NIEUWE
No. 309.
Zondag 14 September 1879.
4c Jaargang.
Hedendaagsche zeden.
BUITENLAND.
De Vrouw des Spelers.
België.
Engeland.
Rusland.
Duitschland.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem0,85
Buiten Haarlem franco per post1,—
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
MESDSi?
MEP**
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
A ver ten tië n worden uiterlijk Dinsdag- en Vrjjdag
avond ingewacht.
Uitgevers K P P E It S LAUEEY.
Een bekend journalist, Pierre Véron,
geeselt dezer dagen in zijn blad, de laffe
en immoreele gewoonte der hedendaagsche
maatschappij ten opzichte van het poëti-
seeren van den misdadiger. Hij begint met
te onderzoeken welk deel de maatschappij
heeft aan de moreele ontbinding van be
dorven wezens en hij stelt allereerst vast
dat de mannen van de pers aan het voort
durend bestaan van zulke wezens het hunne
bijdragen.
Wij moeten in dit opzicht den Fran-
sc'nen journalist recht doen wedervaren.
In plaats toch van hen te brandmerken,
scheppen dagbladschrijvers en romanschrij
vers er behagen inde misdadigers op te
hemelen en tot helden te maken. Men schrijft
hun vernuft toe, hunne grofheden worden
gepoëtiseerd en men lacht over hun cy
nisme.
De Fransche pers levert zoo als bekend
is een schrikbarenden overvloed romans en
verhalen. Verreweg de meesteu dezer pers
producten bezitten eene twijfelachtige mo
raal, velen zijn bepaald beneden het peil
ook der zachtste kritiek. In deze pers-prul
len wordt God ontkend en de misdaad
verheerlijkt en als 't product van dezen of
genen ellendigen broodschrijver slechts pi
kant is, wordt het met graagte door de
bedorven menigte gekocht, gelezen, ver
slonden. Ook in ons land is de pers vrucht
baar in het voortbrengen van romantische
literatuur, meestal werken vertaald uit het
Engelsch, Fransch of Duitsch, terwijl jaar
lijks nog voor een groot bedrag romans
uit den vreemde, in hunne oorspronkelijke
taal, worden ingevoerd.
Wij kunnen echter niet genoeg de lezing
van romans en boeken over «verborgen
hedenafkeuren. Zijlaten maar al te vaak
een heilloozen indruk bij de jeugdige le
zers na- Die indruk voert hen later ten
verderve. Werkelijk, het ware te wenschen
dat de regeering eene gestrenge controle
invoerde op de leesbibliotheken waar, tegen
vijf of tien cents per week, menig gevaar
lijk boek te verkrijgen is. Het sluipend gift
in romans verspreid, dat sluimerende harts
tochten opwekt, biedt een groot gevaar aan,
F EU1LLETO N.
lil.
Vervolg.
De schulden van mijn echtgenoot werden be
taald, en toen verlieten wij de stad cn kwamen
wij te Londen, waar mijn man op een der
handelshuizen een betrekking kreeg als boek
houder. Het was eene groote verandering voor
hem, ilie zoo geheel anders had geleefd om nu
te moeten werken; het was ook eene verandering
voor mij die als eenig kind en erfgename was
opgebracht. Toch gevoelde ik mij gelukkiger dan ik
langen tijd was geweest; want mijn echtgenoot was
waarlijk verschrikt en getroffen door het onheil
dat hij had aangericht. Hij beloofde plechtig nooit
meer een kaart aan te zullen raken. Van het
groote vermogen dat mijn vader mij nagelaten
had, bleef niets meer over dan een klein inkc-
dat men niet genoeg kan trachten te be
strijden en te voorkomen.
Een tweede punt dat meergemelde jour
nalist met eene juistheid bespreekt welke
getuigenis geeft van zijn zaakkundig oor
deel, is: het onvoldoend verbeteringstelsel.
O
Hij verwijt de Fransche regeering dat zij
tot heden geen geschikten middenweg ge
vonden heeft tusschen barbaarsche straffen
en neiging voor ziekelijke philantropie. Wel
is in Frankrijk de doodstraf behouden, doch
de gevallen, waarin zij toegepast wordt,
eischen zulke bezwarende omstandigheden
dat er velen aan ontkomen. Het stelsel van
deportatie werkt in Frankrijk verderfelijk
en de recidivist weet als trouw bezoeker
van de crimineele zittingen, zich genoeg
gegevens over de toepassing van den Code
te verschaffen, dat hij zijn misdadig plan
als het ware met de wet in de hand uit
voert. Er zijn voorbeelden te over, dat
misdadigers, die tot correctioneele straffen
veroordeeld werden, nieuwe misdrijven open
baarden om zich tot de straf van depor
tatie veroordeeld te zien. Stellen dezen het
werken in de open lucht hoven het ver
blijf in de gevangenissen, voor vele mis
dadigers zijn ook de - e laatsten een ideaal.
Terwijl de behoeftige, eerlijke man hon
ger lijdt en het hoofd in ellendige ver
blijven, in dompige schuilhoeken moet ne-
derleggen, wordt de dief in een warme cel
verzorgd en ontvangt niet slechts op klok
slag eten en drinken, maar wordt boven
dien op feestdagen onthaald.
Dat is de kanker in de wet en een
verscherpte detentie in plaats van het te
genwoordig strafstelsel ware hoogst wen-
schelijk.
Een derde punt wordt nog door Véron
behandeld, met name de landlooperij die
door de ouders bevorderd wordt.
Het is van algemeeue bekendheid dat de
lieden, die tot de heffe des volks behooren
zich de weelde veroorloven huwelijken te
sluiten zonder zich vooraf het hoofd ge
broken te hebben over de vraag of hunne
middelen dat wel veroorloven. Het is na
tuurlijk dat sommige buurten tot eeue over
bevolking geraken en de te overvloedige
menigte zich dan een weg over de gren
zen baant. De onnadenkendheid, om het
men dat op mij was vastgezet en dat ik nog
niet bad aangeraakt. Ik wist ook dat mijn moe
ders weduwengeld voor mij zou zijn zoodat ik
gedurende eenigen tijd niet bang was voor ar
moede. Er kwam eene betrekkelijke kalmte; en
toen gaf God mij den grootsten zegen in mijn
leven mijne lieve kleine May. Ik vergat bijna
mijne vroegere smarten, als ik mijn kindje in
mijne armen drukte. Ach, het ware beter voor
haar geweest, indien zij toen gestorven ware;
maar neen, God wilde haar ook een bitteren teugla-
ten proeven uit den beker die tot overvloeiens
toe aan de lippen van hare moeder werd gehou
den.
Mijn man vergoodde haar bijna en niets kon
zijne wroeging evenaren wanneer hij aan de weelde
dacht die hij verspeeld had. Mijne kalme geluk
zaligheid duurde echter niet lang. Voor May nog
zes maanden oud was, verviel hij wei r in zijne
oude gewoonte. Ik beproefde alles om hem te
redden Zuster; gebeden, tranen, glimlachjes, toe
spraken en vermaningen: alles was te vergeefs.
Ik had even goed kunnen trachten het stroomen
zoo eens te noemen, van deze lieden komt
ten slotte ten laste van de gegoede
burgerij en daar het moeilijk is voldoende
in de behoeften van dien gebreklijdenden
stroom te voorzien, en vooral omdat de
honger dikwijls met onwetendheid en lui
heid gepaard gaat, keeren er zich velen
van de overtolligeu tot de misdaad, daar
in natuurlijk door geen enkel beginsel van
godsdienst tegen gehouden.
Wat ziet men nu gebeuren? Dat de ou
ders daartoe aanleiding geven door den
O O
kinderen godsdienstig schoolonderwijs te
onthouden en ze door hun voorbeeld tot
lediggang en dikwerf voor de misdaad op
leiden.
Het is dikwijls bedroevend te aanschou
wen hoe weinig zorg de ouders dragen voor
O o o
de godsdienstige opvoeding van het hun
toevertrouwde kroost. Er heerscht ten dien
aanzien ook in de mindere klasse der maat
schappij eene onverschilligheid die erger
lijk is, vooral op die plaatsen waar door
de goede zorgen der geestelijke overheid,
inrichtingen zijn gesticht waar de kinde
ren godsdienstig onderwijs genieten. Treu
rig is het feit dat er in ons land gemeen
ten zijn waar honderden kinderen versto
ken blijven van godsdienstig onderwijs,
niettegenstaande er goede scholen bestaan
opgericht met het doel aan het opkomend
geslacht de zaden van godsvrucht en mo-
C o
raliteit in het hart te leggen en te doen
OO
ontwikkelen. Pierre Véron had op zekeren
dag een samenspraak met een dier haven-
looze kinderen, waarvan de Jardin des
plantes te Parijs wemelt. Uit dit gesprek
bleek dat de moeder van den knaap da
gelijks uit werken ging, dat de vader alle
dagen dronken was en dat de knaap zelf, den
dag met wandelen doorbracht. Dergelijke
toestanden zijn ook in ons land helaas! in
massa waar te nemen en zulke feiten staan
in verband met menig vraagstuk betreffen
de het pauperisme.
Mochten velen onzer zich beijveren om
aan dien treurigen toestand der hedendaag
sche zeden voor goed een einde te maken.
Het zal een moeilijke arbeid zijn maar
toch ook stellig een zegenrijke- Daarenboven:
Labor improbus omnia vindt. Vlijtige ar
beid vermag alles.
van een rivier of het klotsen der golven tegen te
houden. Er kwam nog een zwaar verlies, en het
overblijfsel van mijn vermogen ging er mede weg.
En toen, o, toen kwam dat, Zuster, wat ik voor
immer voor u en voor allen had willen verbergen;
maar ik moet het verhalen. Mijn arme en onge
lukkige man, zonder geld en zonder vrienden
zijnde, bedroog zijne patroons voor eene groote
som gclds. Eenige dagen gingen voorbij zonder
dat ik het wist, en toen werd hij aangehouden.
O, wat een schande, ellende en angst in die
dagen. Mijne moeder kwam ons te hulp. Zij
verkocht de weinige juweelen die ik over ge
houden had, mijne kleederen, mijn linnengoed,
mijne boeken, mijne muziek, mijn huisraad,
alles wat ik bezat. Ik maakte mijn huis ledig, en
verliet zijne kale wanden.
Op deze wijze raapte ik genoeg bijeen om te
rug te betalen wat mijn man ik moet het
woord uitspreken gestolen had. Ja, zoover was
hii gekomen, hij die eens zoo goed, zoo vrien
delijk, zoo edel en vol goede beginselen was,
hij was voor de wereld gebrandmerkt als een
De Compagnie inter nationale des ivagons-lits
heeft, zoo lezen wij in de Indépendance Beige, aan
de goedkeuring der regeering een plan onder
worpen tot het organiseeren van een dagelijkschen
expres-trein, uitsluitend uit slaap- en salonwa
gens bestaande, tusschen Ostende, Keulen. Berlijn
en de Russische grenzen. Op bepaalde uren van
den dag zal aan dezen trein een restauratie-wa
gen worden aangehaakt, terwijl alle wagens on
derling in communicatie zullen staan.
Het plan heeft hoofdzakelijk ten doel de con
currentie te overwinnen, welke de lijn Londen
Vlissingen en de Nederlandsche staatsspoorwegen
aan de haven van Ostende en het Belgische
staatsspoor aandoen.
De Baron Vanloo, die in België in een twee
gevecht met den Graaf De Veysy gewond werd,
is aan de gevolgen overleden.
De ex-keizerin Eugénie begeeft zich waarschijn
lijk in 't begin van October naar Abergeldie, een
koninklijk lustslot in Schotland, hetwelk de Ko
ningin tijdelijk ter beschikking van de doorluch
tige weduwe gesteld heeft.
Aan de spijkersmeden in geheel Staffordshire
en Worcestershire, ongeveer 10,000 werklieden,
werd Zaterdag-avond een loonverminderiug van
10 pCt. aangezegd. Daar de loonen reeds bizon
der laag zijn, wordt een algemeene werkstaking
verwacht.
De Lord-mayor heeft het initiatief genomen
voor de oprichting van een gedenkteeken voor
den onlangs overleden hervormer van het post
wezen, Sir Rowland Hill. Een algemeene inschrij
ving is voor dat doel geopend.
Een St. Petersburger telegram van the Daily
News meldt, dat Tobolsk in Siberië met brand
stichtingen bedreigd is en dat gewapende patrouil
les door de stad trekken.
Een telegram van den gouverneur van Smo
lensko, gedagteekend 9 Sept. belicht het uitbreken
van een grooten brand te Viama, waar 200 huizen
en de stadsgevangenis in volle vlam staan. Van
Smolensko is de brandweer uitgerukt.
Het denkbeeld om in Berlijn een wereldten
toonstelling te houden, moet in de regeerings-
kringen nog al bijval vinden. De geheimraad
Reuleaux, die thans als Rijkscommissaris bij de
wereldtentoonstelling te Sydney fungeert, is een
groot voorstander van dit plan, dat echter ook
dief en schelm. Ik zag hem daar met geboeide
handen, en een gelaat bleeker dan de dood, en
door eene vreeselijke angst beklemd.
Ik zat bij hem in het gerechtshof. Ik hoorde
de getuigenissen die zijn schuld zouden bewijzen,
de toespraak van den aanklager tegen hem, de
welsprekendheid van dengene die voor hem pleitte.
Ik hoorde als in een droom, hoe zij over zijne
betere dagen, over zijn eenmaal hoogen stand in
de maatschappij spraken, over zijne bekoringen
en zijn val. Het was niet met voorbedachten
rade, - hij had het geld genomen met het
vooruemen om het terug te geven, in elk geval
kon het slechts een misbruik van vertrouwen ge
noemd worden. Toen hoorde ik den naam van
zijne vrouw; menig harde gelaatstrek werd
zachter, en vele mannelijke oogen vulden zich
met tranen toen men sprak over de opofferingen
die zij gedaan luid om terug te geven wat hij
genomen had. Eindelijk stond de rechter op en
ik zag mijn man het hoofd buigen om het von
nis aan te hooren dat volgen zoude-
Wordt vervolgd.)