NIEUWE
No. 481.
Zondag 8 Mei 1881.
6e Jaargang.
Verkeerde wegen.
BUITENLAND,
Fooien.
1MSC
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlemj 0,85
Buiten Haarlem franco per post1,
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
B IT R E A ITSt. Jansstraat Haarlem
ACUTE MA NON AGUTATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÊN
Van 16 regels 30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUREY.
Wij hebben in ons vorig hoofdartikel
gewezen op de schrikverwekkende vermeer
dering van het aantal misdaden en we heb
ben de oorzaken aangetoond waaraan de
kanker, die het maatschappelijk lichaam
ondermijnt, zijn ontstaan ontleent, 't Komt
ons thans niet .ongepast voor met een enkel
woord te wijzen op de verkeerde wegen die
de leidsmannen der volkeren bewandelen
om dezen van de sociale ellende en rampen
te bevrijden. »Wien God straffen wil, dien
slaat hij met blindheid.'t Is immers waar,
niet zelden wordt het naderen van een
Volksgevaar door de mannen van 't Bewind
Verhaast en bespoedigd en niettegenstaande
men vooruit den omvang van het gevaar
helder en duidelijk aanschouwt, wendt men
middelen aan, die met de beoogde werking
in geene of althans in zeer oppervlakkige
betrekking staan. Laat ons, ten bewijze
van dit betoog, de gevaren die de sociaal
democratie aanbrengt, vergelijken met de
middelen die men ter hunner bestidjdiug
aanwendt.
't Zij voor de zooveelste maal gezegd
dat de weldadige invloed van den gods
dienst in dit opzicht de beste resultaten
oplevert. Men verleene der Kerk de noo lige
vrijheid en binnen korten tijd zal de sociaal
democratie uit de landen waar zij, onder
welken vorm en benaming ook, heerschende
m, verdreven worden. Zelfs de revolutio
nairen erkennen de waarheid van dit be
toog. Toch gaan zij voort de Kerk aan
boeien en banden te binden en het in
dividu langs alle wegen en door alle mo
gelijke middelen van God en godsdienst
afkeerig te maken. Zij begrijpen echter
maar al te goed dat er toch iets gedaan
moet worden tot beteugeling van den volks
kanker en om nu tot hun doel te geraken
bezigen zij, ouder gewoonte, hoofdzakelijk
politie-macht en politie-geweld.
t Is waar, in Duitschland b. v., waar
men zweert bij Polizei und Militairis men
zoover gevorderd dat de agitatie ten minste
lit het openbare leven is verdwenen. Men
ban er echter verzekerd van zijn, dat zij
stilte is blijven bestaan en juist daar
door veel gevaarlijker wordt. Dat weteu
de mannen van 't Bewind ook maar al te
goed. Nu zou men meenen dat wanneer zij
de zaak met de meest mogelijke energie
FE U1LLET ON.
Oorsprong der soldatennamen.
De namen der verschillende korpsen zijn over
bekend, maar minder algemeen weet men den
°°rsprong er van. Daarom is het misschien voor
velen niet onbelangrijk er eenige voorbeelden van
'Bede te deelen. Zoo lezen wij in de Voyage au
P<»js des Tziganes, van Victor Tissot, dat de
Daam huzaar afkomstig is van huszar. Husz be
rekent in het Hongaarsch twintig, en ar prijs,
dus prijs van twintig, of twintig waard. De uit—
rusting van een ruiter kostte eerlijds zooveel als
de uitrusting van twintig mau voetvolk; en daar
de Hongaarsche magnaat in oorlogstijd twintig
v°etknechten voor één ruiter onder de wapens
Bloest brengen, onderscheidde men den laatstge
noemde als de huszar. Als korps kwamen de
uzaren het eerst voor onder Karei V in den slag
oij Mühlberg.
De naam dragonder dagteekent uit den tijd
V.an Hendrik IV van Frankrijk, en is waarschijn-
'jk afgeleid van het woord dragon (draak), welk
r de eerste dragonders in hun veldteeken
roerden.
Grenadier was in het oude krijgswezen een
granaatwerper (Italiaansch grenadaDe eerste
eompagnie grenadiers werd in 1634 bij de bele
gering van Regensburg opgericht, toen generaal
ter hand namen, de verdere verspreiding
van het kwaad ten minste zou worden te
gengewerkt. Niets echter geschiedt te dien
opzichte.
Richt scholen op, zoo roept de eene,
slechts door onderwijs en beschaving zal
men de nationale rampen uit den weg
ruimen. Yergeefsche moeite. Juist ouder de
zoogenaamde verlichte en beschaafde man
nen worden de volksmenners, de volksop
ruiers gerecruteerd. Verscherp de politie
maatregelen, verkondigt een ander. Doch
politie-geweld, tuchthuis en gevangenis bren
gen de gemoederen der ontevredenen niet
tot bedaren, integendeel zij verwekken haat,
wrok en zucht naar wraak.
Vaardig wetten uit tot beteugeling van
sociaal-democratie en nihilisme, schreeuwt
men ginds. IJdele poging. Tot oplossing
van sociale quaestiën, kan men niet komen
door wetsbepalingen. Niet alles laat zich
reglementeeren.
De oprichting vau scholen, de verscher
ping van politie-verordeningen, het formu
leeren van wetten en bepalingen, 't zijn
alle ijdele pogingen die door de mannen
van 't gezag worden geprovoceerd tot be
teugeling van nationale rampen, tot ver
wijdering van nationale ellendetot op
lossing van sociale quaestiën.
Nadat de mensch het paradijs door de
zonde verloren had en de individueele
eigendom zich ontwikkelde en ontwikkelen
moest, vond men in alle landen, bij alle
volkeren een onderscheid, een verschil van
stand; men kreeg rijken en armen, ar-
beidgevers en werklieden. Heeft de arbeider
een levendig geloof, dan is hij ook tevreden
met de bestaande orde der dingen, hij is
overtuigd dat hij langs eerlijken weg niet
meer bereiken kan, tenzij hij zich op ver
dere bekwaming in zijn vak toelegtop
deze wijze wordt de geloovige arbeider een
gelukkig, een ijverig man; 't kan hem niet
in den zin komen zich met geweld tegen
de door God gewilde orde te verzetten.
Wil men nu den arbeider tot een sociaal
democraat in optima forma maken, dan
ontneme men hem op de eerste plaats het
geloof. Heeft men hem dan eenmaal op
den dwaalweg gebracht, dan volgt hij dien
zonder geleider, trouwens langs dien weg
vindt hij overal gedienstige wegwijzers.
Hij tracht nu zijne positie te verbeteren,
maar, op eene gemakkelijker wijze dan
Lars Kagge tot dien dienst vrijwilligers opriep,
wier soldij bij aanmerkelijk verhoogde.
De naam Ulaan Uhlanenis waarschijnlijk
van Tartaarschen oorsprong, omdat de Tartaren
hunne lichte ruiterij, waarmede zij onophoudelijk
de Poolsche grenzen verontrusttenUlans (dat
wil zeggen wakkeren, dapperen) noemden en de
Polen hunne lichte ruiterij denzelfden naam ga
ven. De Poolsche Ulanen waren dus de eerste in
Europa; in 1790 en 1791 werden er korpsen van
opgericht in Oostenrijk en Pruisen.
De naam infanterie, van oudsher de kern van
het leger, is af komstig van het Spaansche woord
Infanteria, omdat daaronder oorspronkelijk de lijf
wacht der Spaansche Infanten verstaan werd.
Anderen beweren daarentegen, dat het woord in
verband stond met het oud Germaansche fant,
dat wil zeggen: jongmensch, later knecht, voet
knecht. Als tegenstelling ontleende de cavalerie
haar naam van het Italiaansche cavallo, dat wil
zeggen paard.
Korporaal is verbasterd van het Eransche Ca-
poral, woordelijk: hoofdman (Italiaansch capo,
hoofd), 't Is bekend dat Napoleon I bij den veld
tocht in Italië door zijne soldaten le petit caporal
(de kleine hoofdman) genoemd werd.
De taptoe eindelijk, om dit overzicht te be
sluiten, moet haar naam daaraan outleeneu, dat
de soldaten door dit signaal 's avonds uit de her
bergen in hunne kwartieren werden geroepen.
Daarbij komt het oud-Duitsche gebruik in aan-
door bet zweet zijner handen; 't is hem
nu niet meer te doen om zich verder in
zijn vak te bekwamen, maar hij wvacht
slechts eene gunstige gelegenheid om het
gehate en, volgens zijn idee, onrechtvaar
dige juk af te werpen. Ook deze deductie
wordt door de ondervinding bevestigd.
Nu men ook in de laatste jaren bij het
begeven van ambten en posten, in vele Sta
ten de voorkeur gegeven heeft aan hen
die in hun levensloop blijkbaar tegen het
Christendom ageerden, kan het ons niet
verwonderen dat de mindere man het voor
beeld volgt van hen die hooger dan hij
op de maatschappelijke ladder staan. Im
mers in de verwerping van het Christendom
ziet hij het middel om tot eer, macht en
aanzien te komen, terwijl hij als geloovig
Christen slechts hoonsmaad en achter
uitzetting te wachten heeft. Zoolang toch de
volkeren niet van hunnen dwaalweg wor
den teruggeleid door de goede voorbeelden
van hen die een moreel overwicht op de
massa hebben, zullen sociaal-democratie en
nihilisme steeds een vruchtbaar veld bij
haar vinden. De steen die van de rots
rolt kan, volgens algemeen erkende natuur
wetten, uit eigen kracht zijn vaart niet
stuiten, en als men een krommen boom
recht wil maken is het niet voldoende hem
rechtop te stellen, maar men moet hem
ook naar de tegenovergestelde zijde buigen.
De slechte persproducten oefenen mede
een grooten invloed uit op de gemoederen
der volkeren. En toch zijn het de ongeloof
predikende nieuwsbladen die door staats-,
provinciaal- en gemeentebesturen in alle
opzichten worden geprotegeerdterwijl
nieuwsbladen die voor geen opoffering te
rugdeinzen om in het volk de vaste basis
der vaderlandsliefde te houden, de revolutie
met energie en volharding bestrijden, aan
hun lot worden overgelaten, ja zelfs wor
den vervolgd en onderdrukt.
En nu willen we het gevraagd hebben
of het niet daghelder bewezen is dat de
wijze, waarop men de sociaal-democratie
uit de wereld wil helpen, niet langs ver
keerde wegen geschiedt. Helaas de geschie
denis leer ons dat het in vroegeren tijd
vaak niet beter was gesteld. De soldaten
van het revolutie-leger vervolgt men, de
werkelijke leiders en opruiers overlaadt men
met eerbewijzendoch helaas de resultaten
zijn dan ook steeds van dien aard geweest
merking dat de politiebeambten op een bepaald
uur in de berbergen kwamen en over het spon
gat der vaten eene streep met krijt trokken,
waarna er niets meer getapt mocht worden. Dat
was de Zapfenstreich en de tap ging toe.
Onder de maatschappelijke gewoonten, die wij
allen min of meer ontzien zegt Frans van Holt-
zendorffbebooren ook de fooien. Zij zijn eigen
lijk var. een tweeslachtige natuur of kinderen uit
eeu ongelijken echt. Zij vinden hun ontslaan
eensdeels in een gevoel van dankbaarheid (alzoo
een deugd) en ten anderen in een poging tot om-
kooperij (zeer stellig een ondeugd). Zij zijn ge
deeltelijk een extra-belooning voor bewezen dien
sten, en tevens een middel om zich door voor
uitbetaling voordeelen te verschaffen waarop men
geen recht heeft.
Het fooienstelsel is een gevaarlijke vijand voor
het zedelijkheidsgevoel der geringere volksklassen.
Men gewent hen onwillekeurig aan het denkbeeld,
dat elke kleine beleefdheids-betooning recht geeft
op afzonderlijke betaling. Vooral op reis is het
fooien-stelsel in de hoogste mate hinderlijk. Het
stelsel, dat men in sommige streken van Sicilië
gewoon is te volgen tegenover de machtige roo-
verbenden, wien men vooruit zekere som als los
geld betaalt om zich van hunne aanvallen be
vrijd te houden, datzelfde stelsel beheerscht in
dat rampen en ongelukken zich in hun
vreeselijkste gedaanten vertoonden.
En toch willen de leiders der volkeren
de waarschuwende teekenen des tijds niet
begrijpen. In plaats van terug te keeren
op den vasten bodem van het christelijk
geloof en der christelijke orde, om van
daaruit in vereeniging met de Kerk de
macht der goddelooze partijen te fnuiken,
zijn zij nog vermetel genoeg zelfs het laatste
toevluchtsoord van het gezag en van het
recht, de Kerk van God, te bestrijden.
Zij erkennen dat er veel gedaan moet
worden om de lijdende menschheid uit
haren onhoudbaren toestand te redden, zij
loochenen geenszins het epidemisch karakter
der volksellende, zij kennen de eenige, de
ware, de heilaanbrengende middelen die de
maatschappij noodig heeft om van haar
vreeselijk lijden te worden genezen, doch
als door blindheid geslagen, geven zij geen
acht op de wegwijzers des heils, die zij op
hunnen weg ontmoeten, ze begeven zich
veeleer op de zijpaden des verderfs en be
wandelen, tegen beter weten in, verkeerde
wegen.
Het arme volk intusschen ziet toe, zucht
enlijdt.
Er worden maatregelen genomen om te
Londen den 14den Juli een Internationaal
socialisten-congres te houden. Men voegt
er bij, dat het doel van dit Congres zou
zijn, de revolutionaire beweging in de ge-
heele wereld te organiseeren.
Volgens een telegram aan de Kölnische
Zeitung isna onderhandelingen tusschen
de ministeries van binnenlandsche zaken
en justitie en de tweede afdeeling der Kei
zerlijke kanselarij, een wetsontwerp gereed
gemaakt, hetwelk bepaalt dat het voltrekken
van doodvonnissen in 't vervolg geschieden
zal binnen de muren der gevangenissen.
Wanneer de afkondiging dezer wet plaats
hebben zal, is den correspondent niet bekend.
De muntconferentie te Parijs hield
de tweede zitting, ouder voorzitterschap
van den Minister van financiën. De confe
rentie benoemde den heer Vrolik tot ouder
voorzitter. Vrolik diende het rapport der
commissie in, welke belast was met het
uitwerken der vraagpunten. Het ontwerp
werd eenstemmig aangenomen. De gedele-
zekeren zin ook onze handelingen, wanneer wij
op reis telkens gereed staan met fooien, om
daarmede bevrijd te worden van lompheden eu
plagerijen door bedienden en beambten van allerlei
soort.
Hoe meer fooien men uitdeelt, hoe beter kans
men heeft overal goed bediend te worden en hoe
hooger men stijgt in de achting van het dienst
personeel. Het bedenkelijke is en blijft echter,
dat de dienstboden hunne hulpvaardigheid ge
woonlijk gaan afmeten naar verhouding van de
tooien die zij ontvangen, in plaats van naar het
geen zij verplicht zijn te doen. Wat de reizigers
betreft, die zeiven gewoonlijk den moed missen
om zich boven dat misbruik te verheffen, zou
het denkbeeld wellicht overweging verdienen, wan
neer de hotelhouders algemeen besloten een be
drag op hunne rekening, in verhouding tot het
totaal, neêr te schrijven voor extra-loon aan de
bedienden, waarbij natuurlijk aan den gast de
vrijheid moest worden toegelaten, dat extra-loon
te betalen of niet, al naar hem goeddunkt. Wan
neer iedereen zich daaraan hield en niet boven
dien toch nog extra-fooien gaf, zouden de rei
zigers weldra bevrijd zijn van de kostbare af-
scheids-audientie, die het voltallige dienstperso
neel in de meeste logementen gewoon is aan de
vertrekkende gasten te verkenen. De beleefdheid
van hun laatsten groet zou dan niet meer in
verband staan met den omvang der ontvangen
fooien.
