid om aan bet ijsver
maak deel te nemen, veel met schaatsenrijden
ophad, was in de toog tegenwoordig bij den
proefrit en, met een horloge met secondewijzer
in de hand keurmeester. De baan was opgemeten
en Lippe streek uit en bad, tot aller verbazing,
niet meer dan zestien seconden werk om het
einde te bereiken. Hij had dus, als het er om
ging, den prijs niet gewonnen. Maar dominé bracht,
in het midden, dat er een groot verschil bestond
tusschen eene Friescbe hardrijdersbaan met hare
spiegelgladde effen oppervlakte en het geïmprovi
seerde baantje op de Kerkesloot. Hij gaf edel
moedig het kwart anker wijn gewonnen.
Maar meteen was gebleken, dat men niet in
Friesland behoefde te zijn om hardrijden te zien,
en men vroeg elkander afWaarom zou men ook
hier niet om een prijs kunnen rijden Men was
eenstemmig in den wensch om er de proef van
zinnen in beroering te brengen.
Er zal een tijd komen dat de zon van
bet liberalisme verdwijnen zal aan den
politieken horizon om niet meer op te
staan uit bet graf dat de liberale partij
zich zelve beeft gegraven. De strijd van
bet liberalisme is een spiegelgevecht zon
der reëele overwinning.
In verband met Grévy's benoeming tot Presi
dent der Fransche Republiek, herinnert de „Uni-
vers" aan een scène, welke eenige jaren geleden
plaats had in de kapel te Versailles, waaropen-
bare gebeden werden opgedragen als dankbetui
ging roor den intocht der troepen binnen Parijs,
in 1870. De heer Grévy kwam als voorzitter der
Nationale Vergadering, in gezelschap van Thiers,
hoofd van het Uitvoerend Bewind, die gebeden
bijwonen. Aan den ingang der kapel werd de
kerkelijke eer aan den President bewezen: de
bisschop van Versailles hield hem den wijwater
kwast voor, om dien met de vingers aan te raken.
Weinig gewoon aan die eer, en geheel en al
onbekend met de zaken der Kerk, nam Thiers,
in de plaats van wijwater, den kwast en bespren
kelde er den bisschop en de omstaande geeste
lijkheid mede. Nadat Thiers gedaan had, reikte hij
den kwast over aan Grery, doch deze begreep
door den lach, welken hij op eenige gezichten
bespeurde, dat Thiers een domheid had begaan.
Echter niet wetende wat met den kwast aan te
vangen, stak hij hem behendig.onder de slip
pen van zijn jas. Op een teeken des bisschop»
begaf de stoet zich naar het altaar en de beide
presidenten namen plaats op de voor hen bestemde
zetels Grévy steeds met het noodlottige voor
werp onder zijn jas. Toen de plechtigheid geëin
digd was, zocht men tevergeefs naar den wijwa
terkwast. Eerst 's anderdaags, bij het verplaatsen
der stoelen, werd hij onder Grévy's zetel terug
gevonden.
Te Brochon, in het Fransche departement Cöte
il'Or, woont zekere Denis Pansiot, oud-sergeant
en vader van 7 kinderen, waarvan de jongste den
5en April 1814 geboren werd en die allen vol
komen gezond te Brochon wonen. Gedurende 81
jaren heeft in deze familie geen enkel sterfgeval
plaats gehad.
Saint-Clair de slagersjongen te Rijssel, die aan
Gambetta een brand- of moordbrief heeft ge
schreven, is veroordeeld tot eene maand gevange
nisstraf en 25 fr. boete.
te nemen. Korting maakte spoedig eene inteeken-
lijst gereed; ds. Wassenaar opende de inschrijving
en spoedig kreeg men zooveel, dat men een zilveren
tabaksdoos tot prijs en een zilveren horloge met
ketting tot premie kon uitloven. Zeer weinige dagen
daarna had de eerste wedstrijd plaats tusschen
16 mededingers. Lippe ging met de zilveren ta-
tabaksdoos strijken een Friescbe schipper, die te
Broekerhaven ingevrorn lag, won het horologe.
Van dien dag af volgden de wedstrijden elkander
te Wervershoef en in den geheelen omtrek dage
lijks op. Te Enkhuizen, te Medenblik, te Broe-
kershaven, te Andijk, bij het Veldhuis, te Gost-
woud en waar maar verder gelegenheid was, liet
men hardrijden om prijzen en premiën, en de
liefhebberij van het op schaatsen rijden wijzigde
zich zoo, dat weldra elk, op Friescbe manier,
dwars op zijne schaatsen stond en zoover naar
voren, dat de groote teen aan den buitenkant
der schaats naast den hals uitstak. Men vond
nu niet langer om het fraaist, maar liep op
schaatsen om het hardst. slot.)
