NIEUWE
No. 382,
Donderdag Ti Mei 1880.
5e Jaargang.
Ëene dwaalleer onzer dagen.
BUITENLAND,
BINNENLAND.
Engeland.
Frankrijk.
Duitschland.
Rusland.
Turkijë.
lit IIIII
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlemf 0,85
Buiten Haarlem franco per post1,
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
VINXJEM)]
AG-ITE MA NON AGITATE.
(HI II UT.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUREY.
Wij hebben reeds vroeger in een hoofd
artikel gewezen op de nadeelige werking van
het spiritisme op den moreelen en physie-
ken toestand van den mensch en de treu
rige gevolgen aanschouwd die dit onzalig
bijgeloof na zich sleept. Het feit dat bij de
kolossale uitbreiding die het ongeloof aan
neemt, het bijgeloof, als een natuurlijk ge
volg, daarmede gelijken tred houdt, lokt
hier en elders vele geleerde en geloovige
schrijvers uit, hunne waarschuwende stem
tegen het spiritisme, deze dwaalleer onzer
dagen, te verheffen. Zoo vinden wij in het uit
muntend geredigeerde maandschrift «de Ka
tholiek (Mei-nommer van dit jaar) het vervolg
van een zeer lezenswaardig opstel getiteld: »de
sekte der spiritisten, door H. W. J. van Her-
tum». De schrijver dezer verhandeling stelt
met even veel tact als talent het doel en
drijven van de aanhangers van dit bijge
loof aan de kaak en hij bewijst de onmacht
en den bedriegelyken aard der dwaling door
hare eigen bekentenis. Tot besluit van zijn
heerlijk betoog geeft de geleerde auteur nog
eene enkele opmerking; zij betreft name
lijk de tegenspraak, waarin de spiritisten
Vervallen doos de mogelijkheid en zelfs de
Werkelijkheid aan te nemen der openbarin
gen, door de geesten gedaan, terwijl zij de
mogeljjkheid en werkelijkheid der Godde
lijke Openbaring ontkennen. Wat toch
eischt de rede voor de mogelijkheid van
Zulk eene openbaring der geesten? vraagt
de heer van Hertum. En zijn antwoord is:
1. Eene waarheid, welke geopenbaard kan
Worden. 2. Geesten, welke bij machte zijn
deze waarheid te openbaren. 3. Menschen,
ftan welke deze openbaring kan ge
schieden.
Welnu de vervulling dezer drie zelfde
Vereischten wordt gevorderd voor de moge
lijkheid der Goddelijke Openbaring; die mo
gelijkheid derhalve kan door de rede worden
afgeleid en bewezen uit de eigen beginse
len, waarop het spiritisme zijn leerstelsel
beeft gevestigd. Doch al verder blijkt uit
de bekentenis der spiritisten hun geloof,
dat de geesten werkelijk een en ander open
baren en aan de menschen verschillende
^ededeelingen doen. Al wederom vragen
"Vvij, uitgaande van hunne beginselen: indien
de geesten, die schepselen zijn van God en
FEUILLETON.
De Familie Choisel.
Vervolg en slot.
Ach! vriend, op mijne jaren gevoelt men al
bet drukkende, dat de ballingschap zal opleveren.
als om dit treurig gevoel nog te verzwaren,
Is de laatste plek, welke ik op den vaderlandschen
fcfond aanschouw, dezelfde, welke voor nog korten
l'jd Choisel betrad, toen hij in ons midden terug
keerde.
Een vloed van tranen besproeide bij deze woor
den de kleurlooze wangen van Henriette. Daar
^rak het oogenblik der scheiding aan. Het meisje
Wilde spreken, maar de smart hield haren mond
Besloten. Snikkende omarmde zij Chalon, die al
2ljn moed noodig had, om zijn gevoel te onder
drukken. Eindelijk deed Henriette een poging op
aan God zijn onderworpen, iets kunnen
openbaren, waarom zou God zelf, hun
Schepper, die hen oneindig in wijsheid en
macht overtreft, geenerlei openbaring kun
nen gedaan hebben? En indien wij ons ver
gissen en de spiritisten zulks niet gelooven,
hoe kunnen zij dan zeggen, dat de geesten
moeten opgeroepen worden in den naam
van God en onder het uitspreken van ge
beden (zoo als Allan Kardec, een der vu
rigste, felste en meest geduchte aanhangers
van het spiritisme, leeraart). Zijn deze woor
den niet de taal van den huichelaar, dan
zijn zij eene openbare belijdenis, dat een
geest van God afhankelijk is en het gebed
van den mensch door God verhoord wordt.
Doch indien men aanneemt, dat God naar
den mensch luistert als deze biddend tot
Hem roept; waarom dan geloochend, dat
de mensch naar de stem van God moet
hooren, als Hij leerend of gebiedend tot
hem spreekt? En zoo God kan toelaten en
werkelijk toelaat, dat de geesten zich met
den mensch in betrekking stellen, waarom
zou God zelf dit niet vermogen, hetzij on
middellijk, hetzij door tusschenkomst van
anderen? Waar blijft hier de logica dei-
spiritisten, op welke zij zich telkens beroe
pen by de toepassing of verkondiging van
hun leerstelsel? Indien toch wederom uit
kracht hunner eigene beginselen het bestaan
der Goddelijke openbaring niet te looche
nen valt, waarom verwerpen of bestrijden
en verachten zij haar? Waarom vragen zij
goddelijke waarheid aan hunne geesten,
alsof zij nooit door God ware geopen
baard?
Veronderstellen wij echter, dat de spiri
tisten toch hardnekkig blijven volharden
bij de stelling, dat God geenerlei openba
ring kan doen, hoe zullen zij dan nog lan
ger geloofwaardig zijn in hunne bewering,
dat de geesten het wel kunnen? Zal dan
voor God onmogelijk zijn wat voor hunne
geesten wel mogelijk is? Hier is geen mid
delweg: de mogelijkheid toch der openba
ring moet of erkend of geloochend worden.
In het eerste geval moet zij ook noodza
kelijk aangenomen worden in God; doch
hoe zal dan het spiritisme staande blijven,
dat met de Goddelijke Openbaring vlak af
in strijd is? In het tweede geval moet zij
insgelijks geloochend worden waar er spraak
is van de geesten; doch wat blijft er dan
zich zelve, rukte zich van hem los, en riep snik
kende den jongeling een hartverscheurend vaar
wel toe.
Vaarwel dierbare vriendinDe Hemel
behoede u en schenke een betere toekomst
vaarwel, Henriette!
Chalon drukte nog een afscheidskus op het
gelaat van den kleinen Eduard, reikte Lodewijk
en Charlotte de hand, en zeide tot de gravin:
Mevrouw, alvorens gij mij verlaat, verzoek
ik uwen zegen; ik zal dien beschouwen als den
moederzegen welke op mij rust.
Dat God u zegene! Hij voere u ter over
winning, en vereenige u eenmaal met haar, die
in u het grootste geluk hoopt te bezitten.
Amen, antwoordde Chalon opstaande.
Toen hielp hij de dames en Eduard in de
sloep.
Michard, gij zult zorg voor hen dragen,
fluisterde Gustaaf den schipper in het oor.
over van alle spiritistische verschijnselen,
mededeelingen en openbaringen?
Op de vraag: is het spiritisme door de
Kerk veroordeeld? geeft de Heer van Her
tum het volgende antwoord. »net spi
ritisme kan van drie verschillende zijden
beschouwd worden: vooreerst kan men bi
zonder het oog vestigen op zijn leerstelsel,
vervolgens op zijn bijgeloovige praktijken,
eindelijk op den bepaalden vorm waarin
het zich vertoont, als het den naam aan
neemt van magnetisme of somnambulisme.
Wie in het spiritistisch leerstelsel door
dringt, zal spoedig de zekerheid erlangen,
dat het eene aaneenschakeling is van al
wat ketterij en ongeloof reeds vroeger heb
ben uitgedacht en aangewend om de waar-
O O
heid te vervalschen of te bestrijden. Im
mers het spiritisme loochent de verheven-
ste leerstukuen der Kerk en verwerpt de
geheele Openbaring. Het spreekt dus van
zelf, dat alle veroordeelingen, door de Kerk
tegen het hardnekkig bestrijden of ontken
nen dezer leerstukken uitgesproken, ook de
aanhangers der spiritistische sekte nood
zakelijk moeten treffen. Eveneens zal nie
mand kunnen loochenen, dat de Kerk den
grootsten afschuw heeft van de bijgeloovige
praktijken, aan welke de spiritisten zich
schuldig maken. Elk handboek der zede-
leer, zelfs elke catechismus veroordeelt die
praktijken, waar gesproken wordt over de
zonden van bijgeloof, waarzeggerij, toover-
kunst en dergelijken.*
De vraag alzoo of de Kerk het spiritis
me veroordeelt, kaD in alle opzichten be
vestigend worden beantwoord, trouwens van
welke zijde men het spiritisme ook beschou-
we, het blijkt valsch en onaannemelijk:
voor den geloovige, omdat het de Godde
lijke Openbaring uitsluit; voor den man
van wetenschap, omdat het in strijd is met
de rede.
The Globe bericht, dit de Admiraliteit een be
looning van 200 (f 2400) heeft uitgeloofd aan
den persoon, die eenige inlichtingen zal kunnen
verschaffen, waaruit men de oorzaak of de plaats
van den ondergang der Atalanta kan afleiden, of
die de eerste overblijfselen van het schip gevon
den en ter beschikking van de Admiraliteit zal
gesteld hebben.
Als voor mij zeiven; wees daarop gerust
mijnheer.
Het geluid der roeislagen deed zich regelmatig
hooren, en de boot dreef over de onmeetbare wa
tervlakte.
De reizigers wenkten met de hand, en Chalon
beantwoordde weenende deze groeten.
Vaarwel, Frankrijk! vaarwel, Gustaaf!
riep Henriette nog eenmaal, toen zij reeds op
eenigen afstand verwijderd waren.
Vaarwel! vaarwel!snikte de kapitein.
De wind, welke de golven zacht bewoog, bracht
deze woorden tot de ballingen over.
Mevrouw, wees welkom op het schip, dat
ik grootendeels aan den graaf verschuldigd ben,
sprak Michard, toen allen aan boord van het
vaartuig waren.
Eene weldaad blijft nooit onbeloond: want
had uw echtgenoot niet zoo edelmoedig gehandeld,
dan had gewis niemand het ondernomen, u naar
In den Senaat hebben de liberalen voorgesteld,
om het tractement der ministers, die 21000 franks
inkomen hebben, waarbij vrije woning, vrij licht
en zoo al meer, met de helft te verhoogen.
De heer Balisaux, liberaal Senaatslid van Char
leroi, wil het tractement op 40000 franks gebracht
hebben.
Men tast in den zak der belastingschuldigen,
alsof deze het maar voor het oprapen hebben.
Het officieele Badensche blad bevatte dezer
dagen een lijst van 115 priesters, aan wie verlof
geschonken is hunne bediening in Baden weder
uit te oefenen. Deze gelukkige gebeurtenis is een
gevolg van de onlangs aangenomen wet, welke
aan den Cultuurkamp in Baden gedeeltelijk een
einde maakte.
Grootvorst Michael Nikolajewitsch is naar den
Kaukasus afgereisd.
In het proces-Weimar werd eergisteren het ge
tuigenverhoor voortgezet. Het paard en het rijtuig,
die zouden gediend hebben om de vlucht van
Mesensoff's moordenaar te vergemakkelijken,
waren als overtuigingsstukken ter terechtzitting.
Een detachement Turksche troepen, eene roo-
verbende vervolgende, ontmoette een veertigtal
Grieksche soldaten, die over de grens waren ge
komen en vuur gaven, hetwelk de Turken daarop
insgelijks deden. De Grieksche officier gaf ophel
dering en verklaarde, eene bende achterna te
zetten. Tevens trok hij met zijne manschappen
terug. Maar eenige uren later stond hij met hen
alweder voor de Turken. Dit gaf aanleiding tot
een nieuw conflict, met het gevolg dat de Grieken
over de grenzen werden teruggeslagen. De Porte
heeft tegen deze schending van grondgebied ge
protesteerd.
De ex-khedive heeft aan de Porte vergunning
gevraagd om te Konstantinopel te wonen. Dit is
hem geweigerd.
De Hamburgsche loterij-mannen zijn weer bezig
om de goedgeloovige gemeente geld uit den zak
te kloppen. Zij beweren dat er ruim acht mil-
lioen Mark te winnen zijn. 't Is echter alles bluf
en grootspraak. De kolossale en verleidelijk ge
redigeerde advertentiën die wij dagelijks in de
dag- en weekbladen lezen, hebben geen ander
doel dan het lieve Nederlandsche geld naar das
grosze Vaterland te doen verhuizen. Die zijn
geld lief lieeft, spele niet in de Hamburgsche
loterijen.
Engeland te voeren. Hiertoe behoort een beleid
en een moed, welke mijn vriend Michard alleen
bezit, voegde Jacques er bij.
De zeilen zwollen, en weldra koos het vaar
tuig de ruime zee.
Lang staarde Chalon het schip na, en zelfs,
toen het reeds verdwenen was, rustte zijn blik
nog op de zee. Slechts met weerzin verwijderde
hij zich eindelijk van het strand.
Behouden landden de reizigers op de Engelsche
kust aan, waar de overige kinderen der gravin
zich ook al spoedig bij haar voegden. Gustaaf
beproefde nogmaals het geluk der wapenen, en
nadat in Februari 1795 door Charette en Sapineau,
bevelhebbers der Vendeërs, te Jausnace, bij Nan
tes, een vrede gesloten werd, keerde de familie
Choisel naar Frankrijk weder. De nederige kerk
van Hyêges was getuige van de vereeniging der
reeds zoo lang verloofden, van Gustaaf en
Henriette.
