NIEUWE
No. 454.
Donderdag 3 Februari 1881.
6e Jaargang.
mmrW'
Afgestemd.
lïïtfA
f
de sluipmoord.
LEIHSCUE
ABONNEMENTSPB IJS
Per 3 maanden voor HaarlemJ 0,85
Buiten Haarlem franco per post. 1,
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
SEtmSTil:'.:..
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÈN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advert entiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrij dag
avond ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUEEÏ.
Het huis van afgevaardigden in Pruisen
heeft het voorstel van Windthorst afge
stemd. Dat was de droevige mare die de
telegraaf ons in de vorige week ter kennis
bracht. Onverwacht was het bericht niet.
He houding der politieke fracties in het
Pruisische huis van afgevaardigden deed
ons het treurig resultaat verwachten.
De afgevaardigde Dr. Windthorst had
het voorstel in eeue meesterlijke en kern
achtige rede voorgedrageu. Hij kwam niet
als rustverstoorder, maar als vredestichter
met het voorstel voor den dag. Hij ver
langde geene opheffing, doch slechts eene
kleine verandering in de Meiwetten. Hij
verzocht alleen voorde Katholieke Gees
telijken de vrijheid, om in parochiën waar
geestelijke zielzorg ontbrak, de heilige Mis
te mogen lezen en de heilige Sacramenten
te mogen toedienen. Nog onlangs ge
schiedde het dat in het land der Bildung
eene compaguie soldaten uitrukte, om een
eenvoudig priester gevangen te nemen,
wiens misdaad daarin bestond, dat hij aan
een stervende de genademiddelen der h.
Kerk had toegediend. Dit feit geschiedde
in de negentiende eeuw, in een staat, die
zich inbeeldt aau de spits der civilisatie te
staau. Dr. Windthorst verklaarde dat hij
reent had dit voorstel te doen, omdat het
onlogisch, onaannemelijk is, eene op zich
zelf goede daad als eene misdaad te be
stempelen; do"h wilde men dit als middel
voor andere doeleinden aanwenden, dan
had hij er geen parlementaire uitdrukking
voor om die daad te qnalificeeren.
De bestraffing van goede handelingen strijdt
tegen de gewetensvrijheid en tegen het na
tuurrecht. Het voornaamste teeken eener
geciviliseerde natie moet de gewetensvrij
heid zijn en deze moet gewaarborgd wor
den omdat het de roeping van den mensch
is zich hier op aarde voor te bereiden tot
de eeuwigheid. De gewetensvrijheid was
door den Westfaalschen vrede gestipuleerd,
door vorstenwoorden beloofd en gewaar
borgd door artikel 12 der grondwet, fee-
straft men dus het lezen der h. Mis en het
toedieneu der h. Sacrameuten, dan breekt
men beloften die door den Troou zijn ge
geven. De straf druiseht in tegen elk ge
voel van billijkheid en recht.
Doch de wakkere afgevaardigde had goed
Praten; de Minister van Eeredienst sprak
F E UI LL ET O N.
Vervolg.)
Diep bewogen begaven zich nu de gezworenen,
na het aanhooren van deze rede, die ook de toe-
oorders zeer getroffen had, naar hunne raad-
amer, alwaar zij langer dan een uur vertoefden.
angetrokken door het belangrijke pleitgeding,
verliet niemand de gerechtszaal, maar allen wacht-
en met ongeduld op de terugkomst van de
gezworenen.
Eindelijk klonk de schel; de vleugeldeuren van
e raadkamer werden geopend, en de rechters, met
voo"hter aan het hoofd, traden binnen.
- 1 eStig klopte ieders hart; ernstige plooien
ver oom en zich op de voorhoofden der gezwore-
a er oogen richtten zich op den voorzitter,
e het vonnis zoude uitspreken.
Thans openden zich zijn lippen en de woorden
op onze eer en ons geweten verklaren wij dokter
Middleton als aangeklaagd van een beganen
moord, gepleegd op den jager Smithfield voor....
schuldig
Een algemeene kreet van deelneming werd ge
hoord; terwijl de beschuldigde bewusteloos ineen-
zonk. Weinige oognnblikken daarna bekrachtigde
het gerechtshof de uitspraak der gezworenen
Welke luidde-, dat hij zou gehangen worden. De
de hoop uit, dat het huis vau afgevaar
digden het voorstel zou verwerpen. En bet
geschiedde alzoo. Ja, boe ongelooflijk bet
moge klinken, 't is helaas waar, dat de
meerderheid van het parlement aan de her-
derlooze Katholieken de genade van het
Heilig Misoffer niet gunt en niet wil dat
de stervenden den laatsteu troost van den
godsdienst ontvangen. Dat de liberalen, de
cultuurstrijders par excellence, tot welke
groep ze ook mogen bekooren, de recht
matige eischen der Katholieken, ook de ge
ringste en billijkste, afwijzen, dat spreekt
van zelf; maar dat ook de conservatieveu
(enkelen uitgezonderd) tegen het voorstel
hebben gestemd, geeft stof en aanleiding
om veel te deuken. Waarom hebben deze
heeren het voorstel afgestemd, niettegen
staande zij meer dan eenmaal, iu hunne
overtuiging, gewezen hebben op den deer-
niswaardigen toestand waarin de Katho
lieke Kerk zich in Duitschland bevindt?
Waarom bestendigen zij thans de Meiwet
ten, ofschoon zij steeds verklaard hebben
er in beginsel tegen te zijn? Waarom
spreken hunne daden anders dan hunne
woorden? Zii hebben, wel is waar, diep
medelijden met den toestand der Katho
lieken en zij zijn genegen hen te helpen,
maarmen kan den Rijkskanselier
toch niet in den steek latenNeen, als
Jupiter von Bismarck zich laat zien, dan
begroeten zij hem, zij bet ook stervende.
Ave Cesar, morituri te salutant!
De Regeering was tegen het voorstel.
Zij vroeg: waarom gaat bet Centrum met
zijn verzoek niet naar Rome? Men zou
bij bet kooren dezer woorden geneigd zijn
de regeeringsmannen krankzinnig te ver
klaren. Heeft de Paus den cultuurstrijd
begonnen en de Meiwetten in bet leven
geroepen? Wie heeft de Bisschoppen ge
last hun ambt neer te leggen, en wie heeft
ze in de gevangenis gezet? Rome? Wie
heeft de kloosters ontvolkt en de edelste
zonen Duitschlands, die een geestelijk ha
bijt droegen, over de grenzen gejaagd?
Rome of Berlijn? Welke politie-agenten
en gendarmes zijn het geweest die in de
Katholieke Kerken hebben gevigileerd en
jacht hebben gemaakt op onschuldige Katho
lieke priesters en deze in den kerker of in
verbanning hebben gebracht? Waren dit
Pruisische of Pauselijke gendarmes? Wie
maakt het onmogelijk dat meer dan 1000
parochiën hun herder terugkrijgen? Rome
voorzitter brak den staf, cn wierp dien den dok
ter voor de voeten, die uit zijne bezwijming bijge
komen, als een waarziunige om zich heen zag.
IV.
De macht van den godsdienst.
Nog twee nachten en een dag, zeide Mid-
dleton, de donkere kerkermuren, die hem omga
ven, aanstarende, en mij wacht de dood, de
verschrikkelijke, onteerer.de dood 1 Godwat is
de mensch met al zijn wijsheid! Wat zijn de
vonnissen, die onder de zon geveld worden 1
Dit zeggende liet hij het vermoeide hoofd in de
handen zinken, en de gedachte aan zijne vrouw,
aan zijne kinderen en aan zijn grijze moeder deed
hem tranen storten.
Niet de kracht van een trotschen, halstarri-
gen wil hield den onschuldig veroordeelde staan
de, maar alleen het geloof, dat in hem leefde.
Naar zijne op de onbewegelijke rots van onzen II.
Godsdienst berustende grondstellingen, verschrikte
hem de lichamelijke dood niet, en den geeste
lijken dood had Middleton, die steeds oprecht
en naar de geboden van God en die der H. Kerk
leefde, niet te vreezen.
De lichamelijke dood is, op zich zelf beschouwd,
niets dan het ophouden van ons tijdelijk bestaan,
daar zich het lichaam in de algemeene massa
der natuur weder oplostbij den geestelijken dood
is dit geheel omgekeerd, want de geest verliest
of Berlijn? Wie dwingt de duizenden
Katholieken, als zij hunne kerkelijke plich
ten willen volbrengen, mijlen ver te reizen
om hunne kinderen te laten doopen? Rome
of Berlijn? Tot wien richten de sterven
den, als aan hun vurig en reikhalzend ver
langen naar den laatsteu troost, de heilige
Sacrameuten, niet kan worden voldaan,
met het vreeselijkste hartzeer hunne klach
ten, omdat er wijd en zijd geen priester
te viudeu is, die beu in bet beslissende
oogenblik kan bijstaan? Tot Rome of tot
Berlijn
Waarom heeft de Paus, waarom hebben
de Bisschoppen zich niet onmiddellijk aan
de Meiwetten onderworpen? zoo vraagt de
Pruisische Regeering. Wil de gebieder iu
Rome, zoo gaat zij voort, liever zien dat
de Katholieke Kerk in Duitschland ver
dwijnt, dan toegeven aan de eischen van
den Staat?
'tls treurig dat meu thans, na een
tienjarigen strijddie afgezaagde thema's
opnieuw releveert. Is de Pruisische Re-
creerinw dati vergeten dat de Meiwetten
o O O
niet alleen administratieve maatregelen be
vatten, maar ook een aantal wetten die
diep ingrijpen in bet kerkelijk leven en
in de dogma's der Katholieke Kerk? Vol
gens het systeem der Pruisische Regeering
is alleen bij de rustverstoorder die zich
niet zonder verzet het vel over de ooren
laat trekken.
Het is een sarrende brutaliteit, na zoo
veel jaren vau strijd en lijden de Kerk
uit te uoodigen zich eenvoudig te onder
werpen; en van de priucipieele onaantast
baarheid der Meiwetten deed men beter
geen woord te reppen, naardien de Re-
geering in 't vorige jaar uit eigen bewe
ging met een voorstel is gekomentot
verzachting der Meiwetten. Door deze actie
heeft zij immers erkend dat de Meiwetten
noodzakelijk herziening en verbetering
noodig hebben.
De uitnoodiging zich thans aan de Mei
wetten te onderwerpen wordt terecht door
de Germania eene logika der straatroovers
genoemd, 't Is toch duidelijkzegt zij, dat
de vermoorde heden nog zoude leven, als
hij niet de onverantwoordelijke eigenzinnig
heid had aan den dag gelegd, bet welwil
lend afgeven van zijn geld te weigeren;
't is dus zijne schuld dat hij vermoord werd
en men moet de verantwoordelijkheid voor
de treurige gevolgen vau liet verzet te
daardoor die gemeenschap met God, waardoor
hij alleen do volheid zijns levens vindt en geraakt
daar.l >or in een verschrikkelijke afgescheidenheid.
De lichamelijke dood eindigt met ontbinding,
waardoor het bewerktuigde wezen geheel ophoudt
te bestaan, terwijl de geestelijke dood geene
eigenlijke vernietiging van den geest is; want de
geest duurt onvergankelijk voort, ofschoon ook
in een aanwezen zonder licht en zonder
liefde.
In beide rijken, het aardsche of natuurlijke
en hel rijk der geesten, worden deze tegenstel
lingen op de meest beslissende wijze bewaarheid,
en terwijl de enkel aardsche of natuurwezens
slechts door den lichamelijken dood kunnen ge
schokt worden, hebben de enkel geestelijke we
zens alleen den geestelijken dood te vreezen.
In het midden dezer beide rijken staat nu de
mensch, deelnemende aan beiderlei wezens. Zijn
lichamelijke dood bestaat uit de scheiding zijner
beide deelen, wel is waar niet zoo zeer, omdat de
geest het lichaam, maar omdat het lichaam den
geest verlaat, terwijl het, zoodra zijn levenssappen
verteerd zijn, tot het stof wederkeert, en den
geest, niet aan deze organische wetten onder
worpen, en nu losgemaakt van de kluisters des
lichaams, zich weder vrij gevoelt.
De geestelijke dood daarentegen is een vrijwillig
verlaten van God en van zijne heilige geboden,
zoodat die reeds gedurende het lichamelijke leven
minder op rekening der straatroovers zet
ten, naardien zij het slachtoffer uitdrukke
lijk op de gevolgen van zijn verzet heb
ben gewezen. Als een advokaat met zulk
een pleidooi, met zulk eene verdediging
voor de balie kwam, dan zouden wij bet
den president der Rechtbank niet euvel
duiden, wanneer hij geneeskundige hulp
van Meerenberg requireerde voor den rechts
geleerde die zulk een onzin durft verkon
digen. Maar in Pruisen, waar trouwens
alles mogelijk is, bestaat nog een groot
aantal bladen die zulke roovers-logika
durven verkondigen en die dan nog daar
bij beweren dat zij bet volk onderrichten.
De Staat schendt de rechten der Kerk en
nu de Kerk zich die ongerechtigheid niet
laat welgevallen, tracht de Staat door zijne
wetten de Kerk te vermoorden. De Kerk smeekt
deze nuttelooze wreedheid te lenigen, doch
O
boneud antwoofdt de Staat; gij draagt im
mers zelf de schuld van de treurige ge
volgen, waarom hebt ge u verzet tegen
dat ingrijpen uwer rechten? De Kerk die
smeekt en lijdt draagt alle verantwoording;
de Staat, die den vrede heeft gestoord, die
aan de Kerk eischen stelde, welke zij niet
kon inwilligen, die baar tot lijdelijk verzet
dwong en die haar toen met al zijne macht
in banden sloeg de Staat is onschuldig
als Pilatus, immers bij heeft de Kerk voor
af op de treurige gevolgen vau baar ver
zet opmerkzaam gemaakt
Het voorstel van het Centrum was een
beroep op de billijkheid, gerechtigheid en
vredesgezindheid der politieke en gods-
tige tegenstanders. Dat men het heeft af
gestemd bewijst duidelijk dat men den nood
van bet Katholieke volk tot aan den rand
der wanhoop wil doen stijgen, om de vruch
ten te oogsten die men vau zulk eene ti
rannie verwacht. Dat is het waarachtige
O
wezen der zaak. Doch de mannen die zulks
begeeren mogen wel de woorden: ge
loofshaat en onverdraagzaamheid op hunne
banieren schrijven maar van den titel li
beraal moeten zij afstand doen.
De Kölnische Zeitung heeft den onzali-
gen moed, de eischen van het Centrum
brutaalte noemen; wij echter decretee-
ren dat het brutaal is zoo iets te beweren.
Hoe het zij, de slag is gevallen, het
voorstel is afgestemd en opuieuw heeft de
Pruisische Regeering, door hare tirannie,
de harten van millioenen onderdanen be
droefd en verbitterd. Jupiter von Bismarck
een aanvang kar nemen. Daar nu het lichaam
niet door den geest levend gehouden wordt, maar
door zijne dierlijke bewerktuiging, zoo kan het
blijven bestaan, ofschoon ook de geest, door zijn
breuk met God, reeds het eerste stadium van den
geestelijken dood is ingetreden. Zijn eeuwig
doodvonnis wordt derhalve niet terstond aan hem
ten uitvoer gebracht,omdat zijn lichamelijke dood niet
dadelijk na de zware bezondiging volgt, en omdat
hij door de barmhartigheid van God en door de
verdienste van Jezus Christus wederom tot het
geestelijke leven, langs den weg van boete en
bekeering, zich kan oprichten: hij leeft dus en
behoudt zijn aanspraak op de heilvolle verlossing,
door den goddelijken Zaligmaker bewerkt, niet
alleen zoo lang zich het lichamelijk aanzijn op
aarde handhaaft, maar ook zelfs, volgens de leer
der H. Kerk, tot over het graf, zoo de ziel
niet in staat van doodzonde verkeert. Niets ver
schrikkelijker echter dan de toestand des verstok
ten zondaars, wanneer een plotselinge lichamelijke
dood hem treft, waardoor het eeuwige oordeel
van der. geest dadelijk een aanvang neemt.
Van zulke grondbeginselen doordrongen, leefde
dokter Middleton steeds z66, dat hij noch met
God, noch met de heilige Kerk in strijd geraakte,
en diensvolgens den dood der onsterfelijke ziel
niet behoefde te vreezen.
Wordt vervolgd.)