N T E U W E
No, 327.
Zondag 16 November 1870.
4e Jaargang,
Dc ware vrede.
BUITENLAND,
H-^P?EBSs.i£nw
De Familie Choisel.
I.
België.
HUKIIHSIIK I III Kill.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlemj 0,85
Buiten Haarlem franco per post1,
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
%-ii
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Avertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS k LAUEEY.
De vredes-apostelen hebben weder van
zich doen hooren. Uit Londen wordt na
melijk bericht, dat de groote strijder voor
den eeuwigen vrede op aardede heer Ri
chard het voornemen heeft te kennen ge
geven, in de Londensche afdeeling van den
Vredebondom in de aanstaande zitting
van het Lagerhuis zijn voorstel tot algemeene
ontwapening op nieuw in te dienen. Vol
gens den wensch van den heer Richard
zou de Engelsche Regeering het initiatief
moeten nemen voor het bijeenroepen van
een congreswaarin door al de Mogend
heden zou worden besloten zich te gelijk
tijdig te ontwapenen.
Wij zullen de laatsten zijn om de goede,
menschlievende bedoelingen van den heer
Richard te miskennengelijk wij in het
algemeen de Vredebonders houden voor wel
willende, burgerlijk-brave menschen.
Maar die persoonlijke waardeering gaat
volstrekt niet gepaard met eenige sym
pathie voor den Vredebond-zelven.
Niet dat wij niet den vrede zouden voor
staan en ons niet van heeler harte zouden
vereenigen met den grondtoon van het En
gelenlied dat reeds voor meer dan achttien
eeuwen in de velden van Bethlehem-Efrata
weerklonk; doch, terwijl wij het doel toe
juichen, kunnen wij aan het middel onzen
bijval niet schenken.
Naar onze overtuiging ligt er in dezen
Vredebond, ja, in al de Bonden van onzen
tijd. zelfs een zeer groot gevaar, waarop
de aandacht niet genoeg kan worden ge
vestigd.
Het Christendom is de door God gewilde
en verordende Bond, die alle menschen zal
omvatten, om, uitgaande van den enkele,
allen te doordringen van de beginselen van
waarheid, vrede en gerechtigheid. Aan de
Christen Kerk is de roeping opgedragen,
die zedelijke en maatschappelijke wederge
boorte, van wereld en mensehheid tot stand
te brengen.
De Kerk dus komt de taak toehet pro
fetisch lied van Bethlehem in volle ver
vulling te doen gaan.
En niet enkel vrede, ook (zooals wij
FE U1LLE T O N.
Vervolg.
Ik ben klaar, Gerard, riep hij.
In naam der republiek gebied ik u de
deur te openen! klonk een zware stem van
buiten.
Ik ben verloren, mompelde de graaf en
verliet ijlings de kamer door den uitgang, langs
welken de anderen ontvlucht waren, lleeds was
hij buiten het huis toen een gedeelte der
wacht, dat langs die zijde kwam, hem tegen
hield.
Burger Choisel, zdde de brigadier, hem
vastgrijpende gij zijt onze gevangene.
De graaf stond roerloos.
Wie zegt u, dat ik het ben die gij zoekt?
vroeg hij eindelijk.
Uw signalement.
Waarom wordt ik aangehouden?
bereids opmerkten) alle zegeningen, welke
de mensehheid behoeft, zal zij waarlijk ge
lukkig wezen, schenkt de Kerk aan hen,
die zich scharen onder haar heilbanier.
Al de bondendie men vroeger en later
stichtte, om de wereld te begiftigen met
7 O O
die voorrechten, welke het Christendom haar
reeds sedert 18 eeuwen aanbiedt niet al
leen maar waarborgt, moeten alzoo worden
beschouwd als krukken voor de kreupelen,
terwijl men de onfeilbare genezing van het
lijdend lichaamsdeel niet zoekt.
Daarin nu ligt de bedenkelijke zijde der
Bonden-manie van onze dagen.
In eigenwaan verzonken en door den
hoogmoed eener valsche wetenschap aan
getast keert de zondige menseh zich af
van Christus, Zijn kruis en Zijn Kerk.
De gevolgen dier afdwaling blijven niet
uit. Wel verre toch dat de christelijke-
idée in telkens breeder kring haar invloed
en zegen verspreidt, en mitsdien de wereld
steeds meer doet beantwoorden aan het
christelijk-ideaal, wordt de maatschappij,
worden ook de verhoudingen tusschen de
volken, goddeloozer en onzedelijker.
Zoo neemt de verdierlijking in de sa
menleving toe; de onreine hartstochten
heerschen bijna onbeperkt, de beschaving
wordt een oppervlakkig vernis, de begin
selen van recht en gerechtigheid verzwak
ken, en 't modern volkenrecht is nog erger
7 O O
dan 't vuistrecht van vroeger eeuwen.
Dat alles werd gekweekt door den
geest van den afval; dat werd aangeprezen,
verheerlijkt door hen, wier leuze het is:
»wij willen niet dat de Christus Koning
over ons zij
Niet te verwonderen is het, dat, tegen
over al die maatschappelijke jammeren, ook
tegenover die oorlogen en worstelingen der
volken, bij welmeenende menschen de
wensch ontwaakt: och, mocht dat alles
anders worden.
Die verwekking voert dikwerf tot daden,
zij is de moeder van dat tal van bonden
en vereenigingen, waarop onze tijd zich
meent te mogen verheffen.
Doch die schijnbare kracht is wezenlijke
zwakheid; die roem van onze eeuw is haar
schande.
Hierover zijn wij u geene verantwoording
schuldig.
Burger brigadier, zoolang gij mij de
oorzaak mijner gevangenneming niet verklaart,
weiger ik een stap voorwaarts te doen
Bedenk u, geweld zal ik met geweld tegen
gaan.
Zeg mij dan ten minste, werwaarts gij mij
brengt, sprak Choisel, terwijl het angstzweet op zijn
voorhoofd parelde.
Naar Parijs, ter beschikking van de nationale
conventie.
Mijn dood! mompelde de graaf, terwijl hij
tusschen de soldaten voortging.
II.
Angstig verbeidde de gravin de terugkomst van
haren gemaal; rusteloos wandelde zij in haar
vertrek en doorliep de, eene zaal na de an
dere. Eindelijk was het den aanwezigen gelukt,
haar eenigszins tot bedaren te brengen; maar hare
gedachten bleven zóó afgetrokken, dat zij zelden
en nog somtijds geen gepast antwoord gaf op de
vragen, welke men haar deed.
Men begrijpe ons wel; wij herhalen het
uitdrukkelijk, niet aan de persoonlijke be
doelingen dier hondstichters en apostelen,
willen wij iets te kort doenons bezwaar
is van prineipiëelen aard; het raakt den
wortel der planten, in wier opschieten wij
geen verblijdend verschijnsel kunnen be
groeten.
De uitkomst, of liever de niet-uitkomst,
door al die Maatschappijen, tot verbetering
der mensehheid, verkregen, rechtvaardigt
onze opvatting.
Om nu enkel bij ons uitgangs-punt, den
Vrecle-Bond, te blijven, wat zien wij in dat
opzicht gebeuren?
Jaar en dag pleiten de Richards voor de
ontwapening en sterker dan ooit staan
alle groote mogendheden tot de tanden toe
gewapendwaardoor ook de kleinere staten
gedwongen worden om tegen alle verras-
o o o
siugen beveiligd te wezenboven hun
krachten voor hun verdedisings-middelen
O O
te zorgen.
Schier op liet eigen oogenblikdat Ri
chard zijn pleidooi voor den vrede her
nieuwde en 't wagen van een nieuwe po
ging tot verwezenlijking van 't vredes-
ideaal aankondigde, trachtte ook de En
gelsche Premier, aan een feestmaal, de
werehi diets te makendat de vrede, min
stens in de naaste toekomst, verzekerd zou
zijn. Aan dat optimisme van den Engel-
schen staatsman zal wel niemand eenig
geloof hechtenzoomin als aan de voor
stelling der Duitsche en Oostenrijksche bla
den volgens welke de Duitsch-Oostenrijk-
sche alliantie een hechte waarborg voor
den Europeesehen vrede zou wezen.
Dit laatste is zoo weinig waar, dat nu
reeds ernstig sprake is van een verhooging
der uitgaven voor het Duitsche leger, waar-
O O
aan op nieuw uitbreiding gegeven zal worden.
Wil men het resultaat van de vredes
pogingen recht goed leeren verstaan dan
leze men het verslag van de /eesfbijeenkomst,
welke eenige maanden geleden bij den
»grooteu« Krupp te Essen plaats had.
Daar waren offieiëele afgevaardigden van
O O
alle landen te zamen, om hier kennis te nemen
van de nieuwste uitvindingen op het gebied
van de allermodernste moordtuigen. Het
Mevrouw, wees in 's Hemels naam bedaard!
zeide de heer Chalon, een man van omstreeks
dertig jaren, die zich zoowel door zijne verlo
ving met de dochter van den graaf Choisel als door
zijne gehechtheid aan het huisgezin, welke hij in
de tijdsomstandigheden dikwijls blijken liet, de al
gemeene achting had verworven.
De angst vergunt mij geen oogenblik rust;
het is als of ik van de eene plaats naar de an
dere gejaagd wordt; nu ga ik ginds, en nau
welijks ben ik er, of de vrees drijft mij weder
herwaarts.De lange afwezigheid van Choisel
verontrust mij hevig; mijn God, zoo er iets ver
raden ware!. deze gedachte maakt mij rade
loos.
Zij zag op den uurwijzer vóór den schoor
steen, en verborg toen haar gelaat in de beide
handen
Er zal zoo veel te bespreken zijn, dat de
nacht wel kan verstrijken, alvorens men afgehan
deld hebbe, hernam Chalon, terwijl hij zelf de
vrees onderdrukte, dat het uitblijven door oen
ongeval mocht veroorzaakt zijn.
Moeder, voegde Henriette, die gedachteloos
feest was zeer luisterrijk; Krupp onthaalde
zijn gasten als een ware kanonnen-koning.
En nu spreekt het wel van zelf, dat de
fabrikant geen honderd duizenden uitgaf
(het feest moet die som gekost hebben)
dan om nieuwe millioenen in zijn beurste
zien vloeieneen reeks van nieuwe be
stellingen wordt door hem verwacht.
Dat leest vormt als het ware een maat
staf, om het effect van den Vredebond te
kunnen bepalen.
De redebonders predikten den vrede en
de Regeeringen antwoordden op die leuze
met oorlogsverklaringen en legerverster-
kingeu.
Zoo treedt de machteloosheid van louter
mensehelijke wijsheid en mensehelijke macht
daghelder aan het licht.
Geen Bonden kunnen de wereld redden.
De kranke mensehheid is niet te genezen
door mensehelijke medicijn.
God-zelf heeft eenmaalin de volheid
des tijds, het teeken doen verrijzenwaarin
wereld en mensehheid alléén kunnen be
houden worden.
Op Golgotha werd het Kruis geplant,
waaraan de Godmensch leed en stierf om
straks, als Overwinnaar van zonde en dood,
uit het graf te herrijzen.
Toen de eerste Keizer van het wereld-
dwingend Rome door God werd gebracht
tot bekeering, verscheen dat Kruis voor
hem in de wolkeu, met de woorden: in
dat teeken zult gij overwinnen. En hij
overwon; Rome werd de hoofdprovincie van
het Godsrijk op aarde.
Allen, die den vrede der wereld werke
lijk willen verzekeren, knielen dan neder
voor dat Kruis, wekken anderen op huii
voorbeeld te volgen, en den Vredebond
heffen zij dan veilig op.
De Katholieke Kring te Verviers heeft de taak
op zich genomen den werklieden die door den
Staat of de spoorweg- of andere maatschappijen
ontslagen worden, omdat zij hunne kinderen niet
naar de openbare school willen zenden, werk te
verschaffen.
Uit Roesselare wordt gemeld, dat de Zusters
in een boek bladerde, er bij: de vergadering kan
lang duren en daarbij moet vader onopgemerkt
hier komen.
Dit doet mij juist vreezen, mijn kind. Als men
hem onder zijne vermomming eens herkend had,
dan zou men begrijpen. Zij eindigde den zin
niet, maar zweeg.
De groote klok der Lieve Vrouwe kerk sloeg
twee uur. Bij dit geluid overviel eene rilling het
geheele gezelschap, want op nieuw bedacht men
dat de tijd van terugkomen lang voorbij was.
Waar blijft vader? vroeg eindelijk de kleine
Eduard, die, onbewust van het dreigende ge
vaar, zich onschuldig met eenig speelgoed
vermaakte.
Deze vraag veroorzaakte een smartelijken in
druk op het gemoed der gravin; het werd haar
in de zaal benauwd en zij opende een der hooge
ramen, welke op den tuin uitzagen; de koele
nachtlucht drong naar binr.en en bracht de ang
stige vrouw eenigszins tot bedaren.
Chalon, zeide Henriette zachtjes, troost moe
der toch, ik kan het niet.
Wordt vervolgd.)