NIEUWE
N®. 255.
Zondag 9 Maart 1879.
4e Jaargang.
Nihilisme.
BUITENLAND,
Geschenk der Katholieken
aan Z. H. LEO XIII.
Frankrijk.
Russische spreekwoorden.
MARLHI IjOIIRAIT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per I maanden roor Haarlemf 0,85
Buitem Haarlem franco per post1,
Afzonderlijke Nummers0.0(5
Dit blad yerscliijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Van 16 regels30 Cents
Elke regel meer5 g
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 cents per advertentie a Contant.
Adv.rtentiën worden uiterlijk Dinsdag- en V r ij d a g-
avond ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUKEI.
Bedrag der vorige opgave 412,51
Van L
1,00
Totaal j 413,51
De Noordsche kolossus, het machtige rijk
der Czaren, het land der kerkvervolging,
der Polen-verdrukking, de staat van het
absolutisme en het rijk van den knoet, wordt
met algeheelen ondergang bedreigd door
de verderfelijke leer van het nihilisme. Kan
Duitschland, en meer bepaald Pruisen,
aangewezen worden als het land waar het
socialisme welig tiert, heeft Frankrijk te
kampen tegen het alles vernielende com
munisme, Rusland kan ia de annalen der
wereldhistorie worden gebrandmerkt als
het land waar het onzalig nihilisme wor
tel heeft gevat en zijne vertakkingen uit
spreidt naar de meest verwijderde streken
van het kolossale rijk.
Wat is nihilisme
Op deze vraag zullen wij trachten een
afdoend antwoord, eene opheldering te ge
ven waardoor wij de afschuwlijkheid dezer
verderfelijke leering aan het daglicht zul
len brengen.
Het nihilisme beteekent, woordelijk ver
taald: de richting naar niets. Het is als het
ware eene incarnatie van den geest van
Mephistofeles, der Geist der stets verneint.
Oorspronkelijk heeft het nihilisme geen po
litieke, maar een wetenschappelijke rich
ting, het is geen fractie maar eene bepaalde,
verderfelijke richting in de wetenschap.
De moeder van het nihilisme is de valsche
wijsbegeerte, die in het leven is geroepen
door August Com te, eene wijsbegeerte
die slechts uitgaat van positieve, erkende
feiten, de positivistische philosophie. Com te's
wijsbegeerte vindt hare ijverigste en vurig
ste beoefenaars aan de Russische hooge-
scholen en het is dan ook daar, dat wij
den oorsprong van het nihilisme moeten
zoeken. Het terrein waarop het zich be
weegt is de godsdienst en de maatschappe
lijke toestanden en in de eerste plaats op
FE U1LLET ON.
De twee deviezen.
Vervolg en Slot.
In dit geval blijft alleen de moeilijkheid nog over,
„/hem aan te wijzen. Dit zelf niet kunnende doen
„en de schranderheid en den smaak mijner nicht
„Louise kennende, zoo laat ik deze aanwijzing aan
„haar oordeel over. Ik verklaar bij dezen tot alge-
„meenen legataris dien mijner beide neven, welken
„zij tot echtgenoot verkiezen zal.
„Dalincourt."
Na deze lezing volgde er een vrij langdurige
stilte. De beide jongelieden schenen geheel ver
ward, en Louise sloeg hare oogen blozend neder.
Wel, lieve Hemel! de doctor heeft aan mijne
nicht Louise ook geen gemaklijke taak opgelegd
riep mevrouw Charlotte uit.
Minder zwaar dan gij denkt, zuster, zeide
lachend de heer Donju. Ik kende sedert lang de
inzichten van Dalincourt en had dien ten gevolge,
berichten ingewonnen, en al hetgeen ik heb kun-
het huwelijk en het familieleven. Het is
vooral de schoone helft van het mensche-
lijk geslacht, die zich tot het nihilisme
voelt aangetrokken. In korten tijd is" het
aantal nihilistinnen dan ook verbazend
groot, velen hartr gaan af op klanken, op
holle phrases, waarvan zij de beteekenis
niet begrijpen, maar die zij als hooge
philosophie beschouwen.
De eerste sporen van het nihilismeals
politieke richting trelfen wij aan in het
jaar 1866, bij gelegenheid van den aan
slag op het leven van keizer Alexander
door een student uit Moskou. Deze daad
wekte de verontwaardiging op van bijna
geheel Rusland; slechts uit Londen liet zich
een stem vernemen, die den moordaanslag
een gerecht feit noemde, le fait des faits,
het was de stem der nihilisten naar men
beweerde. Hiermede valt zamen het zooge
naamde hervormingstijdvak van Rusland
onder Alexander II. Er werden wetten
geproclameerd meer in overeenstemming
met de constitutioneele begrippen die lang
zamerhand ook in Rusland zijn doorgedron
gen. (Een der voornaamste dier wetten is
wel die, waarbij de vrijheid van drukpers
wordt verzekerd, eene vrijheid echter die
meer bestaat op het papier dan wel in de
daad.) Alle ambtenaren zonder onderscheid,
de hoog - zoowel als de laaggeplaatste,
werken de uitvoering dier wetten tegen,
zij leven ze niet na, maar de bureaucra
tie doet wat haar goeddunkt en bekom
mert zich volstrekt niet om de aanmerkin
gen en klachten. En het is dit feit, dat
als eene oorzaak moet beschouwd worden
van de groote uitgebreidheid, die het ni
hilisme in het schismatieke Rusland heeft
gekregen. Op grootere vrijheid, op de in
voering van wetten die meer overeenstem
ming hebben met de verfoeilijke moderne
begrippen, op de uitroeiing van het Chris
tendom, zoo dit mogelijk ware, is de hoop
der nihilisten gevestigd. In die hoop en in
die verwachting zien zij zich teleurgesteld,
de zachtere wetten worden of niet gege
ven of niet ten uitvoer gebracht. De groote
teleurstelling die zij hierdoor ondervinden
is als het ware de kern van het nihilisme.
Tegen de willekeurige handelwijze der
bureaucratie verzetten zij zich zoo sterk
nen vernemen, heeft er mij van overtuigd, dat,
welke de keuze van Louise ook zijn moge, zij
niets te vreezen heeft.
Dat mejuffrouw alsdan een besluit neme,
hernam de notaris glimlachend, zoodra men in
eene keuze, niet falen kan, heeft men slechts zijne
neiging op te volgen.
Ik zal mij deswegens tot mijne tante wen
den, mompelde het jonge meisje, geheel onthutst,
terwijl zij zich in de armen van mevrouw Char
lotte wierp.
Tot mij? hernam deze, maar het is zeer
moeilijk, hierin raad te geven, lieve nicht, ik
verzeker u, dat....
Deze woorden werden op onvasten toon uitge
sproken, terwijl haar blik naar Joseph zocht. Char
les bemerkte dit terstond en zeide met nadruk
Welaan, mevrouw, uwe keus is bepaald, en
welk naberouw, ze bij mij ook verwekken moge,
ik kan niet anders doen dan ze huldigen.
Toen nam hij Muizen bij de hand, bracht hem
bij het lieve meisje, dat van ontroering schreide
Mejuffrouw zeide hij, uwe tante heeft goed uit-
mogelijk; in bet begin was hun verzet zwak
maar toen zij bemerkten, dat hunne
rekesten en protesten niet tot den keizer
doordrongen, maar dadelijk in de prullen
mand werden geworpen, sloegen zij een
anderen weg in. Eerst namen zij hunne
toevlucht tot de drukpers, maar ook hier
mede kwamen zij niet verder; hunne ge
schriften werden dikwijls vernietigd voor
dat men ze had kunnen verspreiden. En
toen deze apostelen der menschheid, zoo
als de nihilisten zich noemen, ook op deze
wijze hunne stem niet konden doen hoo-
ren, namen zij hunne toevlucht tot andere
middelen en werd hun verzet onwettig.
Nu zij niet openlijk voor hunne gevoelens
mochten uitkomen, ontstonden er geheime
genootschappen, eerst te St. Pe te r sburg,
Kiew, Kasan en te Moskou. Al spoedig
breidden zij zich uit, zoodat op dit oogen-
blik niet alleen iedere Russische stad, maar
vermoedelijk bijna ieder dorp van eenige
beteekenis, zijne nihilistische clubs heeft.
Iedere club bestaat uit hoogstens twintig
personen, zoowel mannen als vrouwen; wil
er een lid meer toetreden, dan wordt er
een nieuwe club gevormd. Deze genoot
schappen zijn mede van politieken aard.
Men vermoedt dat er te Moskou een
hoofdcomité bestaat, dat van daar uit zijn
bevelen uitzendt over geheel Rusland. De
clubs hebben hunne vertakkingen onder
alle maatschappelijke standen, bij de ma
gistratuur, bij het leger, bij den adel, ja
zelfs onder de leden der jury, en het is
juist daarom zoo moeilijk een onderzoek
of vervolging in te stellen, te meer daar
zij hunne vervolgers met hunne niet gering
te achten wraak bedreigen. Zij hebben
eene alleen voor de leden verstaanbare
cijfertaal of cijferschrift. De vrouwelijke
leden zijn grootendeels dames uit den be
schaafden stand, zij laten zich door geene
vervolging, door geen straf hoe zwaar ook,
afschrikken; integendeel de straffen wer
ken aantrekkelijk, en wanneer er een pro
ces aanhangig is, kan men bijna zeker
zijn dat het spoedig door een van groote
ren omvang zal gevolgd worden.
Het doel dat de nihilisten beoogen, is een
ideaal-staat, een ideaal dat nimmer is te
bereiken. Zij droomen zich een utopie. Als
gezien en wel geoordeeld; mijn neef is uwer waar
diger dan ik
Hetgeen gij daar verricht, mijnheer, bewijst
juist het tegendeel, sprak mevrouw Charlotte ver-
teederdmaar wij kenden den heer Muizen
en komaan.... wilt ge weten.... gij verdient, dat
men openhartig met u omga....
Spreek, spreek viel Portin haar in de rede.
Welnu, zijn devies stelt mij gerust, terwijl
het uwe mij vrees aanjaagt; hij belooft toegeven-
heid en gij dreigt met rechtvaardigheid....! Helaas,
mijn waarde vriend, op rechtvaardigheid kunnen
de engelen in den hemel zich beroemen, doch de
menschen hier beneden hebben liefde en vergeving
noodig.
Gij hebt geen ongelijk, mevrouw, zeide
Charles, in gedachten verzonken, want sints gis
teren schijnen de gebeurtenissen elkaar opzetlijk te
zijn opgevolgd, om mij dienaangaande eene strenge
les te geven. De nauwgezette verdediging van
mijn recht heeft zich altijd tegen mij zeiven ge
richt, terwijl de welwillendheid van mijn neef zich
immer te zijnen voordeele keerde.
politieke revolutie dreigen ze voor den
Russischen staat een groot gevaar te wor
den. Eerst dan wanneer de Russische bu
reaucratie wordt gezuiverd van al de smet
ten die haar aankleven, wanneer de amb
tenaren eerlijk zijn geworden maar bo
venal wanneer het licht van het ware ge
loof, wanneer de glans der ware Kerk in
de harten straalt zal het nihilisme zijn zoo
zeer gevreesden invloed verliezen en zal
het verdwijnen nalatende een bloedige
streep in de bladzijden van 's lands his
torie.
Wat al rampen en kwalen zijn er voort
gesproten sinds vorsten en regeeringen er
op uit zijn den godsdienst en de godsvrucht
uit de harten der menschen te doen ver
dwijnen, sinds despoten en volksmenners
hun best doen de dienaren der ware Kerk
te vervolgen en te verdelgen.
H elaas zij zien het zwaard vanDamocles
niet dat boven huuue hoofden hangt.
Iutusschen geraakt het volk, tot een
graad van ellendige verwildering die de
schromelijkste misdaden 11a zich sleept.
Het nihilisme is de uiting dier verwil
dering.
De Hemel beware ons voor de verdere
verspreiding er van!
Op den spoorweg Rijssel - Valenciennes heeft
Zaterdag-morgen een vreeselijk ongeluk plaats
gehad.
De goederentrein, die ten half acht ure naar
Valenciennes vertrekt, naderde het station van
Rosult, toen ongeveer op 400 meters afstand
daarvan een koppelketting brak en vijftien wagens
op den weg bleven staan. Daar de machinist
niets daarvan bemerkte, vervolgde de trein zijn
weg naar Rosult, waar de passagierstrein van
Valenciennes zijn aankomst afwachtte om te ver
trekken.
De stationschef, die niet vermoedde wat er ge
beurd was, gaf het teekan tot vertrek en de
passagierstrein vertrok. Een botsing was onvermij
delijk, want de lijn heeft slechts enkel spoor en
een dikke mist verhinderde, in de verte te zien.
Toen de machinist het gevaar bemerkte was
het te laat en een hevige schok volgde. Drie
wagons, waarvan een der le en twee der 3e
Joseph handelde wijs, zijn devies is beter dan
het mijne, want het komt de wet van God na
derbij de Zaligmaker toch heeft niet gezegd Zoek
uw recht, maar wel: Bemin uwen naaste als u
zeiven.
Met eene volle maag kan men niet leeren.
Wie op twee hazen jaagt, zal er geen vangen.
God is nooit haastig, hij is zeker van Zijn doel,
Sluit men den duivel buiten de deur, dan komt hij
het raam weder binnen. Roem uw oogst niet,
alvorens gij dien in uwe schuur hebt srebracht.
Toorn behoeft men niet te zaaien, die groeit
van zelf. Ga met God over zee, zonder Hem
niet eens over den drempel. De waarheid ver
drinkt niet in het water en verbrandt niet in het
vuur- Een dwaas kan een steen in een vijver
werpen en zeven ferme mannen zullen noodig zijn
om hem daaruit te halen. Velen zijn bereid
raad te geven, weinigen echter om te helpen.
Een goed geweten is het oog van God. De
leugen loopt op zwakke beenenwie liegt, steelt ook.
