NIEUWE
No. 349.
Zondag 1 Februari 1880.
5e Jaargang.
Dc pers.
BUITENLAND.
België.
Frankrijk.
Duitschland.
flAlRLMSCHT (IIIRUT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlemj 0,85
Buiten Haarlem franco per post1,—
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
HDRiï
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Avertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUREY.
li.
Wij hebben de programma's en begin
selen der internationale en der commune
nog niet vergeten. Wat is recht? Wat is
bezit, wat is eigendomsrecht? vroeg men
daar; en het antwoord was: eigendom is
diefstal. Dat zijn de leeringeu en stelsels
van het radicalisme, doorgevoerd in al ha
re consequeutiëu. Een ander groot kwaad
dat de radicale pers der maatschappij aan
brengt, is het gebrek aan zelfachting, dat
zij bevordert, den slavenzin, die zij aan
kweekt. Met recht zegt het spreekwoord:
die zich zelf niet acht, verdient niet door
anderen geacht te worden. Even waar is
dan ook de stelling: een volk dat de sla
venketenen lief heeft, verdient ze te bezit
ten. Een der edelste gevoelens van het
menschelijk gemoed is het vrijheids-gevoel.
De mensch is vrij, al wordt hij in ketenen
geboren, dat is een der schoonste overblijf
selen van zijn oorspronkelijke!! adel. Maar
waar is nu die vrijheid in de moderne we
reld te vinden? Diogenes kan gerust zijne
lantaarn ontsteken en mannen zoeken.
Slaven zal hij in groote menigte vinden,
mannen echter uiterst zeldzaam. En hier
van draagt voor het grootste deel de ra
dicale pers de schuld. Zij is sinds langen
tijd bezig met het verdelgen van het edele
vrijheidsgevoel van den mensch en met het
aankweeken van een veilen en lafhartigen
slavenzin. Of moet niet het uitlachen en
bespotten der edelste en schoonste karak
ters, die voor waarheid en recht, voor ge
weten en plicht in den kerker of in ver
banning gaan, zedebedervend op de maat
schappij werken?
De radicale pers heeft schreeuwers voort
gebracht, maar waar zijn hare mannen?
In der daad het is treurig als men die
niarionnetten aanschouwt, hoe zij zich bui
gen en bukken als een geweldenaar het
voorhoofd fronst. Helaas waartoe is de li
berale maatschappij reeds gekomen Maar
't is op nieuw de schuld der radicale pers
die den volkeren voorzingt dat hare ketens
van goud, niet van ijzer zijn. Een verschrik
kelijke euveldaad voor de menschheid, die
vreeselijk zal gewroken worden als bij deze
FE U1LLETON.
De Familie Choisel.
Vervolg.
Zie zeide hij, vergenoegd met de hand over
het gerimpeld voorhoofd strijkende, thans geniet
ik een geluk, hetwelk ik lang heb moeten mis
sen. Onder eigen dak en door eigen huisgezin
omringd, gevoel ik op nieuw, hoe zwaar het
valt, als balling in een vreemd land, verre van
de door ons geliefde betrekkingen te moeten leven.
Doch heden vind ik ruimschoots vergelding voor
al het doorgestane leed.
Na tegenspoed volgt vreugde, vader, zeide
Henriette.
Gij l ebt gelijk, mijn kind, en de vreugde
des wederziens overtreft thans alle andere ge
noegens.
God slaat nimmer, of Hij heelt ook weder.
Hoe vurig dank ik den Hemel voor de
zichtbare bewijzen van barmhartigheid. Bij deze
de oogen zullen geopend worden en zij ha
re ketens zal verbreken. Zullen wij nog
behoeven te wijzen op den wuften zin die
de radicale kliek door hare organen ver-
spreidt? Welke schaamteloo/.e adverteutiën
worden er geplaatst! En hoe wordt in de
onzedelijke feuilletons het vergift in ver
gulde pillen het publiek aangeboden! Met
welk eene wuftheid en begeerigheid wordt
O O
elke gelegenheid aangegrepen om schan
dalen te bespreken die het schaamtegevoel
op de ergste wijze kwetsenHij die zich
nog verwondert over het zedebederf in li
berale steden en provinciën, raden we een
onderzoek in te stellen naar den inhoud
der dag-en weekbladen, en het raadsel is
opgelost.
Gelijk men weet is de wetenschapde
zoogenaamde sterke zijde van het radica
lisme en volksbeschavinghet tweede woord
in zijn mond. Dientengevolge schimpen de
radicale organen, jaar in jaar uit, op »mid-
deleeuwsche duisternisop het »dom hou
den van het volk«, op »ultramontaansch
bijgeloofop wouderbedrog en heiligen-
aan biddingen meer dergelijke bevallige
titels die op rekening komen der Katho
lieken en gedeeltelijk ook op de geloovige
Protestanten. Waar de radicale pers bloeit,
daar is alles vol lichtbeschavingen
7 O
wetenschapdaar koestert zich het volk
in de stralen der intelligentie, de scholen
zijn op de hoogte van den tijd en het so
ciale leven is er helder en bekoorlijk 1 Ja
de radicale wetenschap en verlichting zijn
kostbare zaken! Men leze slechts hoe de
radicale lezers zich vergasten kunnen aan
den onzin hunner organen. Van daatr is
o O
de onfeilbaarheid het dogma der onbevlekte
ontvangenis, morgen bestaat ze daarin dat
de Paus niet kan zondigen! Heden staat
er te lezen dat Savonarola eene zuil van
het protestantisme was, morgen wordt er
vermeld dat de vader van Kardinaal An-
tonelli een rooverkapitein is geweest! Nu
eens wordt der Katholieke Kerk verweten
dat zij van het Evangelie is afgeweken,
dan weder wordt de heilige Schrift een
sprookje geheeten! De Verlosser is niet
Gods Zoon, maar een gewoon mensch, men
prijst Hem als den verstandigsten en hei-
ligsten mensch, ofschoon hij zich God liet
woorden sloeg de graaf een dankbaren blik naar
boven, en toen hij zijn oog weder neersloeg,
rustte het welgevallig op de beminde vrouw en
op Henriette, die in den vollen bloei harer schoon
heid naast hem zat.
Vertel mij uwe wederwaardigheden, beste
Josephine, vervolgde hij.
De gravin verhaalde hare vlucht uit Parijs, de
bewijzen van gehechtheid, door Chalon gegeven,
zijn vertrek naar het leger, de aankomst in het
dorp en het schrikkelijke bericht, dat zij bij me
vrouw Belmoutier vernomen had.
Gustaaf is dan vertrokken, zeide Choisel,
toen zijne echtgenoote geëindigd had.
Ja Albert-
Ik dacht het, want ieder mensch, die nogeergc-
voel bezit, moet zich onder de banier van gods
dienst en vrijheid scharen, om met vreemde krach
ten den onderdrukkers onzer rechten het hoofd te
bieden.
Voor eeuige dagen hebben wij nog tijding
ontvangen, zeide Henriette; hij wordt het krijgs
leven al gewoon, en was vol moed.
noemen en zich deed aanbidden. Dat hij
niet wijs maar een dwaas, niet heilig maar
een snoodaard zoude zijn, als hij niet God
was en zich toch God liet noemen en zich
als God deed aanbidden, zoover kan een
radicale kop het in 't denken niet bren
gen. Heerlijke wetenschap! Heerlijke ver
lichting
En op zulke spijzen worden de kin
deren van het licht onthaaldZulke mis
geboorten van gedachten, zulk een bom
bast van nietsbeduidende phrasen vormen
den dagelijkschen inhoud der radicale pers.
Onberekenbaar is de schade die de god-
delooze pers aan de ware weteuschap, aan
ile ware kunst toebrengt en bedenkelijk
is de hongertypkus waaraan het geestige
leven der maatschappij lijdt en waaraan
het eindelijk zal moeten te gronde gaan.
Slaan we ook nog een enkelen blik op
het door de radicale pers hemelhoog ver
heven moderne schoolonderwijs en wij zul
len zien dat het inpompen van ontelbare
leervakken bij de jeugd geheel andere resul
taten oplevert dan de verlichte mannen
zich hadden voorgespiegeld, want het is
eene bepaalde waarheid dat het denkver
mogen der kinderen van jaar tot jaar ver-
mindert. Voor onderwijs in den godsdienst
is natuurlijk niet gezorgd, het ontbreekt
daartoe aan tijd. Men onderzoeke het
schoolwezen in die streken waar de radi
cale pers domineert en onwilkeurig zal
men vragen: waar moet dat heen? Welk
geslacht zal daaruit voortkomen? Maar
wie draagt de schuld van dezen jammer
lijken toestand? De radicale pers, die de
openbare meening vertrapt, die de geeste
lijken uit de scholen verwijdert, die schei
ding wil van school en kerk, die radicale
onderwijzers en goddelooze boeken verlangt.
Zij heeft de zedebedervende staatsschool-
inrichting in de meeste landen van Euro-
n
pa op haar geweten, met al de ellende die
er zich door ontwikkelt.
En hoe staat het geschapen met de na
tionale welvaart, het derde woord in den
mond der radicalen? Helaas wij moeten
erkennen dat in dit opzicht de toestand
ellendig is. De eene fabriek na de andere
sluit hare deuren en ontslaat hare arbei
ders. Luiheid, dronkenschap en zedeloos-
De Hemel geve, dat hij weldra onze vaan op
de plaats plante, waar men het bloed van den
besten der koningen deed vloeien; dit zou de schan
de, welke op Frankrijk drukt, ten minste eenigs-
zins uitwisschen.
De gravin zuchtte en sloeg een blik op hare
dochter.
Mijne gevangenschap en redding, vervolgde
hij, zult gij vernomen hebben; ziehier hoe het
zich heeft toegedragen. Tusschen de soldaten
voortgaande, dacht ik met huivering aan de toe
komst, en meer voor u dan voor mij zelven be
ducht, vverd mijn gemoed door pijnlijke aandoe
ningen overstelpt, toen eensklaps iemand van
achter eene haag te voorschijn sprong. Met een
knuppel sloeg hij twee der gendarmen op den
grond, en wees naar het hout, waar twee paarden
stonden. Ik ontrukte den brigadier, die mij bij
den arm hield, zijne karabijn, vatte hem bij de
keel, en wierp hem ter aarde; dit alles was het
werk van een oogenblik. Terwijl de verslagenheid
der soldaten, die door dezen onverwachten aan
val geheel verbijsterd waren, ons zeer te stade
heid nemen onder de arbeidersklasse in
hooge mate toe. Dat zijn bedenkelijke ver
schijnselen! De toestand behoefde zoo niet
te zijn, maar bij is zoo geworden door den
invloed der radicale organen, die de lof
trompet steken bij de oorlogen en net vuur
der politieke verwikkelingen aanblazen, die
beschex-mend werken voor onsoliede maat
schappijen en vennootschappen en die woe
keraars en dieven vergoden en voor bloed
en Judas-geld hunne kolommen openen
voor de schurkerijen van hoog geplaatste
zwendelaars. Van daar de tirannie van
het kapitaal over de arbeidskrachten, van
daar de onnatuurlijke opeenhooping van
den rijudom in handen van slechts enke
len, van daar woeker, bedrog en andere
gruwelen!
Wordt vervolgd.
De Belgische Minister Bara heeft gelast, dat
de zich in de gevangenis bevindende Katholie
ken, „die niets aan hun godsdienst doen", niet
meer mogen lastig worden gevallen door de aal
moezeniers. Hun cellen moeten zijn gesloten met
een bizonder slot, waarvan de directeur der ge
vangenis alleen den sleutel heeft.
Hoe treurig! Maar ook hoe kleingeestig
De afdeelingen der Kamer hebben de com
missie gekozen tot ouderzoek van het ontwerp
van Louis Blanc tot het verleetien eener volle
dige amnestie. De commissie, bestaande uit elt
leden, telt slechts drie voorstandeis van het ont
werp in haar midden.
De broeder van den hertog de Broglie, die
vroeger officier bij de marine was, maar thans
abt is, zal aan de katholieke hoogeschool te Pa
rijs een cursus over de geschiedenis der gods
diensten houden.
Een ontvanger te Parijs, de heer Conti, is ont
slagen omdat hij een tekort in zijn kas had?
wel neen, geheel wat anders! de heer Conti werd
ontslagen omdat hij de neef is van den laatsten
secretaris van Keizer Napoleon III.
De Duitsche regeering wil de oprichting vau
een Grootboek der nationale schuld in overwe
ging nemen. In Frankrijk is daarop voor meer
dan 10 milliarden ingeschreven.
kwam, sprongen wij schielijk te paard; twee ko
gels floten ons langs de ooren, en snel als de
wind vlogen wij voort....
Gerard was zeker uw redder?
Juist geraden. Op het gezicht der gendarmen
begreep hij, wat er zou gebeuren. Hij ijlde naar
eene nabij zijnde hoeve, haalde twee paarden van
den stal en reed achter het hout tot op de plaats
waar wij hem ontmoetten.
Onze meening is dar. niet bedrogen; zonder
te weten, wie u in de vlucht was behulpzaam ge
weest, zeiden wij, dat het de oude knecht moest
zijn; hij heeft ons zoo trouw gediend.
Intusschen is hem zijne toewijding duur te
staan gekomen.
Hoe zoo?
Luistert, ik zal u alles verhalen-, over de
groote baan voortrennende, herkende ik in iemand
die zich op mijn weg bevond, den persoon,
door wien u het bericht mijner redding is ge
bracht.
Wordt vervolgd).
