NIEUWE
No. 293.
Zondag 20 Juli 1879.
4e Jaargang.
Over de grenzen.
ILJgT
HMMBffll (ill RUT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem0,85
Buiten Haarlem franco per post1,
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt:
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
r M AlN I;*:N m: ,t
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Avertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUREY.
Het is, ter beoordeeling ook onzer va-
derlandsche toestanden, van het grootste
belangde aandacht gevestigd te houden
op hetgeen de libertijnen buiten onze gren
zen wroeten en woelen.
Wij schreven woelen, wellicht, of liever
zeker, zou het juister zijn te gewagen van
woeden.
Als men toch alleen let op het bedrijf
der liberalen in Frankrijk en België om
ons nu tot die beide landen te bepalen
dan moet men wel komen tot de overtui
ging, dat het liberalisme een strijd op le
ven of dood tegen het behoud van het ge
loof heeft aangebonden.
En een merkwaardig verschijnsel is het
daarbijdat de mikpunten van het libera
lisme overal zijn: de Kerk en de school.
De Kerk wil men treffen door de school.
Aan de kerkgenootschappen moet allen in
vloed op de school worden ontnomen.
Dat doet men in België, zoo handelt
men in Frankrijk.
Voor allendie eenigszins ernstig na
denken over die beduchtheid der liberalen
voor den kerkelijken invloed op de school
moet een zaak duidelijk worden, namelijk
deze, dat de libertijnen wel diep door
drongen moeten zijn van het besef, hoe
het kinderlijk gemoed van nature ontvan
kelijk is voor de waarheden, welke de Kerk
het brengt.
Zoo vernietigen de roodendoor hun
daden hun hoog opgevijzelde tlieoriën.
Hoort men de kerkbestormers redeneeren
dan is alles wat het Christendom leert bij
geloof, onmenschelijktegen de natuur
zelfs. Geloofden zij aan hun eigen gods
lasterlijke denkbeelden, dan zouden zij ook
geen gevaar zien in het voorhouden dier
»onmenschelijke« leerstellingen aan de kin
deren, want bij hun opgroeien zouden zij
al zeer spoedig vervreemden van beginse
len, welke vreemd heeten te zijn aan hun
aanleg en natuur.
Maar de libertijnen weten welbeter. Zij
kunnen de kracht niet ontkennenwelke
uitgaat van het gezegend Christendom
dat zij enkel haten omdat zij »den mensch
der zondevertegenwoordigen. En wijl zij
FEUILLETON.
SPREEKWOORDEN.
Vervolg en Slot.
Hij is een rechte pekbroek, zegt men van een
onbezorgd, vrolijk persoon, omdat de matroos,
hier door zijn kleedingstuk aangeduid, meestal die
hoedanigheden bezit. Hij is van zijn streek,
gebruikt men spreekwoordelijk om iemand
aan te duiden, die ongesteld is, dewijl streek,
koers beteekent, en de bedoelde persoon dus is
als een schip, dat zijn koers heeft verloren.
Aan boord klampen, wil eigenlijk zeggen aan
een hechten van twee schepen. Men gebruikt
het dus in den zin van, hij spreekt mij aan, als
men zegt: hij klampt mij aan boord. Daarom
gewoonlijk, als dit voor den aangesprokene op
een minder gelegen tijdstip geschiedt.
Poolshoogten nemen is noodig tot de plaatsbe
paling van het schip, en beteekent in het dage
zoo levendig overtuigd zijn van de natuur
lijke vatbaarheid van het kindom de god
delijke heilwaarheid op te nemen in zijn
hart, daarom juist willen zij de jeugd ont
trekken aan den invloed der Kerk. Niet
voor den hemelmaar voor het tijdelijk en
eeuwig verderf moet de jeugdige ziel wor
den opgeleid.
Of zeggen wij te veelals wij beweren
dat moraal zonder religie een ondi g is?
De zoogenaamde »onaf hankelijke zedelijk
heid is een onmogelijkheid, even onmo
gelijk als het is een vrucht te winnen
zonder boom of wortel.
Die de Kerk belaagthaar invloed op de
school betwistbedreigt onmiddellijk de ze
delijkheid wier eeuwige en waarachtige
bron zij moet genoemd worden.
Gesteld eensde Kerk zou vallen
het zal nimmer geschieden, naar de heer
lijke belofte van den onvolprezen God-
mensch dan zou er ook geen wezenlijke
moraliteit meer op aarde gevonden wor
den. De menschen zouden zich maken een
moraliteit naar hun eigen begeerlijkheid.
Het zou gaan als bij de groote revolutie,
toen menna eerst te hebben gedecreteerd,
dat er geen God wasspoedig daarop het
dogma van het Opperwezen moest afkon
digen men zou de Kerk op nieuw moeten
hei-stellenal was het dan maar een in
stelling, welke iets op de oude Kerk ge
leek.
De liberalende Kerk bestrijdende in
het tegengaan van haar invloed op de school,
bewijzen daardoor hoe hun richting staat
lijnrecht tegenover den godsdiensthoe dus
de strijd van onze dagen, opgevat in zijn
diepste beteekenismoet heeten de worste
ling tusschen God en Satan.
Op de eind-uitkomst 7an dien strijd zijn
wij gerust. Godde Almachtigezal zege
vieren over alle machten en krachten,
welke tegen Hem zich verzetten.
Doch 'liet is de plicht van alle geloovi-
gen om te doenwat in hun macht is
en, ter bepaling van de richting, waarin
zij werkzaam behooren te zijn, te letten op
de teekenen der tijden.
En hier komen wij tot België en Frank
rijk terug.
In België toonen de liberalen de diepe
lijkscli leven dus zoo veel als zich oriénteeren,
dat is nauwkeurig opnemen, onder welke gege
vens men zich bevindt.
Den loef afsteken, is ontleend aan het gevecht
met zeilschepen. Om verschillende redenen, achtte
men het liggen te loevert een voordeel. Spreek
woordelijk komt het dan op hetzelfde neer, als
iemand overtreffen. Hij waait met alle winden,
beduidt iemand, die het nu eens met den eenen
dan met den anderen houdt, even als de vlag
zich schikt naar de geringste verandering van
den wind.
Zeemanschap gebruiken zegt men, doelende
op de waarheid, dat het eene hoofdzaak
is voor den zeeman, om zich in alle omstandig
heden te kunnen behelpen. Het beteekent ook,
niet al te nauw nemen, wat van zijn recht op
offeren, iets toegeven wegens de omstandighe
den, en grenst dan aan de reeds gemelde uit
drukking van schipperen omdat een schipper
altijd genoodzaakt is, zich wat naar de omstan
digheden te schikken.
Het over een anderen boeg wenden, is veranderen
verdorvenheid van hun streven en drijven.
Toen het gold de verdrijving van ons
Vorstenhuis van den Belgischen Troon
wisten de liberalen al de dwalingen van
het Bestuur van Koning Willem I en
er werden inderdaad tegenover de Belgen
onrechtvaardigheden gepleegd te expioi-
teeren, om de Katholieken aan hun zijde
te krijgen. De Katholieken te goeder trouw
meenendedat een eigen Regeering de vrij
heid der Kerk beter zou waarborgendan
dit ouder het regeerstelsel van Koning
Willem I mogelijk wasallieerden zich met
de liberalen, in dien zin, dat zij met hen
voor de vrijheid des lands, als onderpand
voor de vrijheid van Kerk en school den
strijd aangordden.
Doch al spoedig bleek hetdat de liber-
tijnen hun waren aard niet konden ver
loochenen. De vrijheid eischten zij alleen
voor zichden Katholieken werd eigenlijk
de vrijheid niet gegund.
't Treurig toppunt dier politiek van de
verdrukking heeft België nu bereikt. Juist
de reden, welke in 1830 de revolutie uit
lokte, wordt nu door de radicalen schan
delijk verloochend. De Katholieken ont
neemt men feitelijk hun invloed op de school,
welke, in een bijna geheel Katholiek land
wordt geliberaliseerd.
En dit noemt men dan nog vrijheid!
In Frankrijk dezelfde aanslagendezelfde
misleiding des volks.
De Republiek moest worden gesticht op de
puinhopen der BonapartistischeMonarchie.
Bestendig werden de ontzettende dwa
lingen der Bonaparten geëxploiteerd tegen
hen. De straatrevolutie van September 1870
kon slagenwijl de nationale vernedering
zóó groot was, dat de Natie in een staat
van verdooving verkeerde, met betrekking
tot de staatsrechterlijke geschilpunten. Aan
de Pruisen werd meer dan aan de quaestie
van Monarchie of Republiek gedacht.
De republiek kwam en met haar de
ontgoocheling. Van stap tot stap ging men
den weg op niet der vrijheid, maar dei-
tirannie. 't Bleek daarbij al zeer ras, dat
men het bovenal op den godsdienst gemunt
had. Tegen den godsdienst streed men: doch
onder een valsche leuze. Men durft niette
roepen weg met de religieen daarom
van koers of van richting. Het spreekwoord is
dus toepasselijk op iemand, die zijne zaak niet
meer kan volhouden, en het dan op een andere
wijze beproeft.
Hij zal moeten opdokken, beteekent zoo veel
als dit zal geld kosten. Indien toch een schip
groote schade gekregen heeft, is het verplicht
gebruik te maken van een dok om gerepareerd
te worden, hetgeen veel kosten veroorzaakt, zooals
ook het geval is met iemand, die of geleden
verlies, of iets, dat hem zeer ter harte gaat, duur
moet betalen.
Op sleeptouw nemen. Een schip, dat niet meer
in staat is om zijn weg t" vervolgen, moet door
een ander gesleept worden, hetgeen ook het geval,
is met iemand, die in zijn eigen zaken geen weg
meer weet en dan, hetzij uit gebrek aan kennis,
hetzij uit gebrek aan vermogen, zich aan de lei
ding van een ander overgeeft.
Zijn .tij is verhopen. Tij beteekent stioom, en
wel bepaald eb- en vloed. Het is dikwijls van
belang voor een schip om den stroom mee te
hebben. Wie den vloed in zijn voordeel heeft,
schreeuwt menweg met de priesters
of, als men uog meer de fanatieken onder
de ongeloovigen wel ophitsen: weg met
de jezuïten
Aan de geestelijke orden wordt het recht
ontnomen onderwijs te geven, een tirannie
niet alleen, maar ook een schandelijke on
dankbaarheid, daar die orden jaren hebben
voorzien in een behoefte, die de staat niet
kon vervullen.
Der jeugd moeten thans gansch andere
beginselen worden ingescherpt dan de
geestelijke leermeesters hun zouden in
prenten.
Van God-aanbidders moeten de kinderen
stof-aanbidders worden gemaakt en aan
de jeugd moet niet het Evangelie des Heeren,
doch de blijde boodschap van het materi
alisme worden gebracht. Darwin moet den
Zaligmaker vervangen.
Al die gruwelen, dat knevelen der Kerk
worden gepleegd door do Apostelen van
de vrijheid, van het recht.
Slechts enkele eervolle uitzonderingen
onder de republikeinen zouden vermeld
kunnen worden.
Maar de meerderheid der republikeinen
gaat schandelijk te werk. Zij vermoorden
de vrijheid, terwijl zij haar als een godheid
aanroepen.
Wél wil men de vrijheid voor de god
loochenaars, niet voor de godvereerders.
De leiders der libertijnen banketteeren
vieren feesten met nog verblindender pracht
dan ons door de Monarchie werd ten toon
gespreid; doch de Kerk moet worden arm
gemaakt; zij moet worden ten onder ge
bracht en diep, zeer diep vernederd.
Toch vreezen wij niet. In Gambetta's
feestzaal verscheen voor het geloofsoog als
in de (eestzaal van Belsasar de hand des
Heerendie aan de wanden de woorden
schreefgewogenen te licht bevonden
't Lot der Republiek is beslist van 't oogen-
blikdat zij zich richt tegen de Goddelijke
Heilwaarheid. Alles en allen, wat en wie
zich tegen haar verzet, wordt en worden
gestraft en vernietigd.
Tijdelijk verdrukt, zoowel in België als
in Frankrijk, zal de Kerk toch weder ze
gevieren. Die vóór haar iszal sterker
blijken dan allendie tegen haar zijn.
moet de ebbe in zijn nadeel hebben. Door te lang
talmen, kan men dus gunstige omstandigheden
in nadeelige doen overgaau, of wat hetzelfde is,
zijn tij doen verloopeii:
Hij bewimpelt iets, en hij sp>reekt onbewimpeld,
beteekenen iets verbergen en er rond voor uit
komen. De verklaring er van zou men kunnen
vinden in het gebruik, dat oorlogschepen gespleten
wimpels voeren, hetgeen door koopvaarders, in
oorlogstijd werd nagevolgd, om zoodoende den
schijn van oorlogschepen te hebben, en op die
wijze de kapers te ontloopen.
Waar zouden wij echter eindigen, indien wij
deze stof poogden uit te putten? Het was dan
ook slechts ons voornemen, eenige uitdrukkingen
uit vele te kiezen. Zeker is het gemelde, dat men
naar willekeur kan uitbreiden, overvloedig genoeg
om te staven, dat de Nederlanders van oudsher
eene zeevarende natie geweest zijn, en dat hunne
neiging om de zee te beploegen uit hunne taal
op eigenaardige wijze bljjkt.
