N I E U W E
No. 420.
Donderdag 7 October 1880.
5e Jaargang.
De doodstraf.
BUITENLAND.
«rw
jf
G-rülen van de Telegraaf.
België.
Engeland.
Duitschland.
H WKLEWSIHK I HUH VI.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem 0,85
Buiten Haarlem franco per post1,
Afzonderlijke Nummers 0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Janastraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Van 16 regels30 Cent».
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUREY.
In onze stad, zegt het Dagblad van 's Gra
venhagen en wij voegen er bij, in geheel
Nederland, zijn alle hoofden en harten
vervuld van ééu denkbeeld; in alle ge
sprekken komt telkens terug een zaak: de
gluipende, verraderlijke, laaghartige, wreede
moord die den 23en September 11. in de
hofstad plaats vond.
Moord is een misdaad, die ieder onzer
doet huiveren en verbleekeumeer dan
eenige andere kwetst, scheurt en pijnigt
hij het menschelijk gevoelde verbeelding
stelt zich beurtelings voor het lijden, den
doodsangst, de pijn van het argelooze
slachtoffer, dat beroofd wordt van alles wat
bet op deze wereld aan vreugde en levens
genot had te wachten; en de booze en hel-
sche begeerten en driften van den boos-
doener, straks door nameloozen angst en
wroeging gevolgd. Die misdaad, waarvoor
de menschheid siddert, vernietigt tevens
ons vertrouwen op onze medemenschen en
op de veiligheid der samenleving. Toch
komen moorden voor bij alle beschaafde
en onbeschaafde natiën, en, treurig is het
te zeggen, in ons vaderland zijn zij niet
zeldzaam, hoewel van een zoo afschuwelijke
en laaghartige daad als die op den 23en
September 11. te 's Gravenhage gepleegd
werd, onder zulke omstandigheden, zeer
weinig voorbeelden zijn.
Toch ziju in het jaar 1870, 28 geweld
dadige aanslagen op het leven van men-
schen, waarvan 21 met doodelijk gevolg,
stellig geconstateerd. En evenals in vorige
jaren, evenals in dit jaar, zijn er verschei
den moorden en doodslagen voorgekomen,
waarvan de gerechtelijke statistiek, uit den
aard der zaak, zwijgt, omdat de geweld
dadige dood wel is gebleken, maar de dader
niet is kunnen opgespoord worden.
Onder de vele bekende voorbeelden daar
van herinneren wij slechts aan den moord,
voorafgegaan door afschuwelijke mishan
deling, op een elfjarig meisje nabij Delft,
en aan den moord op een telegraaf-beambte
te Amsterdam.
Wij vestigen de aandacht op deze akelig
heden niet om onze lezers te beangstigen,
maar om hun onze overtuiging mede te
FEUILLETON.
(Naar het EngeUch.)
De telegraphie levert een ruim veld voor zon
derlinge en merkwaardige toevallen; de grond
daarvoor is gelegen in een menigte omstandigheden
van allerlei aard.
Tijdens hare eeiste kindsheid was de elec-
trbche telegraaf, zooals men zich gemakkelijk kan
voorstellen, evenals de spoorwegen, het voorwerp
van groote verbazing voor degenen die met haar
in aanraking kwamen, en zelfs thans zijn er nog
velen, die hare inrichting hetzij slechts opper
vlakkig of in 't geheel niet kennen.
Ik herinner mij, dat eene dame mij op zekeren
dag hare excuses maakte, wegens de verminking,
welke voorkwam in een telegram, door haar aan
mij geadresseerd, en zich verontschuldigde met
te zeggen, dat dit het eerste telegram was dat
zij ooit had afgezonden. Natuurlijk verzekerde ik
haar, dat er geen reden be»tond om zich te ver
deden dat eeu zoo groot aantal beroovin-
gen van meuschenhvens de aandacht van
den Wetgever verdient eu luide inroept.
Er zijn er die zeggendoet de Strafwet
er wel veel aan toe? Deugdelijke politie
zorg moet de kans op straffeloosheid be
nemen en dan zal het moorden ophouden
of zeldzaam worden.
Zeker is eeu waakzame politie in staat
veel maatschappelijk kwaad te keeren, en
de scherpzinnigheid en activiteit van justitie
en politie kunnen er in slagen, om ver
borgen misdadigers aan het licht te bren
gen. Maar onder alle misdadigers is dik
wijls de moordenaar het moeilijkst te over
tuigen. En ook daar, waar een ijverige
politie aan eeu intelligente rechterlijke
macht ten dienste staat, heeft juist de
moord, de welberaamde, rijp overdachte
moord vele kansen op straffeloosheid, om
de eenvoudige reden, dat het slachtoffer
van die misdaad bijna altijd wordt over
vallen op eene plaats waar het vau alle
medemenschen tijdelijk is afgezonderd. Door
den dood van het slachtoffer ontbreekt dus
bijna altijd de eenige directe getuige van
de misdaad Dit is zóó waar en het be
wustzijn daarvan bij den misdadiger is
zóó levendig, dat hij, die onwillekeurig ge
tuige van een zware misdaad is, een on
middellijk levensgevaar beloopt, wanneer
de misdadiger dit bespeurteen omstan
digheid waarop tot heden alle strafwet
gevers hebben gelet, door den doodslag,
ook zonder voorbedachten rade, gepleegd
tot het voltooien of verbergen van een ander
misdrijf, strenger te straffen dan anderen
moedwilligen doodslag.
De moordenaar met voorbedachten rade,
die zijn slachtoffer vooraf weet te isoleeren,
loopt dus slechts een betrekkelijk kleine
kans van te worden achterhaald, vooral
wanneer hij ook een zekere ruimte van tijd
vóór de ontdekking van het feit in zijn
voordeel heeft.
Bij die kans van straffeloosheid komt
nu nog de betreurenswaardige afschaffing
van de doodstraf, en draagt het hare bij
om moordplannen te doen rijpen.
De doodstraf, zoo redeneeren eenige geleerde
theoretici, past niet meer in onze verlichte
19e eeuwzij is goed voor dompers en
ontschukligen, daar het origineel van het telegram
volstrekt niet in mijn bezit was gekomen.
De volgende anecdote wordt door een telegra
fist van het hoofdkantoor te Londen medegedeeld
als bewijs hoe weinig begrip men nog heeft van
de overbrenging eener telegraphische mededeeling.
Op zekeren dag werd hem door eene bejaarde
dame een telegram overhandigd, dat in een cou
vert gesloten en zorgvuldig geadresseerd was. Het
is geene zeldzaamheid, dat telegrammen op deze
wijze aan de telegraafkantoren worden bezorgd,
en mijn zegsman begon daarom met het openen
van den omslag. „Wat wilt gij doen?" riep de
dame geheel ontsteld. Hij poogde daarop haar
aan het verstand te brengen, dat het onmogelijk
was, een telegiam aan te nemen, zonder het voor
af gezien te hebben.
„Wat" antwoordde zij, zichtbaar vertoornd,
verbeeldt gij u dan, dat ik u alle mijne particu
liere mededeelingen zou laten lezen? Dan verzend
ik ze liever in het geheel niet," en daarmede
stoof zij uit het kantoor.
Een der voornaamste excentriciteiten van den
dweepers, maar voor ons beschaafde Neder
landers mag geen doodstraf bestaan.
Bedenken zij, die zoo spreken, wel eens,
dat in Pruisen (dat stellig niet onder de
beschaafde volken zal gerekeud worden)
de doodstraf, na eenigen tijd afgeschaft te
zijn geweest, weder is ingevoerd? De on
dervinding had toch geleerd, dat sedert
het afschaffen van de doodstraf het getal
moorden op schrikbarende wijze was toe
genomen. Ook in Zwitserland is de dood
straf of weder ingevoerd, öf ten minste
een daartoe strekkend voorstel aan de wet
gevende macht ingediend. En wanneer
men de gerechtelijke statistiek nagaat, zal
men zien, dat de toestand bij ons even
zoo is als in Pruisen.
In 1849 b. v. ziin er bij ons door de
Provinciale Gerechtshoven wegens moord
of moedwilligen manslag of poging daartoe
veroordeeld 11 personen; in 1859 bedroeg
het getal veroordeelden 10 personen; in
1869 daalde het tot 7maar in 1879,
dus na de afschaffing van de doodstraf,
bedroeg dit getal 18. Het getal veroor-
deelingeu wegens moord is dus ongeveer
verdubbeld, niettegenstaande de beschaving,
zoo men zegt, is toegenomen. Dit zijn,
dunkt ons sprekende cijfers om de nood
zakelijkheid van de wederinvoering van de
doodstraf te betoogen. Het is dus te hopen
dat wanneer de beraadslagingen over een
nieuw Wetboek van Strafrecht zal plaats
hebben, de volksstem voor de wederin
voering van de doodstraf zich zal doen
hooreu. De zoogenaamde philantropeu, die
de afschaffing hebben doorgedreven, zullen
ons tegenwerpen, dat niemand zal voor
nemen een moord te plegen, omdat moord
niet met den dood gestrafd wordt.
Zeker zal die omstandigheid alleen geen
mensch, die anders de gruwzame begeerte
tot dooden van zijn evenmensch niet ge
voelt, tot een moordenaar maken. Maar
wanneer men zich verplaatst in den ge
moedstoestand van iemand, die creuoes Ver-
O O
dorven en roekeloos is om een moord te
beramen, is de tegenwerping ongegrond.
Niemand is zóó ontbloot van menschelijk
gevoel of vrees of er is althans strijd en
twijfel in zijn binnenste, vóór dat hij tot
het uitvoeren van een moord overgaat.
telegraafdraad bestaat in het dikwijls volkomen
weigeren van zijne diensten; al verhoogt men
ook de sterkte der galvanische batterij, geen spoor
van electriciteit bereikt het andere einde der ge
leiding.
Voordat de Engelsche telegraaflijnen door de
regeering waren overgenomen, was hel niets on
gewoons, dat de telegraaf-maatschappijen een
half dozijn overdragingen te regelen hadden, om de
correspondentie van Londen naar het noorden
van Engeland te bezorgen. Bij goed weder is in
de practijk de afstand, dien de galvanische stroom
aflegt, onbeperkt, maar bij mist ot regen is het
verlies van electriciteit door de telegraafpalen zoo
aanmerkelijk, dat men niet dan met veel moeite
op groote afstanden kan werken.
De spinnen zijn gevreesde vijandinnen van de
telegraaf, want met hare draden en webben vullen
zij de isolatoren van binnen, en maken deze bij
vochtig weder van niet-geleiders tot geleiders.
De invloed der atmosferische electriciteit bij
onweder veroorzaakt dat bij naaldtelegrafen het
magnetisme der naalden vernietigd of hare polen
Er is een kortere of langere tijd, waarin
hij het bewustzijn heeft, dat hij zijn boos
opzet ook wel zou kunnen laten varen.
Wanneer hij dan toch tot den moord be
sluit en de duivel in hem zegepraalt, zou
dau de bedenking volstrekt niet bij hem
wegen, dat in elk geval, alles op zijn on
gunstigst genomen alleen het slachtoffer
levensgevaar loopt, maar de moordenaar
stellig wordt gespaardwel is waar wacht
hem, bij ontdekking, een gevangenis, maar
ook daaruit kan men ontsnappen of ont
slagen worden.
Wij durven nauwelijks hopen de zooge
naamde philantropen, die in 1870 de af
schaffing van de doodstraf deden aanne-
men, te bekeeren; de liefde voor moorde
naars zit hun, als het ware, in het bloed.
Maar ons zou het hart onrustig zijn,
als wij tot dien ougelukkigen maatregel
hadden medegewerkt.
Herstel van de doodstraf is in ons oog
een eisch van den tijd, van het recht, van
de menschheid.
De Nord, sprekende van de oordeelvellingen
der Temps over een artikel der Nordd. Allg.
Zeitung, verklaart, niet te twijfelen of alle mogend
heden actieve of moreele medewerking zullen
verleenen aan eene demonstratie in de Dardanelle n.
Het blad hoopt, dat de Porte wegens dit vooi-
uitzicht zal toegeven.
Op last van den Onderkoning van Ierland is
in het geheele graafschap Galway een proclama
tie aangeplakt, waarbij een belooning van 1000
pd. st. uitgeloofd benevens volledige genade aan
eiken medeplichtige toegezegd wordt, wiens be
kentenis zou kunnen leiden tot de veroordeeling
van den moordenaar of de moordenaars van lord
Mountmorres.
De Nordd. Allg. Ztg. wil weten, dat de ver
hooging van de belasting op den brandewijn
door velen gewenscht geer. bezwaar bij de
Begeering zal ontmoeten als daardoor het twee-
en driedubbel belasten van den grondeigendom
zal kunnen wegvallen.
Het feest der voltooiing van den Keulschen
dom zal op den 15 dezer door den keizer, de
omgekeerd worden, waardoor gene zich in de
tegenovergestelde richting bewegen; en doet daar
entegen bij Morse-toestellen op de papierstrook
in plaats van punten en strepen, waaruit het
Morse-alphabet bestaat, uitsluitend punten ver
schijnen. De afmosferische electriciteit vernielt ook
somtijds de toestellen geheel of gedeeltelijk, en
verwondt de ambtenaren, die zich in de nabij
heid bevinden. Er zijn gevallen voorgekomen, dat
de bliksem, in zijne pogingen om de aarde te
bereiken, de toestellen verbrijzelde, de draadom-
windingen der electromagneten smolt en de hout-
deelen verbraudde. Waar de verbinding der tele-
graafgeleiding met de aarde door middel der buis
van eene gasleiding bewerkt was, is het gebeurd,
dat de buis sprong, en het gas verbrandde.
Hier kan worden opgemerkt, dat de aardge-
leidingen, die door buizen van gas- of waterleidin
gen verbonden zijn, tot de minst vertrouwbare
gerekend worden.
Verminking der telegrammen ontstaat somtijds
door slordig werken der ambtenaren.
{Wordt vervolgd.)
