NIEUWE
No. 384,
Donderdag 3 Juni 1880.
5e Jaargang.
De nieuwe Meiwetten.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Philippine "Van Dampierre.
België.
Engeland.
Frankrijk.
Turkije.
Amerika.
HMRIME (llllllïï.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem0,85
Buiten Haarlem franco per post1,
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
B TT RE A IT: St. Jansstraat Haarlem.
MjraEüDJur
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Van 16 regels30 Centi.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUREY.
De Landdag in Pruisen werd onlangs
bij den aanvang der zittingen verrast door
de aankondiging van het kerkelijk-politieke
wetsontwerp. Niet alleen door het spoedig
verschijnen van het ontwerp, maar ook door
zijn inhoud, zijn de vertegenwoordigers van
het volk verrast geworden. Niemand bad
het zich, zoo als het daar ligt, kunnen
voorstellen. De officieuse berichten en de
tafelgesprekken van den Rijkskanselier ver
kondigden slechts discretionaïre volmacht.
Men moest dus verwachten dat het wetsont
werp aan de regeering de bevoegdheid vaD dis
penseeren voor verschillende bepalingen der
Meiwetten zou toekennen. Maar het ont
werp heeft tot titel; ontwerp van wet be
treffende veranderingen der kerkelijk-poli
tieke wetten.* Eu inderdaad het bevat pa
ragrafen, die dispeusatiën der Meiwetteu
bedoelen en ze ook principiëel veran
deren.
Als we ons oordeel over het ontwerp in
weinige woorden willen uitdrukken dan zeg
gen we: het is beter dan wij het verwacht
hebben, maar het is en blijft slecht.
Toen het plan der discretionaire volmacht
kwam opdagen, hebben wij het onmiddel
lijk afgekeurd. Dit oordeel houden wij ook
staande tegenover het wetsontwerp in zoo
verre het discretionaire volmacht eischt.
Maar omdat het iet3 verder gaat en aan de
rechten der Kerk ten minste eeuige grond
wettige in willingen toekent, zoo willen wij
erkennen dat het meer geeft dan wij ver
wacht hebben. Van den anderen kant be
schouwd is het gausche ontwerp niet tot
verandering, maar tot voltooiing en beves
tiging der Meiwetten bestemd. Het wil
eenige gebreken herstellen en aan de scherpte
en hardheid een zachter aanzien geven, om
daardoor kracht te ontnemen aan de aan
vallen waaraan de Meiwetten voortdurend
bloot staan. Terecht zegt de G er mania: »'t
is een ander nommer, doch de zelfde draad,
een andere vorm, maar de zelfde middelen
het zelfde doel.
Jupiter Bismarck wil niet naar Can03sa
gaan, zoo als hij tot vervelens toe verklaard
heeft; hij gaat ook niet naar Damascus,
om van een Saulus een Paulus te worden.
FEUILLETON.
1.
WlNENDAELK.
De zon ging onder aan het einde dier uitge
strekte vlakte, die zich van Brugge tot de Noord
se uitstrekt, en waarvan de eentoonigheid noch
door bosch, noch door berg of rots wordt onder
broken. De gothiesche klokke,torens der steden
en dorpen, die in Vlaanderen zoo dicht elkander
opvolgen, zetten dit sombere landschap alleen
eenig leven bij.
Op het tijdstip, waarvan wij spreken, verhief
z'ch het kasteel van Winenduele, de oude ver
blijfplaats der Vlaamsche graven, niet ver van
^ru8ge, en de zon schoot bij haar ondergaan
•troomen van licht in de vensters der kapel en
111 de in lood gezette ramen van den grooten
Westelijken toren.
Twee vrouwen waren aan dit venster gezeten;
2lJ geleken elkander volkomen, ofschoon de eene
Als hij aan de Kerk concessies verleent,
dan doet hij clat gedwongen, omdat hij zijn
systeem niet kan volhouden. Hij heeft ech
ter slechts eeu doel voor oogen namelijk:
de macht der Kerk, der geestelijkheid, der
kiezers en hunne vertegenwoordigers te on
derdrukken en te breken. Ieder niet-katho-
liek oud-Pruisisch Minister zal dit doel
aankleven en bevorderen en Jupiter Bis
marck moet het met dubbelen ijver doen
omdat hij geen zelfstandige macht naast
zich kan dulden en de Katholieke Kerk
en het Centrum de eenige krachteu zijn
die hem onoverwinbaar weerstaan. Voor dit
doel vervaardigde hij de Meiwetten en toeu
die stormaanval mislukte beproefde hij het
met de diplomatieke kuusten der onderhan
delingen uiet Rome en met toenadering tot
het Centrum. Toen hij ook hiermede zijn
doel niet kon bereiken ondernam hij een
front-aanval op het Centrum in den Rijks
dag eu tegelijker tijd bood hij aan het Ka
tholieke volk een wetsontwerp dat hen, die
de zaken niet nauwkeurig onderzoeken, al
licht tot de meening zou doeu overhellen
dat het den kerkdijken vrede, de opheffing
der Meiwetteu bevat. De middelen worden
verwisseld, het doel echter blijft.
Welke houding zullen nu de verschilleude
partijen in den Landdag aannemen tegen
over het wetsontwerp zoo als het daar ligt?
De jfmrfsc/tn'ffs-partij en de uiterste lin
kerzijde der Nation aal-liberalen zeggen:
»iieen«, ten einde hunne cultuurkamp-
woede te lateu blijken. De gematigd
Nationaal-liheraleu zouden ook gaarne hun
»neen« uitspreken maar zij durven niet. Zij
zullen trachten de wet nog slechter te ma
ken, dat wil zeggen hun doel zal zijn om
de weinige concessiën die het ontwerp be
vat er uit te lichten. In hoe verre hen dit
gelukken zal, hangt af van de Regeering,
wier wenken zij met een zoet of zuur ge
zicht moeten volgen. De vrijconservatieven
dansen natuurlijk naar het pijpen der Re
geering. Ook de conservatieven zijn met het
ontwerp ingenomen; of zij nog amendemen
ten zullen indienen, moeten wij afwachten.
En het Centrum? Het heeft eene zeer ver
antwoordelijke houding die met wijsheid
moet worden overlegd en met juistheid moet
worden gekozen. De fractie, die zoo vele
aan den avond des levens en de andere in de
volle frischheid der jeugd was; het was hetzelfde
breede edele voorhoofd, maar bij de eene was
het door diepe rimpels gegroefd, terwijl dat van
het jonge meisje kalm en effen was gelijk het
voorhoofd van een kind; dezelfde blauwe oogen,
bleeker bij haar, die geleefd en geweend had,
levendiger en donkerder onder de bruine oogleden
der dochter; dezelfde blanke en effen kleur, de
kleur van het noordsche ras; dezelfde hooge en
slanke gestalte. Maar de moeder droeg op hare
trekken en m hare houding het onbetwistbaar
zegel van den ouderdom, van de vermoeienis en
het verdriet, eu de dochter geleek in hare scliul-
delooze schoonheid op een cherubyn, die op aarde
nedergedaald, zich verwonderde dat men er kon
lijden.
De twee vrouwen waren Margaretha van Luxem
burg, gravin van Vlaanderen en echtgenoote van
Guy van Dampierre, en Philippine, het jongste
en het meest geliefde barer kinderen, die, ofschoon
slechts veertien jaar oudde verloofde was van
den prins van Gallen, later bekend onder den
jaren met goed gevolg de rechteu der Ka
tholieken heeft verdedigd, mag in dit kri
tieke oogenblik wel op het volle vertrou
wen van hare kiezers aanspraak maken.
En de houding der Katholieken in Pruisen
moet rustig zijn en kalm, in afwachting
der dingen die komen zullen. Zij moeten
zich niet laten verleiden door verlokkin
gen of bedreigingen van deze of gene zijde
en zich niet laten vaugen door de redevoe
ringen der Culturkampfer in de parlemen
ten of door de vertoogen van vijandig ge
zinde dagbladen en pamphletten.
Toen de oude Grieken tien jaren lang de
vesting Troje hadden belegerd, en met
al hun machtsvertoon en oorlogsmidde
len niets konden uitrichten, kwamen zij op
de sluwe gedachte, zich achter een>discretio-
nair« eiland terug te trekkeu en aan de
Trojanen een houten paard te schenken, in
welks buik de gewapende krijgshoofden
verborgen waren. De Trojanen lieten zich
verleiden het vredepaard in de stad te ha
len. Toen zij hun overwinnings-roes uit
sliepen, kwamen de gewapende vijanden
uit het houten paard te voorschijn, zij open
den de poorten, lieten hunue, uit de discre
tionaire schuilplaats terug gekeerde vrien
den binnen komen en* de niets kwaads ver
moedende Trojanen werden in de pan ge
hakt. Van daar nog het bekende latijnsche
gezegde: »Ik wantrouw de Grieken, ook
dan wanneer zij geschenken brengen.*
Wij wautrouwenhet Pruisische Gouvernement
ook dan wanneer het geschenken aanbiedt.
Men zal dus het houten paard vooraf
nauwkeurig moeten onderzoeken alvorens
het binnen de muren te halen.
Voor de tweede maal is thans de koningin van
België op grove wijze beleedigd. Terwijl zij Woens
dag 11. door de Avenue Louise te Brussel in een
open rijtuig reed, wierp een man onder het uit
spreken der walgelijkste taal haar een steen naar
het hoofd en trof haar aan den rechter schouder.
Een goed begin van de feesten!
De heer Shaw Lefevre, secretaris der Admira
liteit, heeft gepubliceerd, dat lord Northbrook
naam Eduard II. Hare moeder onderbrak dik
wijls het gesprek, om in de naburige kamer
te zien, waar kamermeisjes en dienstboden bezig
waren om kostbare kleedingstukken in reiskoffers
te vouwen en te rangschikkenzij gaf haar beve
len en scheen zich ernstig met die toebereidselen
bezig te houden.
Goede moeder! zeide Philippine eindelijk,
haar de hand kussende, gij veroorzaakt u te veel
moeite.
Het is de laatste maal, hernam de gravin;
morgen, mijn arm kind! zult gij geene moeder
meer hebben om over u te waken! Morgen zult
gij niet meer hier zijnl
Moeder, zeide Philippine, haar arm om den
hals der gravin slaande, men zegt, dat ik de
koningin van Engeland en een groote dame zal
zijn; maar ik zou verkozen hebben hebben bij
u te blijven, om in uw verdriet te deelen
en om u te troosten in de afwezigheid mijns
vaders en mijner broeders! Helaas gij zult geene
kinderen meer bij u hebben, dan mijne kleine
zuster Isabella, die insgelijks u zal verlaten!
en het Admiraliteits-collegie zich bezig houden
met de overweging van de al of niet wensche-
lijkheid der afschaffing van de lijfstraffen bij de
marine.
De politie in Engeland zal geoefend worden in
het rijden met velocipedes.
Le Pelerin is door de rechtbank veroordeeld
tot eene boete ran 16 fr.omdat hij zonder ver
gunning van de overheid een teekening heeft ge
geven, voorstellende den aartsbisschop Darboy,
den zegen gevende aan de moordenaars der com
mune, op het oogenblik dat zij het geweer op
hem aanlegden.
De Sultan heeft de benoeming van Tissot ala
tijdelijk Fransch ambassadeur goedgekeurd. Griek-
sche roovers plunderen de Turicsche dorpen langs
de grenzen. De geruchten omtrent wijzigingen in
het ministerie houden aan. Said Pacha zou echter
eerste minister blijven. Assim Pacha en Abro
zijn tot Turksche leden der commissie voor Oost-
Rumelië benoemd,
Cecilio Gonzalez, hoofd der opstandelingen in
het district Santa Clara, zijn adjudant en zijn
secretaris zijn door de gendarmes gedood, die
zich tevens van twaalf opstandelingen hebben
meester gemaakt. Een dozijn anderen hebben zich
onderworpen aan de autoriteiten.
Katwijk, 31 Mei. Dezer dagen werden een
man van 52 en een vrouw van 60 jaar aange
houden, die te zamen langs de huizen bedelden.
Bij onderzoek bleek, dat de vrouw voorzien was
van een keurig net veldfleschje, gevuld met jenever.
Rotterdam, 1 Juni. De naamlooze vennoot
schap Grand Panorama National de Rotterdam
heeft aan den Stationsweg alhier een terrein aau-
gekocht voor een panoramagebouw, groot 1764
vierkante meter.
Maastricht, 31 Mei. Alhier heeft de sterke
drank een slachtoffer geeischt. Een man, die
zich dikwijls daaraan te buiten ging, werd dood
in zijn bed gevonden. Hij had aan zijn hoofd
een wonde, die door een val schijnt veroorzaakt
te zijn.
Kortenhoek, 31 Mei, Een meisje van 6 jaar
is Zaterdag-middag al spelende in eene vrije diepe
kolk geraakt, gelegen achter de ouderlijke woning.
Toen de moeder kort daarna haar kind zocht,
vond zij het levenloos.
Oosterhout, 31 Mei. In deze gemeente is
Het is de wil van God en van uwen vader,
mijn kind, wij moeten ons hieraan onderwerpen.
De koninginnen en prinsessen hebben meer ver
driet dan andere moeders, en in dit opzicht hebben
zij eenige gelijkenis met de goddelijke Moeder
onder het Kruis. Gij insgelijks, Philippine! gij
zult voor uwe zonen in de veldslagen beveD, en
gij zult aan uwe dochters denken, die in den
vreemde gehuwd zijn
Moederik zal wederkeeren, riep Philippine
uil. Ja ik zal van prins Eduard verkrijgen, dat
hij mij van tijd tot tijd mijne dierbare moeder laat
bezoekenOnze schepen van Damme zeilen zoo
spoedig naar EngelandIk zal niet veel moeite
hebben die reis te doen.
Ja, mijne dochter! ik hoop dat gij zult
wederkeerenmaar alvorens naar Engeland te gaan,
zult gij eene andere reis doen, die mij van schrik
doet beven.
Wat! lieve Moeder! Gij zijt bevreesd mij
naar Parijs, naar mijn peetoom, den koning
Philips, te zien gaan?
Wordt vervolgd.)
