NIEUWE
\o. 302.
Donderdag 21 Augustus 1879.
4e Jaargang.
Liberale vrijheden.
BUITENLAND,
I.
België.
Engeland.
Duitschland.
Frankrijk.
Spanje.
Oostenrijk-Hongarije.
ii nu li
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlemf 0,85
Buiten Haarlem franco per post1,—
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
.IE MMNÏIEhnhi
(01
AG-ITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Avertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
Uitgevers KÜPPEES LAUREY.
Een der grootste denkers van onzen tijd,
een priester en kloosterling, Guéranger
geheeten, drukte in een zijner studiën over
den tegenwoordigen tijd een zeer waar
denkbeeld nit dat wij nuttig ineenen in 't
kort mede te deelen.
De liberale vrijheden zijn aanvankelijk
niet beoordeeld kunnen worden naar het
ver-gift dat zij bevatten. Opgekomen onder
eene nog christelijke maatschappij, waarin
de traditiëu de grondregels der zedeleer,
van het huisgezin en van de betrekkingen
tusschen Kerk en Staat hadden bewaard,
konden zij niet dadelijk hare noodlottige
gevolgen voortbrengen.
De zeden waren beter dan de wetten en
hielden de maatschappelijke ontbinding te
gen, welke de wetten moesten veroorza
ken. Maar allengs, vooral onder de pogin
gen van de geheime genootschappen, brach
ten de liberale vrijheden voort wat ze moe
ten opleveren: eerst onverschilligheid in
den godsdienst en toen den haat; verslap
ping der zeden, vervolgens het zedebederf;
vjjandige gezindheid jegens het gezag en
later verachting van het gezag; misnoegen
onder de standen, toen haat der mindere
klasseu tegen de hoogere welke hoe
langer zoo minder christelijk waren ge
worden.
De zoogenaamde vrijheid van drukpers
is een der grootste hulpmiddelen van het
liberalisme tot ondermijning van den gods
dienst. Zij brengt in den staat gelijksoor
tige gevolgen als in het huisgezin te weeg.
In het begin schijnt de slechte drukpers
geen beginselen, geen geloofsovertuiging
en deugden te treffen. Langzamerhand ecli-
O
ter beginnen onder haar invloed, de begin
selen te verzwakken, het geloofte ver
slappen, de deugden te ontaarden. Het werk
van verwoesting gaat langzaam en traps
gewijze voort. De zieken zien hun toestand
niet in; zij denken er niet aan, een blik
achterwaarts te werpen en laten zich met
den stroom die hen naar' den dood leidt
mede voeren. Eerst worden de godsdien
stige beginselen geschokt, dan verminderen
de oefeningen van godsdieust, om ten slotte
te verdwjjnen.
FEUILLETON.
De Vrouw des Spelers.
Vervolq.
De arme zuster Rosa, door vermoeidheid uit
geput, legde op mijn verlangen haar hoofd op
den stoel en viel in een diepen slaap. Daar zat
ik, naar den vallenden regen, den wind en het
kermen van de arme lijderes luisterende. Ik wist
niet wat van haar te denken. Alhoewel zij in de
diepste en laagste armoede leefde, scheen zij toch
klaarblijkelijk eene dame te zijn; hoe uitgemer
geld, gebuild en geslagen zij ook was, had zij
toch eene zekere deftigheid over zich, de dunne
handen die zij nu en dan zoo wild in elkander
sloeg, waren klein en tenger; het lange zwarte
haar was zacht en glinsterend alsof er vroeger
veel zorg aar. besteed was. Wanneer zij sprak
Dan is het terrein gebaand voor de vrije
gedachtede godloochermxg.
Het is ook zoo voor geheele landen en
volken. In het begin schijnt de goddelooze
drukpers zonder gevaar; en als de Kerk
hare heilzame, plechtige vermaningen doet
hoorenmeenen vele dat het de vrucht is
eener overdreven zorg. De Kerk ziet ech
ter in de toekomst. Verlicht door den H.
Geest, ontdekt zij in het verschiet de ge
volgen eener opkomende dwaling.
Zoo is het sedert achttien eeuwen ge
weest. De ketterijen vertoonden nimmer in
het begin haar akelig verderf. Het Protes
tantisme begon met te willen hervormen
en eindigt in verwoesting. Het Jansenisme
scheen eene louter theologische dwaling, op
een punt van theologie; het bracht eene
burgerlijke constitutie der geestelijkheid en
was wellicht een der voornaamste oorza
ken van de Fransche revolutie.
Helaas hoe menigmaal is het gebeurd
en gebeurt het dat Katholieken de ver
maningen der Kerk in den wind slaan; zij
zien het kwaad niet in dat uit eene dwa
ling voortkomt. In plaats van naar de Kerk
te luisteren, te begrijpen wat de Kerk, wat
Gods bijstand is, het verledene te raad
plegen, willen zij het onzekere licht van
hunne rede volgen en weigeren of aarzelen
hunne daden, woorden en gedachten, aan
de Katholieke leer te onderwerpen.
De leer der Kerk is door de geschiede
nis getoetst als het goud door den toets
steen. De vruchten der veroordeelde dwa
lingen zijn voor ieders oog zichtbaar en
zij verspreiden eene doodelijke besmetting.
In onze dagen hebben de slechte begin
selen der Fransche revolutie hunne volko-
mene ontwikkeling bereikt. Wat zullen ze
in de toekomst geven? Voor vijftig jaren
ontmoetten zij algemeeneu, innigen tegen
stand nu is de weg in de burgerlijke maat
schappij gebaand. Vijftig jaren kon men
getuige zijn van de ontwikkeling van het
burgerlijk liberalisme door de liberale vrij
heden; nu zien wij, door behulp dierzelfde
vrijheden, het volksliberalisme of socia
lisme zich verspreiden.
Het reeds zoolang door Katholieke schrij
vers voorzegde ontstaan van het socialis
me bewaarheidt op treffende wijze de leer
lag, cr eene ongekende bevalligheid in hare woorden
en bewegingen. Daarenboven boezemden haar on
loochenbaar verlangen om de oorzaak van haar
val tj verbergen, en haar ijver om haar man te
beschermen, dien ik tegen wil en dank van die
beleediging moest beschuldigen, mij belang in.
Dit was niet alleen een bewijs van de onbaat
zuchtigheid der vrouw maar ook van christelijke
vergevensgezindheid. En dan die blonde lok die
zij op haar boezem droeg, van wie hij was en
waarom zij hem droeg weet ik niet, maar hij
sprak van eene gansche geschiedenis van liefde
en smart.
De regen verminderde eindelijk, en er viel
een donkere grauwe mist neder. Zuster Rosa
werd wakker en onze patient viel in een diepen
en rustigen sluimer. Een uur later kwamen twee
onzer zusters ons aflossen en wij keerden naar
het klooster terug. Ik hield altijd veel van onze
kleine kapel, maar zij scheen mij nooit half zoo
schoon als gedurende het bezoek van weinige
minuten dat ik er bracht alvorens ter ruste te
gaan. De stralen der morgenzon stroomden op het
der Kerk; de verwoestingen die voor de
deur staan zullen eenmaal aan allen be
wijzen dat de Kerk de weg, de waarheid
en het leven is, zoowel voor ieder in het
bizonder als voor huisgezinnen en staten.
Gelukkig hij die zich aan de ware leer
vasthoudt en daarin ten einde toe vol
hardt.
Onder zonderlinge omstandigheden werd on
langs te Brussel een huwelijk voltrokken. Voor
eerst waren de jongehuwden reeds... sedert 15
jaren door den echt saam verbonden. In Spanje
was namelijk in het jaar 1864 hun huwelijk
kerkelijk voltrokken, eene wijze van trouwen, die
daar te lande volkomen wettig is. Toen nu de
echtgenoot onlangs iu eene levensverzekering
wilde gaan, bracht men hem aan het verstand,
dat hij volgens de Belgische wetten eigenlijk nog
vrijgezel was, en ml besloot hij maar weer eems
een groene bruiloft te houden.
De vader van den bruidegom, die bij deze ge
legenheid uit Marseille, alwaar hij woonachtig is,
was overgekomen, telt reeds 108 jaren en is nog
in het volkomen bezit van al zijn geestvermogens.
Op zijn 17e jaar werd hem de zoon gsschonk«i.
die thans voor de tweede maal met dezelfde
vrouw trouwt.
In het kristallen-paleis te Sydenham word Za
terdag een manifestatie ten gunste van de Home-
rule in Ierland gehouden, waarbij liet Parlementslid
O'Shangnessy het presidium wiarnam.
Toen de burgemeester en de pastoor van het
dorp Gey, in de Rijnprovincie, laatstleden Dins
dag-avond in een open rijtuig uit Duren terug
kwamen, sprong in de nabijheid van het dorp
eensklaps een man te voorschijn, die een geweer
schot op hen loste, zonder te raken. De bur
gemeester ging onmiddellijk met eenige man
schappen op verkenning uit en vond den aan
rander. Deze droeg een geweer met twee loopen,
waarvan de eene afgeschoten en de andere nog
zwaar geladen was. Het gelukte hem in hechtenis
te nemen en naar men verneemt moet hij hebben
verklaardniet uit eigen beweging den aanslag
te hebben ondernomen. Het blijkt evenwel nog
niet, op wien van beiden hij het gemunt had.
Bij de Duitsche rijkspost op de spoorwegen
wordt thans ingevoerd een nieuw model post-
waggon, die al haar licht van boyen ontvangt
altaar, het heiligdom scheen ineen gouden licht
straal gehuld. O, hoe rustig, hoe vreedzaam was
het daar! Geen spoor van zonde of verdriet! Geen
menschelijke hartstocht en menschelijke ellende!
Alles was helder en hemelsch. Die heilige kalmte
viel ook op mijn hart, en verdreef de smart die
cr in was gebleven door het tooneel van lijden
en onrecht dat ik had bijgewoond, maar in de
korte slaap die volgde, werd ik telkens bezocht
door dat zoete bleeke gelaat dat ik verlaten had,
en die vreeselijke kreet klonk op nieuw in mijne
ooren.
II.
Na eenige uren rust, keerde ik naar Mrs.
Leyton terug. De Eerwaarde Moeder gaf haar,
na mijn verhaal gehoord te hebben, geheel en
al aan mijn zorg over. Ik vond haar beter en
in staat om te spreken. Zij vatte vol vuur mijne
handen.
„Zuster," sprak zij met zwakke stem, „waart
gij zoo goed voor mij, in den afgeloopen nacht?
en aan drie wandvlakten geheel gesloten is. Daar
door wint men veel ruimte voor de loketten en
is men van licht en lucht veel beter voorzien.
Dikte en kleur van glas zijn nauwkeurig onder
zocht en van beide de meest gesehikte gekozen.
De tuinen te Parijs zijn tegenwoordig in hun
vollen luister. Er is bijna geen arrondissement,
dat niet zijn openbaar plantsoen heeft, waar
zwermen van kinderen spelen in het zand, onder
het toezicht van eenige politie-agentendaar de
kindermeiden, met veelkleurige linten op de muts,
naar Eransch gebruik het onderling veel te druk
hebben, om zich met de kleinen te bemoeien.
Eene bende gauwdieven maakt tegenwoordig
AsnièresBois-ColombesCourbevoie en Nan-
terre, om Parijs, onveilig. Onlangs hebben zij
te Asnières een geheel huis uitgeplunderdte
Naaterre en Courbevoie eveneens. De ingezete
nen honden nu bij beurten de wacht.
De ballon Captif op de Place du Caroussel
te Parijs is Zaterdag-namiddag omstreeks vijf
ure gebarsten. Door de hevige rukwinden was
de binnenste klep door het hevige schudden bin
nenwaarts gedruktwaardoor een scheur ont
stond, die door het ontsnappende gas al grooter
en grooter werd. Het geluiddaardoor veroor
zaakt, geleek op het rommelen van een verren
donder. De ballon had 500,000 frs. gekost en
wordt algemeen onherstelbaar geacht.
Een vreeselijk ongeluk is gisteren-avond om
streeks vijf ure dicht bij den spoorweg te Nogent-
sur-Marne voorgevallen. Bij de opening van den
tunnel schrikte het paard van een rijtuig, waarin
aoht personen gezeten waren, van de stoomfluit
van een locomotief. Het paard ging op hol en
werd met het rijtuig tegen een pijler van de
brug van Nogent verbrijzeld. Een vreeselijk
schouwspel bood zich aan. Een vrouw had de
borstkas ingedrukt, een man en twee vrouwen
lagen met verpletterd hoofd op den grond. Kortom,
acht lijken lagen in een bloedplas.
Eenige dagen voor het overlijden van de In
fante del Pilar was tot het huwelijk van deze
ongelukkige Prinses met den Oostenrijkschen
Kroonprins Rudolf besloten, evenals tot dat van
den Koning met Aartshertogin Christina.
Er wordt verzekerd, dat 's Konings huwelijk
tegen het einde van de maand October a. s.
gevierd zal wordën.
De stad Wieliczka, beroemd door hare zout
mijnen, loopt gevaar ineen te storten. De grond,
waarop de stad gebouwd is, is door de gangen
„Ja, beste, en ik ben blijde dat gij nu wat
beter zijt."
„Ik dank u zeer, ik gevoel dat ik zeer ziek
ben. Ik denk dat ik ga sterven. Gij zult een
priester bij mij roepen, niet waar?"
„Dadelijk. Maar gij moet nu niet meer praten,
anders zult gij te vermoeid zijn om met hem te
spreken."
„Ik moet u nog eene vraag doen, eene enkele
slechts," antwoordde zij, mijn kleed vast grijpen
de. „Zijn wij geheel alleen?" Haar glanzelooze
oogen staarden zenuwachtig in 't rond.
Ja, beste, geheel alleen. Wat verlangt gij te
weten?"
Ik weet dat gij mij nimmer zult verraden.
Zuster zeg mij, gingt gij niet in den afgeloopen
nacht, door de straat?
Het scheen mij dat twee nonnen voorbijgingen
en dat een van haar met een vriendelijken, me
delijdenden hlik naar mij keek, evenals gij. Is het
waar of heb ik het gedroomd?"
„Het is waar, maar wind u niet op."
Wordt vervolgd.)
