NIEUWE
No, 421.
Zondag 24 October 1880.
5e Jaargang.
Een merkwaardig feest.
BUITENLAND.
dim*
Jp W
U
Engeland.
Frankrijk.
Duitschland.
Zwitserland.
Turkijë.
ka
MIMEN! (MMKT.
ABONNEMENTSPB IJS
Per 3 maanden voor Haarlem>0,85
Buiten Haarlem franco per post1,
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
tsUEr»s. ,f
AGITE MA HON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÈN
Van 16 regels.30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUREY.
De 15e October 11. was voor de Ka
tholieken van Duitschland, neen, laat ons
liever zeggenvoor de Katholieken der
geheele wereld een merkwaardige dag. De
voleinding van het eerbiedwaardige gedenk-
teeken van christelijke bouwkunst werd op
dien datum, de geboortedag van den ont
slapen koning Frederik Willem IV, eer
tijds beschermheei van den dombouw en
ijverig voorstander van het plan tot vol
einding van dit heerlijk godshuis, feestelijk
herdacht. Een aantal vorsten en vorstin
nen, prinsen en prinsessen, vele militaire
en burgerlijke grootwaardigheidsbekleeder»
hadden zich naar het oude Colonia Agrip-
pina begeven, om zich daar bij de omge
ving te voegen van Keizer Wilhelm, na
tuurlijk, het hoofdfiguur van dit veelbetee-
kenend feest. Wanneer wij met eenigeu na
druk gewagen van een veelbeteekenend
feest, dan geschiedt zulks niet zonder ge
gronde motieven. Veelbeteekenend, merk
waardig zelfs, in vele opzichten toch, is
het dat de voleinding van den Keulschen
dom plaats heeft in een tijdperk dat de
Katholieke Kerk van alle zijden bestormd,
gelasterd en vervolgd wordt; dat de statige
torens van het overschoone godsgebouw,
welks weerga in Duitschland moeilijk te
vinden is, thans voleindigd, zich ten he
mel verheffen op een tijdstip dat ook alle
kinderen des waren geioofs hunne blikken
smeekend naar boven wenden en hulp en
vrede vragen.
't Zal dus niemand verwonderd hebben
dat het feest geheel en al een wereldsch
karakter droeg en dat de gereserveerde
houding der Katholieken, de waardigheid
en grootheid van ziel deed uitkomen, die
wij zoo dikwerf met bewondering hebben
aanschouwd in den bitteren kamp die onze
geloofsgenooten in het stamverwante land
hebben te strijden. Zij konden onmogelijk
aan dit wereldsch feest, in deze treurige
dagen, deelnemen. Want de dom is en blijft
een katholiek kerkgebouw en de geloovi-
gen kunnen onmogelijk jubelen en lachen
terwijl de Aartsbisschop bij de voleinding
zijner kathedraal in verbanning is. De van
haren innig geliefden herder beroofde Kerk
kon in haren rouwtijd onmogelijk deelne
men aan een feest dat op zulk eene we-
reldsche wijze was geschoeid.
FEUILLETON.
Het Requiem van Mozart.
Mozart hieH veel van in den nacht te werkeD;
dikwerf duurden zijne nachtelijke studiën tot aan
den morgen. Op een avond, dat het reeds laat
was geworden, hield een rijtuig voor zijne deur
stil. Een net gekleed heer, met een ernstig voor
komen en grijs haar, trad binnen.
Er is mij iemand ontvallen, aan wie ik
innig gehecht was, zeide hij, en wier aandenken
mij eeuwig dierbaar zal blijven. Voor haar wil ik
ieder jaar een plechtige zielmis doen vieren,
en kom daarom u dringend verzoeken een Requiem
te willen componeeren.
Reeds ziek zijnde, nam hij dat verzoek, op dat
oogenblik zoo in overeenstemming met zijne over
denkingen, gretig aan. Voordat hij een besluit nam,
Den 6en dezer maand werd in de Ka
tholieke volksvereeniging te Keulen het
domfeest besproken. De domvicaris Theisen
deelde o. a. mede dat het Kapittel den
Keizer aan den westelijken ingang der ka
thedraal zou ontvangen, maar dat de gees
telijkheid zich overigens van alle verdere
deelneming aan het feest zoude onthouden.
De clerus bedankte hartelijk om op de tri
bune of bij het banket als stoflage te die
nen. En zoo geschiedde het. Nadat d« Kei
zer zijne rede had uitgesproken waarin hij,
in de eerste plaats, koning Frederik Wil
lem IV herdacht, wiens woorden voor 38
jaren gesproken, allerwege geestdrift ge
wekt hadden, en waarin hij zeide diep be
hoefte te gevoelen zijn dank te betuigen
aan alle Duitsche regeeringen voor hare
medewerking aan den bouw en eindigde
met den wensch dat dit heerlijke gedenk
stuk door de genade van den Almachtige
vrede moge beloven op alle gebied, Hem
ter eere strekken en ten zegen zijn voor
allen, nam de Deken van den Dom het
woord. Hij richtte zich tot den Keizer en
de Keizerin en dankte den eerstgenoemde
voor de goedgunstigheid waarmede hij als
beschermheer van den dombouw voortging
het groote werk te ondersteunen en voor
te staan, tot het begeerde doel bereikt was.
Hij eindigde zijne rede met deze woorden:
»Moge spoedig de vurig verlangde dag aan
breken, die aan de Kerk vrede, aan den
voltooiden dom zijn herder teruggeeft! God
beware, God bescherme en behoede, God
zegene Uwe Keizerlijke Koninklijke Majes
teiten, het gansche Koninklijke huis.Deze
rede vau den domdeken die in alle opzich
ten op nieuw getuigenis gaf dat een ka
tholiek priester niet schroomt de waarheid
te verkondigen al staat hij ook voor de
vorsten der wereld en niet siddert of beeft
voor de machten der aarde, deze rede en
het Te Deum, gezongen door het Dom
koor, waren de eenige blijken van belang
stelling in het feest van zijde der geeste
lijkheid en der leeken.
'tWas een treurig schouwspel toen de
hoogwaardige wijbisschop met krachtige
stem de toespraak hield. Een hoogbejaard
priester, beroofd van zijn inkomen, sind»
jaren door de Meiwetten genoodzaakt zijne
waardigheid als vicaris-generaal neer te
leggen, omgeven van mannen, die zijn
noodlot als slachtoffers derzelfde wetten,
vroeg hij den naam van den vreemdeling. Later
is men te weten gekomen, dat het de Graaf van
Wollsegg was.
Het moet u voldoende zijn, antwoordde de
Graaf, dat gij voor een kenner werkt. Zet u
aan den arbeid en zeg mij, wanneer het zal ge
reed zijn.
Over eene maand.
Welnu, ik zal over vier weken terugkomen
Welke som verlangt gij daarvoor?
Honderd dukaten.
Hier zijn ze,
De onbekende vertrok.
Na eenige o genblikken van overpeinzing, riep
Mozart zijne vrouw, om hem inkt, pen en papier
te laten brengen.
De gedachten over de samenstelling stroomden
hem als 't ware toe; onmiddellijk begeeft hij zich
aan het werk.
Gedurende verscheidene dagen arbeidde hij met
deelen, begroette de vorstelijke personen
in het voleindigde godsgebouw, zonder
twijfel met den innigen wensch bezield,
dat het een ander mocht vergund zijn,
zijne plaats in te nemen.
Neen Koning Wilhelm, meer dan ko
ning, Keizer van het Duitsche Rijk, zoo
lang de onzalige wetten, eenmaal onder
uwe regeering, God betere het, in het
leven geroepen en door uwe koninklijke
keizerlijke hand bekrachtigd, voortgaan
uwe onderdanen, uwe kinderen in hunne
heilige overtuigingen te krenken, zoo lang
gij toestaat dat misdadige handen zich
vergrijpen aan de gezalfden des Heeren,
zoolang uwe wetten aan de geloovigen den
troost des gebeds, het genot van een zalig
sterfuur weigeren, zoo lang zal ook op het
gelaat van den geloovige de droevige plooi
zichtbaar blijven, eenmaal door de werking
van de door u gesanctionneerde wetten,
daarop te voorschijn gebracht en nimmer
zal het u gelukken uwe diep gekrenkte
katholieke onderdanen op kommando feest
te doen vieren.
De Duitsche Protestantsche bladen wijzen
met groote ergernis op het Keulsche dom
feest, dat zij een schitterende zegepraal der
Katholieke Kerk noemen, wat de radicalen
ook gedaan hebben om de beteekenis van
het feest te veranderen. Zij zijn vooral
toornig om de rol, welke de Protestantsche
kerk in deze zaak gespeeld heeft, 't Is dan
ook dol, God in eene Protestantsche kerk
te gaan danken, dat de Katholieken zoo'n
prachtige kerk gekregen hebben, zegt de
Maasbode terecht. Eu met gansch hunne
instemming wijzen de Protestantsche bla
den op de woorden vau de Germania
Nooit zal de Keulsche dom iets anders
zijn dan de hoofdkerk van het Keulsche
Aartsbisdom. Nooit hebben de bouwers van
den Dom in oude tijden er aan gedacht
een Duitsch volksgedenkteeken op te rich
ten. Zij bouwden God naar hun opvatting
een heiligdom. Nooit zal een katholiek
priester in een andereu dienst dan die zij
ner Kerk zijn ambt verrichten. Nooit zal
een waar Katholiek den dom als een volks
heiligdom beschouwen maar als een gods
huis naar zijne opvatting.
Wij eindigen met de woorden bij den
aanhef van ons opstel gebezigd: de 15e
October was voor de Katholieken een merk
waardige dag. Merkwaardig door de vol-
zulk eene koortsachtige gejaagdheid aan zijne com
positie, dat hij van vermoeinis en overspanning
buiten kennis raakte en gedwongen werd zijn Re
quiem te staken.
Na verloop van den vastgestelden tijd kwam de
Graaf terug.
Het is mij onmogelijk geweest woord te
houden, zeide de kunstenaar.
Maak er u niet moeielijk over, ant
woordde de onbekende; hoeveel tijd hebt ge nog
noodig?
Nog eene maand; het Requiem boeit mij,
het beheerscht me geheel en al; vandaar dat het
uitgebreider wordt dan ik wel wenschte.
Zoo, in dat geval is het billijk uw hono
rarium te verhoogen; ziehier vijftig dukaten als
aanvulling.
Gij kunt op mij rekenen, antwoordde Mozart,
maar zeg mij toch, wie gij zijtl
Dat is niet noodig; ik kom over vier wt
einding van den prachtigen godstempel,
welks bouw reeds in 1248 begonnen, na
vele wederwaardigheden eindelijk tot de
lang verbeide voltooiing kwam merkwaar
dig door het feit dat te midden der groot
ste verdrukking en geloofsvervolging de
Duitsche Katholieken de voleinding van het
schoonste hunner bedehuizen mogen aan
schouwen maar vooral merkwaardig door
de eenheid van geest en hart, de uiting
van de overtuiging des geloofs, de onkreuk
bare trouw die èn geestelijkheid èn leeken
bi] deze gelegenheid glansrijk hebben aan
den dag gelegd.
Hun voorbeeld strekke ons tot navol
ging-
De oproerige toestand van West-Ierland heeft
de overheid doen besluiten; 700 man extra-politie
naar Galway te zenden. Daarheen is ook mili
taire macht vertrokken. De kazernen van Long-
rea worden in gereedheid gebracht voor een
aanzienlijke troepenmacht.
Inmiddels is het graafschap Kerry in staat
van oproer verklaard.
De Minister van Justitie ontvangt nog dage
lijks brieven, waarin rechterlijke ambtenaren ont
slag nemen.
Een inspecteur van de veiligheidsdienst
keerde gisteren-nacht huiswaarts, toen hij onver
wachts door eenige mannen overvallen werd, die
hem voor dood op straat lieten liggen.
Tegenwoordig is het te Parijs niet het pu
bliek, dat onveiligheid te vreezen heeftmaar de
politie. Ten slotte zuilen nog de burgers een
corps moeten vormen om de rust der prefectuur
te bewaren.
De officieuse Provinzial Correspondent schrijft
dat aan den ernstigeu wil der Porte, om aan
haar besluit tot overgave van Dulcigno gevolg
te geven, geen twijfel meer bestaat. Men mag
verwachten, dal de Porte op nadrukkelijke wijze
haar voornemen zal doen gelden.
Tot de wederinvoering van de doodstraf in
het kanton Schweiz is besloten met 2088 tegen
456 stemmen.
Uit Weenen wordt bericht, dat baron Calice,
Oojtenrijksch gezant, zijn bemiddeling aan Mon
tenegro en Turkije heeft aangeboden. Het woord
terug. Vaarwel.
Mozart's geestdrift nam toe. Hij zond den
onbekende een bode achterna, om zijn naam
op 't spoor te komen; doch te vergeefs. De
knecht kwam zonder eenige nadere aanwijzing
terug. De componist, wiens ziekte allengskens erger
werd, beeldde zich in, dat de vreemde een boven
natuurlijk wezen was, en gezonden, om hem zijn
naderend einde aan te zeggen.
Hij hervat den arbeid, meermalen
zwijm, toch blijft hij voortwerkem.
hem is, komt boven, zijne zed
krachten vereenigen zicl^
zeide hij droevig tot.
Dat is zek
mijne lijkdig
De
