NIEUWE
No. 484.
Donderdag 19 Mei 1881.
6e Jaargang.
Een moede vorst.
Ingezeept.
RUME I III R m.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor HaarlemJ 0,85
Buiten Haarlem franco per post1,
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
B URE ATT: St. JansstraatHaarlem.
AINXlEKDRii
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÈN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
Uitgevers K P P E R S LAUREY.
SSH
Alexander, vorst van Bulgarije, wil er
de bijl bij neerleggen, omdat hij met de
heeren Bulgaren niet al te best overweg
kan.
lip zegt, in behoorlijken vorm, aan zijne
geëerde onderdanen zijne betrekking op.
Vroeger waren we zulke dienst-opzeggin-
gen slechts van onze gedienstige geesten
gewend, van den huisknecht tot den Minis
ter; doch in de nieuwere aera zijn er zulke
Zonderlinge Staten en Kronen venezen,
dat ook de heerschers en bestuurders de
overtuiging bezitten slechts voor zekeren
tjjd te zijn benoemd.
Onze eeuw karakteriseert zich door eene
buitengewone vaardigheid in het afdanken
van oude en het benoemen van nieuwe be
windvoerders. Geen prins ter wereld is zeker
dat hem niet den een of anderen dag eene
deputatie overvalt, die hem eene spiksplin
ternieuwe konings- of vorstenkroon aan
biedt. En niettegenstaande alle treurige
ervaringen, zijn er nog steeds eerzuchtigen
genoeg, die zich de gouden doornenkroon
op het hoofd laten drukken. Somtijds ge
lukt het: zoo dacht waarschijnlijk de Co-
burgsche familie die thans in België iu-
heemsch geworden is. Ook de Deensche
prius George voelt zich als koning Geor-
gios van Griekenland tamelijk a son aise.
En Karei van Hoheuzollern maakt zelfs
in Rumenië promotie, doordien hij van
Vorst tot Koning is geavanceerd. Maar hij
kan ook van de lasten en moeilijkheden
van een geimporteerd vorst spreken en met
Goethe zingen
Wohl kam ieh durchwohl ging es allen-
jalls macJis Einer nach und breche nicht
den Hals.
Treurige ervaringen zijn er anders te
over. Prins Otto van Beieren, de eerste
koning van Griekenland, moest het klas-
sieke land verlaten; het voorschot dat hij
zpne vroegere onderdanen had verleend
werd hem eerst in 't vorige jaar terugge
geven. Amadeus, de broeder van den ko
ning van Italië, vond aan de Spaansclie
koningskroon ook te veel doornen en hij
gaf er den brui van zijn marionetten-rol
te Madrid verder te spelen. Het treurige
lot van den edelen Maximiliaau treft nog
ten huidigen dage aller harten. Hij liet
zich door Napoleon op den Mexicaanschen
keizerstroon lokken, doch moest dit gebrek
aan voorzichtigheid met zijn dood betalen.
FEUILLETON.
Huisnummers te Cairo.
Van alle Mahomedaansche landen maakt Egypte
de meeste vorderingen op den weg der vernieu
wingen, dien de Oostersche volken hebben inge
slagen. Eiken dag ziet men aan de Nijl de
^Vestersche nijverheid en kunst verder doordrin-
8en; zelfs de bouwkunst verandert, en weldra zal
het Egypte der Saraceenen niet meer te her
kennen zijn.
De Minister van openbare werken Ali Pacha
Moubareh, heeft een nieuwen maatregel genomen,
die sedert lang voor Cairo zeer noodzakelijk ge
acht werd, en die ook al een aan Europa ont
kende nieuwigheid is. Hij heeft namelijk een
decreet uitgevaardigd, waarbij verordend wordt,
dat de huizen van Caïro genummerd en aan de
°eken der straten naambordjes in het Arabisch
en in het Eransch aangebracht zullen worden.
Geen enkele Mahomedaansche stad Konstan-
bnopel niet uitgezonderd heeft haar huizen
genummerd, wat dikwijls aanleiding geeft tot
groote verwarring en onaangenaamheid, vooral
vreemdelingen. Caïro, door de Arabieren
Misr el Kahira de „overwinnaarsstad" genoemd,
aar z'j onder bescherming staat van de planeet
De waanzin zijner ongelukkige gemalin
is eene les, een voorbeeld voor allen, die
zich als een speelbal der »hoogere poli
tieklaten gebruiken.
Prins Alexander von Batteuberg, een
bloedverwant van het Russische keizers
huis, was een vroolijk garde-officier te Pots
dam, die tot aan den oorlog in het Oos
ten, van Bulgarije waarschijnlijk niet meer
wist, dan hetgeen hem de meester op school
had ingepompt. Eensklaps wordt deze jonge
man uit het zorgelooze en amusante lui
tenants-leven verwijderd, hij leert in
veertien dagen eeuige brokken Bulgaarscli
en begeeft zich als vorst en heerscher, door
Ruslands genade, onder de Bulgareu. Men
zegt dat hij indertijd prins von Bismarck
om raad heeft gevraagd, of hij de nieuwe
vorstenkroon zou aannemen of weigeren.
O
»Neem haar aan,« zou von Bismarck ge
zegd hebben, »hoe 't ook ga, ge zult er
altijd eene aangename herinnering van
hebben.Met deze woorden doelde vou Bis
marck op de mogelijkheid eener abdicatie.
Yorst Alexander heeft nu, nadat hij nau
welijks twee jaren het Bulgarenrijk heeft
geregeerd, eene proclamatie aan zijne ge
trouwe onderdanen gericht,^waarin hij ver
klaart, dat hij de kroon zal neerleggen,
wanneer men de grondwet niet verandert,
en hem de voortzetting der regeering dus
mogelijk wordt gemaakt. Bulgarije zegt
de vorst staat in discrediet bij de Eu-
ropeesche machten en is in 't binnenland
gedesorganiseerd; zoo kan het niet langer
gaan.
De moede vorst heeft waarlijk redenen
tot klagen en hij moest liever maar on
middellijk afscheid nemen, in plaats van
op eene verandering der grondwet te wach
ten; die wijziging of verandering zal hem
toch niets baten.
Bulgarije is een onbeschaafd land. Slechts
eene krachtige, strenge wijze van regeeren
kan daar teu zegen strekken. Despoot kan
echter slechts iemand zijn met iutellec-
tueele macht, 't zij deze zich keuschetst
door historische overlevering, 't zij ze be
staat in rijkdom en uitgestrekte bezittin
gen, of in beide zaken te gelijk. Vorst
Alexander echter was een vreemdeling bij
zijn volk, geheel zonder moreelen invloed,
en daarbij zonder fortuin. Men zou goed
gedaan hebben, als men hem bij de kroon
ook nog een flink stuk grond had gegeven,
zoodat hij overwicht verkreeg boven de
meest invloedrijke personen van het land.
Mars, die in het Arabisch El Kahir, de over
winnaar, heet, is tegenwoordig verdeeld in 53
wijken, die bijna allen heeten naar voornaamste
gebouwen, welke zij bevatten.
Lanen, met accacia's en sycomoren beplant,
geven door 71 poorten toegang tot de stad, die
door acht voorname straten doorsneden wordt,
drie in de lengte en vijf in de breedte. De
langste daarvan heeft een lengte van 5 kilometer;
de schoonste en de breedste is de MousJcy-slraM,
die uit den tijd van Saladin dagteekent en waarin
de bazars gevonden worden. Tusschen die straten
loopen ontelbare l auwe en duistere straatjas en
stegen.
In dien doolhof vindt men geen namen, geen
nummers, teekens of lantaarns. Vier grooie pleinen,
de 400 moskeëen, de bazars en paleizen en een
of andere fontein of bizonder gebouw zijn de
eenige kenteekenen waardoor men er den weg
kaD vinden.
De nummering van straten en huizen, waardoor
de woonplaats der inwoners duidelijk kan worden
aangegeven, zal van groot nut en voordeel zijn
voor alle burgers der stad. De postboden zullen
nu niet langer de brieven verkeerd bezorgen, ter
wijl ook andere zeer onaangename vergissingen
zullen voorkomen worden. Men heeft b. v. bere
kend, dat te Caïro van de honderd personen, die
Hij ontviug echter slechts deu hoogen
titel, en dezen niet eens van het volk
zelveu.
Als de Bulgaren alleen hadden mogen
beslissen, dan zou prins van Battenberg
nimmer hun vorst geworden zijn. In eene
voor-vergadering, waar vele notabelen ont
braken, stemden slechts 68 voor den prins,
48 echter voor Emanuel Vogorides, de neef
van den gouverneur van Oost-Rumelië, en
14 voor generaal Ignatieff. Eerst toen de
stadhouder van den Czaar, vorst Dondu-
koff-Korsakoff, allen duidelijk had gemaakt,
dat het de wil was van Alexander II, dat
prins van Battenberg zou worden gekozen,
vereenigden zich alle stemmen op den
jeugdigen Potsdammer garde-officier. De
Bulgaren betoonden voor den Czaar-bevrij-
der eene grenzenlooze dankbaarheid en ver-
eering, en met recht, want alles wat ten
huidigen dage Bulgarije is, heeft het aan
deu Czaar en zijn plaatsvervanger te dan
ken, uit wier handen ook de prins het
vorstendom heeft ontvangen. Dondukoff-
Korsakoff gaf den Bulgaren grondwet en
bestuur. De grondwet bevat de meest vrij
zinnige bepalingen: de rechten van het
individu, van den eigendom en van den
huiselijkeu haard zouden geheiligd zijn, de
pers vrij enz. Maar wat heeft zoo'n onbe
schaafd 7olk aan zulke vrijheden? Dezelfde
Czaar, die zijn Russen de eenvoudigste
vrijheden onthoudt en voor zich zeiven de
alleenheerschappij meer en meer verzekert,
wierp de vrijheidspaarlen voor de Bulgaar -
sche zwijnen, die te nauwernood de ketens
der Turksche slavernij hadden afgeworpen
en niet wisten hoe zij zich nu moesten
gedragen. Al zeer spoedig was het groo-
tendeels uit boeren bestaande volk van
Bulgarije, een gedwee werktuig in de han
den van eenige eerzuchtige demagogen; de
verkiezingen voor de nationale vergadering
waren dus van zeer radicalen aard. Het
was der Regeering onmogelijk, verstandige
wetsontwerpen tot verbetering van 's lauds
financiën en van 's lands welvaart in te
dienen. De heeren volksvertegenwoordigers
hadden er geen zin in; geheel hun pogen
en streven was de stichting van een Groot-
Bulgarijë, de anexatie van Oost-Rumelië.
Daarvoor werden enorme sommen ver
knoeid, terwijl voor de noodzakelijkste
kosten van het staatsbestuur geen geld te
krijgen was. Reeds in het eerste jaar van
het vorstelijk bestuur bleven de inkomsten
4ys millioen onder de begrooting. Maar
door het gerecht bij verstek veroordeeld werden,
gemiddeld veertig de dagvaarding niet ontvingen;
dit zal nu ook veranderen.
Het nummeren der huizen zal geschieden op
de wijze, die op 4 Eebr. 1805 te Parijs voor
het eerst werd ingevoerd en op vele plaatsen,
o. a. ook hier ter stede, gevolgd wordt, nl. met
een reeks even nummers voor de eene en een
reeks oneven nummers voor de andere zijde der
straat.
Vóór een jaar zoo verhaalt een bekend
Duitsch acteur logeerde ik te Frankfort in het
hotel Weidenhove. Ik was goed bij kas en als
dat met mij het geval is, ben ik altijd in een
uitmuntende luim.
Nu had ik kort tevoren in Wiesbaden voor
barbier gespeeld en alle voorwerpen bij die rol
behoorende, had ik bij mij in mijn koffer,
tot zelfs de grijze pruik die ik op het tooneel
droeg.
Daar schoot mij te binnen dat ik mijn mede
gasten wel eens een poets kon bakken en op een
goeden morgen klop ik behoorlijk vermomd, aan
al de deuren van de kamers op de verdieping
waar ik woonde.
het Centraal-comité voor de herstelling der
integriteit van den Bulgaarschen Staat,*
welks doel was de vereeniging van Bulga-
rijë met Oost-Rumelië beschikte in korten
tijd over bijna twee millioen gulden voor
de uitrusting van 60000 man, en de na
tionale vergadering besloot voor hetzelfde
doel 40000 imperialen* uit de staatsbank
te Sofia te nemen.
Vorst Alexander stond machteloos tegen
over deze handelingen. In den aanvang
van het jaar 1880 was hij bij Czaar Alexan
der II, de beschermer zijner heerlijkheid,
om persoonlijk toestemming te vragen voor
de verandering der grondwet. Doch de
Czaar wilde zijne lieve Bulgaren niet van
hunne vrijheid berooven. Vorst Alexander,
die bijna het slachtoffer was geworden van
eene explosie in het winterpaleis, kwam
onverrichter zake terug. Onlangs maakte
hij nogmaals een reisje naar St. Petersburg,
Berlijn en Weenen. Hij zal bij deze drie
Regeeringen de toestemming voor zijn
coup V état gevraagd hebben. Daardoor
zou dan bewezen zijn dat Czaar Alexander
III niet erg dweept met de Bulgaarsche
vrijheden. Dit past dan ook uitstekend bij
de despotische heerschappij, waartoe men
in Rusland schijnt besloten te hebben.
Het noodlot van Bulgarije* hangt nu af
van de verkiezingen voor de groote na
tionale vergadering. Deze wordt geleid door
den vroegeren Russischen generaal Ehren-
O O
rot, die tot voorloopig Minister-president
benoemd is. Verkrijgen de radicalen de
meerderheid in de nationale vergadering,
dan zal Alexander Sofia moeten verlaten.
Hij kan het ten minste in het aangename
bewustzijn doen vrij te zijn van de zorgen
voor zijn levensonderhoud en in korten
tijd eene kolossale promotie gemaakt te
hebben. Als tweede luitenant verliet hij in
1879 Potsdam; met de generaals-epaulet-
ten keert hij, in zijn vaderland terug; bo
vendien ontvangt hij, als we ons niet ver
gissen, eene jaarlijksche toelage van f300.000.
't Is echter niet onmogelijk, dat de Bul
garen, zwichtende onder den druk der
groote mogendheden, vorst Alexander in
de gelegenheid stellen de regeering voort
te zetten. Europa heeft er waarlijk geen
belang bij. dat, nu de Grieksche quaestie
ter nauwernood is opgelost, eene Bulgaar
sche vraag op komt dagen en de Kabinet
ten in spanning houdt.
*Een imperiaal =20 zilveren Roebels.
„Geen barbier noodig? moeten de heereD ook
geschoren worden?"
Een dozijn heeren wenschte gebruik te maken
van mijne diensten en ik zeepte ze een vooreen
in, mij telkens verwijderende met eene veront
schuldiging dat ik mijn mes in eene andere
kamer had laten liggen.
Juist was ik met n. 12 gereed toen ik n. 1
ongeduldig hoorde worden en ik had nog even
tijd om mijn kamer binnen te wippen; mij te
verkleeden en mij zeiven in te zeepen.
Middelerwijl waren mijne klanten naar buiten
gekomen en riepen om den barbier. Alsof ik
opmerkzaam geworden was door dat geraas, stak
ook ik ten laatste het bezeepte gelaat buiten de
deur en begon mede te tieren.
De kellner kwam, de bedienden stroomden de
trappen op, de waard en zelfs de hotelbarbieren
ijlden toe en maakten duizend verontschuldigingen.
Ik echter schreeuwde het hardst, sprak over vol
doening vragen, over schadeloosstelling en wat
niet al. De waard was buiten zichzelven; maar
al de anderen stonden te schudden van 't lachen
over die dertien ingezeepte gezichten, die einde
lijk weer tot kalmte werden gebracht.
Men vroeg en onderzocht, maar de zaak bleef
een geheim, dat ik thans, omdat het nu toch
verjaard is, voor 't eerst aan 't licht breng.
