NIEUWE
No. 261.
Zondag 30 Maart 1879.
4e Jaargang.
Rusland
BUITENLAND,
Frankrijk.
Duitschland.
HMRLMSdHf! Uil KtVI.
ABONNEMENTSPRIJS
Per S maanden voor Haarlemf 0,85
Buiten Haarlem franco per post1,
Afzonderlijke Nummers0.06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. JansstraatHaarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Van 16 regels30 Gmfc
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 cents per advertentie a Contant.
Advertcntiën worden uiterlijk Dinsdag- en T r ij d a g-J
avond ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAURET.
Het begint er in Rusland al zeer jam
merlijk uit te zien.
De groote Mogendheid uit het Noorden
wordt inwendig door de gevaarlijkste sa
menzweringen verteerd.
Ondanks al het vertoon van kracht,
't welk Rusland naar buiten maakt, vooral
in den oorlog tegen Turkijekan men naar
waarheid zeggendat er wellicht geen
zwakker Staat is dan juist datzelfde Mos-
co vië.
Niemand zal kunnen ontkennendat
hetgeen in Rusland thans voorvalten nog
meer hetgeen blijkbaar in dat uitgebreide
Rijk wordt voorbereidvan den meest be-
slissenden invloed zal wezen op de geschie
denis, niet slechts van dat land zelf, maar
ook op die van de geheele wereld.
Zegepraalt tóch in het Rijk der Ozaren
de republikeinsche richting, dan zijn de
gevolgen van dat feit niette overzienom
dat die bijeenvoeging van volken en rassen
als waaruit het nu bestaat, niet zou zijn
te handhaven onder een niet-monarchaal
bestuur.
En als men soms beweren wilde, dat
zulk een catastrophe in Rusland wel niet te
duchten is, wijl het leger daar zulk een
ontzettende macht vertegenwoordigt, dan
zouden wij daar tegen opmerken, dat, naar
het ons voorkomt, op de troepen allerminst
onbeperkt door den Keizer gerekend kan
worden.
De gevallen zijn immers reeds voorge
komen dat ook onder de militairen een
geest van verzet zich openbaart, terwijl
de ware gezindheid des legers zich eerst
zou doen kennen, als de gelegenheid zich
voor de troepen aanboodomzouder on
middellijk gevaar voor bestraffing, de ge
hoorzaamheid aan den Keizerlijken Meester
op te zeggen.
Daarbij vergete men niet, dat, blijkens
de berichtende revolutionnaire fractie haar
vertakkingen telt ook onder de ontwikkelde
standen der maatschappijzoodat men wel
kan aannemen dat ook onder de officieren
vele tot de tegenstanders der tegenwoor
dige orde van zaken zullen behooren, zoo
dra dus de revolutie uitbrak, zou het, be
driegen wij ons niet, wel eens kunnen
blijken, dat het in de eerste plaats onder
de bevelhebbers en de lagere officieren met
de verknochtheid aan den Czaar niet zeer
gunstig geschapen staat.
Tot dusver slaagde de Regeering er nog
in, om de uitbarstingen der volkswoede te
FEUILLETON.
DE VERZOEKING.
Vervolg.
Mocht echter en men kon duidelijk aan
het schrift, zien hoe de goede Reinhard had
gesidderd Maria en het kind niet meer in
leven zijn, dan was zijn beleefd verzoek dat de
predikant voor een gedenksteen op hun beider
graf zou zorg dragen; de rest van het geld was
dan voor de armen van het dorp.
De predikant zat langen tijd in diep gepeins
en vreeselijke tatereelen kwamen hem voor den
geest. Hier de jonge stervende vrouw, die den
kelk des tijdens bijna ledig had gedronken en
voor wie thans de hulp te laat kwam en ginds
een eenzaam man die sinds twee jaren vuri°-
verlangde met zijne vrouw veremigd te worden
en die toch reeds twijfelde aan haar bestaan.
Maar op de eerste plaats zijn eigen ramp en
ongeluk! Hoe zou hij het kunnen dragen, hoe
zou luj verder kunnen leven en zijne plichten
vervullen? Was er dan geen enkel middel, de
beteugelen, doch het is in tal van feiten
zoo helder mogelijk in het licht getreden
dat de dag niet meer verre kan zijnwaarop
de macht van het Gouvernement ontoerei
kend zal wezen, den stroom van de revo
lutie langer te weerstaan.
Ten dage, dat dit geschiedt, zal weder
een der vele illusiënwelke men gewoon
was omtrent den toestand der wereld te
scheppenverdwenen wezen.
Merkwaardig is het immers, hoe het ge
loof aan de onaantastbaarheid en het on
vernietigbare der macht van den Czaar al
gemeen was verspreidniet enkel in ons
vaderland, doch ook daar buiten. Geheel
Europa toonde zich doorgaans geneigd op
de toekomst van het Russisch Keizerrijk
als op een veilige rots onvoorwaardelijk te
bouwen.
Men stelde zich van Rusland het beste
altijd vooromdat men ten aanzien van
de wezenlijke positie van die kolossale
monarchie eigenlijk al bitter weinig wist-
Eerst in de laatste jaren, nu de versnelde
middelen van gemeenschap en de werking
der drukpers zich ook tegenover en in Rus
land deden gevoelen, is er eenig licht over
die reusachtige onbekende grootheid ver
rezen.
En wat zag men nu?
Dat die kunstmatige éénheiddie aan
eenvoeging van volken en rassenslechts
als een stille oppervlakte moest worden
beschouwdwaaronder zich een onstuimige
diepte verborg.
Aan de eene zijde staat het volk, met
al zijn onbevredigde aspfratiën van vrij
heid, niet bedwongen door eenig begrip
van recht (daartoe is de volksontwikkeling
in Rusland te primitief) en aan den an
deren kant het gezag en de bevoorrechte
standen, volstrekt ongezind om iets van het
hunne af te staan, ten einde tot een toe
stand van algemeene vrijheid te komen.
Wel heeft de tegenwoordige Keizer een
groote concessie gedaan, toen hij de lijf
eigenen, of liever de boeren, die bij den
gronden dus aan den landeigenaar
behoordenvrij verklaardemaar het voor
recht van die weldaad kunnen de bewel-
dadigden slechts gedeeltelijk genieten, wijl
voor hun verdere ontwikkeling te weinig
wordt gezorgd en zij, die over hen regee-
reu en de lagere kringen van het gezag
zelf, niet hoog boven de vrijverklaarden in
kennis en beschaving staan.
Die emancipatie, hoe hoog ook te waar-
deeren en hoezeer ook getuigende voor de
persoonlijk edele gevoelens van Keizer
schande te voorkomen, en den jeugdigen misda
diger van den afgrond te redden? Zachtjes sprak
de stem der verleiding: neem het geld dat voor
u ligt en gij zijt met al die u lief zijn gered;
gij blijft eerlijk als voorheen want niemand komt
iets van uwe schande te weten. Maria is zeker
nu reeds dood, gij schrijft Rein hard geen
leugens waarom draalt ge nog? Wel
verhief zich ook de stem des gewetens: het is
groote zonde eeu stervende te berooven, dwaal
niet af van den weg der rechtvaardigheid! Maar
de gekrenkte vader, hoorde die stem niet, zijne
gedachten waren slechts op een punt vereenigd;
de redding van zijn kind.
Met bevende hand nam hij een vel papier
en begon aan Rein hard te schrijven. Hij gaf
hem bericht dat de kleine Max kort na zijn
vertrek was gestorven, het leed van man en kind
had zoodanig aan Maria's hart geknaagd dat
ook zij eenige weken geleden de eeuwige rust
is ingegaan. Met de belofte het geld volgens zijn
verlangen te besteden, verbond hij den dank in
naam van de armen van het dorp en zond hem
te gelijker tijd de acte van overlijden zijner echt-
genoote. Vervolgens schreef hij een anderen brief,
glechts enkele woorden hij lag er het geld
Alexander, heeft de sociale moeilijkheden
niet weinig verhoogd, vooral nu zij niet in
organisch verband werd gebracht met het
O O
politiek en maatschappelijk geheel.
Door toch aan de eene zijde het begrip
en besef van vrijheid te wekken en te ver
sterken, en aan den anderen kant het absolu
tistisch regeerstelsel voltehouden, heeft de
Regeering zelve eeu toestand van ontbin
ding en verwarring geschapen, welke wel
op een revolutie moet uitloopen.
Hierbij lette men er op, hoe het Rus
sisch Gouvernement door het groote begin
sel der godsdienstvrijheid te miskennen, in
de Oostzee-gewesten tegenover de hervorm-
den en in Polen, ja in geheel Rusland, tegen
over de Roomsch-Katholieken zaden van
ontevredenheid uitstrooit, welke zeker niet
voor het gezag gezegende vruchten zullen
ontwikkelen, ook al is van de geloovigen
niet het sein tot den opstand te vreezen en
te wachten, 't spreekt evenwel van zelf, dat
de verdrukten door de orthodoxe Grieksche
Kerk naar den dag der bevrijding, die hun
enkel door meer vrije instellingen verze
kerd kan worden, verlangend uitziet. De
vrijheid der Nihilisten wordt door hen
evenwel zeker niet begeerd.
De kracht, waarop de Regeering hoofdzake
lijk nog steunen kan, dreigt haar nu ook
te ontvallen. De Moscovitische partij, die
voor het P anslavisme optreedt, en zoo mo
gelijk, geheel Europa tot een Slavisch Rijk
zou willen maken, zeker Konstantinopel tot
de hoofdstad van een nieuw-Rusland wil ver
heffen, zal niet tevreden zijn nu prins
Gortschakoff, ontrust door de onrust van
binnen en door de eendrachtige tegenwer
king van buiten getoond, veel moet laten
vallen van het Moscovitisch programma.
Als laatste afleiding tracht Rusland nu
nog moeilijkheden over Oud-Rumelië te
zoeken.
Maar 't zal, ten slotte, niet veel baten;
Rusland zal moeten toegeven.
Inmiddels gaat het Nihilisme voort te
moorden, slachtoffer op slachtoffer valt en
het revolutie-monster grijnst overal het
gezag tegen.
Wordt nu Rusland aan het Nihilisme
ten prooi, dan zijn de gevolgen niet te
overzien. Dan zullen nog vreeselijker ge
beurtenissen dan bij de groote revolutie
van 1783 worden aanschouwd.
De vraag is dan, zal de regeering die
ellende kunnen voorkomen?
Volhardt zij bij het absolutisme, dan
heeft het Nihilisme feitelijk reeds gezege
vierd.
in, verzegelde den omslag en schreef het adres.
Het zelfde verrichtte hij met den eersten brief en
legde zich dan vermoeid en afgemat in zijn leu
ningstoel. Eene pijnigende zwaarmoedigheid over
viel hem. Hij wist geen enkele plaats te vinden
waar hij ruim zou kunnen ademhalen.
Hij maakte zich nogmaals zelve wijs dat dit
de eenige er. beste weg ter zijner redding was,
hij nam zich stellig voor Maria's kind bij zich
in huis te nemen en er goed voor te zorgen. Dan
stond hij op en bracht de twee brieven naar de
post.
Het was reeds laat in den morgen van den
volgenden dag toen de predikant met zachten
tred de kamer van Maria binnenkwam. De bo-
venmenschelijke inspanning van den afgeloopen
nacht had op zijn voorhoofd diepe groeven ge
bracht en zijne handen beefden, toen hij naar de
klink van de deur greep: zon hij zich goed kun
nen houden bij het zien der overledene?
Daar hoort hij de stem van den lieven kleinen
knaap, hij opent de deur en met starende oogen
overziet zijn blik de kleine ruimte. Evenals gis
teren zit de oude verpleegster aan het ziekbed,
maar heden vrij wat gelukkiger en vrolijker en
de lijderes heft de magere bleeke hand omhoog
Doch dan ook zal bet groote Rijk als
een reusachtige schepping ontzettend ineen
vallen, en de toekomst van het Oosten zou
dan meer dan immer een vraagteeken zijn
geworden. De bloedigste strijd tusschen de
Slavische stammen en de andere rassen zou
dan niet kunnen uitblijven.
Weet daarentegen de Regeering den stroom
te bedwingen door hem tot zekere, betame
lijke hoogte te volgen, dan zou redding nog
mogelijk zijn.
Alles hangt hier echter af van den
meerderen of minderen spoed.
Keizer Alexander en zijn raadslieden
mogen zich wel doordringen van de waar
heid, dat de alleenheersching in Rusland
reeds gevallen is; het Nihilisme, de revolutie
in haar moorddadigsteu vorm, heerscht over
haar.
Waar dat alles zoo is, kan het geen be
vreemding verwekken, dat velen met be
zorgdheid de oogen op Rusland gevestigd
houden, inzonderheid in Holland, dat zoo
Russischgezind ten aanzien van 't effecten
bezit zich bewees.
Gewichtige feiten gaan wij ten aanzien
van Moscovië te gemoeten wij achten ons
daarom gelukkig te weten, dat niet het
toeval, maar God de wereld bestuurt, want
nu kunnen wij er zeker van wezen, dat
ook al geschiedde het ergste, toch het beste
er het resultaat van zal zijn.
De katholieke moeders hebben een protest
uitgevaardigd tegen de nieuwe wetsontwerpen op
het onderwijs. Het protest luidt als volgt:
„Wij katholieke moeders, protesteeren met al
de kracht en de verontwaardiging van ons gewe
ten tegen een verfoeilijk wetsontwerp, dat ons het
onschendbare recht ontneemt, om aan onze kin
deren eene christelijke opvoeding te geven. Wij
willen dat ons protest tegen die aanranding van
de heiligste vrijheid der maatschappij en van het
huisgezin in gansch Frankrijk gehoord worde."
De Katholieke bladen van Parijs deelen den
tekst van een petitie mede, welke door „la
Société générale d'éducation et d'enseignement"
opgesteld en tot den Senaat gericiit is.
Het slot luidt aldus„Wij verzoeken u dus,
mijneheeren Senatoren, alle wetsontwerpen te
willen verwerpen, die de vrijheid in gevaar stellen
van het lager, middelbaar en hooger onderwijs."
In een hotel te Aken'zijn drie Russen gearres
teerd, die aldaar waren overgekomen om in de
omstreken voor 32,000 roebels aan valsch Rus-
om hem te begroeten. Doodelijk bleek en afgemat
is haar gelaat maar in hare oogen ligt bewust
zijn, zij erkent hem en fluistert „mijn weldoener!"
De kleine Max huppelt vrolijk naar den pre
dikant, moeder heeft heden weer met hem ge
sproken en de oude vrouw heeft hem gezegd;
dat de goede God hem zijn lieve moeder weer
had terug gegeven.
De predikant ziet dat alles in één blik en zijn
griaat is bleeker dan dat der kranke, hij wijst
de liefkozing van het kind, dat zijne hand ge
grepen had, zachtjes af, hij had hier rust
noch duur; tot groote bevreemding der beide
vrouwen, verliet hij de kamer zonder spreken
zooals hij was gekomen en gaat met wankelenden
tred naar zijn woning.
Toen hij op zijne kamer was gekomen, viel
hij zuchtend in zijn stoel. Door gewetenswroeging
gefolterd stond hij weer op en liep heen en weer.
Zijn zoon was gered, maar tot welken prijs? Hij
had zijne eer weg gegeven en het geluk en de
toekomst eener geheele familie verwoest. Aan te
rugtreden viel niet- te denken, wat hij ook verzon.
De dood was medelijdend voorbij gegaan bij haar,
die hij niet meer in 't land der levenden waande.
Wordt vervolgd.)