N I E II W
1
E
No. 417.
Zondag 26 September 1880.
5e Jaargang.
Een hangende quaestie.
BUITENLAND.
BINNENLAND
wm
Engeland.
Frankrijk.
Duitschland.
ABONNEMENTSPBIJS
Per 3 maanden voor Haarlem 0,85
Buiten Haarlem franco per post1,—
Afzonderlijke Nummers 0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
MSIJJtSfi
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
Uitgevers K UT P P E R S IiAUSEl'.
»De Staten-Generaal vertegen woord igen
het geheele Nederlandsche volk,« zoo luidt
art. 74 der Grondwet.
Eerstdaags, zegt V. in een ingezonden
artikel voorkomende in het Dagblad van
's Gmvenhage, zal er gelegenheid wezen om
daarvan bewijs te geven, bij de behande
ling van een bij uitnemendheid impopulair
en stuitend wetsvoorstel, ten gevolge waar-
Tan dat »Nederlaudsch volk« zal gedwon
gen worden om voor de benamingen zijner
maten en gewichten, vreemde, onbegrijpe
lijke en bijna onuitspreekbare bewoordin
gen te gebruiken, uitbroedselen der Fransche
revolutie van 1789.
Eerstdaags, zeggen wij, zal het beslist
worden of het in Nederland veroorloofd
zal bljjven de korte, voor iedereen ver
staanbare Nederlandsche namen te gebrui
ken, dan wel of het bij de wet en op straffe
zal verplichtend worden gesteld de vreemde
benamingen toe te passen. Wordt het wets
voorstel aangenomen, dan zal het in Ne
derland, door een Nederlandsche wetge
ving, verboden worden aan Nederlanders
om de Nederlandsche taal te gebruiken ter
vermelding: van de grootte of uitgestrekt
heid hunner akkers, van de koornmateu
waarmede zij hun granen opmeten, van de
vochtmaten die zij in hun beroep bezigen,
van de meetstokken waarmede zij hunne
houtwaren, hunne ellegoederen uitmeten,
van de gewichten waarmede zij hun waren
afwegen.
Dit is geen kleine grief. Juist het nijvere
deel der natie: landbouwers, ambachtslie
den, winkeliers, kooplieden, fabrikanten
enz. wordt er door getroffen; juist zij, die
door nuttige bedrijven, welke zij uitoefenen,
aan de meeste handen werk verschaffen,
het meest in de belastingen bijdragen; dit
werkzaam deel der natie, dat niet aan de
staatsruif plukt, maar door eigen vlijt en
arbeid voorziet in eigen behoeften en daar
mede tevens van vele anderen, dit zal ge
noodzaakt worden om, bij het vermelden
van zijn maten en gewichten, zijn eigen
taal te verzaken en daarvoor klanken te
bezigen uit vreemde talen samengeflanst,
die niet verstaan, niet begrepen worden!
FEUILLETON.
1
EEN SNUIFJE.
Vervolg.
De ridder antwoordde niet; maar hij
sick ontroerd door de woorden
nog meer door het gezicb
den inzet van d?n laat^g
Hij had slechts^
drie gelukkige
op het groenef
de noodige sij
maken. De,
De RoquJ
naar zij;
die hij
zijne
Als een bewijs en tot staving van de
juistheid vau ons beweren vermelden wij
het volgende vermakelijke staaltje van on
bedrevenheid in het gebruik der systema
tische benamingen. De Rotterdam sche Gids
namelijk, een blad dat bij concerten den
bezoekers der Diergaarde uitgereikt wordt,
bevat bet volgende bericht:
»Op het landgoed de Gelderbij Wijhe,
staat een eik, die, eenige eeuwen oud, eene
middellijn heeft van een meter en twee
honderd centimeter, hij een omvang van
drie meter en zevenhouderd en acht en
zestig centimeter.
»Een beuk, ook op dat landgoed, heeft
eene middellijn van een meter en drie hon
derd en twaalf centimeter, bij een omvang
van vier meter en honderd en veertig cen
timeter.
In dit stukje is eene doorloopende ver
gissing, die bewijst dat het metriek stelsel
den berichtgever niet te helder voor den
geest staat. Heel «nnoozel verwart hij
centimeters (duimen) en millimeters (stre
pen) met elkaar. Volgens zijn opgave zou
er op bovengenoemd landgoed te zien zijn
een reusachtige eikenboom, die een omvang
heeft van 10.68 Nederlandsche Ellen, want
3 Meter en 768 centimeter maken samen
den zooeven meêgedeelden omtrek, 't Is
evenwel niet meer dan 3.768 M. Het blad
zou zekerlijk een juist bericht gegeven heb
ben, als het niet gebruik gemaakt had van
die zoo vreemdsoortig saamgestelde namen,
die nimmer in ons land burgerrecht zullen
verkrijgen.
Vreemd is het dat alleen de Regeering
met eene verbazende stijfhoofdigheid op
haar eenmaal genomen standpunt blijft
staan en nog altijd het uitsluitend gebruik
der nieuwe benamingen eischt, niettegen
staande het geheele Nederlandsche volk,
O
de pers, de groote meerderheid der Kamer
(ten minste in de afdeelingen) voorstanders
ziju van de Hollandsche namen.
En het is juist de maat en het gewicht,
waarmede in de werkdadige maatschappij,
ieder, met uitzondering der studeerkamer
mannen, dagelijks te doen heeft. En nu
zal de man, die deze werktuigen en hulp
middelen voor zijn beroep bij hunne ware
Hollandsche namen vermeldt, als een hoos
den ridder had niets onberadens, zijne begeerte
om anderen te verplichten deed hem nooit de
plichten jegens zich-zelven vergeten, en hij be
hoorde niet tot degenen, welke ten koste van an
deren milddadig zijn. Zijne hand woog eenigen
tijd de beurs, die zij vast had. Hij berekende nog
zachtjes zijne maandelijksche uitgaven, en, over
tuigd van de onmogelijkheid van het waagstuk, door
.den baron aangeraden, slaakte hij een diepen
;ucht.
Van Aremberg, die het zag, schudde het
ridder! riep hij op een schertsenden
zoekt gij dan in uwen zak?
Lin weerwil van zich-zelven
insklars eene schelpen
miniatuur van zijne
inzet, hernam de
te hebbennog
jks te wagen?
antwoorden,
uder» op te
wicht met boete of zelfs net gevangenis
straf gestraft worden.
Kan men erger belemmering uitdeuken?
Gevoelt men niet dat, door de natie te
verbieden om in zoo dagelijks voorkomen
de aangelegenheden haar eigen tanl te ge-
bruikan, men een der hechtste baaiden van
nationaliteit losscheurt, en daarmede on
tevredenheid en weldra onverschilligheid
omtrent Reo;eenn<ï en Vaderland voedsel
O O
geeft.
Men verwijt onze zuidelijke naburen het
gemis van eigen taal. Is er echter iets be-
spottelijkers te denken dan dat de Regee
ring van een land, op strenge straffe aan
de inwoners verbiedt het gebruik hunner
schoone welklinkende landstaal?
Men late toch aan de bevolking de vrij
heid zich verstaanbaar uit te dru'kken, men
late haar de vrijheid om te weten, wat ze
vraagt. Dwaug immers zou tot nog gros
ter' verwarring en ergerlijker praktijken
aanleiding geven. Heeft de export-handel
behoefte aan de systematische benamingen,
welnu dat hij ze gebruike, maar men late
den burger, deu landbouwer, dat is het gros
der bevolking vrij zich bii het ouderling
verkeer verstaanbaar en in goed Hollandsch
uit te drukken.
Trouwens wat nut stelt meu zich toch
voor vau die, zoogenaamd systematische
benamingen? De groothandel heeft er nooit
naar verlangdde kleinhandelarende
boeren, de ambachtslieden hebben er allen
een afkeer van. Maar, zegt de Regeering,
het is zulk een mooi systeem. Een fraai
systeem, maar zeer hinderlijk voor de
burgerij.
Een waarlijk schoon systeem is: de zelf
standigheid en eigenwaarde.
Toen, tijdens de Fransche overheersching
(18101813), onder tirannieke prefecten
het land zuchtte, en onze taal was afge-
O
schaft, was het toch nog geoorloofd om
naast den Franschen tekst, in acte-stuk-
ken en couranten, de moedertaal te stel
len. Zou het nu erger moeten komen dan
onder de satrapen van Napoleon? Dat is
immers niet denkbaar van onze Regeering:,
O o7
vooral niet van de tegenwoordige, de Re
geering buiten de partijen.
De toekomst zal het leeren.
halen en opende zijne snuifdoos; de onbeschoft
heid van den baron drong tot in zijne ziel
door.
Komaan, hernam deze, omdat gij uw fortuin
wantrouwt, laten wij er niet meer van spreken,
waarde ridder, en geef mij een snuifje.
Hij had zijne hand naar de schelpen doos van
den Elzasser uitgestrekt, die eeue beweging maakte
om ze over te geven, toen dezen iets inviel. Hij
trok zijne snuifdoos terug en deed ze toe.
Komaan, zeide de verwonderde Duitscher,
terwijl hij zijn arm uitgestrekt hield.
Vergeef mij, mijnheer de baron, hernam
De lioquincourt op zeer ernst igen toon, iedereen
heett zijne grondstellingen; de uwe verbieden u
iets te geven, terwijl gij speelt, en de mijne
leggen mij dezelfde verplichting op, wanneer ik
toezie.
Wat, wat, dat is dwaasheid.
Neen, neen, geenszins.
Gij weigert mij een snuifje?
Ik weiger het geven mijnheer de baron.
Dat is te zeggen, dat ik het moet koopen.
The Dublin Gazette bevat een bekendmaking
van den Onderkoning van Ierland, waarbij voor
den duur van zes maanden een beloonir.g van
500 p. st. wordt uitgeloofd voor de opsporing
van de daders der poging tot moord op den heer
Thomas Boyd en zijn beide zoons, te Skambough
in het graafschap Kilkenny, waarbij een der zoons
doodelijk gewond werd; benevens een belooning
van 300 p., voor elke particuliere informatie, die
tot de veroordeeling van de misdadigers mocht
leiden.
Naar men verzekert, zal de eerste daad van
het nieuwe Kabinet bestaan in het uitgeven eener
circulaire, meldende dat er geene verandering is
gekomen in de vredelievende strekking der bui-
tenlandsche politieken dat, aangezien de binnen-
landsche politiek van het Kabinet dezelfde wezen
moet als die van de meerderheid in het vorige
Kabinet, men niet gelooft dat er aanleiding be
staat tot eene vervroegde bijeenroeping der Kamers.
De beeldhouwersgezellen te Berlijn hehb'
eene algemeene vergadering besloten, den
October bij hunne patroons 15 percent verhor,
van loon te eischen en ingeval van weige
werk te staken.
Onder den titel „Socialistische -->■ 8
in Duitschland" hebben de onlangs, in Zw
land, in het geheim vergaderde Dnitsche social.-
dezer dagen een manifest uitgegeven, gerich
alle vereenigingen en geestverwanten in alle
den. Daarin wordt geconstateerd, dat het Dui
socialisme, ondanks de vervolgingen eener inf
Regeering en eener infame bourgeoisie, uetz
is gebleven, zoowel in omvang en invloed a>
trouw aan beginselen en in revolutionnair krac
Venlo. 23 September. In de laat-..,
zijn door de Rijksambtenaren alhier niet mindi
dan 41 bekeuringen ingesteld tegen reizigers,
zooveel binnen-als buitenlandscbe, die zonder van
een patent voorzien te zijn hunne monsters aan
boden.
Leiden, 23 September. De persoon van L. van
S., die gisteren in de fabriek van de heeren De H
der Co. een ongeluk heeft bekomen, is in den
afgeloopen nacht overledeD. Hij had zich inwendig
zwaar gekwetst.
IJmuiden, 23 September. N -.bij den Zuidpier
werd gisteren-ochtend op het strand het uit zee
Als gij maar kunt.
Hierop barstte Van Arembarg in lachen uit;
dat is grappig, riep hij. De ridder herschapen in
een koopman in Macouba!
En hoeveel vraagt gij voor een 'snuitj'
Eén Frederik, mijnheer de. barr-n.
Een Frederik, dat is veel, dat is woeker.
Het is speculatie.
Wat! voor een snuifje?
Wat doet het voorwerp daartoe: alle oec
nomisten leeren u, dat de koopprijs niet alleen
afhangt van de verkochte waar, maar ook van
de omstandigheden. Heeft men in belegerde steden
zelfs geene ratten tegen goud betaald? Zouden de
in de Sahara verdwaalde reizigers geen parel geven
voor een glas water?
En gij meent, dat ik in een gelijksoortig
geval verkeer?
Ten naastenbij; ik heb u zoo even naar
uwe snuifdoos zien fasten. Gij hebt ze niet b
u, en gij kunt het spel niet verlaten, om ze te
halen.
{Wordt vervolgd.)
