NIEUWE No. 454. Donderdag 3 Februari 1881. 6e Jaargang. mmrW' Afgestemd. lïïtfA f de sluipmoord. LEIHSCUE ABONNEMENTSPB IJS Per 3 maanden voor HaarlemJ 0,85 Buiten Haarlem franco per post. 1, Afzonderlijke Nummers0,06 Dit blad verschijnt Eiken WOENSDAG en ZATERDAG. BUREAU: St. Jansstraat Haarlem. SEtmSTil:'.:.. AGITE MA NON AGITATE. PRIJS DER ADVERTENTIÈN Van 16 regels30 Cents. Elke regel meer5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant. Advert entiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrij dag avond ingewacht. Uitgevers KÜPPERS LAUEEÏ. Het huis van afgevaardigden in Pruisen heeft het voorstel van Windthorst afge stemd. Dat was de droevige mare die de telegraaf ons in de vorige week ter kennis bracht. Onverwacht was het bericht niet. He houding der politieke fracties in het Pruisische huis van afgevaardigden deed ons het treurig resultaat verwachten. De afgevaardigde Dr. Windthorst had het voorstel in eeue meesterlijke en kern achtige rede voorgedrageu. Hij kwam niet als rustverstoorder, maar als vredestichter met het voorstel voor den dag. Hij ver langde geene opheffing, doch slechts eene kleine verandering in de Meiwetten. Hij verzocht alleen voorde Katholieke Gees telijken de vrijheid, om in parochiën waar geestelijke zielzorg ontbrak, de heilige Mis te mogen lezen en de heilige Sacramenten te mogen toedienen. Nog onlangs ge schiedde het dat in het land der Bildung eene compaguie soldaten uitrukte, om een eenvoudig priester gevangen te nemen, wiens misdaad daarin bestond, dat hij aan een stervende de genademiddelen der h. Kerk had toegediend. Dit feit geschiedde in de negentiende eeuw, in een staat, die zich inbeeldt aau de spits der civilisatie te staau. Dr. Windthorst verklaarde dat hij reent had dit voorstel te doen, omdat het onlogisch, onaannemelijk is, eene op zich zelf goede daad als eene misdaad te be stempelen; do"h wilde men dit als middel voor andere doeleinden aanwenden, dan had hij er geen parlementaire uitdrukking voor om die daad te qnalificeeren. De bestraffing van goede handelingen strijdt tegen de gewetensvrijheid en tegen het na tuurrecht. Het voornaamste teeken eener geciviliseerde natie moet de gewetensvrij heid zijn en deze moet gewaarborgd wor den omdat het de roeping van den mensch is zich hier op aarde voor te bereiden tot de eeuwigheid. De gewetensvrijheid was door den Westfaalschen vrede gestipuleerd, door vorstenwoorden beloofd en gewaar borgd door artikel 12 der grondwet, fee- straft men dus het lezen der h. Mis en het toedieneu der h. Sacrameuten, dan breekt men beloften die door den Troou zijn ge geven. De straf druiseht in tegen elk ge voel van billijkheid en recht. Doch de wakkere afgevaardigde had goed Praten; de Minister van Eeredienst sprak F E UI LL ET O N. Vervolg.) Diep bewogen begaven zich nu de gezworenen, na het aanhooren van deze rede, die ook de toe- oorders zeer getroffen had, naar hunne raad- amer, alwaar zij langer dan een uur vertoefden. angetrokken door het belangrijke pleitgeding, verliet niemand de gerechtszaal, maar allen wacht- en met ongeduld op de terugkomst van de gezworenen. Eindelijk klonk de schel; de vleugeldeuren van e raadkamer werden geopend, en de rechters, met voo"hter aan het hoofd, traden binnen. - 1 eStig klopte ieders hart; ernstige plooien ver oom en zich op de voorhoofden der gezwore- a er oogen richtten zich op den voorzitter, e het vonnis zoude uitspreken. Thans openden zich zijn lippen en de woorden op onze eer en ons geweten verklaren wij dokter Middleton als aangeklaagd van een beganen moord, gepleegd op den jager Smithfield voor.... schuldig Een algemeene kreet van deelneming werd ge hoord; terwijl de beschuldigde bewusteloos ineen- zonk. Weinige oognnblikken daarna bekrachtigde het gerechtshof de uitspraak der gezworenen Welke luidde-, dat hij zou gehangen worden. De de hoop uit, dat het huis vau afgevaar digden het voorstel zou verwerpen. En bet geschiedde alzoo. Ja, boe ongelooflijk bet moge klinken, 't is helaas waar, dat de meerderheid van het parlement aan de her- derlooze Katholieken de genade van het Heilig Misoffer niet gunt en niet wil dat de stervenden den laatsteu troost van den godsdienst ontvangen. Dat de liberalen, de cultuurstrijders par excellence, tot welke groep ze ook mogen bekooren, de recht matige eischen der Katholieken, ook de ge ringste en billijkste, afwijzen, dat spreekt van zelf; maar dat ook de conservatieveu (enkelen uitgezonderd) tegen het voorstel hebben gestemd, geeft stof en aanleiding om veel te deuken. Waarom hebben deze heeren het voorstel afgestemd, niettegen staande zij meer dan eenmaal, iu hunne overtuiging, gewezen hebben op den deer- niswaardigen toestand waarin de Katho lieke Kerk zich in Duitschland bevindt? Waarom bestendigen zij thans de Meiwet ten, ofschoon zij steeds verklaard hebben er in beginsel tegen te zijn? Waarom spreken hunne daden anders dan hunne woorden? Zii hebben, wel is waar, diep medelijden met den toestand der Katho lieken en zij zijn genegen hen te helpen, maarmen kan den Rijkskanselier toch niet in den steek latenNeen, als Jupiter von Bismarck zich laat zien, dan begroeten zij hem, zij bet ook stervende. Ave Cesar, morituri te salutant! De Regeering was tegen het voorstel. Zij vroeg: waarom gaat bet Centrum met zijn verzoek niet naar Rome? Men zou bij bet kooren dezer woorden geneigd zijn de regeeringsmannen krankzinnig te ver klaren. Heeft de Paus den cultuurstrijd begonnen en de Meiwetten in bet leven geroepen? Wie heeft de Bisschoppen ge last hun ambt neer te leggen, en wie heeft ze in de gevangenis gezet? Rome? Wie heeft de kloosters ontvolkt en de edelste zonen Duitschlands, die een geestelijk ha bijt droegen, over de grenzen gejaagd? Rome of Berlijn? Welke politie-agenten en gendarmes zijn het geweest die in de Katholieke Kerken hebben gevigileerd en jacht hebben gemaakt op onschuldige Katho lieke priesters en deze in den kerker of in verbanning hebben gebracht? Waren dit Pruisische of Pauselijke gendarmes? Wie maakt het onmogelijk dat meer dan 1000 parochiën hun herder terugkrijgen? Rome voorzitter brak den staf, cn wierp dien den dok ter voor de voeten, die uit zijne bezwijming bijge komen, als een waarziunige om zich heen zag. IV. De macht van den godsdienst. Nog twee nachten en een dag, zeide Mid- dleton, de donkere kerkermuren, die hem omga ven, aanstarende, en mij wacht de dood, de verschrikkelijke, onteerer.de dood 1 Godwat is de mensch met al zijn wijsheid! Wat zijn de vonnissen, die onder de zon geveld worden 1 Dit zeggende liet hij het vermoeide hoofd in de handen zinken, en de gedachte aan zijne vrouw, aan zijne kinderen en aan zijn grijze moeder deed hem tranen storten. Niet de kracht van een trotschen, halstarri- gen wil hield den onschuldig veroordeelde staan de, maar alleen het geloof, dat in hem leefde. Naar zijne op de onbewegelijke rots van onzen II. Godsdienst berustende grondstellingen, verschrikte hem de lichamelijke dood niet, en den geeste lijken dood had Middleton, die steeds oprecht en naar de geboden van God en die der H. Kerk leefde, niet te vreezen. De lichamelijke dood is, op zich zelf beschouwd, niets dan het ophouden van ons tijdelijk bestaan, daar zich het lichaam in de algemeene massa der natuur weder oplostbij den geestelijken dood is dit geheel omgekeerd, want de geest verliest of Berlijn? Wie dwingt de duizenden Katholieken, als zij hunne kerkelijke plich ten willen volbrengen, mijlen ver te reizen om hunne kinderen te laten doopen? Rome of Berlijn? Tot wien richten de sterven den, als aan hun vurig en reikhalzend ver langen naar den laatsteu troost, de heilige Sacrameuten, niet kan worden voldaan, met het vreeselijkste hartzeer hunne klach ten, omdat er wijd en zijd geen priester te viudeu is, die beu in bet beslissende oogenblik kan bijstaan? Tot Rome of tot Berlijn Waarom heeft de Paus, waarom hebben de Bisschoppen zich niet onmiddellijk aan de Meiwetten onderworpen? zoo vraagt de Pruisische Regeering. Wil de gebieder iu Rome, zoo gaat zij voort, liever zien dat de Katholieke Kerk in Duitschland ver dwijnt, dan toegeven aan de eischen van den Staat? 'tls treurig dat meu thans, na een tienjarigen strijddie afgezaagde thema's opnieuw releveert. Is de Pruisische Re- creerinw dati vergeten dat de Meiwetten o O O niet alleen administratieve maatregelen be vatten, maar ook een aantal wetten die diep ingrijpen in bet kerkelijk leven en in de dogma's der Katholieke Kerk? Vol gens het systeem der Pruisische Regeering is alleen bij de rustverstoorder die zich niet zonder verzet het vel over de ooren laat trekken. Het is een sarrende brutaliteit, na zoo veel jaren vau strijd en lijden de Kerk uit te uoodigen zich eenvoudig te onder werpen; en van de priucipieele onaantast baarheid der Meiwetten deed men beter geen woord te reppen, naardien de Re- geering in 't vorige jaar uit eigen bewe ging met een voorstel is gekomentot verzachting der Meiwetten. Door deze actie heeft zij immers erkend dat de Meiwetten noodzakelijk herziening en verbetering noodig hebben. De uitnoodiging zich thans aan de Mei wetten te onderwerpen wordt terecht door de Germania eene logika der straatroovers genoemd, 't Is toch duidelijkzegt zij, dat de vermoorde heden nog zoude leven, als hij niet de onverantwoordelijke eigenzinnig heid had aan den dag gelegd, bet welwil lend afgeven van zijn geld te weigeren; 't is dus zijne schuld dat hij vermoord werd en men moet de verantwoordelijkheid voor de treurige gevolgen vau liet verzet te daardoor die gemeenschap met God, waardoor hij alleen do volheid zijns levens vindt en geraakt daar.l >or in een verschrikkelijke afgescheidenheid. De lichamelijke dood eindigt met ontbinding, waardoor het bewerktuigde wezen geheel ophoudt te bestaan, terwijl de geestelijke dood geene eigenlijke vernietiging van den geest is; want de geest duurt onvergankelijk voort, ofschoon ook in een aanwezen zonder licht en zonder liefde. In beide rijken, het aardsche of natuurlijke en hel rijk der geesten, worden deze tegenstel lingen op de meest beslissende wijze bewaarheid, en terwijl de enkel aardsche of natuurwezens slechts door den lichamelijken dood kunnen ge schokt worden, hebben de enkel geestelijke we zens alleen den geestelijken dood te vreezen. In het midden dezer beide rijken staat nu de mensch, deelnemende aan beiderlei wezens. Zijn lichamelijke dood bestaat uit de scheiding zijner beide deelen, wel is waar niet zoo zeer, omdat de geest het lichaam, maar omdat het lichaam den geest verlaat, terwijl het, zoodra zijn levenssappen verteerd zijn, tot het stof wederkeert, en den geest, niet aan deze organische wetten onder worpen, en nu losgemaakt van de kluisters des lichaams, zich weder vrij gevoelt. De geestelijke dood daarentegen is een vrijwillig verlaten van God en van zijne heilige geboden, zoodat die reeds gedurende het lichamelijke leven minder op rekening der straatroovers zet ten, naardien zij het slachtoffer uitdrukke lijk op de gevolgen van zijn verzet heb ben gewezen. Als een advokaat met zulk een pleidooi, met zulk eene verdediging voor de balie kwam, dan zouden wij bet den president der Rechtbank niet euvel duiden, wanneer hij geneeskundige hulp van Meerenberg requireerde voor den rechts geleerde die zulk een onzin durft verkon digen. Maar in Pruisen, waar trouwens alles mogelijk is, bestaat nog een groot aantal bladen die zulke roovers-logika durven verkondigen en die dan nog daar bij beweren dat zij bet volk onderrichten. De Staat schendt de rechten der Kerk en nu de Kerk zich die ongerechtigheid niet laat welgevallen, tracht de Staat door zijne wetten de Kerk te vermoorden. De Kerk smeekt deze nuttelooze wreedheid te lenigen, doch O boneud antwoofdt de Staat; gij draagt im mers zelf de schuld van de treurige ge volgen, waarom hebt ge u verzet tegen dat ingrijpen uwer rechten? De Kerk die smeekt en lijdt draagt alle verantwoording; de Staat, die den vrede heeft gestoord, die aan de Kerk eischen stelde, welke zij niet kon inwilligen, die baar tot lijdelijk verzet dwong en die haar toen met al zijne macht in banden sloeg de Staat is onschuldig als Pilatus, immers bij heeft de Kerk voor af op de treurige gevolgen vau baar ver zet opmerkzaam gemaakt Het voorstel van het Centrum was een beroep op de billijkheid, gerechtigheid en vredesgezindheid der politieke en gods- tige tegenstanders. Dat men het heeft af gestemd bewijst duidelijk dat men den nood van bet Katholieke volk tot aan den rand der wanhoop wil doen stijgen, om de vruch ten te oogsten die men vau zulk eene ti rannie verwacht. Dat is het waarachtige O wezen der zaak. Doch de mannen die zulks begeeren mogen wel de woorden: ge loofshaat en onverdraagzaamheid op hunne banieren schrijven maar van den titel li beraal moeten zij afstand doen. De Kölnische Zeitung heeft den onzali- gen moed, de eischen van het Centrum brutaalte noemen; wij echter decretee- ren dat het brutaal is zoo iets te beweren. Hoe het zij, de slag is gevallen, het voorstel is afgestemd en opuieuw heeft de Pruisische Regeering, door hare tirannie, de harten van millioenen onderdanen be droefd en verbitterd. Jupiter von Bismarck een aanvang kar nemen. Daar nu het lichaam niet door den geest levend gehouden wordt, maar door zijne dierlijke bewerktuiging, zoo kan het blijven bestaan, ofschoon ook de geest, door zijn breuk met God, reeds het eerste stadium van den geestelijken dood is ingetreden. Zijn eeuwig doodvonnis wordt derhalve niet terstond aan hem ten uitvoer gebracht,omdat zijn lichamelijke dood niet dadelijk na de zware bezondiging volgt, en omdat hij door de barmhartigheid van God en door de verdienste van Jezus Christus wederom tot het geestelijke leven, langs den weg van boete en bekeering, zich kan oprichten: hij leeft dus en behoudt zijn aanspraak op de heilvolle verlossing, door den goddelijken Zaligmaker bewerkt, niet alleen zoo lang zich het lichamelijk aanzijn op aarde handhaaft, maar ook zelfs, volgens de leer der H. Kerk, tot over het graf, zoo de ziel niet in staat van doodzonde verkeert. Niets ver schrikkelijker echter dan de toestand des verstok ten zondaars, wanneer een plotselinge lichamelijke dood hem treft, waardoor het eeuwige oordeel van der. geest dadelijk een aanvang neemt. Van zulke grondbeginselen doordrongen, leefde dokter Middleton steeds z66, dat hij noch met God, noch met de heilige Kerk in strijd geraakte, en diensvolgens den dood der onsterfelijke ziel niet behoefde te vreezen. Wordt vervolgd.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1881 | | pagina 1