NIEUWE
No. 504.
Donderdag 28 Juli 1881.
6e Jaargang.
Bulgarije en zijn vorst.
BUITENLAND.
Belofte maakt schuld.
H44RL
ABONNEMENTSPB IJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Buiten Haarlem franco per post.
Afzonderlijke Nummers
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
f 0,85
NDP,
IIR41ÏT.
AGITE MA NON AGITATE.
PBIJS DEB ADVEBTENTIÈN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag-
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers K P P E R S LAUEET.
De Bulgarijsche quaestie is voorshands
m vreedzamen zin en in den geest van
den jongen vorst van Battenberg opgelost.
Be Sobranie (Bulgarijsche nationale ver
gadering) heeft het ingediende voorstel
aangenomen en aan den vorst de zevenjarige
dictatuur toegestaan. Na dit gewichtig be
sluit zijn de afgevaardigden naar hunne
haardsteden teruggekeerd.
Men heeft depressie bij de verkiezingen,
Waaraan vorst Alexander vooral door zijne
demonstratieve reis zich persoonlijk heeft
8chuldig gemaakt, als ongeoorloofde maat
regelen gelaakt en belachelijk gemaakt.
Vermits er echter geen andere constitutie
bestond dan die, welke men van de Bel
gische had gecopiëerd en te Berlijn door
de diplomaten was bedisseld, en bij de on
beschaafde, doch naar vrijheid smachtende
Bulgaren gevaarlijke dingen te vreezen
waren, zoo kunnen wij deze landsvader-
lijke hulp en handeling niet al te kwalijk
nemen of ongenadig beoordeelen. Of
schoon overigens de verkiezingen in den
geest der Regeering waren uitgevallen, zoo
kon Vorst Alexander zijne Sobranie niet
geheel en al vertrouwen, hij had derhalve
voor de opening der nationale vergadering
krachtdadige voorzichtigheids-maatregelen
genomen, die levendig herinneren aan het
optreden van den eersten Bonaparte in de
Pransche Kamer. De jonge vorst had na
melijk tusschen het huis der nationale ver
gadering te Sistovo en aan vier buiten
waarts gelegen strategische punten, tele
grafen laten maken. Een draad liep naar
het leger, dat voor de stadspoorten was
gekampeerd; een tweede liep naar de ka
zerne; een derde naar het gebouw van het
departement van oorlog en een vierde naar
de Donau-haven, waar een vorstelijk stoom
schip, stoomklaar, gereed lag. De be-
teekenis van deze militaire telegraphie be
hoeft geen nadere toelichting. Men behoeft
nu juist geen stafofficier of militaire spe
cialiteit te zijn om het doel van zulk een
telegraphisch net te kunnen bevatten. De
Sobranie nam den 14en Juli 11. de voor-
Waarden van den Vorst met algemeeue
8temmen en onder een oorverdoovend ge
juich aan en onmiddellijk na het genomen
besluit werd de zitting opgeheven.
De electro-magnetische voorzorgsmaat
regelen hadden geen dienst behoeven te
doen.
De Vorst was nu vrij en zijn dageraad
hegon te gloren. Hij wist nu ook dat zijn
onverbeterlijke Garibaldi, de radicale Ka-
FEU1LLETON.
De hertog van New-castle was bekend door
zijn gewoonte om veel te beloven en weinig te
doen. Hij had als Minister in 't Parlement tegen
eene sterke oppositie te kampen en daarom was
elke stem die te winnen was, goud waard.
Zoo gebeurde 't eens, dat het bij een nieuwe
Verkiezing op één stem aankwam en gelukkig
Wist de Hertog die stem welke een zijner pach
ters toebehoorde, voor zijne partij te winnen. Hij
beloofde bij die gelegenheid den pachter, op diens
Verzoek, zijn zoon de plaats van tolbeambte te
Beven, zoodra de tegenwoordige functionaris die
Zeer bejaard was, overleden zou zijn.
Maar zei de voorzichtige pachter gij
Sfoote heeren zijt hier op 't land wel heel be
leefd, doch in de stad kan geen eenvoudige boer,
Ze£t men, u genaken.
Mijn beste vriend antwoordde de Hertog,
hem op den schouder tikkende zoodra de
°u<le tolbeambte het heeft afgelegd, komt ge da
delijk bij mij in Londen, bij dag of bij nacht,
ravelow, over de grenzeu was gevlucht
en dat aan de organen der radicale partij
groote geldboeten waren opgelegd. Dank
baar voor de genoten ondersteuning, vaar
digde hij onmiddellijk na de aanneming
zijner voorstellen, eeue proclamatie aan het
Bulgarijsche volk uit.
Hij betuigde zijne dankbaarheid aan zijne
onderdanen voor het vertrouwen, dat hem
moed geeft naar de verwezenlijking zijner
aspiratiën te streven en hij verklaarde geen
ander doel voor oogen te hebbendan de
vrijheid en de rechten van het volk te waar
borgen. Hjj verlangde de volmacht uitslui
tend, om alle hindernissen uit den weg te
ruimen, die eene goede en duurzame or
ganisatie van het land verijdelen en om
paal en perk te stellen aan de wanorde,
willekeur en verdrukking die algemeen heer-
schen in zijn dierbaar land. Hij beloofde on
gerechtigheid onpartijdigheid, achting en
wettelijke bescherming van personen, van
hunne vrijheid en van hunne rechten. De
constitutie bleef de grondslag van het pu
blieke recht. De Vorst zal jaarlijks en bij
buitengewone gelegenheden de afgevaar
digden des lands ter vergadering roepen
om over het budget en andere zaken te
beraadslagen. De nationale vergadering
heeft de beslissende stem. De Regeering
zal met energie de door ondervinding aan
gewezen verbeteringen in de organisatie
van den Staat brengen en de schadelijke,
voortdurende verwisseling van beambten
afschaffen. Voorts doet de Vorst een beroep
op de medewerking van allen, wien de toe
komst van bet vaderland ter harte gaat,
om het groote werk te voltooien dat de
tijd aan Bulgarije heeft opgelegd.
Bij al deze glansrijke beloften, zal toch
het eerste werk van den Vorst moeten
zijn om in de al te liberale grondwet die
veranderingen te maken, welke dienen
moeten om zijne Bulgaren te cultiveeren.
En daar hij bij de verkiezingen de kracht
dadigste hulp bij de Moslemitische bevol
king ondervonden heeft, zoo zal hij dit
volk van de gruwelen hebben te bewaren,
door welke de Bulgarijsche schismatieken
tot dusver hun Christen naam en hunne
jonge onafhankelijkheid hebben bezoedeld.
Thans eerst, nadat de vorstelijke Re
geering in hare onderneming is geslaagd,
leert men ook de bewerkers er van beter
kennen. Tot dusver was men algemeen
van gevoelen dat de eerste aanleiding tot
het waagstuk den Vorst Alexander door
Rusland was aan de hand gedaan. Dit is
eene dwaling. Men weet thans zeer beslist
dat het initiatief van Weenen is uitgegaan,
of ik slaap dan wakker, levend of dood ben, kom
maar aan mijn huis, op welk uur ook; ik zal
den portier vooruit zeggen je binnen te laten en
bij mij te brengen.
Nog eens den boer vertrouwelijk op den schou
der geklopt en diens hand gedrukt en de Hertog
verwijderde zich.
De pachter wreef zich vergenoegd de hand die
door den Hertog aangeraakt was geworden toen
de Minister den boer en de belofte reeds glad
vergeten had. Onze suppliant verhaalde dikwijls,
met zijn gezin en vrienden om den haard ge
zeten, zijn gesprek met den Hertog en toen hij
op zekeren dag vernam, dat de oude tolbeambte
zoo pas overleden was, ging hij onmiddellijk op
een stevig paard zitten en reed wat hij rijden
kon naar de wereldstad, 't Was reeds midder
nacht, toen hij voor het huis van den Minister
aankwam.
Nu trof het toevallig, dat ter zelfder tijd ook
de toenmalige Koning van Spanje op sterven lag.
De Hertog wachtte toen juist elk oogenblik tij
ding uit Madrid. Door zijne werkzaamheden ver
moeid, had hij zich tegen middernacht ter rust
begeven, na vooraf den portier gelast te hebben
en het is zeker een goede getuigenis voor
de discipline, die in het departement van
buitenlandsche zaken van het Vorstendom
aan den Donau heerscht, dat er niets
dienaangaande is uitgelekt.De Habsburgsche
monarchie zag in de toestanden van het
Bulgarijsche Vorstendom, dat met zijne
grondwet niet al te best overweg kon, een
aanhoudend gevaar voor de vele belangen
van Oostenrijk aan den beneden-Donau
zij besloot dus tot het nemen van afdoende
maatregelen. Ondersteund door Duitschland,
deed Weenen stappen, om den Bulgarijsehen
Vorst te bewegen aan zijne onzekere po
sitie een einde te maken. Vorst Alexander
vroeg toen eerst raad aan den Czaar en
verkreeg diens toestemming voor den
coup cf état. Dit laatste zou voor twee
jaren geleden, nog onmogelijk zijn geweest;
thans echter is het voor het Czarenrijk,
dat door den kanker van het Nihilisme
wordt verteerd, van groot belang, zich alle
buitenlandsche verwikkelingen van den
hals te schuiven. Daarenboven wilde de
Czaar den bevrienden Battenberger niet
laten vallen en hij beloofde hem dus alle
mogelijke ondersteuning bij het waagstuk.
En Rusland hield woord. Het gaf de
noodige instructies aan zijne agenten in
Bulgarije, speciaal aan den flinken en
energieken consul Maximowinstructiën
die ten doel hadden de Muzelmansche be
volking tegen de grondwet en voor den
Vorst te disponeeren. Dit plan werd met
diplomatieke behendigheid uitgewerkt en
glansrijk volbracht door de krachtdadige
ondersteuning der Turksche agenten. En
zoo geschiedde het dat de geheele Mosle
mitische bevolking bij de verkiezing op
de anti-radicalen hare stem uitbracht en
dusdoende, in vereeniging met de aanhan
gers van den vorst, de overwinning be
haalde. De radicalen, wier woede tegen de
Muzelmannen grenzenloos is, waren in hun
eigen val gevangen.
Wij beschouwen de overwinning van den
Vorst als een geluk niet alleen voor Bul
garije. Want als de razende Karavelow
met zijae Groot-Bulgarijsche revolutieparty
had gezegevierd, wellicht had dan de ont
vlammende revolutie aan deze zijde van
den Balkan ook Duitschland, zeker echter
Oostenrijk aangetast en eene militaire actie
noodzakelijk gemaakt. En wie zou in zulk
een geval voor de rust van gansch Europa
hebben ingestaan
Wat nu voor den bloei van het jonge
Bulgarijsche staatswezen 't allernoodzalijkst
mag heeten, dat is de zedelijke wederge
boorte van het diepgezonken en toch ta-
op te blijven, om den boodschapper, zoodra hij
kwam voor zijn bed te brengen.
Zijne Hoogheid sliep zacht, zijn kamerdienaar
evenzoo en ook de portier was ingedut, toen de
krachtige hand van onzen Cornwallischen pach
ter den bronzen deurklopper vrij onzacht aan
sloeg.
Hé! riep hij den portier bij het open
doen toe is de Hertog thuis?
Jawel, en in bed. Hij heeft mij bevolen,
dat je dadelijk binnen zoudt komen, in de slaap
kamer.
God zegene hem! Hij is een braaf
menschriep de boer, wien zijn vrouw meer
malen van het zwak geheugen van zulke groote
heeren verteld had.
Ik had er bijna aan getwijfeld, maar dat
heet ik woordhouden Niemand behoeft me weer
iets ten nadeele van den Hertog te vertellen
Aldus in zichzelven pratende, beklom hij de
breede trap, ging door eenige kamers en kwam
eindelijk in het slaapvertrek de3 Ministers.
Is hij dood? riep deze, ontwakende.
Ja, of hij dood is: antwoordde de pachter.
Wanneer is hij gestorven?
lentvolle Bulgarenvolk. Of daartoe het
gegalvaniseerde lijk, bet Grieksche schisma,
in staat is Nooit in der eeuwigheid
Want het kerkelijke Griekendom vergaat
zoowel in 't Noorden als in 't Zuiden.
Reeds dikwerf verlangden de besten onder
de Bulgaren naar eene wedervereeniging
met Rome. Wordt deze wensch eenmaal
de gansche natie algemeen, dan hebben
WÜ gegronde hoop op de zedelijke weder
geboorte en op het voortdurend bestaan
van het Vorstendom. Anderdeels baten
coups détat zeer weinig; zij vertragen
slechts den ondergang van elk rijkwelk
dan ook.
De limes verneemt uit Durban dat de
Hoofden der Boeren zich verzetten tegen
de artikelen der conventie, welke bepalen,
dat in klinkende munt het geheele bedrag
der sommen, door de Britsehe receering
O O
wegens de Transvaal uitgegeven, moet wor
den terugbetaald.
Uit Tuuis verneemt de Times dat er in
enkele dagen duizend soldaten van den Bey
deserteerden, Zaterdag-avond wel een drie
honderd. De Boe Amema zouden een paard
en twee geweren gezonden hebben ten tee-
ken van onderwerping.
De Daily News verneemt uit New-York
dat de Russische nihilist Adam Hartranfts,
die bij het komplot tegen het winterpaleis
betrokken is, aldaar aankwam, waardoor
het gerucht in omloop geraakte dat Hart-
mann aangekomen was. Hartranfts reis
doel betreft de inzameling van geld ten
behoeve der nihilistische agitatie.
Aan de Daily Telegraph wordt uit Pe
tersburg getelegrapheerd, dat de politie een
belangrijke vangst deed; zij arresteerde
een tiental nihilisten naar aanleiding der
bekentenis, op het sterfbed afgelegd door
een jong nihilist, die zelfmoord pleegde
omdat hij niet den moed bezat eene hem
door de revolutiepartij opgedragen bloedige
daad uit te voeren.
De politie te Liverpool ontdekte aan
boord van twee uit New-York komende
stoomschepen twaalf helsche uurwerken,
geladen met dynamiet, welke verborgen
waren in vaten cement.
In het Lagerhuis heeft Hartcourt ver
klaard, dat de berichten in de bladen, be
treffende de ontdekking van deze helsche
machines in hoofdzaak juist zijn, en dat er
reeds sinds meer dan drie weken infor
mation omtrent die schepen waren ont
vangen. Hij geloofde, dat de zaak in ver-
Gisteren, precies om half twee, toen hij net
nog een poeder van den dokter gebruikt had.
Ik hoop nu toch stellig, dat mijn zoon in zijn
plaats zal komen?
De Hertog, die nu geheel wakker was, begon
zich over dien zonderlingen boodschapper te ver
bazen.
Waar zijn je depêches? riep hij, het gor
dijn openschuivend.
Daar stond onze goede, eenvoudige boer van
Cornwallis, den hoed van de eene hand iD de
andere nc-mend, en zei
Mylord weet immers wel van mijn zoon, die
tolbeambte zou worden hetgeen mij beloofd
was bij de laatste verkiezingen.
Nu eerst werd het den Hertog duidelijk wat
dit alles beteekende. In het begin was hij boos,
omdat zijn rust aldus gestoord was. Hij wist er
echter niets beter op dan den boer met ver
nieuwde beloften spoedig weg te zenden en dit
maal zijn belofte na te komen, zoodat de zoon
van den pachter in de verlangde betrekking werd
aangesteld.
