NIEUWE
No. 332.
Donderdag 4 December 1879.
4e Jaargang.
FRANKRIJK' S TOESTAND.
RUITEN LAND.
De Familie Choisel.
Engeland.
RuslaDd.
Duitscliland.
HliRLEIHSCHE COMAIT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlemf 0,85
Buiten Haarlem franco per post1,
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
JE jVi MN TIES DRAT
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÈN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Avertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUREY.
Dagelijks deelen de dagbladen berichten
uit Frankrijk mede, welke verre van be
moedigend zijn. Door het geheele land
heerscht koortsachtige gisting en spanning
en de veiligheid van personen en eigen
dommen laat op onderscheidene plaatsen
veel te weuschen over. In de groote ste
den, als Parijs, Lyon, Marseille, Bordeaux
en meer andere houdt men volksvergade
ringen, waar mannen en vrouwen bij dui
zenden samenkomen, en uitbundig rede
voeringen toejuielien, welke eene volslagen
omwenteling in de maatschappelijke toe
standen prediken.
't Is vooral 't kapitaal, dat den rede
naars tot mikpunt dient en dat men dood
eenvoudig wil opheifen om den staat er
voor in de plaats te stellen, die eigenaar
van dpn grond, van alle fabrieken en ma-
chineriën, van gemunt en ongemunt edel
metaal, van vee en in één woord van al
les wat waarde bezit, moet worden, om
dit alles naar den maatstaf der volkomen
gelijkheid onder alle burgers te verdeelen.
Zoo iemand door noesten arbeid en ver
standige spaarzaamheid iets ter zijde gelegd
heeft, ten einde in den avondstond des
levens met meer kalmte zich tot den groo-
ten overgang naar de eeuwigheid voor te
bereiden, zal hem dit door den staat wor
den ontnomen, om het percentsgewijze te
verdeelen onder 't uitschot der samenle
ving, onder lieden, die te lui of te onbe
kwaam om zich aan eerlijken arbeid te
wijden, 't veel gemakkelijker vinden te te
ren ten koste der zweetdroppelen door ijve
rige lieden geplengd uit liefde voor vrouw
en kinderen, ter bevordering van wier ge
luk en welvaart zij hunne beste levensja
ren ten offer hebben gebracht. Doch dit
is nog niet alles, men wil de algemeene
gelijkheid nog verder doorvoeren.
Het huwelijk moet, als een knellende
band voor 't gevoel van den fleren citoyen
worden afgeschaft en vervangen worden
door de vrije liefde, op 't voorbeeld der
apen, onder welke wij, volgens de leer van
't Darwinismus, onze eerste stamouders
moeten rangschikken. Daar nu, krachtens
hetzelfde beginsel, de mensch na zijn dood
in 't niet wordt opgelost, van welke af-
FEUILLETON.
II.
Vervolg.
En leed misschien gebrek? viel llenriette
hem in de rede.
Dit werd in ruime mate vergoed door de
gehechtheid mijner gemeentenaren. Op een mor
gen, juist toen ik uit de kerk terugkwam, werd
er aan de deur der pastorie geklopt. Ik opende;
het waren twee gendarmes met nog een der
den persoon, dien zij zeiden een priester te zijn.
Op dit gezicht beefde ik en zag medelijdend neer
op den? ongelukkige, die, door den stroom der
omwenteling m.degesleept, den revolutionnairen
bnrgereed had afgelegd. Zonder omwegen maakte
men mij bekend, dat ik overtollig in de gemeente
was en een ander mijne plaats zou innemen; of
schoon in de ziel geroerd, maakte ik mij gereed,
schuwelijke stelling wij nog voor weinige
dagen, de vreeselijke toepassing in de hoofd
stad der provincie Groningen aanschouwd
hebben, is het ook geheel eigenaardig en
logisch, dat aan 't dierlijk zingenot den
vrijen teugel wordt gevierd, en dat alleen
vrees voor straf van den tijdelijken rech
ter, de eeuige beperking kan en mag zijn,
welke de beoefening der onafhankelijke
zedeleer als redelijk en doeltreffend kan
en mag aannemen. In eene maatschappij
op zoodanige beginselen opgetrokken, blijft
voor 't Opperwezen geene plaats meer over.
God wordt daarom uit de moderne samen
leving verbannen, en 't geloof aan zijn
bestaan als eene dwaasheid, als eene be
krompen kortzichtigheid beschouwd, den
vrijen burger ten eenenmale onwaardig,
't Geloof aan eene alwijze en algoede Voor
zienigheid merken de mannen der bewe
ging in Frankrijk aan, als eene verlooche
ningen van 's menschen vrijen en onbe-
nevelden geest.
't Zijn niet alleen mannen, die deze
hemeltergende taal door woorden en ge
schriften verkondigen; ook vrouwen, met
den vuurrooden gordel der commune ge
tooid, treden met onbezweken moed als
apostelen der moderne wereldbeschouwing
op, en tarten de straffende hand Gods uit
om hare macht te tooneu, zoo zij in wer
kelijkheid eenige macht mocht bezitten. De
razernij der Fransche volksmenners gelijkt
aan die der woedendste Jacobijnen van 't
gedenkwaardig jaar 93; een jaar, dat met
bloedige letters in de Fransche geschiede
nis staat opgeteekend, wijl toen duizende
onschuldige slachtoffers hun hoofd onder
de guillotine verloren, om den bloeddorst te
lesschen van Marat, Danton, Robespierre en
meer andere monsters.
Om thans in eene der groote steden van
Frankrijk tot lid van den gemeenteraad,
of wel van de wetgevende macht gekozen
te worden, kan men geene krachtiger aan
beveling doen gelden dan tot de veroor
deelden der commune te behooren; dan een
deel uit te maken van die snoodeu, welke
wegens moord, brandstichting en diefstal
tot eene levenslange verbanning naarNieuw-
Caledonië veroordeeld werden. De misdadi
gers van weleer, die met weerzin en wal
ging door alle eerlijke lieden betracht wer-
om uit mijne woning te vertrekken: maar de in
woners van Val-Imer waren niet van plan, om
mij op zoodanige wijze uit de deur te laten zet
ten. Zij verzamelden zich in grooten getale vóél
de pastorie, beleedigdcn de gensdarmes, bespotteden
den priester en, toen ik eindelijk buiten kwam
onder het geleide van een soldaat, steeg de ver
woedheid ten top. Men wierp met steenen en
stukken hout; zelfs zag ik twee mannen met ge
weren. Ik deed al wat ik kon, om het volk tot
bedaren te krijgen, maar vruchteloos: men riep,
dat men mij niet zou laten vertrekken. Eindelijk
omsingelde men den ongelukkigen soldaat, en ik
moest mij vóór hem werpen, om hem op die
wijze tegen de aangroeiende menigte te bescher
men. Het gelukte hem onverlet weder binnen te
komen. Nadat ik mij verzekerd had, dat men
geene gewelddadigheden meer zou plegen, ver
liet ik langs zijwegen het dorp en nam mijn in
trek bij een ouden landbouwer, die in een
afgelegen gedeelte der gemeente woonde en mij
gulhartig de gastvrijheid aanbood. Nog dienzelf-
den, prijken nu met den weidschen titel
van martelaren en het is onder deze ge-
brandmerkten, dat de groote menigte der
Franscken thans hare helden en verheer
lijkten zoekt.
't Zou onmogelijk zijn aan zulke misda
dige en goddelooze dwaasheden geloof te
schenken, zoo de pers ons niet eiken dag
vergastte op 't verhaal van feiten en toe
standen, de een al dwazer en uitzinniger
dan de ander. Vele would-be geleerden
schudden met een zeker gevoel van suffi-
sance 't hoofd en zeggen: maakt u maar
niet ongerust; wat nu in Frankrijk ge
schiedt, is een gistingsproces, dat geene
duurzame verstoring in de sociale gesteld
heid zal te weeg brengen, wijl 't streven
der Fransche volksmenners tegen 't ge-
O O
zond verstand indruisckfc »Maar leert de
geschiedenis dan niet, dat meermalen gro
ve dwalingen door baatzuchtige heethoof
den werden benuttigd, om jammer en el
lende over de maatschappij uit te storten?
Aanschouwen we niet dagelijks onder
onze medeburgers ongelukkigen, die tegen
beter weten aan, hunne gezondheid ver
woesten en hunne huisgenooten aan ar
moede en ellende prijs geven, wijl ze zich
aan misdadige en tevens hoogst onverstan
dige neigingen overgeveu? De mensch wordt
niet alleen door de koele rede beheerscht.
De hartstochten maken ook een gewichti-
gen factor uit en brengen maar al te dik
wijls de stem der rede tot zwijgen. Dit
nu zullen we ook eerlang in Frankrijk
zien gebeuren.
De zoo licht ontvlambare gemoederen,
aan dat land eigen, zullen tot uitersten
overslaan, gelijk aan de commune-man
nen na den Fransch-Duitschen oorlog be
dreven.
Reeds wordt de president Grévy met zijn
ministerie door de demagogen door het
O O
slijk gesleurd. Te vergeefs trachten zij ter
elfder ure de schaduw van 't gezag, wel
ke hun nog rest, als middel van bedwang
in de weegschaal te leggen, de hartstoch
telijke kreet: »leve de volledige amnestie!
doet alle toespraken en redeneeringen ver
stommen, en de taal van mannen als Vic
tor Hugo, Louis Blanc, Blanqui, Humbert
en anderen vindt slechts ingang en weer
klank bij de revolutionnairen, die van niets
den avoiul diende men een verzoekschrift in, waar
bij men aanbood dubbele lasten op te brengen,
indien men mij weder aanstelde. In een groot
boscli hielden wij nu onze godsdienstoefeningen;
al het volk verzamelde zich rondom mij en noch
de regen, noch de guurheid van het weder hield
het terug. De nieuwe pastoor integendeel was
niet in staat, om de H. Mis te lezen, want geen
enkel inwoner wilde vuur geven, om de kaarsen
op het altaar te ontsteken. Men beproefde onze
godsdienstige vergadering door geweld van wape
nen te verstrooien; maar de wil der geloovigen
was sterker dan de bajonetten en de toeleg mis
lukte. Ik verzachtte zoo veel mogelijk de ram
pen mijner gemeentenaren, bezocht en troostte de
zieken, bad voor de overledenen en verliet mijne
kudde geen enkel oogenblik vóór dit tijdstip,
waarop dringende zaken voor eenige inwoners
van Val-Imer van het grootste belang, mij naar
Parijs riepen.
Ik ben inderdaad getroffen neef, zeide de
gravin over de gehechtheid der goede lieden;
anders droomeu dan van de geheele om
verwerping der maatschappij.
Doch volgens de onnaspeurlijke wegen
der Goddelijke Voorzienigheid wordt vaak
uit het kwade het goede geboren, en dik
wijls is de redding nabij als de nood 't
hoogst gestegen is. In de Juli-dagen van
't jaar 30, de maand Februari van 't jaar
48, was 't gepeupel van Parijs nog bij
machte de revolutie over vele landen van
Europa te verspreiden. Dit nu heeft door
de verpletterende nederlaag der Franschen,
bij Sedan geleden, opgehouden. De staat
kundige invloed, welken Frankrijk vroeger
op 't buitenland uitoefende, is gebroken.
Daarom mag men aannemen, dat zoo de
Franschen ten hunnent de rust verstoren,
dit voor ons Vaderland en andere rijken
van Europa slechts van een secondair be
lang zal wezen, en dat zoo de openbare
orde elders gehandhaafd blijft, dit eene be
vredigende uitwerking op Frankrjjk zal
uitoefenen, mits men daar tot de onver
anderlijke waarheden van het Christendom
terugkeere, dat nog door vele edele zonen
van Frankrijk met ijver en overtuiging be
leden word, en aan hetwelk ons wereld
deel zijne beschaving en zijne vorderin
gen op 't gebied van kunsten en weten
schappen te danken heeft.
In eene bijeenkomst van 5000 personen voerde
de heer Gladstone opnieuw het woord. Hij gispte
streng de financiëele politiek der Regeering, als
verkwistend en oneerlijk. De kosten van den
oorlog in Afghanistan waren slecht geraamd en
werden geheim gehouden tot na de verkiezingen.
In het proces tegen de personen, beschuldigd
van den moordaanslag op generaal Drenteln en
van medeplichtigheid daaraanis Mirsky tot de
doodstraf en Tarchow tot 1372 jaar dwangarbeid
veroordeeld. De overigen zijn vrijgesproken.
Naar aanleiding van het officieel verslag over
den post-en telegraafdienst (tijdvak 1876-77)
heeft de Keizer den chef dier dienstendr. Ste
phen, bij Kabinets-rescript zijn hooge tevreden
heid betuigd en verzocht die ook te vertolken
aan al de ambtenaren der nu vereenigde diensten.
De Keizer heeft aan den Provincialen Landdag:
kunnen wij u met iets van dienst zijn?
Ik behoef niets; maar wilt gij echter het
een of ander geven, dan zal ik het aanwenden
tot verzachting der ongelukkigen. Vele landlie
den bezitten bijna niets, en toch is ieder gereed,
het weinige, dat hij heeft, met mij te deelen. Uwe
gift zal dus niet nutteloos zijn; ik zal ze gebrui
ken tot kleeding en onderstand der noodlijdenden.
Mevrouw Choisel opende eene kast, nam er
eene welgevulde bears uit en legde die in de
mand welke bij den pastoor stond. Ook Henriette
en Cbalon brachtten het hunne bij, dat zeker
nooit beter kon besteed worden.
Nu beu ik bedelaar geworden en mijne
eerste collecte heeft veel opgebracht, zeide de gees
telijke lachende.
Als de voorraad op is, moet gij maar eens
aankloppen
Mijnheer, sprak Gustaaf, vertel ons iets
over den toestand der Vendée.
Wordt vervolgd).
