N I E IJ W E
No. 321.
Zondag 26 October 1870.
4e Jaargang,
Onzekerheid.
BUITENLAND,
M
{Jj w
-S
De Robijn van bet buis Vatteville.
Engeland.
Frankrijk.
HAMLMSCHI (101IRAIT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem0,85
Buiten Haarlem franco per post1,
Afzonderlijke Nummers0,00
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
rK/UKTlÊNDlOY^i» jf
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Avertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
AGITE MA NON AGITATE.
avond ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS
LA URE Y.
Gelijk er menschen en familiëu zijn, die,
ondanks den ijver en het overleg, waar
mede zij handelen, werken en zwoegen,
niet vooruit kunnen komen, hinderpalen
ontmoetentot achteruitgang gedrongen
en gedwongen worden, zoo zijn er ook
volken en staten, die dikwijls met groote
rampen worden getroffen, waaronder de
welvaart lijdt en de armoede zich uitbreidt.
Ons vaderland weet meê te spreken van
watersnood; België en Engeland zien jaar
lijks honderden vlijtige arbeiders door mijn
rampen op ongelukkige wijze omkomen;
Rusland schijut tegenwoordig aan de vuur
proef onderworpen. Deze en dergelijke ram
pen zijn ondertusschen slechts voorbijgaand
en al komen ze bij herhaling terug, ze
ondermijnen de welvaart niet van eene ge-
heele bevolking. Nationale rampen zijn
veepest, stilstand van han lel en scheep
vaart, oorlog vooral. Men begrijpt dat een
land daaronder in hooge mate kan lijden,
evenzeer als wanneer door langdurige droog
te te overvloedige regen, vreeselijke ha
gelbuien, de oogst ten eene male mislukt.
Het zijn geduchte geesels, maar ze zijn ge
ring te achten bij eene ramp, die er on-
noozel uitziet, daarom weinig wordt ge
vreesd, gemakkelijk zich verbreidt en schier
ongemerkt hare verlammende, doodende
werking uitoefent. Op die ramp willen
we hier de aandacht vestigen, ze is internati
onaal, in uitgebreiden zin genomen; ze
knaagt niet aan den bloei, de welvaart van
een enkel volk, maar van vele natiën: haar
naam is onzekerheid.
Het zal velen vreemd schijnen, dat on
zekerheid een ramp kan zijn die den ge-
heelen staat doet lijden. Die dit wil be
grijpen en doorzien, ga bij zich zeiven na,
hoe weinig beslissend hij handelt, wanneer
de eene of andere oorzaak hem in onze
kerheid doet verkeeren. Wie een huis be
woont en niet zeker is daarin te kunnen
blijven, zal weinig werk maken om het te
meubileeren; wordt er een bedrijf in uit
geoefend, dan zal de onzekerheid beletten
de noodige maatregelen te nemen en de
heilzame beschikkingen te maken waardoor
de aandacht van het publiek kan getrok-
FEU1LLET O N.
I.
Vervolq
„Ik weet, ging zij voort, den prijs niet, dien
bij in den handel heeft; niettegenstaande de moei
lijke tijden, waarin wij leven, zal hij ons wel
zooveel opbrengen, om eenigen tijd in onze be
boetten te kunnen voorzien. Ware ik alleen ge
weest, dan had ik liever gebedeld of gestorven
dan aan dezen heiligen schat te raken; maar gij
lijdt, Margaretha! gij lijdt door mij, en voor
anij. indien ik langer van uwe verknochtheid
anisbruik maakte, zou ik mij tot eene vuige
zelfzucht verlagen. God heeft mij ingegeven
wat ik doen moest; Hij wil misschien dat ik boete
doe voor een hoogmoedig gevoel, dat Hij afkeurt!
„Ik zal trachten een weinig goud voor dit
edelgesteente te verkrijgen. Gij kent den ouden
vader Simon; niettegenstaande zijn nederig uiter-
ken worden. Knechts, die in het onzekere
zijn of ze wel voortdurend werk bij hun
meester zullen vinden, dienen hem met
weinig gehechtheid en bevlijtigen zich niet
zeer op hun arbeid. Bazen en winkeliers
hebben weinig op met klanten van wier
betaling ze niet zeker zijn. Toen onlangs
van het stoomschip Overjjsel geen bericht
ontvangen werd, heerschte bezorgdheid bij
de maatschappij, die het had uitgezonden
en bij de familiën die er betrekkingen op
hadden; de onzekerheid omtrent het lot
van het vaartuig bracht een algetneene
O O
verslagenheid te weeg, die steeds grooter
werd naarmate het bericht langer uitbleef.
Toen eindelijk de noodlottige tijding kwam,
maakte deze wel een gevoeligen indruk,
o o
maar men was blijde uit de onzekerheid
te zijn. Genoeg voorbeelden, dat de onze
kerheid krachtsaanwending tegenhoudt, niet
met lust doet arbeiden, pijnlijk aandoet.
Gelijk dit nu het geval is met enkele
personen, zoo is zulks ook met een ge
heel volk. Hoe komt het dat de nijverheid
kwijnt, dat vele fabrieken stil staan, dat
handel en scheepvaart bedenkelijk achter
uitgaan? De onzekerheid van den politie
ker toestand is er de oorzaak van. Toen
Napoleon I met zijn ijzeren arm Frankrijk
regeerde en heel Europa voor zich deed
beven, heerschte er nog een betrekkelijke
welvaart onder enkele standen der maat
schappij; er was werk in overvloed en men
ontving er hoog loon voor; ook de klein
handel bloeide. Toch zullen niet velen, zoo
min elders als hier, dien tijd terug wen-
schen, want de oorlog slaat wonden die
niet te genezen zijn. Maar een toestand,
als waarin Europa sinds eenige jaren ver
keert, een dobberen tusschen vrede en
oorlog; een vrede, waarin een groot deel
van de inkomsten ten offer wordt gebracht
om een enorme legermacht onder de wa
penen te houden; een vrede, waarin ijverig
gewerkt wordt om de tuighuizen te voor
zien van ver dragend geschut en het ge
nie gespitst wordt om werktuigen uit te
vinden, die met meer kracht en met meer
snelheid dood en vernieling te weeg bren
gen, zulk een vrede doet de toekomst met
O 7
bezorgdheid te gemoet zien. Spanning be
staat overal. Duitschland en Rusland zijn
lijk en zijn nederig leven, weet ik dat hij zeer
rijk is, en ofschoon zeer gierig;, is hij goed, en
bewijst hij gaarne iemand zijne diensten als hij
maar, al is het ook eene kleinigheid, op iets ver
dienen kan.
Den volgenden dag, begaf zich de abdis door
Margaretha vergezeld, naar vader Simon.
Mijnheer! zeide zij hem, ik weet dat gij
de klas van menschen, waartoe ik behoor, niet
ongenegen zijt en dat gij niet in staat zijt een
geheim te verraden, want gij hebt verscheidene
personen, die mijne vrienden waren, groote dien
sten bewezen; ik ben de abdis van Vatteville,
die vogelvrij verklaard is en vervolgd wordt; ik
woon hier dicht bij, onder een valschen naam.
Ik bezit volstrekt niets meer, en zonder de op
offerende liefde mijner dienstmaagd, zou ik van
honger en ellende omgekomen zijn. Echter
bezit ik nog een hulpmiddel, slechts één. Ik
weet niet of ik goed handel er gebrnik van te
maken, maar op mijn leeftijd begint men den
moed te verliezen. Daarenboven ben ik niet
alleen, en daarom ben ik beslotenHeb dus
jaloersch op elkanders grootheid. Frankrijk
kan de nederlagen niet vergeten, die het
heeft geleden en zint voortdurend op wraak.
Engeland verdenkt Rusland van kwade
trouw. Oostenrijk zit tusschen twee vuren.
De mindere staten vreezen partij te moe
ten kiezen. Die onzekerheid houdt de wel-
gestelden terug van groote ondernemingen,
de fabrikanten durven niet in voorraad
te laten werken en de geringe werkman
mist het middel om zich door zijn arbeid
het noodige onderhoud te verschaffen.
Bestaat er spanning tusschen de ver
schillende natiën, in de meeste landen be
staat er ook spanning tusschen de bewo
ners van het land onderling. In vroeger
tijd werd het roer van den Staat met vas
te hand bestuurd; nu komt er telkens af
wisseling. Men is onzeker of de man, die
heden een wet doet aannemen, morgen er
nog wel is om haar te doen uitvoeren. Wat
de eene helft van een volk tot boven de
wolken verheft, wordt door de andere tot
op het diepst vei'foeid, en dit is in ver
schillende opzichten het geval, zoodat er
voortdurend twee kampen tegenover elkan
der staan en men nu in de eene, dan in
de andere richting wordt voortgedreven.
Ongewis, onzeker is de toestand, en geen
wonder: iedereen wil meedoen aan de po
litiek en tot een partij behooren. Patriot
ten en Prinsgezinden vergaten hunne za
ken om zich in het hanteeren der wape
nen te oefenen. Zulk een geest schijnt te
genwoordig overal te lieersehen, volken en
O O
individuën te bezielen. Er is wel leven en
beweging in de wereld, maar een leven
o tr»
en beweging als in de brouwerij van Jan
Steen.
De toestand is pijnlijk. De onzekerheid,
waarin we verkeeren, bedreigt met volks
ellende. Vecht ze maar liever uit, uwe ge
schillen, vorsten en volken, liever dan nog
langer tecren elkaar te wrokken; maar neen,
o o 77
treedt elkander vertrouwelijk nader, legt
de wapenen af en toont dat het u ernst
is in vrede en vriendschap te leven. Uw
voorbeeld zal gunstig werken op de leden
van den staat, die ook elkander zullen
leeren verdragen en zich weder met hart
en ziel zullen gaan toeleggen op kunst en
nijvei'heid, op handel en zeebouw, en
de goedheid mij wat geld op dit edelgesteente
voor te schieten.
Men heeft u bedrogen, mevrouw! hernam -de
man op spijtigen toon, indien men u gezegd
heeft, dat ik op pand leende. Ik ben zelf zeer
arm; het geld is schaarsch, men ziet het niet
veel. Ik verplicht gaarne een anderals
het kanmaar op dit oogenblik is het on
mogelijk.
De arme abdis zag voor een oogenblik hare
laatste hoop verdwijnen; echter hield zij aan, en
zeide:
Gij Weet, mijnheer! dat ik niet in staat
ben mijn naam te openbaren; dus tot wien
zal ik mij wenden?-.. Zonder de armoede en de
ellende, die mij omringen, zou ik misschien reeds
lang met mijn hoofd mijne vorige fortuin en mijn
rang geboet hebben.
Maar hoe wilt gij, hernam vader Simon,
dat ik dit edelgesteente zal schatten? Ik ben
geen juwelier en vrees u of mij zeiven te be-
nadeelen.
Och mijnheer 1 weiger het mij niet, of mij
de welvaart zal wederkeeren, de welvaart
met al het genot, dat zij aanbiedt vau een
onbekommerd leven in rust en vrede en
wel te kunnen doen aan hen, die lijden
wegens rampen, die ze zich niet door eigen
schuld op den hals gehaald hebben.
Naar Kaboel en het Koerum-dal zijn Engel-
sche versterkingen gezonden, omdat de stammen
tusschen Ali Kheil en den Shaturgardan-pas we
der eene vijandige houding hadden aangenomen,
Onder de Engelsche troepen te Kaboel is cho
lera uitgebroken.
Bij de ontploffing van het tuighuis in de Ba-
la Hissar is geheel de voorraad wapenen en le-
gertuig, door Sheri Ali bijeengebracht, vernield
geworden. De Engelsche kapitein der genie Shafto
en een twintigtal inlandsche soldaten kwamen er
bij om het leven. Men schrijft de oorzaak van
het ongeval op rekening van onvoorzichtigheid
dus niet van opzet.
Sir Horace Nelson, kleinzoon van den beroem
den admiraal van dien naam, is tot den katha-
lieken Godsdienst overgegaan.
Luidens berichten uit Rangoen, verkeert ko
ning Thi-bau weder in eene bloeddorstige stem
ming. Hij is namelijk woedend over het lang
uitblijven der eleetrische lampen, waarmede hij
zijne hoofdstad Mandalay wil verlichten.
De stijging der broodprijzen ten gevolge van
den slechten graanoogst, die aan de Parijsche
huisvaders zooveel ongerustheid bezorgde in de
laatste dagen, is gelukkig voorhij. De vrije in
voer uit Amerika en Rusland heeft het even
wicht hersteld.
De moraliteit te Parijs gaat niet vooruit naar
mate de radicale beginselen veld winnen.
Geen dag gaat er voorbij of moorden, aan
slagen of diefstallen komen in de hoofdstad voor.
Aan trouwelooze kassiers of hun bedienden
ontbreekt het evenmin.
Eergisteren is er wederom een der laatsten met
100 000 frs. zonder achterlating van adres ver
trokken.
Behalve dezen ontrouwe bediende nam ook
een „volksman" de vlucht. De man was direc
teur van een literarisch en financieel blad La
Voix du Peuple genaamd. De man van de „Stem
des Volks" nam ongelukkigerwijs 20 000 frs.
mede die door zijn geemployeerden als cautie
gestort waren.
blijft slechts over te sterven; want ik zal nimmer
den moed hebben om te bedelen! Bewaar dus
het edelgesteente als uw eigendom, en geef mij
eenig geld.
Vader Siinon was gierig, maar hij was geen
slecht mensch. Hij werd getroffen door de
tranen der tachtigjarige vrouw, en voor het
overige, hoe meer hij den steen bezag,
hoe meer hij de waarde er van begon te be
vroeden.
Hoor, zeide hij, na een oogenblik overwe
ging, ik bezit slechts in het geheel 1500 franken
aan geld, ik zal ze u geven. .Ik sluit misschien
een slechten koop; maar liever dat, dan u aan
wanhoop bloot te stellen. Als mijne zaken mij
naar Parijs roepen, zal ik hooren hoe veel de
steen waard is, en indien ik niet genoeg betaald
heb, zal ik u het te kort komende er bij geven.
Ach! gij zijt onze redder! riep de abdis
uit, de handen vouwende; 1500 franken, daar
kunnen wij meer dan een jaar van leven.
IV or dl vervolgd.)
