NIEÜ W E
No. 450.
Donderdag 20 Januari 1881.
6e Jaargang.
De Joden-quaestie.
B U1T E L A N D.
Engeland.
Frankrijk.
Duitschland.
Rusland.
HilRlIïMJf m
ABONNEMENTSPR IJS
Per B maanden voor Haarlem J 0,85
Buiten Haarlem franco per post1,
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
raraïaKDRi/r-vïf
AGITE MA HON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÈN
Van 16 regels 30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advert.entiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUREY.
Salomo's spreuk: »er is niets nieuws
onder de zon,« is ook van toepassing op
0e Joden-quaestie. Sinds de verwoesting
v&n Jeruzalem door Titus den Romein, was
0e Joden-quaestie steeds aan de orde van
den dag bij die Regeeriugen in wier ge
bied zich meer of minder Joden hadden
gevestigd. Reeds de Romeiusche Cesars had
den veel uit te staan van de intriges en
van den woekergeest der kinderen Israels,
on meer dan eens kwamen zij, mitsgaders
h unne Ministers van Financiën, door de
kuiperijen en de fiuanciëele goocheltoeren
der Israëlitische speculanten, in de pijn
lijkste verlegenheid en onaangenaamste po
sitie. Men kan gerust beweren, dat de Jo
den tot de verbrokkeling en tot het ver
val van het West- en Oost-Romeinsche
Rijk het hunue rijkelijk hebben bijgedra
gen en daardoor naar hun vermogen wraak
hebben genomen voor de gewelddadige
verwoesting van de stad en van den tem
pel, en voor de vernietiging van het po
litiek bestaan en van de staatkundige
macht van het »Volk Gods.De Kalieveu
van Mahomed konden zich in den beginne
zeer goed met de Joden verstaan, vermits
zp er trouwe bondgenooten aan hadden bij
de vervolging der ChristenenNadat echter
de Joden ten gevolge van verleende gun
sten, invloed en macht verkregen hadden
in het Maliomedaansche Rijk en daardoor
gevaarlijk dreigden te worden voor het
Mahomedanisme, kwam ook daar de Jo
den-quaestie in 't aanzijn, die door de Ka
lieveu in de tiende en elfde eeuw door
langdurige en bloedige vervolgingen van
het Jodenvolk werd opgelost.
Onder de heerschappij der Mooren in
Spanje leefden de Joden in een gouden
tijdperk. De Israëlitische literatuur en het
Joodsche schoolwezen bloeiden in hooge
mate en aaugezien het financie- en het
muntwezen in hunue handen waren en zij
daardoor in het bezit kwamen van fabel
achtige schatten, verkregen zij eene over
wegende macht en een kolossalen invloed.
Maar ook in Spanje kwam de Joden-
quaestie spoedig te voorschijn, vooral toen
de Mahomedaansche machthebbers door de
Christenen werden verdrongen. Door den
srnaadvollen slavenhandel, door woeker,
door lage kuiperijen en door de erger
lijkste misdaden, haalden zij zich eene ver-
FEUILLETON.
DE SLUIPMOORD.
Vervolg.)
Zwijgend staarden de beide vrienden op het
bleeke gelaat van- den doode, en vroegen elkander,
wat m deze omstandigheid te doen. Na eenige
oogenblikken beraadslaagd te hebben, kwamen zij
overeen, naar de stad terug te keeren, en het
gerecht kennis Van deze zaak te geven.
Reeds wilden zij zich weder te paard zetten,
toen Yolheim deze was Thomas de aan
merking maakte, dat het lijk wellicht door wol
ven kon verslonden worden. Dit veranderde het
esluit der beide vrienden, en, deels om de roof
dieren af te schrikken, deels om het lijk nader
t®_ on'lerzoeken, brachten zij eenige dorre takken
bijeen en maaicten daarvan een vuur.
Daar zij het geweer afgeschoten vonden, kwam
in het begin de gedachte bij hen op, dat een
ongelukkig toeval den dood van Smithfield konde
veroorzaakt hebben. Als zij echter overwogenwelk
een goed ruiter en geoefend jager hij was, zoo
vond dit vermoeden geen grond, te minder nog,
toen bij een nadere beschouwing bleek, dat de
kleediug geheel in wanorde gebracht was en de
zakken omgekeerd waren; een en ander toonde
duidelijk dat de 'hand eens roovers daar was be
drijvig geweest; ook was in den omtrek van de
volging op den hals, waardoor hun lot
verre van benijdenswaardig werd. Docb de
Koningen en Bisschoppen van liet Chris
telijk Spanje namen hen in bescherming
tegen de woede van het verbitterde volk,
dat door de Joden jammerlijk was uitge
zogen, tot dat de Joden-quaestie in het
Christelijk Spanje en Sicilië in 1492 daar
door tot oplossing kwam, dat alle Joden
gezamenlijk werden verdreven. Naar dit
model werd ook de in 1496 in Portugal
heerschende Joden-quaestie opgelost.
Iu Frankrijk verkreeg de Joden-quaestie
zeer vroegtijdig een ernstig karakter. Reeds
Dagobert I (622638) bracht baar tot
eene niet twijfelachtige oplossing, naardien
hij haar tusschen de alternatieven stelde:
bekeering tot het Christendom of emigra
tie. Later in de Middeleeuwen maakten het
de zonen Abrahams in Frankrijk weer zoo
bont, dat zij in de elfde, twaalfde en der
tiende eeuw, vele vervolgingen moesten
doorstaan, tot dat eindelijk Philip de
Schooue en Karei VI in de veertiende eeuw
in de verdrij ving der Joden, het eenige mid
del tot voldoende oplossing der quaestie
zageu. Tot het jaar 1550 bleef Frankrijk
voor hen gesloten. Het draaglijk,st bestaan
genoten de Joden iu Italië, naardien Pau
sen, Bisschoppen en Heiligen, o. a. de
heilige Bernardus, tegen de Jodenvervol
gingen ijverden, zoomede in het Duitsche
Rijk, waar zij als kamerdienaars van den
keizer krachtige bescherming genoten. Doch
het tijdperk der reformatie was iu de zes
tiende eeuw in Duitschlaud aangebroken
en nu kwam ook voor de Joden in het
Duitsche Rijk een moeilijke tijd. Philip
van Hessen, George II van Brandenburg
en andere protestantsche vorsten, zoomede
verschillende steden, toonden zich tegen
over de Joden niets meer dan tolerant. In
1614 werden de Joden in Frankfort ge
weldig vervolgd en nog in de negentiende
eeuw, namelijk in 1819, werden zij in die
stad en iu Meiuingen, alles behalve vrien
delijk aangekeken. In die steden waren
bloedige vervolgingen van zijde der Protes
tanten hun deel. Dus ook het »gezuiverde
Evangeliekon geen ander afdoend middel
tot oplossing der quaestie vinden dan bloe
dige vervolging. Ook in Polen en Rusland
hadden de Joden zich reeds vroegtijdig ge
vestigd en ook in die Rijken ontmoeten we
de quaestie in het jaar 1648, ofschoon van
voorbijgaandeu aard. Later echter ontstond
plek, alwaar het lijk lag, het gras door voetstap
pen nedergedrukt.
Het lijdt geen twijfel, of hier is een moord
gepleegd, zeide Preston, en stel u daarom voor,
u naar de stad te begeven, ten einde eenige ge
rechtsdienaren te halen, middelerwijl zal ik hier
blijven, om het vuur aan te houden en den ver
moorde te bewaken; wanneer wij er beiden heen
gingen, konden wellicht de wolven een begin
maken met het lijk te verslinden, en dat zoude
mij leed doen, want de brave Smithfield heeft
wel eene eerlijke begrafenis verdiend.
Zal het u echter niet te eenzaam in d. ze
woeste plaats en bij dit lijk zijn? vroeg Vol-
heim.
Ik ben immers geen kind, dat aan spoken
gelooft? hernam Preston. Het vuur houdt de wol
ven op een afstand, en wanneer een booswicht
het met mij wagen wil, dan strekken mijne pisto
len mij ten waarborg,
"VVelaan, het zij zoo, zeide Volheim, wensch-
te zijn vriend eene goede wacht, en begaf zich
op weg.
Preston plaatste zich nu zoo, dat het vuur zich
tusschen hem en het doode lichaam bevond;
lag de pistolen, die hij uit den halster genomen
had, naast zich neder, wikkelde zich in zijn man
tel, en verzonk in diep nadenken.
Met den rug tegen den stam van een boom
geleund, overviel hem een kleine sluimering. Tel-
in Rusland de hevigste Joden-vei-volging
die slechts eeo einde nam in 1745, in welk
jaar de kinderen Israëls werden verdreven-
Spoedig echter keerden zij terug en ves
tigden zich in Polen waar zij meester zijn
zoowel van den groot- als van den klein
handel eu waar zij met hunne ontelbare
kroegen in den volsten zin des woords een
moreele landplaag zijn voor den gemeeuen
man.
Uit deze aangehaalde feiten zal men
stellig ontwaren en overtuigd zijn dat de
•Joden-quaestie bij alle beschaafde natiën
van Europa gedurende het gansche Chris
telijk tijdperk aanhangig is geweest. Door
alle eeuwen heen kan men een ernstig
streven der volkeren waarnemen, om zich
los te maken van de Israëliten door den
gemeeiischappelijken omgang te vermijden.
Al zijn wij er verre af om de bloedige
Joden-vsrvolgingeti en Joden-verdrijvingen
der Middeleeuwen te rechtvaardigen, of
dergelijke handelwijzen tegen het »Volk
Gods» in onze dagen te prediken of aan te
moedigen, zoo constateereu wij toch uit
deze historische feiten met genoegen, dat,
wellicht onbewust, een zekere zucht tot
zelfbehoud de Christelijke volkeren er toe
bracht, de Joden in toom te houden en
hun der Kerk vijandig en woekerzuclitig
leven eu streven binnen de perken van
het godsdienstige, politiek en economisch
welzijn der Christenen te brengen. In de
achttiende eeuw schijnt deze zucht tot zelf
behoud, zoo al niet bij de volkeren, dan
toch zeker bij hunne leidende staatslieden
verdwenen te zijn. Want van deze eeuw
dateert het algemeene streven in Europa
om de Joden te naturaliseeren en te emanci-
peeren, het streven om aan de Joden alle
rechten eu vrijheden van een Christelijk
staatsburger te verleeuen. Met de hun aan
geboren sluwheid wisteu de zoneu Abrahams
de hun verleende vrijheid in haren gan-
schen omvang, zeer te hunnen bate te
exploiteereu, doch ook reeds sinds een aantal
jaren sluipt de Joden-quaestie opnieuw als
een onheilspellend spook over de gezegende
velden van Europa.
De toekomst zal ons den omvang en de
richting der quaestie leeren en ons doen
zien of men in de negentiende eeuw tot
eene voldoende oplossing kan geraken.
Omnia tempus liabent. Alles heeft zijn tijd.
kens werd hij door angstwekkende droombeelden
wakker gemaakt, en toen hij eindelijk geheel
ontwaakt opstond, huiverend in het ronde zag,
en zich den waren toestand, waarin Lij zich
bevond, herinnerde, wierp hij eenige zware blok
ken hout op het vuur, ten einde zijn gedachten
afleiding te geven, en de duisternis van den nacht
zoo veel mogelijk te doen verminderen.
Eindelijk toen het repetitie-horloge van Pres
ton het derde morgenuur aankondigde, hoorde hij
mensclienstemmen, en de reeds lang verwachte
Yolheim naderde met eenige gerechtsdienaren en
een constabel, om hem van zijn post af te
lossen.
Hetoncjerzoek had met de meeste nauwkeurigheid
plaats, en de mannen deden de eenstemmige
uitspraak, dat Smithfield, door een roover dood
geschoten, en van alles beroofd was geworden.
Daar de kogel door en door was gedrongen
was deze niet te vinden, evenwel bespeurde men'
aan de wonde, dat het een tamelijk groot stuk lood
moest geweest zijn. Nadat met de medegebrachte
fakkels de plaats, waar men het lijk ontdekt had,
onderzocht werd, vond men dicht bij het boschje,
waarin de moordenaar op de loer gelegen had,
een kruithoorn, in welke de letters P. M. M. D.
gesneden waren.
Aan niemand was deze hoorn bekend, ook wa
ren de letters een raadsel, hetwelk men niet wist
op te lossen. Nu trad Preston nader, bezag met
Meu beschouwt de werkstaking der mijn
werkers als geëindigd, daar verscheidene
patroons de eischen der werkstakenden
hebben ingewilligd.
In het Lagerhuis antwoordde Glad
stone op eene vraag van Wedderburn, dat
noch de Nederlandsche, noch eene andere
regeering eene bemiddeling heeft aange
boden in den oorlog met de Transvaal.
Bij de herstemmingen voor den gemeen
teraad van Parijs zijn gekozen 21 republi
keinen van verschillende richting en 1 con
servatief.
De herstemmingen in de departementen
zijn in 't algemeen uitgevallen ten gunste
der gematigde republikeinen.
Volgens gerucht, zal de amortisabele
rente zeer spoedig worden uitgegeven.
Men .verzekert dat de heer Proust
den minister van buitenlandsche zaken in
de Kamer zal interpelleeren over zijne
circulaire betreffende de Grieksche quaestie.
Het wetsontwerp op verzekering voor
werklieden, hetwelk thans bij den Bonds
raad is ingediend, heeft ten doel, eene in
richting te openen om werklieden en
opzichters te verzekeren tegen de gevolgen
van ongelukken bij den arbeid. Deze in
richting zal worden tot stand gebracht en
beheerd door het rijk. Zij zal ten dienste
zijn van werklieden eu opzichters in mijnen,
zoutwerken; steengroeven, graverijen, op
werven, in fabrieken, ijzergieterijen en
andere Ilüttenwerken, in werkplaatsen van
bouwmaterieel ol timmerhuizen, alsook bij
het bouwen. Met deze bedrijven zullen
worden gelijkgesteld die, alwaar stoomke
tels, of elementaire kracht (water, stoom,
gas, heete lncht, enz.) als beweegkracht
worden gebezigd. Hiervan zijn echter uit
gezonderd spoorwegen en scheepvaart, als
ook bedrijven waar slechts tijdelijk gebruik
wordt gemaakt van eene beweegkracht die
niet tot het bedrijf behoort.
De universiteit te Moskou is voor onbe-
paaldeu tijd gesloten wegens de woelingen
onder de medische studenten; driehonderd
opmerkzaamheid de letters en vroeg aan zijn
vriend Volheim, welke de voornaam van dokter
Middleton was.
De dokter heet Paul, antwoordde Volheim,
die niet begreep, wat zijn vriend met die vraag
bedoelde.
De hemel sta ons bij, mompelde Preston,
en sprak r.auw hoorbaar tot zich zelren: de naam
stemt volmaakt met de letters overeen; Middleton
echter kan zulk een gruweldaad niet gepleegd
hebben; deze laatste woorden sprak hij echter zoo
luide, dat Volheim ze verstond.
Hoe, de dokter? vroeg deze nu met drift;
uwe gedachten voeren u langs gevaarlijke wegen;
Middleton is een door en door braaf man; hoe
komt gij, door het zien van die letters, op den
dokter.
Paul Middleton Medicinae Doctor, las Preston
iu diep nadenken en met eene gesmoorde stem.
Een arglistig toeval en een spel der helle!
riep Volheim driftig uit; doch plotseling van stem
veranderende, zeide hij: en toch zag ik gisteren den
dokter, spoedig na Smithfield, de stad verlaten en
had hij, zoo ik mij wel herinner, een geweer op den
schouder. Groote God! geef licht in deze zaak, waar
in de verdenking van een sluipmoord gepleegd te
hebben op een zoo edel als rechtschapen mensch
valt. Als in onmacht viel Volheim nu op een omge-
storten boomstam neder, en ondersteunde zijn hoofd
met beide handen. [Wordt vervolgd.)
