NIEUWE
No. 473.
Zondag 10 April 1881.
6e Jaargang.
Oostenrijk.
BUITENLAND.
URL
ABONNEMENTSPH US
Per 3 maanden voor Haarlem e
Buiten Haarlem franco per post.
Afzonderlijke Nummers
Dit. blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
j 0,85
1-
0,06
BUEEAÏÏ: St. Jansstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÈN
Van 16 regels30 Cents,
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUREY.
Van wege de vele nationaliteiten waar-
Ult hij is samengesteld, is er nauwelijks
ee" Staat die moeilijker te regeeren is en
bestaat er geen Rijk dat het alles ver
woestende en het ongeloof bevorderend li
beralisme minder verdragen kan dan het
oude keizerrijk Oostenrijk. De Katholieken
ln andere landen hebben er zich dikwerf
°ver verwonderd, dat hunne katholieke broe
ders in Oostenrijk tegenover de dreigende
golven van liberalisme en ongeloof, de ba-
Her van het katholieke geloof niet altijd
bebbeu opgericht om daardoor ook tevens
te zegevieren over den strijd der nationa
liteiten. In Het licht van het katholieke
geloof moet de godsdienst hooger staan,
daa de nationaliteit. Tot eene beweging
ln dien geest is thans de eerste stoot ge
geven door den schrijver eener brochure
getiteld: De plicht der Katholieken in de
Oostenrijksche Monarchie.»
t Lijdt geen twijfel, zegt de auteur van
R geschrift, dat de tegenwoordige strijd
eei iuuerlijlj wezen niets anders is dan
1 sknjd tusschen geloof en ongeloof,
"aI T* ^''iReudom en anti-Christendom,
is h" 'eS^0l!(^ strijd ook vroeger, zoo
11 toch sinds de zegepraal van het
^iristeudom over het heidendom, nooit
openlijk en zoo onbeschaamd, uooit
zulk gevolg, nooit zoo langdurig eu
gemeen gevoerd, als in onze dagen.
Onweerlegbare bawijzeu zijn daarvoor de
Van God vervreemde moderne wetenschap
de slechte stelsels van politieke en sociale
partijende atheïstische pers eu de on
zalige wetten van zoo vele landen. Men
arbeidt voortdurend aan den val van het
Christendom, en men tracht den godsdienst
te verdrijven uit het huisgezin, uit den Staat,
uit de maatschappij. Wat tot dusver het
Christendom en de Kerk hebben bewerkt,
dat meent men tegenwoordig slechts door
materiëele krachten tot staud te kunnen
brengen. Geloof en ongeloof, Christendom
en anti-Christendom streven naar de we
reldheerschappij van den uitslag van dien
strijd hangt de toekomst der menschheid,
der Staten, i 't bizonder die van Oosten
rijk af.
Tegenovm de groote vraag of het ge
loof of het ongeloof voortaan zal heer-
F E L J LI, E T O N.
ZELFOPOFFERING UIT OUDERLIEFDE
(Slot.)
Het was Int regiment van August, dat de
stad verliet, met volle muziek. Sidderend luis
terde zij naar die tonen, welke haar als een treurig
vaarwel iu de noren klonken. Eerst was «Ie mu
ziek luide en dicht bij haar, weldra werd zij
zachter en klonk zij slechts uit de verte, tot dat
zij eindelijk slechts nog een dof geluid vernam;
de wind gaf haar soma nog een schellen toon,
later werd alles stil, alles was iu de ruimte
Verdwenen. De laatste hoop van Ursula's leven
scheen verbonden te zijn aan deze tonen, die
zich in ,ie verl(, deden hooren Zij ook
vluchtte, zij ook verwijderde zich. liet arme
musje liet haar borduurwerk op de knieën vallen,
en verborg haar aangezicht met beide handen.
usschen hare vinders biggelden eenige heete
tranen. In deze houding bleef zij zitten zoo lang
zij nog iets van de muziek en het paarde,Dge-
ïappel hoorde; toen alles stil was, nam zij haar
vver weder op, en zulks voor geheel haar
Op den avond van dien dag van eeu
wige scheiding, van dien dag, 0p welken de
gr a.te zelfop'iiferii g haar beslag had gekregen,
ZeUo zich Ursula, na de gewone zorgen aan hare
0,11 ers bj&teed te hebb.ui, aan hel bed harer
Hoeder, boog zich teerhartig over haar, en
zachtjes hare hand nemende, die nu door hare
sclien, zijn alle andere vragen ondergeschikt,
daar de oplossing der cardiuale quaestie,
ook de oplossing is van alle overige vragen.
Te arbeiden voor bet behoud van het
ware geloof is de heiligste en hoogste plicht
van eiken Katholiek, maar vooral van de
Katholieken in Oostenrijk, zegt de schrijver.
Al is de stichting en het behoud van
het Christendom Gods werk, zoo heelt Hij
liet toch door meuschen doen bewerkstel
ligen en wordt het steeds door menschen
in staud gehoudeu'tis trouwens niet an
ders mogelijk. En al kan ook volgens
goddelijke beloften, de Kerk niet vergaan,
toch kun zij naar de waarschuwende stem
des Heereu en gelijk historische feiten
aantoonen, te gronde gaan bij enkele vol
ken en in enkele landeneven goed als in
enkele menschenharteu. De op eene rots
gebouwde en tot aan 't eind der dagen tot
voortbestaan bestemde Kerkzal niet dooi
de poorten der hel worden overweldigd
maar zij kan bij sommige natiën verdwij
nen om bij anderen te verrijzen, 't Is dus
aan ons, het Christendomdat wij van
onze vaders hebben geërfddat ons door
vroegere geslachten, door hun bloed eu
standvastige belijdenis is overgeleverd, on
veranderd over te brengen op de komende
g.Machten. Dit is vooral de plicht dei-
Katholieken in Oostenrijk, een land dat
zoo dikwijls met al zijn macht en kracht
voor net behoud der Kerk, tegenover
dwaalleer en ongeloof is opgekomen en in
deze bescherming zijn aanzien,en providen-
tiëele zending en zijn onwrikbaar bestaan
te danken heeft. Of zijn niet de ka
tholieke monarchie en het katholieke
geloof in den storm der tijden de eenige
banden, die de verschillende volkeren van
Oostenrijk tot eenheid binden en bet land
daardoor tot macht en aanzien brengen
De taak echter voor de volgende gene-
o o
ratiën om het Christeudom en voor Oos
tenrijk ook het Katholieke karakter te be
houden, is zoo groot en veelomvattend,
dat zij al onze krachten in aanspraak neemt
en dat wij in gerustheid des harten zeker
kunnen proclameeren, dat hij die geen
deel neemt aan de vervulling dier heilige
plicht, zich aan een zwaar vergrijp tegen
de door God gewilde orde der dingen schul
dig maakt.
Zullen echter de Katholieken deze taak
tranen bevochtigd werd, lispelde de arme verlatene
bruid met ontroerde stem:
Moeder! gij hebt mij lief, niet waar?
Mijne zorgen zijn u aangenaam? Gij zoudt niet
willen, dat ik u verliet, niet waar, moeder?
De blinde vrouw keerde het lioofd naar den
muur en zeide
Mijn hemel, Ursula, ik ben moe; laat mij
toch rusten
Dat teedere woord, hetwelk zij als eenig
belooning voor haar zelfopoffering was komen
alsmeeken, werd door hare moeder niet uitge
sproken. De oude blinde sliep in en stiet de
hand terug, welke hare dochter haar liefdevol
toereikte. Maar tusschen de twee saaien gordij
nen der bedstede bevond zich een door den tijd
bijna zwart geworden kruisbeeld. Ursula hief ha
re bevende handen omhoog tot haren God,
en voor het bed harer blinde moeder op
de knieën vallende bad zij lang en vurig.
Van dien tijd af werd het meisje uog bleeker,
stiller en afgetrokkener dan ooit. Deze nieuwe
l ranen wischten de laatste sporen harer jeugd
en schoonheid uit. Zij verouderde binnen eenige
jaren. Thans kon zij aan niemand meer behagen,
en al ware zulks 't geval geweest, Ursula zou het
niet verlangd hebben. „De teerling is geworpen
had zij eenmaal gezegd; ditmaal had zij. helaas,
gelijk; ja, de teerling was voor haar onherroe
pelijk geworpen.
Van August Derval hoorde men niet meer
gewagen. Ursuia had hem bekoord als eene aan
vallige schilderij, waarvan de droefgeestige uit-
met goed gevolg volbrengen, dat moeten
zij zich vereenigen en tot redding van de
heiligste goederen der menschheid eene ge-
slotene on verbreekbare phalanx vormen.
Verdeelde legers overwinnen geen vijand.
Covcordia res pavae crescuntdiscordia
maximae dilabuntur. Slechts met vereenigde
krachten kan men tot overwinning komen
en zulk eene eenheid is te noodzakelijker
vermits onze tegenstanders vereenigd en
eensgezind hun doel trachten te bereiken,
tegenstanders, die uit de zaak die zij ver
dedigen, waarlijk geen kracht kunnen put
ten doch die hunne macht en sterkte
slechts kunneu verkrijgen ten gevolge van
gebrek aan energie van degenen die tegen
over hen staan*.
Heerlijke woorden voorwaar, zoo toe
passelijk ook op Nederlandsche toestanden!
Katholieken, aldus vervolgt de schrijver
kunueu in vele aardschedingen in meening
verschillen, dat mag hen echter niet be
letten een te zijn iu het noodzakelijke, in
het geloof.
Niets wat scheidt of scheiden kan, mag
worden aangewend, maar integendeel alles
wat bindt en samensnoert en waarin allen
moeten overeenstemmen, willen zij Katho
lieken zijn alzoo leert de Kerk, wier le
den wij zijn.
In zaken, waarhij verschillende beschou
wingen mogelijk en geoorloofd zijnblijft
voor het individu de vrijheid vau meening
eu streven zoover geoorloofd als dit met
het geloof niet onvereenigbaar is. Dat
echter dergelijke verschillen de eenheid in
het noodzakelijke niet onnoodig maken eu
niet tot scheuring en tweedracht leiden
zal de liefde bewerken en met haar de
achting en de toegevendheid, die overal
moet beerschen.
Slechts op deze fundamenten kan in
Oostenrijk, dat zoovele natiën en verschil
lende rechtsbeschouwingen, die nog niet
identiek zijn met het objectieve recht, eu
verschillende politieke partijen telt, een
samenwerken vau alle Katholieken tot één
doel tot stand komen.
Men zegge niet dat de Katholieken, om
succes op hun werk te verkrijgen, zich met
eeue andere politieke partij moeten ver
binden. Veranderlijke aardsche belangen
laten zich niet altijd verbinden met on
veranderlijke belangen van God of van de
drukking zijne ziel ontroerd had. Bij zijn vertrek
verbleekten de kleuren van de schilderij en ze ver
dwenen voor zijn oog. Hij vergat haar.
O mijn hemelhoe vele zaken worden er in dit
leven al niet vergeten
Een jaar daarna werd de moeder van Ursula
ziek. Hare kwaal was niet van den aard dier
krankheden, die genezen kunnen worden, het
was een langzaam verval van krachten. Ursula
waakte en bad bij de de sponde harer moeder,
en ontving haren laatsten snik met haren laatsten
zegen: „Nu is het uwe beurt, Martha, zeide
Ursulamoeder is thans bij u, geleid haar bij God."
Zij deed haren grijzen vader den rouw
aannemer;, zonder dat hij daarvan iets scheen te
merken; maar den tweeden dag na den dood
zijner blinde vrouw, toen men den stoel had
weggenomen, waarop zij zoo vele jaren naast
haren ouden man gezeten had, wendde de grijs
aard zijn aangezicht naar de ledige plaats en riep:
Mijne vrouw
Ursula sprak hem toe, trachtte hem te ver
strooien, maar hij riep gedurig: mijne vrouw!
en groote tranen vloeiden over zijne gerim
pelde wangen. Des avonds bracht zij hem het
eten, maar hij wendde het hoofd af, en op de
ledige plaats starende riep hij nogmaals met een
hartverscheurende stem mijne vrouw
De railelooze Ursula beproefde alles, wat liefde
en smart haar konden ingevende kindsch
geworden grijs ard hield onafgebroken het oog
gevestigd op de plaats, waar zijne vrouw gewoon
was te zitten, en terwijl hij alle voedsel wei-
Kerk. Trouwens in een land als Oostenrijk
waar de Katholieken de meerderheid be
zitten, is zulk een samengaan bepaald on
noodig.
De Katholieken moeteu krachtdadig op
treden. Door werkeloosheid wordt iets
bereikt en God helpt slechts dengenen die
trachten zich zei ven te helpen. In dezen
tijd kan en mag men er niet tevreden
meê zijn dat het Christendom zich slechts
iu godshuizen en in enkele huisgezinnen
openbaart, neen het moet zich daar ver-
toonen waar de strijd gestreden en het
noodlot der volkeren wellicht voor langen
tijd wordt heslist en dan nog wel op eeue
wijze die niet van meet aan elk succès
onmogelijk maakt.
Zoo hebben de Christenen der eerste
eeuwen tegenover het heidendom gehandeld,
die terwijl zij den keizer gaven wat des
keizers, aan God gaven wat Godes is, die
bestaande staats-instellingen, voor zooverre
zij niet tegen God ageerden, respecteerden
eu overal, waar de gelegenheid zich voor
deed, voor het geloof opkwamen en de maat
schappij trachtten christelijk te maken, in
de zekere overtuiging dat de Staat dan
van zelf christelijk zou worden. Zoo moe
ten wij ook tegenover het moderne hei
dendom handelen eu ook iu dezen tijd zal
het kruis aan den hemel verschijnen als
het eenige teekeu in hetwelk redding te
vinden is uit de heerschende ellende, eene
redding die niet door bloot natuurlijke mid
delen kan verkregen worden. Zoo moeten
de Katholieken handelen in landen waar
zij de meerderheid niet hebben, maar voor
namelijk iu Oostenrijk waar hunne tegen
standers de numerieke minderheid uitmaken.
Voor de Katholieken in Oostenrijk is het
de heiligste en hoogste plicht te zorgen
dat dit keizerrijk zijn roem en beteekenis
als een katholiek land, ja als het eerste
katholieke rijk, ten allen tijde glorievol
kan handhaven.
Belgie.
Brussel zal dan toch eindelijk weder een
burgemeester krijgen. De keuze is gevallen
op den heer De l'Eau d'Audrimontad
vocaat, kommaudaut van de chasseurs-
gerde, bleef hij bestendig op hartverscheurenden
toon, even als een kind om zijn moeder, uitroe
pen mijne vrouw
Een maand later was hij niet meer.
In zijne laatste oogenblikken, toen de priester
hem aan God poogde te doen denken, was er
een oogenblik, waarin deze meende het ingesla
pen bewustzijn te hebben opgewekt, want de
grijsaard vouwde de handen, sloeg de oogen ten
hemel en riep voor de laatste maalmijne vrouw!
als had hij haar boven zijn hoofd zien zweven.
Toen men de doodkist baars vaders naar het
kerkhof bracht, lispelde Ursula„Mijn God had
ik dan niet verdiend, dat zij langer leefden!"
Nu bleef zij voor altijd alleen.
Ik moest het stadje R* verlaten en Ursula
vaarwel zeggen. Ik heb veel gereisd, vele ge
beurtenissen hebben gedurende mijn leven elkan
der opgevolgd; maar onder al deze bekleedt het
aandenken aan dit arme meisje eene eerste plaats.
In den beginne schreef Ursula mij van tijd tot
tijd, maar eindelijk schijnt zij het moede gewor
den te zijn, menschelijken troost te ontvangen.
Na vele vruchtelooze pogingen te hebben aange
wend om haar spoor terug te viuden, is mijne
zoetste hoop, dat zij haren besten troost in God
vindt.
at is er van haar geworden Leeft zij of is
dood
Helaas! het arme meisje heeft nooit eenig ge
luk gehaddaarom vrees ik, dat zij nog leeft,
