NIEUWE
Donderdag 22 Januari 1880.
5e Jaargang.
Terug naar 't heidendom.
buitenland!
No. 346.
Engeland.
Duitschland.
HURLEHSUIE 11)1 RUT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per B maanden voor Haarlemf 0,85
Buiten Haarlem franco per post.
Afzonderlijke Nummers
1-
0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. JansstraatHaarlem.
MlIüT'.
AGrITE MA NOW AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Avertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUREY.
Het wordt in onze dagen dikwerf ge
zegd en geschreven, dat wij naar het hei
dendom terugkeeren. Die stelling is naar
ons oordeel zeer juist, als men daarmede
bedoelt, dat in onzen tijd heidensche be
ginselen herleven en naar toepassing op
het staatkundig en maatschappelijk leven
streven; maar zij is het niet, als >-en daar
mede zou willen zeggen, dat de wereld
weder een toestand tegemoet gaat als die,
welken zij voor de komst van den Stich
ter des Christendoms heeft gekend, dat zij
in het heidendom zou terugzinken. Het
Christendom beeft eenmaal het heidendom
overwonnen maar niet gedood, niet uitge
roeid; het kan dus herleven en zich tot
zekere hoogte doen gelden, maar de heer
schappij weder veroveren, dat Kan het on
mogelijk. De Verlosser heeft zijne Kerk op
eeue rots gesticht en verzekerd dat de
poorten der hel tegen haar niets zouden
vermogen. De legende verhaalt, dat, toen
het goddelijk Kind met zijne li. ouders in
Egypte kwam alle afgodsbeelden ter aarde
vielen. Die legende is een beeld van den
toestand des heidendoms na de vestiging
der Kerk op aarde. In de tegenwoordig
heid van het Kruis kan geen heidendom
zegevieren. Het Kruis blijft voor de onge-
loovigen een ergernis en eeue dwaasheid
maar zij kunnen die ergernis of dwaasheid
niet wegnemen.
De bedorvenheid der menschen kan een
hoogen graad bereikengeheele volken
kunnen zelfs voor de Kerk verloren gaan;
de barbaarschheid kau ouder den naam
van beschaving hier en daar ten troon
stijgen en landen en natiën aan zich on
derwerpen, maar die overwinning is slechts
tijdelijk en nooit algemeen, want tijdens
hare heerschappij wint de Kerk op ande
re plaatsen dubbel terug wat zij in de af
vallige gewesten mocht verliezen. Tel de
O o
Arianen, Nestorianen, Etychianen, Grie
ken, Mahomedanen, enz., en men weet
hoeveel kinderen de Kerk verloormaar
tel dan de Franken, Gothen, Germanen,
Britten, Scandinaviërs, Hongaren en Rus
sen, die het Christendom aannamen, en
men zal zien dat het verlies dubbel ver-
FEU1LLETON.
De Familie Choisel.
Vervolg.
Het is altijd goed, den dag van wederkee-
ren niet te bepalen; want komt er iets in den
weg, dan heeft men daarenboven nog liet ge
schrei van vrouw en kinderen. Dit gebeurt uit
belangstelling, maar wat kan het helpen?
Gij hebt gelijk, Bruno, waarom moet men
een geheel huisgezin vruchteloos in onrust bren
gen? Intusschen spijt het mij, dat Michard zulk
weder treft, het begint er indeulaad gevaarlijk
uit te zien, en het wrakke vaartuig kan niet veel
lijden. Ware hij op een goed schip, dan telde ik
het niet, want ik ken den oude; geen matroos
verricht zijne zaken beter dan hij, geen storm
heeft hem ooit afgeschrikt. Tijdens wij onzen
handel in het groot uitoefenden, heb ik hem ver
scheidene malen aan het roer zien staan, terwijl het
nat ons over het hoofd spatte, hij schudde zich af,
goed werd. Het protestantisme scheurde
een groot deel van Europa van de Kerk
af, maar op hetzelfde oogenblik schonk
Columbus eene nieuwe wereld aan de Kerk
die daar het geloof bracht, kweekte en
deed bloeien.
Het moderne ongeloof beeft in onzen
tijd de Kerk geduchte slagen toegebracht,
maar behalve dat bet meer het Protestan
tisme dan bet Katholicisme trof, staan te
genover de verliezen de groote winsten,
welke door de Kerk behaald worden in de
ontelbare Missiën, die over alle werelddee-
len zijn verspreid. Neen de Kerk gaat al
tijd vooruit; geen dag of zij behaalt nieuwe
zegepralen.
Hij die zegt: wij gaan naar bet heiden
dom terug en met een angstig hart naar
de toekomst ziet, plaatst zich op een te
bekrompen standpunt. Bedoelt men met
dat wij het een of andere land, dan kan de
angst gegrond zijn, maar de Kerk is niet
voor een of ander iand, de wereld is baar
gebied. En zeker is zij van hare zegepraal
als zij altijd voortgaat meer te winnen dan
te verliezen. Neemt bierdoor bare kracht
steeds toe dan zullen ook noodzakelijk de
aanvallen van het heidendom door haar
steeds gemakkelijker wederstaan worden,
't Zal haar b. v. gemakkelijker vallen nu
het heidendom onder den duim te houden
dan eenige eeuwen geleden.
o o
Hen, die vreezen en benauwd zijn, wij
zen wij op de geschiedenis van Frederik
Barbarossa, die in 1152 keizer van Duitsch-
land werd. Zijn aanval op de Kerk was
heel wat geduchter dan die van onze mo
derne Heidenen, en bet weerstandsvermo
gen der Kerk -afgezien van haar God
delijk karakter om bare mindere uit
gebreidheid en om andere redenen, heel
wat zwakker. Zij had pas de barbaren ten
ondergebracht, de 10e eeuw, de ijzeren,
doorleefd, den zwareu investituurstrijd ge
streden en moest nu weder in liet harnas
tegen den brutaalsten der Hoheustaufen,
die de beginselen van bet Heidensche Ce-
sarisme wilde herstellen. De dweepzieke
Arnold van Brescia was zijn voorlooper;
deze verspreidde de liberale beginselen on
der bet volk en vormde eene partij, die
als de eene druppel water op de andere op
en volbracht zijn werk even bedaard, als of er
i^iets geschied ware.
Een hevige windvlaag, welke het brandend hout
uit een joeg, brak eensklaps hun gesprek af.
Wij zouden brand stichten, indien de woeste
kust iets brandbaars opleverde, zeide Jaques; zie,
ginds rollen de gloeiende kolen over het zand;
wij zullen het beste doen, vriend, met ons achter
de duinen te verschuilen, die zullen ons ten minste
tegen den wind beschutten.
Terwijl zij tegen eene hoogte opklommen, zag
Bruno nog eens om en riep: een zeil! een zeil!
De grijsaard blikte naar de zee, welker woeste
golven een akelig geloei deden hooren.
Gij hebt oogen als eene kat; ik zie niets.
De lantaarn zal ontstoken zijn, er brandt
licht!
Op dat oogenblik werd liet op nieuw zichtbaar,
maar de hoog opstijgende golven deden het dade
lijk weder verdwijnen.
Men is op het gevaarlijkste punt, sprak
Jaques.
Er werd een geweerschot gelost.
onze liberale partij gelijkt. Hij verjoeg
twee Pausen uit Rome en stichtte een
Romeinscbe Republiek, die 10 jaar duurde
(1144—1154).
Toen het volk genoegzaam bewerkt was,
zette Frederik zich aan den arbeid. Hij
riep te Bologne eene vergadering bijeen
vau afgevaardigden van een aantal Itali-
O O
aansche steden en liet bun eene wet aan
nemen, die door zijne legisten de libe
rale professoren van dien tijd gereed
gemaakt was. De hoofdbeginselen, waarop
die wet rustte: »de wil des keizers vormt
het recht; elk besluit des keizers beeft
kracht vau wet.Dat prachtig stuk, den
wettenmakers der 19e eeuw waardig, schafte
de vrijheden der steden af, vernietigde de
tijdelijke macht des Pausen en maakte van
den keizer een Romeinschen Cesar, die het
hoogste gezag in kerkelijke en tijdelijke
zaken in handen had.
Dat was eerst een man; zulk een moes
ten onze radicalen bezitten. Bij bet woord
voegde hij de daad. Hij durfde eu had geeu
loges noodig die in het duister werken.
o O
Paus Alexander nam het voor de rechten
der Kerk en voor de rechten van Italië op.
Daarom verjoeg Frederik hem uit Rome
en Alexander moest zich gelukkig achten
bet leven in Frankrijk te kunnen redden.
Toen plaatste Frederik een maaksel zijner
handen op den stoel van Petrus en de
wereld zag een tegenpaus. Milaan, dat ook
van geen heidendom wilde weten, werd
tot in zijne grondslagen verwoest; op zijne
puinhoopen liet Frederik, ten teeken dei-
vervloeking, zout strooien. Geen Italiaan-
sclie stad durfde zich meer verroeren, den
kende aan het lot van Milaan. De Romei
nen staken bet eerst het hoofd op uit de
verdrukking en verjoegen den tegenpaus.
Alexander keerde haastig naar zijn zetel
terug, maar Frederik volgde hem op den
voet, en de Paus moest nog eens vluch
ten, nu naar Sicilië. Maar die vluchtende
Paus was voor den keizer gevaarlijk. Heel
Italië sidderde, de Paus niet. Alles zweeg,
de Paus alleen sprak, en bij toog naar
Yenetië, bij welke machtige Republiek bij
veiligheid vond.
Men schreef het jaar 1176. In bet pa
leis van den patriarch zit Paus Alexander
LI lings liep Bruno naar een op het strand staan-
den paal, waaraan eene bel liing, en begon te
luiden, om den dorpbewoners aan te kondigen,
dat er zich een schip in nood bevond. Middeler
wijl hij hier mede bezig was, bracht de oude eene
boot te water, en beiden sprongen er in. De
branding dreigde bet vaartuig te verbrijzelen, dan
de onversaagde kustbewoners spanden alle krach
ten in en kwamen eindelijk in het ruime sop,
waar de boot nu eens als op een berg verheven,
dan weder eensklaps in een afgrond van water
neergeworpen werd.
De Hemel geve, dat wij nog tijdig komen,
zeide Bruno, toen er op nieuw geschoten werd,
ik vrees.... Ik vrees... het licht beweegt zicli in
den koers der witte klippen, en mocht men daar
stooten, dan, Michard, gaf ik geen stuiver voor
uw leven... gij hadt voor goed met smokkelen ge
daan, en zoudt de groote reis aannemen.
Het ware jammer; de man werkt ijverig
voor zijn brood.
En denk eens aan zijne vrouw en negen
tigjarige moeder; hij is haar eenige steun.
op den troon. De vleugeldeuren der zaal
gaan open, eu Frederik Barbarossa, met
den keizerlijken mantel omhangen, treedt
binnen. Hij werpt den mantel af, knielt
voor den Paus neder, buigt zich ter aarde
en kust den voet van den opvolger van
Petrus. Hij ziet af vau de tijdelijke macht
over de Kerkelijke Staten, verzaakt zijn
Cesarisme en zijn Heidendom en verzoent
zicli met den Paus. De H. Stoel kerkreec
O
zijne volkomen onafhankelijkheid.
De vervolging der Kerk had lang ge
duurd, maar de Kerk overwon.
Zoo ging liet in vroegere dagen en zoo
gaat liet in onzen tijd, doch wachten we
kalm en met vol vertrouwen de gebeur
tenissen af. God zal, kan zijne Kerk niet
verlaten. Het heidendom moge bier of daar
een tijdelijken triomf behalen, het zal nim
mermeer de heerschappij in banden krij
gen. Neen, de wereld keert niet meer tot
bet heidendom terug; de Kerk leeft, re
geert en overwint in tijd en eeuwigheid.
Uit Lissabon wordt gemeld, dat ten gevolge
van een verzoek van den Engelschen gezant de
politie aldaar aan de speelhuizen op 't onverwachts
een bezoek, heeft gebracht, waar zij onder de
aanwezigen verscheiden Kamerleden en officieren
van het Engelsch kanaal-eskader aantrof. Een
groote som gelds werd bij die gelegenheid in
beslag genomen.
De philosophische faculteit te Groningen maakt
bekend, dat een Griek, genaamd Demetrius Mena-
gius, in Augustus 1871 tot doctor is gepromo
veerd, na inzending eener dissertatie, waarvan
onlangs is gebleken dat liet niets anders was dan
een geschrift van A. Kyprianos, hetwelk reeds in
1858 te Athene was uitgegeven en in 1871 door
Menagius bij de genoemde faculteit is ingezonden
voorzien van een, titelblad, waarop bij zelf als
schrijver vermeld stond. Mitsdien is thans zijn
doctoraal diploma vervallen verklaard. Menagius
had, met behulp van dit stuk, getracht hoog
leeraar te Petersburg te worden.
Boven het kerkhof der vrijdenkers te Berlijn
stond het opschrift:
„Maak hier beneden het leven goed en schoon.
Er is geen eeuwigheid, geen opstanding."
Drommels, wat is het nat kil! riep Jaques
'tis als of ik in een tweeden zondvloed sta; en met
de mouw van zijn buis veegde hij het aange
zicht af.
Na de grootste inspanning naderde de sloep
eindelijk het vaartuig, dat door de golven ge
weldig heen en weder werd geslingerd. Daar stiet
het tegen eene klip en helde op zijde over.
Hola! riepen de visschers, die zich met moeite
staande hielden.
Maar het gehuil van den wind en het geloei
der zee verdoofden hunne stem.
Michard!,... redding! schreeuwde de grijsaard
de handen aan den mond houdende, om zijne
stem meer te doen doordringen; toen klemde hij
zich aan eene roeibank vast, en werd in de boot
als in eene wieg geschommeld.
Het schip zinkt, zeide Bruno.
Neen, neen, men heeft ons bemerkt. Hé,
Michard!.... ik zie beweging... vooruit!
Wordt vervolgd).
