NIEUWE
No. 270.
Donderdag 1 Mel 1879.
4e Jaargang.
De school der Nihilisten.
BUITENLAND.
België.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem0,85
Buiten Haarlem franco per post1,
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt:
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
NORAT
AGITE MA NON AGITATE.
I011HT.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Avertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
Uitgevers KÜ'PPEES DAURET.
Sinds ruim een jaar vertoont zich in
Rusland eene geheime, welgeorganiseerde,
voor geen geweld terugschrikkende macht.
Hoogere en lagere staatsambtenaren, per
sonen van rang en stand en tot nog toe
onbekende particuliere personen, ontvangen
waarschuwingen en dreigementen, vallen
als verdrukkers van het volk of als ver
raders op bevel van een in 't diepst ver
borgen handelend Executiefcomitédoor
den revolver of door den dolk van koel
bloedig te werk gaande moordenaars, en
tegelijker tijd heerscht er in het gansche
land eene agitatie die verwekt en gevoed
wordt door talrijke brochures, couranten
en plakkaten die als door tooverij te voor
schijn komen en verspreid worden, zonder
dat het de bevoegde macht tot heden is
mogen gelukken het spoor te vinden van
de schrijvers en verspreiders dezer pers
producten. Uit de geheele werkzaamheid
van deze geheime macht kan men met ze
kerheid besluiten, dat haar dienstvaardige
en vertrouwde verbindingen naar alle rich
tingen en kolossale geldmiddelen ten dienste
staan. Ja, het schijnt dat inzonderheid uit
de hoogere rangen der maatschappij deze
geheime macht hare recruten werft.
Gewoonlijk noemt men de leden van
dit geheim verbond nihilisten. Dit woord
is niet willekeurig gekozen. Het komt reeds
voor in den roman van den Russischen
auteur Iwan Turgenjew getiteld. «Va
der eu Zonenwelk boek in 1861 reeds
is verschenen en waarin een zekere B a s a r o w,
die de hoofdrol in dit werk speelt, zich
nihilists noemt, omdat hij strijdt tegen
elk gezag dat op de orde der zaken berust.
Het verlichte «Jonge Rusland« erkende
in Basarow zijn model en voorbeeld, en
spoedig was de beteekeuis en het doel van
den nihilist algemeen bekend geworden.
De nihilisten arbeiden aan de omver
werping eu radicale opruiming van al het
bestaande. Zij verlangen in elk opzicht het
nihil* het niets.Alles moet opgeruimd
en van de aarde weggenomen worden wat
aan de bestaande orde kan herinneren. Op
dit punt trekken alle nihilisten ééue lijn.
Ten opzichte echter van de toestanden en
FEU1LLE TO N.
Een. Nederlandsch Missionaris.
Vervolg.
Vooraf echter vraag ik verschooning voor mijn
schrift, want ofschoon het schommelen der boot
wel reeds veel verminderd is, laat het mij toch
nog nauwelijks toe te schrijven. Verbeeld u nu
eerst hoe ik hier zit in onze prachtige salon,
met zijn vijf reiën tafels, elk ongeveer 20 passen
lang, rondom bezet met heerlijke fauteuils, waar
van de pooten aan de vloer zijn vastgeschroefd,
en waarvan de zitting naar alle kanten kan ge
draaid worden. Boven in de zaal zit op dit oogen-
blik een dame piano te spelen. Was het niet dat
ik mijn pen met zooveel moeite op het papier
moet houden, men zou niet kunnen gelooven dat
men midden op den oceaan vaart. En nu, hoor ik u
vragen: «Jan zijtgij zeeziek geweest?" Want uit uw
aller brieven, die ik te Queenstown heb ontvan
gen, dur.kt mij dat allen er veel banger voor
verhoudingen die de plaats der bestaande
orde zullen innemen loopen de zienswij
zen en de denkbeelden zeer uiteen. Som
mige droomen van een ideaal der toekomst
in een natuurstaat van onbegrensde vrij
heid, anderen verlangen, een staat gelijk
aan dien van de sociaal-democraten, wederom
anderen bezitten fantaisiën wier verwezen
lijking even onmogelijk is als het Utopia
van Thomas More of de Civitas solis
van Campanella. Anderen eindelijk, en
verreweg het grootste gedeelte, beschou
wen de wereld voor zoo slecht en bedor
ven dat elke poging tot verbetering ver-
geefsche moeite is. Het is hen niet der
moeite waard in zulk eene wereld te be
staan, zij hechten dus niet de minste waarde
aan hun eigen leven, veel minder nog aan
dat van anderen. Met dezelfde onverschil
ligheid waarmede zij een tegenstander ver
moorden, slaan zij de hand aan hun eigen
leven als zij hun lot niet langer willen
dragen.
Het is overbodig er op te wijzen dat deze
gansche nihilisten-maatschappij, niettegen
staande alle verscheidenheid en nuanceei'ins
in de opvatting van het beoogde doel, een
is in het atheïsme en materialisme. Gods
dienst, Geloof en Kerk zijn voor hen ver
ouderde en afgehandelde begrippen; natuur
lijk, zij moeten deze zaken op zij zetten
om te kunnen overgaan tot hunne misda
dige handelingen op politiek en sociaal
gebied.
Ofschoon het nihilisme in zijne heden-
daagsche gestalte een moderne plant is, zoo
kan men niet ontkennen dat de voorwaar
den, die zijn bestaan mogelijk maakten,
gesproten zijn uit vroegere toestanden.
Het nihilisme is niets anders dan de
reactie van het Russische despotisme, van
het algemeen wanbestuur en van het gren-
o o
zeulooze bederf dat sinds eeuwen op elk
gebied en in alle kringen zich openbaart.
Men kan zich van het bestaan van alle
politieke eu maatschappelijke kwalen op
elke bladzijde van de Russische geschiede
nis overtuigen en men zou tot in de 16e
eeuw moeten doordringen om den oorsprong
van het nihilisme te vinden. Staat en kerk
hebben in Rusland gemeenschappelijk den
bodem bereid waarop het nihilisme groeit
waren dan ik zelve. Weest echter gerust en luis
tert naar ons wedervaren. Toen ik te Queenstown
mijn brieven op de post had gedaan, ging ik
met mijn gezelschap weder naar de haven en ten
vier ure ongeveer, werden wij tegelijk met de
mailpaketten door een flinke raderboot weder
aan boord gebracht. Toen wij met deze boot
tegen de Germanië aan lagen, had ik eerst goed
gelegenheid deze van buiten eens op te nemen.
Zij scheen een rots te zijn, en mij dacht dat
zelfs in volle zee dat gevaarte onmogelijk zou
kunnen schommelen, maar hola! ik was de plank
glad mis. Wij klommen weder aan boord, en, ik
mag het nu wel zeggen, met geen prachtig voor
uitzicht. Toen ik u schreef- te Queenstownwas
het werkelijk nog zacht weder, doch tegen vier
uur of half vijf spookte het razend, en daarom
waren nauwelijks de postpaketten geladen of wij
lichtten het anker en met hevigen tegenwind
koos dc Germanië volle zee. Wij gingen in onze
hut brevier bidden en waren daar nauwelijks een
tien minuten mede bezig of wij dansten dat het
een lust was. Twee onzer sloten hun brevier en
men had slechts den bevruchtenden invloed
der moderne ideeënnoodig om dit vergif
tige onkruid te laten voortwoekeren en we
lig te doen tieren.
Dat de Russische kerk sinds eeuwen en
meer bepaald sinds Peter I geen andere
richting kent, geen ander doel heeft dan
den staat te dienen, is van algemeene be
kendheid. Tot welke hoogte deze richting
geklommen is, kan men klaarblijkelijk be
speuren aan de goddelijke vereering die de
Czaar van het Russische volk geniet. Zij
is derhalve de zekerste maatstaf, omdat
het gansche Russische Staatsbestuur geba
seerd is op de onbegrensde macht van den
keizer; de Russische kerk moet dus deze
politieke theorie van den staat bevestigen
en het volk door alle middelen leereu zich
te onderwerpen aan den e almachtigen wil
des Czaren. Kenners van Russische toe
standen weten dat dit is gelukt. De En-
gelschman Barry die als directeur van
eene mijn-onderneming vele jaren in Rus
land heefd geleefd en die het geheele rijk
van het eene einde tot het andere heeft
bereisd zegt in zijn werk »Ra$sia in 1870
het volgende:
«Het Russische volk bezit eene aan aan
bidding grenzende vereering voor den kei
zer. In zijn oog is de czaar de vleeschge-
worden Voorzienigheid, een geheel bijzon
der wezen, dat alle voortreffelijkheden be
zit. De naam van Zijne Majesteit vindt
men in bijna elk gebed der boeren; zij
bidden voor hem en tot*hem.
Ook deBadenscheluitenant Hoffmeister
spreekt in gelijken zin in zijn werk over
Europeesch Rusland dat in 1876 is ver
schenen.
Merken wij nog aan dat deze beide au
teurs behooren tot de vrienden van Rus
land zoodat zelfs Hoffmeister durft be
weren dat hij van die Czaarvergoding alle
goeds voor de toekomst verwacht.
Welke uitwerking zulk eene godsdienst
op vorst en volk te voorschijn breugt, kan
men licht bevatten. Eene regeeriug die
geen grens voor wet eu geweten kent, moet
noodzakelijk op den weg der tyraunie ge
raken. Het volk echter dat volgens zulke
grondregels wordt bestuurd, gehoorzaamt
slechts zoolang het den «knoetvoelt en
maakten boven op het dek een begin met de
zeeziekte; de andere vijf waren bleek en drie
hunner moesten ook spoedig den tol aan de zee
betalen. Onder de twee overgeblevenen was Jan.
Amerika. New-York 27 October.
Tot zoover was mijn brief gereed, toen wij
verzocht werden het salon te verlaten, daar men
de tafel moest dekken voor het diner, ik vervolg.
Terwijl wij beneden aan het bidden waren, raakte
boven een klein zeilschip in aanvaring met onze
boot en het werd nog al zwaar gehavend. Des
avonds was het weer nog ruw. Ik stond boven oj)
het dek, dus zeker zoo hoog als het dakvenster
te huis, boven de zee uit, en toch kreeg ik daar
een flinke golfslag die mij goed nat maakte. Des
avonds ten tien ure ging ik naar onze cabine,
en na mij den goeden God te hebben aanbevo-
en sliep ik even gerust als tehuis. Voor wij ons
ter rust begaven zagen wij voor het laatst eens
om naar land en konden nog van verre een vuur
toren van Ierland zien. En nu de dagorde. Als
wij opgestaan zijn terstond naar het dek en daar
het morgengebed met een rozenhoedje gebeden;
eerbiedigt.Heeft het eenmaal dezen eerbied
overwonnen dan zal het trachten recht te
verkrijgen door en met dezelfde middelen
die aangewend werden om rechtvast te
stellen.
De nihilisten hebben den eerbied voor
den knoet verloren, zij zorgen er slechts
voor om zoo veel mogelijk buiten zjjn be
reik te blijven. Hoe goed hen dat gelukt,
bewijzen de gebeurtenissen der laatste da
gen. Men moet daarbij erkennen, dat zon
der de stilzwijgende of werkdadige hulp
van ter opsporing der nihilistische misda
digers uitgezonden ambtenaren, het Execu
tief-Comité reeds lang zou zijn gevonden
en opgeheven. Het bestaan en de werkda-
digheid van dit comité in de hoofdstad van
het rijk is een sterkere aanklacht tegen
de openbare toestanden in Rusland, dan
alle misdaden der nihilisten. Hoe zou het
mogelijk zijn dat zulke tooneelen van moord
konden plaats vinden als niet de corruptie
zich genesteld had in alle kringen, met
andere woorden, als het niet ontbrak aan
eer en geweten. Wanneer dus de regeering
er ernstig aan denkt, de school der nihi
listen te sluiten, dan moet zij zich niet be
perken, de in hare handen vallende mis
dadigers met barbaarsche strengheid te
straffen en de overigen door den schrik
eener militaire dictatuur te bedwingen,
maar zij moet ook hare eigen handelingen
en daden van meet aan verbeteren en
herstellen wat verloren ging. Dat zal moei
lijk vallen in het rijk van despotisme en
ruw geweld, maar de drang der omstan
digheden zal de regeering noodzaken te
rug te keeren van haar misdadig stelsel.
De werkstaking in de Borinage schijnt van
korten duur te zullen zijn. Onder de grèvisten
heerscht volkomen rust, en laatsleden Vrijdag
ochtend hebben de werklieden in vier mijnen,
twee te Jemappes en twee te Quaregnon, het
werk hervat. Maandag verwachtte men dat dit goede
voorbeeld door de meeste grèvisten gevolgd zal
worden.
L' A ge nee Havas heeft weêr iets fraais uitge
richt. Zij heeft in een klein onbekend blad het
sensatie-bericht opgevischt van een brief, die door
dan een weinig praten over weêr, wind en zee.
Ten half negen ontbijten wij. Dan boven op het
dek of in onze prachtige rookzaal een Holland-
sche sigaar gerookt en daarna breviei bidden;
verder wat praten, met een verrekijker somtijds
van verre een schip beloerd en wedden hoeveel
mijlen ons schip dien dag zal afleggen. Ten 12
uur gaan zien hoe de kapitein aan het opnemen
is waar wij ons bevinden, hoeveel mijlen wij hadden
afgelegd en hoe laat het op die plaats is. Daar
na werd onze klok verzet, gewoonlijk dagelijks
een half uur achteruit, zoodat, daar het hier
nu half drie is (Zondag middag) het bij u onge
veer half acht zijn zal, en allen zeker naar de
kerk zijn. Ten een ure hadden wij lunch of
koude tafel. Daarna wederom wat lezen, zoo goed
en kwaad mogelijk op het dek wandelen, nu en
dan door het slingeren van het schip voor den
grond vallen, alles natuurlijk met veel grappen.
Vervolgens baden wij brevier tot zes uur, op
welk uur wij dineerden.
(TVordt vervolgd)
