NIEUWE No. 261. Zondag 30 Maart 1879. 4e Jaargang. Rusland BUITENLAND, Frankrijk. Duitschland. HMRLMSdHf! Uil KtVI. ABONNEMENTSPRIJS Per S maanden voor Haarlemf 0,85 Buiten Haarlem franco per post1, Afzonderlijke Nummers0.06 Dit blad verschijnt Eiken WOENSDAG en ZATERDAG. BUREAU: St. JansstraatHaarlem. AGITE MA NON AGITATE. PRIJS DER ADVERTENTIËN Van 16 regels30 Gmfc Elke regel meer5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 cents per advertentie a Contant. Advertcntiën worden uiterlijk Dinsdag- en T r ij d a g-J avond ingewacht. Uitgevers KÜPPERS LAURET. Het begint er in Rusland al zeer jam merlijk uit te zien. De groote Mogendheid uit het Noorden wordt inwendig door de gevaarlijkste sa menzweringen verteerd. Ondanks al het vertoon van kracht, 't welk Rusland naar buiten maakt, vooral in den oorlog tegen Turkijekan men naar waarheid zeggendat er wellicht geen zwakker Staat is dan juist datzelfde Mos- co vië. Niemand zal kunnen ontkennendat hetgeen in Rusland thans voorvalten nog meer hetgeen blijkbaar in dat uitgebreide Rijk wordt voorbereidvan den meest be- slissenden invloed zal wezen op de geschie denis, niet slechts van dat land zelf, maar ook op die van de geheele wereld. Zegepraalt tóch in het Rijk der Ozaren de republikeinsche richting, dan zijn de gevolgen van dat feit niette overzienom dat die bijeenvoeging van volken en rassen als waaruit het nu bestaat, niet zou zijn te handhaven onder een niet-monarchaal bestuur. En als men soms beweren wilde, dat zulk een catastrophe in Rusland wel niet te duchten is, wijl het leger daar zulk een ontzettende macht vertegenwoordigt, dan zouden wij daar tegen opmerken, dat, naar het ons voorkomt, op de troepen allerminst onbeperkt door den Keizer gerekend kan worden. De gevallen zijn immers reeds voorge komen dat ook onder de militairen een geest van verzet zich openbaart, terwijl de ware gezindheid des legers zich eerst zou doen kennen, als de gelegenheid zich voor de troepen aanboodomzouder on middellijk gevaar voor bestraffing, de ge hoorzaamheid aan den Keizerlijken Meester op te zeggen. Daarbij vergete men niet, dat, blijkens de berichtende revolutionnaire fractie haar vertakkingen telt ook onder de ontwikkelde standen der maatschappijzoodat men wel kan aannemen dat ook onder de officieren vele tot de tegenstanders der tegenwoor dige orde van zaken zullen behooren, zoo dra dus de revolutie uitbrak, zou het, be driegen wij ons niet, wel eens kunnen blijken, dat het in de eerste plaats onder de bevelhebbers en de lagere officieren met de verknochtheid aan den Czaar niet zeer gunstig geschapen staat. Tot dusver slaagde de Regeering er nog in, om de uitbarstingen der volkswoede te FEUILLETON. DE VERZOEKING. Vervolg. Mocht echter en men kon duidelijk aan het schrift, zien hoe de goede Reinhard had gesidderd Maria en het kind niet meer in leven zijn, dan was zijn beleefd verzoek dat de predikant voor een gedenksteen op hun beider graf zou zorg dragen; de rest van het geld was dan voor de armen van het dorp. De predikant zat langen tijd in diep gepeins en vreeselijke tatereelen kwamen hem voor den geest. Hier de jonge stervende vrouw, die den kelk des tijdens bijna ledig had gedronken en voor wie thans de hulp te laat kwam en ginds een eenzaam man die sinds twee jaren vuri°- verlangde met zijne vrouw veremigd te worden en die toch reeds twijfelde aan haar bestaan. Maar op de eerste plaats zijn eigen ramp en ongeluk! Hoe zou hij het kunnen dragen, hoe zou luj verder kunnen leven en zijne plichten vervullen? Was er dan geen enkel middel, de beteugelen, doch het is in tal van feiten zoo helder mogelijk in het licht getreden dat de dag niet meer verre kan zijnwaarop de macht van het Gouvernement ontoerei kend zal wezen, den stroom van de revo lutie langer te weerstaan. Ten dage, dat dit geschiedt, zal weder een der vele illusiënwelke men gewoon was omtrent den toestand der wereld te scheppenverdwenen wezen. Merkwaardig is het immers, hoe het ge loof aan de onaantastbaarheid en het on vernietigbare der macht van den Czaar al gemeen was verspreidniet enkel in ons vaderland, doch ook daar buiten. Geheel Europa toonde zich doorgaans geneigd op de toekomst van het Russisch Keizerrijk als op een veilige rots onvoorwaardelijk te bouwen. Men stelde zich van Rusland het beste altijd vooromdat men ten aanzien van de wezenlijke positie van die kolossale monarchie eigenlijk al bitter weinig wist- Eerst in de laatste jaren, nu de versnelde middelen van gemeenschap en de werking der drukpers zich ook tegenover en in Rus land deden gevoelen, is er eenig licht over die reusachtige onbekende grootheid ver rezen. En wat zag men nu? Dat die kunstmatige éénheiddie aan eenvoeging van volken en rassenslechts als een stille oppervlakte moest worden beschouwdwaaronder zich een onstuimige diepte verborg. Aan de eene zijde staat het volk, met al zijn onbevredigde aspfratiën van vrij heid, niet bedwongen door eenig begrip van recht (daartoe is de volksontwikkeling in Rusland te primitief) en aan den an deren kant het gezag en de bevoorrechte standen, volstrekt ongezind om iets van het hunne af te staan, ten einde tot een toe stand van algemeene vrijheid te komen. Wel heeft de tegenwoordige Keizer een groote concessie gedaan, toen hij de lijf eigenen, of liever de boeren, die bij den gronden dus aan den landeigenaar behoordenvrij verklaardemaar het voor recht van die weldaad kunnen de bewel- dadigden slechts gedeeltelijk genieten, wijl voor hun verdere ontwikkeling te weinig wordt gezorgd en zij, die over hen regee- reu en de lagere kringen van het gezag zelf, niet hoog boven de vrijverklaarden in kennis en beschaving staan. Die emancipatie, hoe hoog ook te waar- deeren en hoezeer ook getuigende voor de persoonlijk edele gevoelens van Keizer schande te voorkomen, en den jeugdigen misda diger van den afgrond te redden? Zachtjes sprak de stem der verleiding: neem het geld dat voor u ligt en gij zijt met al die u lief zijn gered; gij blijft eerlijk als voorheen want niemand komt iets van uwe schande te weten. Maria is zeker nu reeds dood, gij schrijft Rein hard geen leugens waarom draalt ge nog? Wel verhief zich ook de stem des gewetens: het is groote zonde eeu stervende te berooven, dwaal niet af van den weg der rechtvaardigheid! Maar de gekrenkte vader, hoorde die stem niet, zijne gedachten waren slechts op een punt vereenigd; de redding van zijn kind. Met bevende hand nam hij een vel papier en begon aan Rein hard te schrijven. Hij gaf hem bericht dat de kleine Max kort na zijn vertrek was gestorven, het leed van man en kind had zoodanig aan Maria's hart geknaagd dat ook zij eenige weken geleden de eeuwige rust is ingegaan. Met de belofte het geld volgens zijn verlangen te besteden, verbond hij den dank in naam van de armen van het dorp en zond hem te gelijker tijd de acte van overlijden zijner echt- genoote. Vervolgens schreef hij een anderen brief, glechts enkele woorden hij lag er het geld Alexander, heeft de sociale moeilijkheden niet weinig verhoogd, vooral nu zij niet in organisch verband werd gebracht met het O O politiek en maatschappelijk geheel. Door toch aan de eene zijde het begrip en besef van vrijheid te wekken en te ver sterken, en aan den anderen kant het absolu tistisch regeerstelsel voltehouden, heeft de Regeering zelve eeu toestand van ontbin ding en verwarring geschapen, welke wel op een revolutie moet uitloopen. Hierbij lette men er op, hoe het Rus sisch Gouvernement door het groote begin sel der godsdienstvrijheid te miskennen, in de Oostzee-gewesten tegenover de hervorm- den en in Polen, ja in geheel Rusland, tegen over de Roomsch-Katholieken zaden van ontevredenheid uitstrooit, welke zeker niet voor het gezag gezegende vruchten zullen ontwikkelen, ook al is van de geloovigen niet het sein tot den opstand te vreezen en te wachten, 't spreekt evenwel van zelf, dat de verdrukten door de orthodoxe Grieksche Kerk naar den dag der bevrijding, die hun enkel door meer vrije instellingen verze kerd kan worden, verlangend uitziet. De vrijheid der Nihilisten wordt door hen evenwel zeker niet begeerd. De kracht, waarop de Regeering hoofdzake lijk nog steunen kan, dreigt haar nu ook te ontvallen. De Moscovitische partij, die voor het P anslavisme optreedt, en zoo mo gelijk, geheel Europa tot een Slavisch Rijk zou willen maken, zeker Konstantinopel tot de hoofdstad van een nieuw-Rusland wil ver heffen, zal niet tevreden zijn nu prins Gortschakoff, ontrust door de onrust van binnen en door de eendrachtige tegenwer king van buiten getoond, veel moet laten vallen van het Moscovitisch programma. Als laatste afleiding tracht Rusland nu nog moeilijkheden over Oud-Rumelië te zoeken. Maar 't zal, ten slotte, niet veel baten; Rusland zal moeten toegeven. Inmiddels gaat het Nihilisme voort te moorden, slachtoffer op slachtoffer valt en het revolutie-monster grijnst overal het gezag tegen. Wordt nu Rusland aan het Nihilisme ten prooi, dan zijn de gevolgen niet te overzien. Dan zullen nog vreeselijker ge beurtenissen dan bij de groote revolutie van 1783 worden aanschouwd. De vraag is dan, zal de regeering die ellende kunnen voorkomen? Volhardt zij bij het absolutisme, dan heeft het Nihilisme feitelijk reeds gezege vierd. in, verzegelde den omslag en schreef het adres. Het zelfde verrichtte hij met den eersten brief en legde zich dan vermoeid en afgemat in zijn leu ningstoel. Eene pijnigende zwaarmoedigheid over viel hem. Hij wist geen enkele plaats te vinden waar hij ruim zou kunnen ademhalen. Hij maakte zich nogmaals zelve wijs dat dit de eenige er. beste weg ter zijner redding was, hij nam zich stellig voor Maria's kind bij zich in huis te nemen en er goed voor te zorgen. Dan stond hij op en bracht de twee brieven naar de post. Het was reeds laat in den morgen van den volgenden dag toen de predikant met zachten tred de kamer van Maria binnenkwam. De bo- venmenschelijke inspanning van den afgeloopen nacht had op zijn voorhoofd diepe groeven ge bracht en zijne handen beefden, toen hij naar de klink van de deur greep: zon hij zich goed kun nen houden bij het zien der overledene? Daar hoort hij de stem van den lieven kleinen knaap, hij opent de deur en met starende oogen overziet zijn blik de kleine ruimte. Evenals gis teren zit de oude verpleegster aan het ziekbed, maar heden vrij wat gelukkiger en vrolijker en de lijderes heft de magere bleeke hand omhoog Doch dan ook zal bet groote Rijk als een reusachtige schepping ontzettend ineen vallen, en de toekomst van het Oosten zou dan meer dan immer een vraagteeken zijn geworden. De bloedigste strijd tusschen de Slavische stammen en de andere rassen zou dan niet kunnen uitblijven. Weet daarentegen de Regeering den stroom te bedwingen door hem tot zekere, betame lijke hoogte te volgen, dan zou redding nog mogelijk zijn. Alles hangt hier echter af van den meerderen of minderen spoed. Keizer Alexander en zijn raadslieden mogen zich wel doordringen van de waar heid, dat de alleenheersching in Rusland reeds gevallen is; het Nihilisme, de revolutie in haar moorddadigsteu vorm, heerscht over haar. Waar dat alles zoo is, kan het geen be vreemding verwekken, dat velen met be zorgdheid de oogen op Rusland gevestigd houden, inzonderheid in Holland, dat zoo Russischgezind ten aanzien van 't effecten bezit zich bewees. Gewichtige feiten gaan wij ten aanzien van Moscovië te gemoeten wij achten ons daarom gelukkig te weten, dat niet het toeval, maar God de wereld bestuurt, want nu kunnen wij er zeker van wezen, dat ook al geschiedde het ergste, toch het beste er het resultaat van zal zijn. De katholieke moeders hebben een protest uitgevaardigd tegen de nieuwe wetsontwerpen op het onderwijs. Het protest luidt als volgt: „Wij katholieke moeders, protesteeren met al de kracht en de verontwaardiging van ons gewe ten tegen een verfoeilijk wetsontwerp, dat ons het onschendbare recht ontneemt, om aan onze kin deren eene christelijke opvoeding te geven. Wij willen dat ons protest tegen die aanranding van de heiligste vrijheid der maatschappij en van het huisgezin in gansch Frankrijk gehoord worde." De Katholieke bladen van Parijs deelen den tekst van een petitie mede, welke door „la Société générale d'éducation et d'enseignement" opgesteld en tot den Senaat gericiit is. Het slot luidt aldus„Wij verzoeken u dus, mijneheeren Senatoren, alle wetsontwerpen te willen verwerpen, die de vrijheid in gevaar stellen van het lager, middelbaar en hooger onderwijs." In een hotel te Aken'zijn drie Russen gearres teerd, die aldaar waren overgekomen om in de omstreken voor 32,000 roebels aan valsch Rus- om hem te begroeten. Doodelijk bleek en afgemat is haar gelaat maar in hare oogen ligt bewust zijn, zij erkent hem en fluistert „mijn weldoener!" De kleine Max huppelt vrolijk naar den pre dikant, moeder heeft heden weer met hem ge sproken en de oude vrouw heeft hem gezegd; dat de goede God hem zijn lieve moeder weer had terug gegeven. De predikant ziet dat alles in één blik en zijn griaat is bleeker dan dat der kranke, hij wijst de liefkozing van het kind, dat zijne hand ge grepen had, zachtjes af, hij had hier rust noch duur; tot groote bevreemding der beide vrouwen, verliet hij de kamer zonder spreken zooals hij was gekomen en gaat met wankelenden tred naar zijn woning. Toen hij op zijne kamer was gekomen, viel hij zuchtend in zijn stoel. Door gewetenswroeging gefolterd stond hij weer op en liep heen en weer. Zijn zoon was gered, maar tot welken prijs? Hij had zijne eer weg gegeven en het geluk en de toekomst eener geheele familie verwoest. Aan te rugtreden viel niet- te denken, wat hij ook verzon. De dood was medelijdend voorbij gegaan bij haar, die hij niet meer in 't land der levenden waande. Wordt vervolgd.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1879 | | pagina 1