NIEUWE
No. 495.
Zondag 26 Juni 1881.
6e Jaargang.
Na den strUd.
BUITENLAND.
ee
0,06
Jisr
Een Amerikaansch tandmeester.
i-
ie
H14B1EMSC0E CIVKA9T.
ABONHEMENTSPBUS
Per 3 maanden voor Haarlem
Buiten Haarlem franco per post.
Afzonderlijke Nummers
0,85
1»—
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
AGITE MA AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÈN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUEEY.
Onze lezers zullen waarschijnlijk niet
verwachten dat wij op onze beurt, in na
volging der andere organen van de open
bare meening, in uitvoerige nabetrachting
zullen treden van den uitslag van den
strijd op 14 Juni gevoerd. En mochten er
al zijn, die werkelijk die verwachting koes
terden, dan doet het ons leed hen te moe
ten teleurstellen. Wij achten het toch on-
noodig ook onzerzijds nog eens in 't licht
te stellen al de waarde van de bevochten
overwinning, of om ook door statistieke
gegevens het bewijs te leveren van de on
gelukkige werking onzer kieswet, die het
mogelijk maakt dat de minderheid buiten
meerderheid zij in de Kamer. Een kort
woord slechts.
Geen triumfkreten, maar ook geen wee
moed. Geen triumfkreet, want een over
winnaar past edelmoedigheid jegens den
overwonnene. Maar ook geen weemoed,
want al hebben wij niet al verkregen wat
wij zouden gewenscht hebben, wij hebben
alle rede tot dankbaarheid voor het ver
kregen resultaat, terwijl wij ons mogen
troosten met het niet te ontkennen feit,
dat daar, waar wij het onderspit moesten
delven, de schaal slechts als 't ware toe
vallig ten voordeele van de liberalen is
overgeslagen.
Wij zijn dus alleszins dankbaar en tevens
voldaan. Waarom Omdat het oud-Hol-
landsch devies: eendracht maakt macht,
schitterend is bewaarheid geworden.
Sedert lang reeds was der liberalen over
moed een doorn in 't oog van allen, die
in werkelijkheid het recht voor allen zijn
toegedaan. Misbruik makende van hare
numerieke meerderheid, drong de liberale
partij der natie maatregelen en wetten op,
die allen den stempel droegen van de meest
afkeurenswaardige partijdigheid. De laatst
aangenomen schoolwet was de druppel, die
den beker deed overloopen.
In plaats van gehoor te geven aan de
belanglooze raadgevingen ook van hen, die
niet tot de clericalen behooren, wilde men
het drijven doorzetten. Het bizonder onder
wijs moest geheel en al ondergeschikt wor
den gemaakt aan het openbaar. En of dit
onedel bedrijf, in strijd met bedoeling, en
wij wij durven volhouden met de letter der
Grondwet, nu ook al nog op een andere
wijze dan moreel de natie mocht treffen;
of het liberalistisch streven ook al mil-
lioenen schats aan de openbare kassen zou
FEUILLETON.
Macaroni.
't li zonderling, dat sommige voedingsmid
delen, ondanks hunne groote waarde en hun
lagen prijs, niet zoo algemeen ingang vinder, als
zij wel verdienden. Nog altijd gebruikt men in
ontzaglijke hoeveelheden de weinig voedzame
aardappelen, die juist door dat groote verbruik,
niet zulk een goedkoop voedingsmiddel zijn als
Waarvoor men het houdt.
De Italianen, die als een zuiniglevend volk
bekend zijn, gebruiken de macaroni als hun voor
naamste voedsel: wel is waar werkt bij hunne
leefwijze ook het klimaat mede, maar goede Ma
caroni bevat 21 percent eiwit, 1 percent vet, 2
percent zouten en 64 percent koolhydraten (zet
meel, enz.) dus viermaal zooveel voedende be-
atanddeelen als de aardappel.
Macaroni is lekker van smaak, wordt spoedig
gaar en vereischt geen bizondere zorg bij het toe
bereiden, zoodat zij een volksspijs van den eersten
ïang is. Dat de macaroni tot dusverre in andere
landen de aardappelen nog niet verdrongen heeft,
bgt daarin, dat zij uit het buitenland ontboden
^oet worden en daardoor duur wordt.
t Is wel te verwonderen, dat de macaroni-
kosten, dat alles moest buiten aanmer
king blijven. Het »clericalisme« moest
gedood worden; staats- en stadsgeld moest
daarvoor worden aangewend, al kon men
ook nimmer een behoorlijk antwoord geven
op de vraagof het werkelijk liberaal was
het geld van anderen te nemen, om daardoor
een staatsinstelling kunstmatig in het leven
te houden, waarvan een zeer aanzienlijk
deel van de bevolking, die anderen
waarop wij doelen, onmogelijk gebruik
kunnen maken, zonder hun hoogste goed,
het geweten, geweld aan te doen.
Welnu; men heeft de schoolwet er door
gedreven en de opvolger van den man, die
zijn naam aan dat gewrocht van het libe
ralistisch partij werk heeft verbonden, heeft
gemeend zijn optreden als Minister niet
beter te kuunen inwijden dan door zijn
financiëelen stempel op deze de vrijheid doo-
dende wet te drukken. Het anticlericalisme
had gezegevierd; de liberalen hadden ein
delijk datgene waarnaar zij gedurende jaren
zoo vurig hadden gestreefd.
En nu hunne belooning. Zij hadden de
natie met eene prachtige schoolwet begif
tigd; het zwarte spook was vernietigd; 14
Juni zou de kroon op het werk zetten.
Maar, 14 Juni kwam en de met zeker
heid verwachte overwinning veranderde
in een gevoelige nederlaag.
Waaraan was dit te danken? Was het
politiek leven bij de natie eensklaps zóó
ontwaakt, dat zij begon te beseffen, dat de
liberale theoriën op economisch gebied
tot geheel verderf voor het land moesten
leiden? Hoe gaarne wij die vraag ook
bevestigend zoude willen beantwoorden,
moeten wij nochtans der waarheid huldi
gen door ons gevoelen uit te sprekeu dat
hoezeer wij dit ook anders zouden wen-
schen het politiek besef bij ons volk
nog niet genoegzaam is ontwaakt om daar
van te kunnen verwachten, dat men z:ch
behoorlijk rekenschap geeft van hetgeen
op staatkundig en staathuishoudkundig
terrein het meest in 't belang des lands
moet worden geacht.
Doch wat deed der liberale partij de
gevoelige nederlaag lijden Het was 't ont
waakt geweten des volks, dat tot de over
tuiging was gekomen dat het op zijn hoogste
goed was gemunt. De oogen gingen ein
delijk open en al wat eerbied had voor
godsdienst en gezag vereenigde zich om
ongeloof en revolutiegeest in de hartader
aan te tasten. De banier der eenheid werd
opgeheven en allen schaarden er zich om
bereiding nog niet algemeen is ingevoerd, omdat
de grondstof, Taganrogtarwe van de kusten der
Zwarte zee, geen voortbrengsel van Italiaanschen
bodem, en dus voor ieder ander volk even goed
bereikbaar is als voor de Italianen. Door Itali—
aansche macaroni te gebruiken, betaa't men dus
eigenlijk het arbeidsloon der Italianen, want zij
voeren jaarlijks ongeveer 150,000 centenaars uit,
waarvan een aanzienlijk gedeelte naar Duitsch-
land gaat.
De Pranschen hebben reeds lang de macaror.i-
'oereiding ingevoerd. Hunne macaroni is echter
niet zoo gezocht, omdat zij niet, zooals bij de
Italianen, in de lucht, maar tusschen lagen papier
gedroogd wordt, waardoor het inwendige dikwijls
vuil en zuur wordt. De Italiaansche wijze van
bereiding is nog zeer primitief en niet zeer zin
delijk. Daarom is het als een groote vooruitgang
der nijverheid aan te merken, dat tegenwoordig
de bereiding van het voedzaam en smakelijk
voedsel ook elders meer algemeen wordt. Te Keu
len bijv. levert eene op de Dusseldorpsche ten
toonstelling bekroonde meelfabriek (C. A. Guil-
leaume en Zonen) reeds zeer aanzienlijke hoeveel
heden macaroni, die, in alle kringen bekend en
gezocht, met de beste Iialiaansche gelijk staat en
deze zelfs in zuiverheid van smaak overtreft, het
geen waarschijnlijk een gevolg is van de zuivere
heeu. Met welke uitkomst is bekend.
Haar hooggeloofd anticlericalisme had
de liberale partij ter verderve geleid, zegt
een eerlijk liberaal blad en wat het er op
laat volgen is zeker merkwaardig.
>Ook zij heeft zegt dat blad wel
is waar op kleine schaal, haar cultuur
kampje willen hebben. De lauweren der
Duitsche nationale liberalen hebben haar
geen rust gelaten.
En op de vraag, welke de uitkomst daar
van is geweest, antwoordt hetzelfde blad:
^Eenvoudig deze, dat zij de tegenover haar
staande partgen tot een vereenigde krachts
inspanning heeft geprikkeld.*
Javereenigde krachtsinspanning en
daaraan mag dan ook de overwinning in
Zwolle, Delft en Goes worden gedankt.
Zal dit ten volle worden begrepen en
gewaardeerd door dat deel van de anti
liberalen, waaraan die vereenigde krachts
inspanning ten goede is gekomen.
Met andere woorden, om duidelijk en
rond te spreken, zullen de anti-revolutio
naire kiezers in de districten Almelo en
Zevenbergen het bewijs leveren dat zij de
krachtsinspanning onzerzijds betoond, waar-
deeren waar het gold de Candidaten van
hunne kleur een zetel in 's lands raadzaal
te verzekeren; en zullen zij daarom met
0^3 in beide genoemde districten mede
werken om den kundigen Insinger in de
Kamer te behouden en den niet minder
bekwamen van Rijckevorsel een plaats in
de volksvertegenwoordiging te doen in
nemen?
Wij willen er geenszins aan twijfelen of
het stellen van die vraag is onnoodig.
Maar vroegere ondervinding noopte ons
toch haar niet achterwege te laten. En te
minder, nu de Nieuwe Rotterdamsche Courant
zich uit Twenthe laat schrijven, dat de li
beralen zich in Almelo tot het alleruiterste
moeten inspannen en geen enkele van
hunne geestverwanten verwaarloozen.
Dat is van liberalen kant zeer natuurlijk,
maar dat moet ook alle anti-liberalen aan
sporen om trouw te blijven aan het aan
genomen devies: eendracht. En te meer
mag dit hier van de kiezers worden ver
wacht, na de twee even loyale als fiere
antwoorden door de heeren Insinger en
van Rijckevorsel gegeven op de door hen
van anti-revolutionaire zijde gedane vra
gen. Beiden stellen zich op hetzelfde stand
punt: Wij willen vrij en onafhankelijk
blijven. Maar beiden zeggen ook: de een,
mijn verleden kan u een waarborg zijn
machinale wijze van bereiding. De Napolitaner
drogen hunne macaroni, over slokken gehangen,
in de lucht. De Keulschc fabriek gaat evenzoo
te werk en vermijdt daardoor de fouten van de
Pranscbe fabriek. Wat ook nog sterk voor de
Duitsche macaroni pleit, is hare goedkoopheid.
Wel mag dus de aandacht op dit voedingsmid
del gevestigd worden.
De kenmerken van goede macaroni zijn, dat
zij zwaar is, dat de pijpen récht, glad en hoorn
achtig op de breuk zijn, dat zij den eigenaardi-
gen boogvorm (die het drogen op stokken er aan
geeft) bezit, eene heldere, doorschijnende kleur
heeft, en bij het koken den pijpvorm behoudt
en tot drievoudigen omvang zwelt zonder pap
perig te worden.
De reclame gaat in hare ontwikkeling steeds
vooruit, Amerika levert op dit gebied het be
wonderenswaardigste. In New-York verwekt een
tandmeester ür. Romain groot opzien. Honder
den wachten in zijne spreekuren, om door hem
zonder pijn van slechte tanden verlost te worden.
Hij moet inderdaad gelukkige handen hebben,
want onder zijne patiënten zijn geloofwaardige
lieden, die niet genoeg het genoegen roemen kun-
voor het heden en de toekomst; en de ander
herinnert dat hij overeenkomstig de Ka
tholieke beginselen een onafhankelijk stand
punt zal innemen.
Dat is de taal van volksvertegenwoor
digers, die hun plicht begrijpen. Wij nemen
geen mandat impératif aan, maar gij kent
onze beginselen, beoordeelt ons er naar.
Meer verlangen wij ook niet van de
Almeloscbe en Zevenbergsche kiezers. Wjj
verlangen hunne stemmen voor twee waar
dige personen. Hulde brengen wij inzon
derheid den heer van Rjjckevorsel, die in
kernachtige woorden waarschuwt tegen de
bevordering van de candidatuur der tegen-
party. Zijne woorden maken wjj tot de
onzen
>In net laatste geval (bevordering van
de Candidatuur der tegenpartjj) zal worden
te niet gedaan wat met onze onvoorwaar
delijke medewerking tot bestrijding van het
liberalisme te Goes is verkregen en ge
wonnen.*
Dat is volkomen waar. De Katholieke
kiezers hebben overal op de meest loyale
wijze hun medewerking verleend om aan
het anti-liberalisme, dat de ware vrijheid
vertegenwoordigt, den zege te verschaffen
en waar de overwinning is behaald, is dit
voorzeker ook grootendeels aan hunne
krachtsinspanning te danken.
Laten wij daarom ook nu eensgezind
blijven; laat de stembus van 28 Juni een
waardig vervolg zijn op de stembus van
14 Juni; laat zij be wjj zen dat eerlijkheid
bij allen bovenaan staat en laten daarvan
alle anti-liberalenanti-revolutionairen
en conservatieven en Katholieken in Al
melo en Zevenbergen met hun stem de
verkiezing verzekeren van twee uitnemende
vertegenwoordigers, de heeren Insinger en
van Rijckevorsel.
Koning Victoria van Engeland is den
20en dezer haar 45e regeeringsjaar inge
treden.
In eenige Fransche fabrieksteden heb
ben fabrikanten, die Italianen in dienst
hebben, aangeteekende brieven ontvangen,
met aandrang om dezen te ontslaan.
Te Marseille waren biljetten aan de muren
geplakt, waarin de fabrikanten en andere
patroons, die Italianen werk verschaffen,
bedreigd werden met het in brand steken
hunner fabrieken en huizen, indien zjj die
vreemde gasten nog langer te werk stelden.
nen, dat de patiënt smaakt, als hij hem onder
de tang heeft. Hoe hij zich die populariteit ver
worven heeft? Dagelijks rjjdt hij in opzichtelijk
costuum door de straten. Hij heeft zich eene
soort uniform laten maken, met schreeuwende
kleuren; daarenboven draagt hij epauletten en
degen. Zijn rijtuig is vervaardigd naar een door
hem zeiven gemaakt plan. De zitplaats is zeer
gemakkelijk te veranderen in een leunstoel. Op
verschillende, door hem te voren bepaalde plaat
sen houdt hij stil. Honderden tandpijnlijders
wachten op hem. De een na den ander neemt
plaats in den leunstoel. Hij bevrijdt hen van de
slechte tanden, die hij onder de menigte werpt.
Voor zijne hulp betaalt men niets. Integendeelt
dengenen, die hem hun nood klagen, geeft hjj
nog geld op den koop toe. De meer gegoeden,
die bij hem aan huis zijne hulp komen inroe
pen, laat hij zeer goed betalen. Vooral moet hjj
veel geld verdienen door het volgende middel.
Hij laat in eene stad bekend maken, dat hjj
binnen eenige dagen zal aankomen. De tand
meesters uit die stad zijn hem natuurlijk liever
kwijt. Zij beleggen eene vergadering en
ieder teekent voor eene zekere som gelds, die
den gevaarlijken concurrent zal aangeboden wor
den, als hij wegblijft. Zoo verdiende hjj onlangs
te Philadelphia 5000 gulden.
