NIEUWE
No. 500.
Donderdag 14 Juli 1881.
6e Jaargang.
Onderwijs en opvoeding.
BUITENLAND,
Meerderjarigheid.
Theeproevers.
U'
HÜRLMSCHE (IIIHUT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem t 0,85
Buiten Haarlem franco per post1,
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
IlEÜDRfr
AGHTE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÊN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUREY.
Onze tijd heeft een vlug tempo en spoe
diger dan ooit komen beginselen tot hunne
consequente vervulling. Er bestaat echter
geen vraag, die zoo zeer alle kringen be
lang inboezemt, die zoo zeer het belang
van alle standen omvat, van de hut des
landmans af, die zich en de zijnen van de
opbrengst zijner akkers moet onderhouden,
tot het keizerlijk paleis, waar het onge-
loovige geslacht het mene te/cel phares
schrijft; geen vraag, die spoediger tot eene
definitieve oplossing moet komen dan de
quaestie der scholen. Zij is in zeker op
zicht de quaestie van den Christelijken
godsdienst en reeds Montesquieu, dien men
waarlijk niet van ultramontaansche sym-
pathiëu zal verdenken, schrijft in zijn
werk Esprit des loisde Christelijke gods
dienst, die slechts voor het geluk van het
leven hiernamaals schijnt te werken, grond
vest ook het geluk van het tegenwoordige,
van het aardsche leven.
Het is eene ondergeschikte zaak, hoewel een
niet gering te achten feit, dat de kosten van
het staatsonderwijs zoo zijn gestegen dat
de belastingschuldigen zuchten onder den
zwaren last die hun door Staat en Gemeente
wordt opgelegd.De voornaamste vraag echter
zal wel altijd blijven: :>zal de school onderwijs
ot opvoeding zijn; zal de school zich bepa
len met het geven van onderricht in nood
zakelijke en nuttige wetenschappen die
noodig zijn in het sociale leven, of zal zij
dienstbaar moeten zijn aan de opvoeding
ter bereiking van het door God gewilde,
eeuwige doel? Zal de Staat zijne onder
danen, zijne burgers, zijne toekomstige ge
neratie opvoeden in het geloof aan God,
zal hij hen leereu het onderscheid tussehen
goed en kwaad, of zal hij de driestheid
hebben een geslacht aan te kweeken, dat
materialistisch gevormd, de grondstellin
gen van een Taine huldigt: misdaad en
deugd zijn produkten als suiker en vitriool.
Men zal zeggen: dat zijn uitersten en
daartusschen liggen rechts en links nog
vele nuances. Wij ontkennen die midden-
stadiums geenszins, maar wij beschouwen
ze toch slechts als overgangs-stadiums die
noodzakelijkerwijze de eindpunten naderen
moeten.
La société et V Eglise ne s'entendent plus,
zegt Proudhonet eest paree qu elles ont
FEU1LLETO N.
Niet ieder raensch is op denzelfden leeftijd
ontwikkeld. Sommigen hebben reeds spoedig den
leeftijd bereikt, waarbij verstand en rede hun
steeds tot gids dienen, anderen daarentegen heb
ben eene grootere tijdruimte noodig om tot die
rijpheid te geraken.
Zoolang nu een persoon niet in staat geacht
kan worden zich zelf te regeeren en bedwingen,
zoolang behoort hij in de macht van een ander
te blijven, die door de wet wordt aangewezen om
daar, waar het zijne belangen geldt, hem te ver
tegenwoordigen; zoolang noemt de wet zoodanig
persoon minderjarig. Het spreekt echter van zelf,
dat de wet hier niet in het bizonder kan te
werk gaan, zij kan niet letten op de meer of
minder spoedige ontwikkeling van elk individu
afzonderlijk; integendeel, ze trekt een algemeens
lijn over de geheele uitgestrektheid, waar zij als
recht geldt, en neemt dan als basis den leeftijd
in het algemeen, welke in dat land den normale
geschikt maakt alles te kunnen beoordeelen en
onderscheiden, wat hem voor- of nadeelig, wat
hem nuttig of schadelijk kan zijn. Slechts dan)
wanneer het individu dieu leeftijd bereikt heeft,
Verklaart zij hem giootendeels zijn eigen meester
of anders gezegd meerderjarig.
Hierin zijn echter een menigte afwisselingen waar
cessé de s entendre qu a été faite la ré-
volution.
Deze woorden sprak de philosoof en god
loochenaar Proudhon en hij baseert zijne
uitspraak op het volgendeZoo lang Kerk
en Staat niet gescheiden waren, zoo lang
ontbrak aan de revolutie de bres, door
welke zij kou binnendringen. De Kerk kan
geen deelgenoote zijn van een godsdienst
loos beginsel, zij verlangt echter ook an
derzijds het confessioneel karakter der school,
slechts voor de scholen der Katholieken.
De Kerk kan zich onmogelijk vereenzel
vigen met den geest, die onze moderne
schoolmannen sinds de laatste jaren be
zielt. Zelfs den Protestanten komt het mo
derne heidendom in de school zeer beden
kelijk voor en de goedgezinden onder hen
beginnen Luthers stelling te huldigen
swaar de heilige Schrift niet heerscht,
breng daar nooit uw kind.«
Niet alleen de Geestelijkheid, niet alleen
'net orthodoxe Protestantisme, ook staats
lieden en wijsgeeren der meest liberale
richting, hebben in denzelfden geest ge
sproken. Zoo zeide Sullivan van de gods-
dienstlooze school: zij is het grootste on
geluk, dat eene natie treffen kan.« Gladstone,
de Engelsche premier decreteert openlijk:
»elk opvoedingssysteem, dat den godsdienst
als bijzaak beschouwt is fataal.Guizot
sprak eenmaal: »de volksopvoeding moet
gegeven en ontvangen worden in eene re-
ligieuse atmosfeer.Cousin: »de openbare
school is een heiligdom, de godsdienst heeft
er dezelfde rechten als in de Kerk.» Victor
Hugo schreef in 1850: de Christelijke op
voeding is, naar mijne wijze van zien,
thans noodzakelijker dan ooit. Hoe vrijer
de mensch wordt, te meer behoefte heeft
hij aan het geloof, 't Is het ongeluk onzer
dagen dat men zich slechts met het aardsche
bezig houdt. Je veux ardemment Venseigne-
ment religieux!<
Al deze mannen hebben dit votum over
de godsdienstlooze school niet als privaat
personen of voor hun geweten verkondigd,
neen zij hebben als staatslieden gesproken,
omdat zij niet alleen een goed onderwezen,
maar omdat zij een zedelijk, een geloovig
volk voor het welzijn van hunnen Staat
eischten.
In eene vergadering van schoolmannen
in het jaar 1879 sprak de Pruisische Mi
nister Puttkammer: »het godsdienstonder-
te nemen, die aan verschillende omstandigheden
hun bestaan te danken hebben; als zoodanig kun
nen wij opnoemen: gewoonten en gebruiken, die
in een land heerschcn, zijn rijkdom en bescha
ving, natuur en klimaat en nog meer andere.
Wij vinden dan ook in verschillende bepalingen
omtrent den aanvang der meerderjarigheid. Wij
laten hier een lijstje volgen hoe in onderschei
dene landen de wet hierin is te werk gegaan.
De meerderjarigheid vangt aan:
Bij het verstrijken van het 25ste jaar: In
Wurtemberg, Hanover, Denemarken, Spanje en
Portugal.
Bij het begin van het 25ste jaar: Bij de
Romeinen (ook bij nog enkele Zuid-Europee-
sche volkereu) in ons Oud-Hollandsch recht,
Frankrijk van 1593—1792, Chili en het Zwit-
sersche kanton Zürich.
Op 24 jaar: In Oostenrijk, Pruisen, kanton
Bern en het groot-hertogdom Oldenburg.
Op 23 jaai: In de Zwitsersche kantons Wal-
liserland en Waadtland en in Nederland. Bij het
invoeren van een eigen wetboek heeft onze wet
gever het gemiddelde genomen tussehen Oud-
Hollandsch recht en hetgeen de hier te lande
heerschende Code Civil voorschreef; van daar
dat de meerderjarigheid op 23 jaar gesteld werd.
Op 22 jaar: in Engeland, Vereenigde Staten
van Noord-Amerika en sinds 1870 ook in de
Rijn-provincie.
Op 21 jaar: In België, Frankrijk, de vroegere
wijs moet het centrum der gansche volks
opvoeding zijnop den dag, waarop wij
zouden eindigen voor het volksonderwijs
uit de heilbronnen van het Evangelie te
putten, zou de onvermijdelijke ondergang
van ons nationaal bestaan gekomen zijn.
Het Christelijk karakter der volksschool is
het palladium van ons leven.
Ruim een jaar geleden heeft de Evan-
gelisch-Lutersche conferentie te Berlijn de
volgende resolutie uitgevaardigd: »de mo
derne behandeling der volksschool is strij
dig 1. met het recht van het huisgezin,
2. met de Pruisische traditie en grondwet,
3. met de natuur der jeugd en de behoef
ten van het volk, 4 met het wezen der
volksschool als inrichting van opvoeding.
En in denzelfden geest hebben vele aan
zienlijke Protestanten in adressen en pe
tities gesproken. Allen komen daarin over
een dat de hooggeroemde vooruitgang van
onzen tijd in het schoolwezen niets anders
is, dan de overgang uit het Christendom
in het heidendom.
De Kerk is bereid in vereeniging met
den Staat de opvoeding der jeugd te leiden.
Dat zulks zonder godsdienstigen grondslag
ondenkbaar is, dat zij den godsdienstigen
grondslag eischt, is begrijpelijk; immers
men kan onmogelijk het geloof bewaren
en tegelijkertijd de dragers en verspreiders
van het geloof op zij schuiven en hunne
rechten miskennen. Het eene eischt het
andere. Men kan niet de zegeningen van
het geloof genieten en anderzijds de ker
kelijke macht staatsgewijze uitoefenen. Den
Staat, die zich de kerkelijke macht aan
matigt, zal het gaan als den adelaar in de
fabel, die het vleesch van Jupiters altaar
had genomen, doch daarmeê ook een kool
had weggedragen, die zijn nest in rook
deed opgaan.
Het is 't heiligste recht van den fami
lievader, de opvoeding zijner kinderen zelf
te leiden. Dit recht kan hem 't allerminst
worden ontzegd door den Staat, die aan
zijne onderdanen vrijheid van geweten heeft
verleend. Trouwens het woord vrijheid is
wellicht in geen enkelen modernen strijd
zoo misbruikt, als juist in den liberalen
schoolstrijd.
Men wil geen vrije concurrentie, men
wil geen eerlijken kamp, men wil slechts
de almacht van den Staat in het belang
eener heerschende partij; men wil niet, dat
koninkrijken Napels en Sardinië, Italië, Beieren,
Saksen, Rusland en de Zwitsersche kantons Thurgau
en Freiburg.
Op 20 jaar: In de kantons Zug en Graubun-
derland.
In vroegere eenwen werd er ook onderscheid
gemaakt tussehen het geslacht; zoo vinden wij
in het oude Fransche recht vóór 1593, de meer
derjarigheid voor jongens op 14 jaar en voor
meisjes op 12 jaar gesteld.
De theeproever is bij ons een weinig bekend
persoon. Maar in Rusland en China is dat an
ders. Hij bevindt zich, ten tijde der mis, op de
theemarkten van Kiachtie en Nischni-Novogorod,
om voor de groote Russische theehandelaren uit
Moskou en Petersburg de met karavanen aange
voerde thee in te koopen.
De theeproever, die een aanzienlijk salaris ge
niet, moet voor de deugd der geleverde waar in
staan, en zoo hij zich éénmaal in zijn smaak be
driegt, verliest hij, behalve de te betalen schade
vergoeding, die dikwijls duizenden beloopt,
zijn goeden naam en ook meestal zijne be
trekking.
Een goed theeproever is echter in staat elke
vervalsching door proeven met de tong te her
kennen, en zijn proefstuk bestaat dikwijls daar
in, dat hij 100 theesoorten in gelijkkleurige pakken
de Staat neutraal blijft, men wil hem tot
eene partij maken in het belang van den
vooruitgang, van de vrijdenkerij tegen re
ligie en eeredienst.
Het godsdienstloos ouderwijs is reeds een
gevaarlijk wapen geworden in de hand van
den booze; de leeringen der sociaal-demo
cratie hebben reeds ingang gevonden op
vele godsdieustlooze scholen.
Welke machten op de school speculee-
ren, wordt ons duidelijk als we de woor
den overdenken van Büchner»Als ik,
zoo schrijft deze materialist, 20 jaren de
leiding van het onderwijs in handen mag
hebben, dan neem ik aan elke mogelijke
verandering in den Staat te brengen.Dit
zelfde getuigt ook de radicale Er. Wagner,
een der schoolautoriteiten in Zwitserland.
Bewijzen te over dus van den invloed die
het onderwijs op het toekomstige geslacht
uitoefent en zelfs de regeeringen van ver
schillende landen zien zich genoodzaakt
circulaires te verspreiden waarin zjj steen
en been klagen over de verschrikkelijke
verwildering der jeugd, over het ongeloof,
en over de verwarring der religieuse be-
grippeu. Dus ook de Staat en de maat
schappij zien reeds in, dat zij in de mo
derne schoolwetten niet slechts eene zonde
maar ook een fout begingen, sinds hen de
sociaal-democratie toeroept: »wij bouwen
slechts voort, op hetgeen de heerschende
liberale partij aan atheïsme en materia
lisme heeft bijgebracht.
(Slot volgt.)
In Engeland zal met 1 Jan. a. s. een
postpakketdienst ingevoerd worden.
In het Lagerhuis heeft Sir Oh. Dilke
gezegd, dat Frankrijk niet voornemens is,
strijdkrachten te mobiliseeren.
Aan de Standard wordt uit Alexandrië
geseind, dat de ministerraad het plan van
den Khedive in zake de totale afschaffing
van de slavernij in Egypte ondersteunt.
De Daily News verneemt dat de Engel
sche regeering voornemens is het geheele
grondgebied der Transvaal aan de Boeren
terug te geven.
De gouden vijffrankstukken zullen in
Frankrijk uit de circulatie verdwijnen en
vervangen worden door stukken van vijf-
frank, gedeeltelijk van zilver en gedeelte-
en met verwisselde namen, door proeven sorteeren
kan. Het is de taak van den theeproever steeds zijne
tong in het theekeuren te oefenen, daardesluweChi-
neezen telken jare met nieuwe, moeielijkerte ontdek
ken vervalschingen op de theemarkl verschijnen.
Een theeproever mag niet rooken, noch sterken
drank drinken en moet kruiden en dikwijls zelfs
het zout in zijne soep mijden om zijne tong de
uiterste fijnheid van smaak te doen behouden.
Hij moet, als hij de thee op de tong legt en
proeft, onderscheiden kunnen of deze van den
eersten, tweeden, derden of vierden pluk afkom
stig is, of zij in de zon of op het vuur ge
droogd, of zij van een jongen of ouden theeboom
is en of zij gekleurd is en waarmede.
Een Chineesch theeproever overtreft echter
verre den Russischen. Terwijl de Russische hoog
stens 150 soorten onderscheiden kan, proeft de
geoefende Chinees er dikwijls meer dan vjjfhon-
derd uit elkander.
Het zenuwstelsel der theeproevers wordt door
het voortdurend proeven, gepaard met strenge
onthouding, zoodanig overspannen, dat, zoodra
zij een tamelijk vermogen bijeengegaard hebben,
hetgeen ook zeer spoedig het geval is, zij hun
beroep laten varen en er een goed leven van nemen.
De jaren van ontbering zijn dan spoedig ver
geten, de verloren tijd is weldra ingehaald en
het is een feit dat theeproevers niet zelden bij
het genot van champagne en caviaar het einde
van hun leven vinden.
