NIEUWE
No. 301.
Zondag 17 Augustus 1879.
4e Jaargang.
De kerkelijke vrede in
Duitschland,
BUITENLAND.
De Vrouw des Spelers.
België.
Engeland.
HUIil.1
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Buiten Haarlem franco per post.
Afzonderlijke Nummers
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
COMMIT.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Avertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
Uitgevers KUPPERS L AURE Y.
Zullen de Duitsche Roomsclï-Katho 1 ieken
eindelijk van de wreede vervolgingen ver
lost worden, onder welke zij nu jaren ach
tereen gezucht hebben, is eene vraag, welke
allerwege gesteld wordt en als het ware
de geheele beschaafde wereld in spanning
houdt. En niet ten onrechte, want de mach
tige staatsman, die thans Duitschland be-
heerscht, had door zijn woord: Wir ge-
hen nicht nacli Canossa«, duidelijk te ken
nen gegeven, dat hij den eeuwen langen
strijd der Duitsche Keizers tegen den plaats-
bekleeder van Christus op aarde, in wel
ken het wereldlijk gezag voor het geeste
lijk moest bukken, aanvaard had. 't Is be
kend, dat von Bismarck na den slag bij Sedan
uitgeroepen heelt: Jetzt nacli Rom oder
tde! en dat hjj zich voorgenomen had de
hervorming door Luther begonnen, verder
door te zetten en te voltooien.
Dit alles bewijst te over, dat men in de
beruchte Mei-wetten niet eene voorbijgaan
de antipathie tegen de Roomsch-Katholie-
ke Kerk behoort te zien, maar wel dege
lijk een vooraf beraamd plan, om zoo mo
gelijk het Katholicisme in Duitschland en
misschien ook in andere staten, geheel on
der den voet te treden, 't Is dan ook waar
lijk geenszins te verwonderen, dat duizen
den en duizenden thans met belangstelling
de vraag opperen: «Zullen wij nu de ker
kelijke vrede in Duitschland zien terug-
keeren?
Dat de stoutmoedige kanselier, die ge
woon was vriend en vijand voor zijne voe
ten te zien kruipen, zich zeker van de ze
gepraal waande, lijdt geen twijfel; want hij
is zeer practisch en te weinig theoretisch
staatsman om zich aan ijdele droomerijen
over te geven. Verheerlijkt en bewierookt
door allen, die hem naderden, met loftui
tingen en vleierijen overladen, kon bij den
zoo als hij meende alvermogenden Duit-
schen Kanselier geen oogenblik het denk
beeld opkomen, dat hij, de onbedwingbare,
voor den zwakken grijsaard zou moeten
zwichten, die zich de opvolger van den
Apostel Petrus noemt. Bovendien is von Bis-
FEU1LLETO N.
I.
Vervolg.
„Ik heb slechts een weinigje," zeide Mrs. Wes
ton; „maar ik wil het u gaarne leenen."
Terwijl zij het ging halen, knielden zuster
Rosa en ik bij het bed neder om te bidden. Zij
kwam juist weer in toen wij gedaan hadden.
Wij kleedden haar daarop uit. Helaas! de don
kere plekken op de teedere armen, vertelden eene
slechte geschiedenis, oude teekens van geduldig
verduurde mishandelingen.
Zij spraken een veelbeteekende taal, die builen,
de herige slag, onophoudelijke verwenscliingen,
honger, arbeid, gebrek en armoede schenen
eene nadeelige uitwerking te hebben gehad,
en hunne zwaarste wraak op de uitgemergelde
en stervende gedaante te hebben uitgeoefend.
marck een man, die de menschen slechts
van hunne kwade zijde kent en geen ge
loof hecht aan zielenadel en offervaardig
heid.
De tegenstand der Duitsche Bisschoppen
was voor hem eene bloote geldkwestie; het
Brodkorbgesetz zou de weerspannige Roomsch
Katholieke geestelijkheid wel muilbanden,
armoede en gebrek zouden pastoors en ka
pelaans wel gedwee maken, en in deze over
tuiging werd hij gesterkt door allen, die
de moderne wereldbeschouwing huldigen
en het Christendom een vijandig hart toe
dragen. Eene Duitsch-Katholieke kerk niet
meer aan 't kerkelijk gezag van Rome on
derworpen, was het ideaal waarnaar von Bis
marck streefde; hij was, naar zijne mee
ning, de voorbeschikte om tot stand te
brengen wat aan Luther en de Protestant-
sche vorsten van Duitschland niet gelukt
was. Maar Vhomme propose et Die.u dispose.
In de ure des gevaars wekt God ge
loofshelden op, die met onbedwingbare
kracht de rots verdedigen, op welke Chris
tus zijne onvergankelijke Kerk gebouwd
heeft; bij het loeien der orkanen schept de
Heer kloeke stuurlieden, die 't scheepje
van Petrus, langs klippen en afgronden,
naar eene veilige haven voeren. Zoo ook hier.
Door goud en eerbewijzingcn verblind,
staken enkele apostaten 't hoofd op om de
sekte der oud-katholieken te stichten, een
pogen, dat volkomen fiasco gemaakt heeft,
en slechts een medelijdendeu glimlach van
eiken onbevooroordeelden toeschouwer af
perst. Het celibaat door hen afgeschaft,
bracht te weeg, dat Jansenisten en andere
afvallige kerkgenootschappen hun den rug
toekeerden.
Duitschland's Roomsch-Katholieken daar
entegen werden door de vervolgingen, waar
aan men hen blootstelde, slechts te ijveri
ger in de uitoefening van hun heiligen
godsdienst. Te vergeefs werden geldboeten,
gevangenisstraf en verbanning op hen toe
gepast. Als wilde dieren, al3 eerloozen ver
dreven, ontweken zij den geliefden geboor
tegrond om in vreemde gewesten, op ver
re stranden eene plek te zoeken, waar zij
't matte hoofd konden nederleggen en 't
kille graf vinden, dat hun ruste schonk
van nameloos lijden en leed.
Mijne tranen vielen op het arme gelaat,
toen ik de dikke haarvlechten poogde weg te
strijken.
Geen vrouwelijk hart zoude die aanblik onaan
gedaan hebben kunnen verdragen. Om haar hals
vonden wij aan een eenvoudig bandje eene me
daille van de onbevlekte ontvangenis, een kruisje
en een blonden lok van een kind.
Na lang wachten kwam de doctor. Hij onder
zocht onze patient, die naar wij vernamen Mrs.
Leyton heette. Wij lazen de beslissing op zijn
gelaat.
„Zij is niet gevaarlijk gewond," antwoordde
hij op mijn angstig vragen, „maar zij was klaar
blijkelijk zeer zwak voor dit gebeurde.
Ik zou haast zeggen dat zij nooit hare krach
ten terug zal krijgen, haar pols is zeer zwak, er
is waarlijk weinig leven meer in."
„Weet gij iets van haar, doctor?"
„Neen, ik heb haar nooit te voren ge
zien. 't Is een zeer slecht geval, arm ding.
Ik kan niet veel voor haar doen, maar
zal haar aan uwe zorg overlaten.
Duitschland verloor gansche scharen zij
ner edelste zonen, zijner roemrijkste doch-
teren, doch 't wankelde niet in zijne liefde
en trouw aan 't geloof der vaderen. Meer
dan ooit klopte 't harte van Germanje's
Roomsch-Katholieke bevolking voor de grij
ze Moederkerk; meer dan ooit werden of
fers gebracht op 't altaar des Heeren; meer
dan ooit werden betuigingen van eerbied,
achting en toegenegenheid geuit voor den
Stedehouder van Christus op aarde. Ver
bluft stonden de vijanden onzer Heilige
Kerk bij dit wonder, dat zij in hunne kort
zichtigheid als eene onmogelijkheid be
schouwd hadden. Beurtelings werden spot
en hoon, smaad en verkorting der midde
len van bestaan aangewend, doch Duitsch
land's ;Roomsch-Katholieken weken geene
schrede terug.
Volgens de onveranderlijke wetten dei-
goddelijke rechtvaardigheid loont het kwaad
zijn meester. De vervolgingen der Roomsch-
Katholieken kwamen den sociaal-demokra-
ten ten goede, die eene macht in den staat
erlangden, waarvoor zelfs de vermetele von
Bismarck beefde. Er werden moordaanslagen
op Keizer Wilhelm gepleegd. De Russische
sociaal-democraten, die den naam van ni
hilisten aangenomen hebben, vervullen het
rijk der Czaren met doodslag en brand
stichting.
Een kreet van ontzetting doet zich over
de geheele wereld kooreri, want het is al
len duidelijk, dat de maatschappij in nood
verkeert en met ondergang bedreigd wordt.
Ontzet over zoo veel ellende roept Duitsch
land's grijze Keizer de zoo lang versmade
hulp van de bedienaren van den gods
dienst in.
De Rijkskanselier beseft, dat hij alleen
steun kan vinden bij de behoudende elemen
ten van het volk, en betuigt openlijk in
den Rijksdag, dat de stellingen der libera
len de maatschappelijke orde evenzeer on
dermijnen, als de roekelooze aanslagen der
sociaal-democraten. Zonder omwegen heeft
von Bismarck met zijne voormalige geestver
wanten de nationaal-liberalen gebroken;
ja hij heeft hen, zooals hij dit zelf ge
zegd heeft, tegen den wand doodgedrukt.
Windthorst, de leider van het Centrum en
de geestige redenaar bij uitnemendheid, is
De doctor ging spoedig weg, maar niet zonder
dat hij ons eene kleine som uit zijn beurs
had gegeven om wat kolen en een weinig wijn
te koopen. Spoedig nadat hij was heen gegaan,
kwam Peter met den mand terug die de Eerw.
Moeder met eigen handen had ingepakt. Ik
zocht spoedig naar een tksch met een verster
kenden drank waarom ik had gestuurd, en
gaf er iets van aan Mrs. Leyton. Zij scheen
daarop een weinig bijgekomen te zijn, en poogde
tegen mij te spreken, maar ik kon hare
woorden niet verstaan. Mrs. Weston die bij
ons was gebleven, vroeg eensklaps aan zuster
Rosa.
„Ik ben nieuwsgierig hoe het gebeurd is. Viel
zij, of werd zij op den grond geworpen, zooals
zij dikwijls gedaan wordt?"
Zuster Rosa wilde juist beginnen haar mede
te deelen wat wij gezien hadden, maar ik
gaf haar een teeken om te zwijgen. Mrs. Weston
hervatte:
„Het zou mij niet sterk verwonderen als haar
man het niet gedaan had. Wanneer hij het deed
de bondgenoot van den Kanselier ge
worden; deze kan den steun van genen
niet meer ontberen. Eene toenadering
op kerkelijk gebied is het noodzakelijk
gevolg dezer verbroedering. Ook Keizer
Wilhelm heeft pertinent te kennen gegeven
dat hij vóór zijn dood met zijne Katholieke
onderdanen verzoend wenscht te zijn. Alles
saam genomen moet, volgens de logica van
oorzaak en gevolg, de kerkelijke vrede in
Duitschland in aantocht zijn. Tal van zwa
righeden zal men uit den weg moeten rui
men. Yele teergevoeligheden zal men moeten
ontzien om de valsche schaamte der Duit
sche staatslieden te overwinnendoch de
noodzakelijkheid stelt hare gebiedende
eischen, en deze zijn het herstel van den
Kerkdijken vrede in Duitschland, zoo men
daar de omverwerping der maatschappij
door de revolutie wil voorkomen.
Confre la force il ny a point de résistance.
Op grond van het voorstaande zijn wij
der meening toegedaan, dat een modus vi-
vendi zal worden gevonden om het Kabinet
van Berlijn met het Yaticaan te verzoenen;
een feit door de vijanden van den Roomsch-
Katholieken godsdienst met vrees en angst
tegemoet gezien, doch reikhalzend verbeid
door allen, die prijs stellen op maatschap
pelijke orde, rust en welvaart.
Te Menin (Oost-Vlaauderen) beeft een volks
oploop plaats gehad ten gevolge van de duurte
der aardappelen. De gendarmerie eu de brandweer
zijn tusschenbeiden moeten komen en daar het
volk het raadhuis wilde bemachtigen, heeft men
van den blanken sabel gebruik moeten maken.
Een man werd gedood en een zwaar gewond.
Later werd nog het lijk van een derden persoon
gevonden.
Eergisteren-ochtend werd te Exeter aan een weduwe
met name Annie Tooke, ter dood veroordeeld
wegens moord op een kind gepleegd, door den
strop het doodvonnis voltrokken. Vertegenwoordi
gers der pers werden, zooals dit sedert eenigen
tijd bij execution gebruikelijk is geworden, niet
toegelaten.
Aan the Times wordt bericht, dat onder de
troepen en inlanders te Candahar de cholera nog
altijd woedt. Het aantal gevallen onder de Euro-
zal hij voor het gerecht gebracht worden. Ver
banning is te goed. Hij moet als een moorde
naar behandeld worden."
De witte lippen openden zich, en een blik van
angst, zooals zielelijden nog nooit te voorschijn
bracht, kwam op haar gelaat. Zij trok mij zacht
jes naar zich toe, en zeide.
„Zeg haar dat zij zoo niet moet spreken. Ik
gevoel dat ik mijn man bemin. Er mag hem geen
letsel geschieden."
Verzwakt en uitgeput, viel haar hoofd weder
neêr, en ik vreesde gedurende eenige oogenblik-
ken, dat de dood het gevolg van die onvoor
zichtige woorden was geweest. Wij zonden Mrs.
Weston naar huis, en brachten den nacht in die
droevige kamer door. Menigmaal vreesden wij
dat haar laatste oogenblikken gekomen waren.
Ik merkte op, dat telkens wanneer zij veel
pijn scheen te lijden, of kennis droeg van hetgeen
zij deed, zij de kleine medaillon nam, en ze vurig
aan hare lippen drukte.
Wordt vervolgd.)
