NIEUWE
No. 308.
Donderdag 22 Juli 1880.
5e Jaargang.
Hedendaagsche zedeleer.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Frankrijk.
Engeland.
Duitschland.
Italië.
Oostenrij k-Hongarij e
Turkijë.
ABONNEMENTSPR IJS
Per 3 maanden voor Haarlemj 0,85
Buiten Haarlem franco per post1,
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
B UB. EAU: St. Jansstraat Haarlem.
MALNT1 k NpIU J
AGITE MA HON AGITATE.
mm.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Ad vert.entiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
Uitgevers K P P E R S LAUREY.
De moderne politiek, geboren vijandin
van het ware geloof, tracht dit met de
sekten op eene lijn te stellen, het geen
enkel voorrecht toe te staan. Naar haar
oordeel zijn de leerstellingen en dogma's
nietsbeteekenend, is ieder vrij zijn dogma's
te kiezen. Zij maakt goede zaken met het
verschil der godsdiensten en zij procla
meert openlijk en overal dat het niet de
moeite waard is de ware te zoeken en dat
het om 't even is, welke godsdienst men
ook beleide. Wat haar betreft, ze heeft er
geen. Wat is het noodig zich in onze ver
lichte, beschaafde eeuw met dogma's te
bemoeien. Wat geeft zulks voor onze in
dustrie en koophandel, voor onze spoor
wegen en telegraaflijnen, voor onze fa
brieken, of er al of niet een ander leven
is, of er een rechter is, voor wien grooten
en kleinen, machtigen en zwakken, rijken
en arinen na den dood zullen verschijnen?
Kan de wereld niet vooruitgaan, genot heb
ben van de uitvindingen der wetenschap,
zonder zich om het symbolum der Aposte
len te bekommeren?
Daar zijn tegenwoordig staatslieden, die
dogma's en fabelen op eene lijn stellende,
deze beschouwen als den menschelijken
geest onwaardig: fabelen voor de kinde
ren, dogma's voor de dweepers. Om zich
zeiven en den Staat te besturen is de
algemeene zedeleer voldoende, die men
in den grond van alle godsdiensten vindt.
Deze theorie wordt door de moderne
staatsmannen verkondigd. Dit stelsel wordt
op de staatsscholen toegepast; dit is het
middel om de constitutie met de vrijheid
van godsdienst in overeenstemming te bren
gen: godsdienstloos openbaar onderwijs,
namens ea op kosten van Katholieken en
geloovige Protestanten gegeven.
Men wil dus nog zedeleer! Maar welke?
Eene burgerlijke en natuurlijke zedeleer,
die de jeugd tot maatschappelijke burger
lijke deugden vormt.
Maar behalve dat dergelijke zedeleer den
rneusch niet leidt tot het verheven doel,
waarvoor God hem schiep, is zij ook on
bekwaam om aan het kind de ware deugd
F JE UIL LET O N.
DE ZEGELS.
Op een half uur aistand van Conquel, een
bevallig dorp aan de kust des Oceaans, zien de
reizigers het oude en sterke kasteel van Ploffer-
neck, welks oude en sterke torens zich fier naar
den somberen hemel van Brelagne verheffen.
Vóór den oostelijken gevel van het oude slot
bevindt zich een woud, waar eene eeuwige stilte
heerscht; ten westen, vertoont de zee haren blauw -
achtigen gezichteinder en de visscherspinken, die
met arendsvlucht de golven doorklieven. Over dag
hoort men somtijds rond het adellijke huis het
gezang van een herder of de belletjes der kudde;
maar des nachts komt geen gerucht de plechtige
stilte verstorengeene beweging verraadt er het
bestaan, noch de nabijheid der menschen men
zou zeggen, dat elk schepsel met aandacht luistert
naar het gehuil van den wind in het gebladerte
der eiken, en naar het gedruisch van den Oceaan,
wiens golven schuimend op de rotsen breken.
Geen woorden zijn in staat de akelige woest-
iu te boezemen en het de noodige stand
vastigheid in het goede te schenken. Zij
beantwoordt niet aan de behoeften en nei
gingen van den mensch, want de mensch
is niet alleen een maatschappelijk maar
ook een geestelijk wezen. Hij moge nog
zoo vooruitgaan in de wetenschap, men
kan de wortelen van geloof en godsdienst
uit zijn hart niet wegnemen.
Het onderwijs van het geloof veredelt
den ineusch in zijne eigene oogen; het leert
hem zich zeiven en zijne naasten ten allen
tijde eerbiedigen en het is een krachtig
hulpmiddel ook voor het kind om gemak
kelijker door een deugdzaam leven zijne
hoedanigheid van kind Gods te bewaren en
op te luisteren.
Ja men begrijpt dat men alles mag
hopen van een kind, dat op school zijne
verhevene bestemming heeft leeren ken
nen. Zijn er dringender gronden om het
op te wekken, onophoudelijk over zijn hart
te waken? Men moedigt het aan met de
gedachte aan de hulp die ons iu den strijd
verzekerd is. Men leert het gehoorzaam
en onderdanig zijn, omdat men het inprent
dat hij het beeld des Scheppers in zi]ne
ouders eert en in den Koning een gezag
dat van God komt. Men moedigt het aan
in den evennaaste, het beeld der Godheid
te eeren dat op zijn eigen voorhoofd prijkt,
en in de trekken van den arme, den Ver
losser zelf te erkennen.
Maar de hedendaagsche maatschappij
wil van dat alles niets weten en zij pre
dikt slechts eene burgerlijke en natuurlijke
zedeleer, eene moraal die ieder zich schep
pen kan naar zijne wijze en volgens zijn
goeddunken, eene zedeleer die zich weet
te plooien naar elke omstandigheid. Doch
van eene moraal die geheiligd wordt dooi
de vrees voor straffen en de zekere hoop
der schoonste belooningen, wil de moderne
politiek, wil de moderne maatschappij niets
weten. Zoo worden de volken stoffelijk en
zedelijk geruineerd want de aanhangers
der hedendaagsche politiek en burgerlijke
zedeleer oefenen in naam van den staat,
hetzij onder constitutioneelen, hetzij on
der republikeinscheu vorm een absolutisme
uit dat de vroegere eeuwen nimmer ge
heid van deze streek te sehilderenonze
verbeelding geeft zich geheel aan den afschrik
over, dien deze plaats inboezemt. Daar bestaat
voor den geest geene overdenking; het oog dwaalt
met afschrik op den zwarten zoom der bosschen,
of op de steile oevers der zee.
Het kasteel is in volmaakte overeenstemming
met de strengheid van het landschap. I)e grijze
tint der muren, de kanteelen en torens, die in
puin nederliggen, liet oude ijzeren en verroeste
balkon, de treden der half verbrijzelde trappen,
het geheel komt goed met de droefgeestige gesteld
heid der plaats overeen.
Welke familiën hebben beurtelings dit gothische
kasteel bewoond? Van welke ridders is deze uit
gestrekte woonplaats de bakermat geweest? Hoe
hebben de kasteelbewoners geleefd, op welke wijze
zijn zij gestorven In welke gevaarlijke zeesla
gen, of in welke roemrijke gevechten hebben
die tijdgenooten van Duguesclin hunnen naam
doen weerklinken Ik weet het niet, maar ik heb
het laatste voorval van dat geslacht der rid
ders gehoord, en ik zal het nu mededeelen.
In 1793, bewoonde de markies Tróseguidy
keud hebben. Zij eigenen zich niet alleen
alle hulpbronnen des lands toe, maar zij
willen ook den Oneindige confisqueeren.
Als die moderne zedeleer blijft woeden, gaat
de maatschappij een allertreurigste toekomst
te gemoet. Helaas! wij zijn niet zonder
vrees. Ook iu ons dierbaar vaderland vindt
de moderne politiek en de burgerlijke mo
raal een groot aantal volgelingen, aan
hangers en verdedigers. Ook onze regee
ring, de feiten der laatste dagen bewijzen
het ten duidelijkste, wordt tegenwoordig
geleid door eene partij die op onbe
schaamde en listige wijze het divide et. im-
pera iu toepassing brengt, wijl zij de kies
districten zoodanig indeelde, dat de stem
men der meerderheid baldadig versnipperd
werden, om aan eene enkele partij een
kunstmatig overwicht te bezorgen. En
die partij is het, die doortrokken is met
de onzalige beginselen van de moderne
O O
politiek en zedeleer en deze doorvoert in
al hare consequentiëu.
Aan het werken en streven dier partij
danken we dan ook onze benauwde en
onrustbarende toestanden, de kolossale toe
neming van zelfmoord, en doodslag, de
overbevolking der krankzinnigen-gestichten
en der gevangenissen, de algemeene geest
van opstand en verzet, de ontevredenheid
der sociale standen, de brutaliteit der so
ciaal-democraten en hunne geestverwanten,
de algemeene lusteloosheid en de verslap
ping der natiën.
Helaasde aanhangers der moderne po
litiek en zedeleer zijn ziende blind en
hoorende doof, en hun wachtwoord is
après nous le déluge. Zij hebben zich met
hunne valsche theoriën ter ruste gelegd en
zijn, vereenzelvigd met hunne beginselen,
ingesluimerd.
Wie zal het echter loochenen dat hun
ontwaken vreeselijk zal zijn?
Nog steeds ontvangt de minister van justitie
brieven van ambtenaren van het openbaar mi
nisterie met aanvrage om ontslag. Het aantal
hunner is thans geklommen tot 164.
Plouërneck met zijne twee zonen, zijne schoon
dochter en kleinzoon, die nauwelijks twaalf jaren
oud was, dit kasteel. De markiezin de Tróseguidy
zijne echtgenoote, was sedert verscheidene jaren
dood. Deze oude en brave familie bemoeide zich
weinig met de buitenwereld. In het begin van
zijn huwelijk had de graaf de Tróseguidy zijne
vrouw naar de feesten te Brest medegenomen,
maar na den dood zijner moeder had hij die
pleizierreisjes gestaakt, en wijdde hij zijn leven
geheel aan de studie en aan den godsdienst.
De baron, zijn broeder, eenige jaren jonger en
van een minder strenge inborst, had het leven
gevolgd van de edellieden van zijn tijd. Hij
had drie of vier jaren aan het hof van Lodevvijk
XVI doorgebracht. Maar hij was daarna de kale
oevers komen bewoneu, waar zijne kindsheid
was voorbijgegaan. Het was eene opmerkelijke
zaak 1 Het grootste aantal ridders uit Bretagne
nam geen deel aan liet weelderige leven van
Lodewijk XIV noch van Lodewijk XV. De ge
maakte vroolijkheid, de geestige losbandigheid
dezer eeuw, kwam slecht met de fierheid en met
den ridderlijken ernst dezer jonge lieden overeen
Het Journal du Loiret deelt een gesprek mede
van den heer Bardoux met den President der
Republiek, waaruit blijkt, dat de besluiten van
29 Maart niet eer dan in het laatst der volgende
maand op de overige niet erkende geestelijke
orden zullen toegepast worden.
Het Lagerhuis heeft met 171 tegen 116 stem
men aangenomen een, door de Regeering onder
steunde, motie tegen de oprichting van een
monument voor wijlen Prins Louis Napoleon in
de Westminster-abdij.
Men komt weder terug op het vroeger reeds
vermelde voornemen der Pruisische Regeering
tot hervorming van het belastingstelsel. Men
meldt namelijk van vertrouwbare zijde, dat de
Regeering het stellige plan opvatte, om de vroe
ger verworpen wet op het tappen en verkoopen
van sterken drank in gewijzigden vorm weder in
te dienen.
De Kamer heeft de discussie over de hervor
ming van de Kieswet tot na de stemming over
de begrooting van 1881 verdaagd.
Dezer dagen overleed te Pesth Anton Czeugery.
Hierdoor lijdt Hongarije een zeer zwaar verlies,
daar de ontslapene na Deak de staatsman was
van de meeste beteekenis.
De vrouw van generaal Skobeletf is, toen zij
eergisteren-avond de hospitalen van Tzirpan ging
bezoeken, beroofd en vermoord met haar kamenier
en een aide de camp. De ontsteltenis is algemeen.
Gendarmen en troepen zijn naar de plaats des
misdrijfs gezonden. De moordenaars zijn nog niet
gearresteerd.
Naar men verneemt, hebben een groot aantal
ambtenaren der posterijen zich tot den Minister van
Waterstaat gewend met verzoek om verbetering
van hunne positie. Herhaaldelijk werden reeds in
verschillende bladen klachten geuit over de slechte
promotie, de vele werkzaamheden en het karig
salaris, aan betrekkingen bij de posterijen ver
bonden.
De commiezen, zegt de Maasbode, zullen nog
wel eenigen tijd kunnen wachten. De Minister
van Financiën heeft nu het eerst te zoeken naar
geld ter uitvoering van de onderwijswet. En dit
zal hij zoo heel spoedig niet vinden.
zij haakten in het midden der weelderige feesten
van Versailles naar de kale rotsen van den Oceaan
en naar den heerlijken gezichteinder van hun
vaderland.
Na de wereld gezien te hebben, waren de twee
jonge lieden naar het kasteel wedergekeerd en
deelden zij de afzondering van hun vader. De
graaf sloot zich na het ontbijt in zijne bibliotheek
op, of las het huisgezin iets godsdienstigs voor;
de baron ging te paard uit, gevolgd van zijn be
diende en eenige honden, om in het bosch te
jagen. Wat mevrouw de Tróseguidy betreft, zij
nam plaats aan de zijde van haren schoonvader,
die slechts zelden zijnen armstoel verliet. Gedu
rende deze lange eentoonige dagen, liep de kleine
Raoul met den zoon eens visschers, Janekin ge-
keeten, rond het kasteel, of wel hij plaatste zich
tusschen den markies en zijne moeder, dikwijls
een kort gesprek aanhoorende, dat opge
wekt werd in de ziel dezer schepsels door het
geklots der golven, het gesuis van den wind in de
zalen, of door den galmenden toon van den jacht
hoorn, die uit het bosch weerklonk.
{Wordt vervolgd.)
