NIEUWE
No. 507.
Zondag 7 Augustus 1881.
6e Jaargang.
De cijfers van Lijnden.
BUITENLAND,
Uit het leven van Beethoven.
Parapluie-taal.
HMRIMSME COlRilT.
ABOIVNEMENTSPBIJS
Per 3 maanden yoor Haarlem 0,85
Buiten Haarlem franco per post. 1,
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
MAIN TIEND
AGTTE MA NON AGKETATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÊIÏ
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUREY.
De aanneming door de Eerste Kamer
van de wet, waarbij de verbetering der
Keulsche vaart wordt bevolen, is ongetwij
feld een feit van gewichtige beteekenis.
Wij zullen ons evenwel niet verdiepen
in een grondige overweging van de weder-
zijdsche argumenten; van beide zijden, van
die der voorstanders en die der tegenstan-
standers van de wet, werd degelijk en met
volharding gestreden.
Met betrekking tot de kanaalquaestie
zelve, constateeren wij slechts, dat het A m-
sterdamsch kabaal, tegen het voorstel van
den Minister Klerck opgezet, weinig suc
ces genoot. Naar het ons toeschijnt zou
een kalmer verzet wellicht een meer ge-
wenscht resultaat voor Amsterdam hebben
opgeleverd. Men riep nu, door zoo storm
achtig te werk te gaan, een veel sterkere
beweging vóór de wet in 't leven, dan an
ders 't geval zou zijn geweest. Bij dat alles
voegde men nog de fout van er feitelijk
een politieke quaestie van te maken. Het
was een openbaar geheim, dat de invloed
van het laatst afgetreden Bewind zich bij
de oppositie tegen de Kauaalwet zeer deed
gelden: als het tegenwoordig Kabinet het
te benauwd had gekregen, dan waren, dit
wist men, eenige vaderlandslievende man
nen gereed zich weder »voor 't vaderland
op te offeren
Door de reten van de Eerste Kamer
deur stonden dus eenige lieden te gluren,
die maar afwachtten welke dingen er ge
beuren zouden. Nadat de Kanaalwet ware
gevallen zouden wellicht de heeren Kap-
peyne en Tak genegen zijn bevonden de
ledig gekomen zetels aan de groene tafel
in te nemen. Na lang beraad (natuurlijk)
zouden zij zich hebben laten vinden, om
de moeielijke taak van Minister weder te
aanvaarden.
Die staatkundige inmenging bedierf mis
schien de technische beoordeeliug, want zij
dreef er zeker velen toe, zich warm te
maken ten gunste eener wet, voor welke
zij anders zulk een vurige sympathie niet
koesterden.
Actie werkte reactie, en zoo verwierf de
Kanaalwet ongedacht en onverwacht, toch
nog de meerderheid.
De Eerste Kamer wilde blijkbaar niet
gedwongen worden te voteeren in een of
anderen zin. Zij weerstond elke pressie van
buiten.
FEUILLETON.
Stuurbare luchtballons.
Het probleem om een luchtballon te sturen
doet de uitvinders niet rusten. William Augus
tus Leggo uit Canada heeft een nieuw systeem
uitgevonden, welks constructie echter geheel af
wijkt van de tegenwoordig gebruikelijke luchtbal
lons.
Terwijl men overigens luchtballons maakt zoo,
dat zij bij 't opstijgen zoo min mogelijk weer
stand kunnen bieden, is bedoelde luchtballon zeer
breed gebouwd, zoowat als het fondament van
een huis met kielvormige wanden er op, alles
van luchtdichte stof en met gas gevuld. Aan de
zijden zijn, om den weerstand te vermeerderen,
vleugels aangebracht. Onder het geheel bevindt
zich een luchtkamer, die met ammoniakgas, dat
naar gelieven onderweg uit vloeibare ammoniak
bereid kan worden, gevuld is, en onder deze is
bet eigenlijke voor het opnemen van menschen
en lasten bestemde schip aangebracht. Wordt nu
6e ruimte tusschen de luchtdichte stof met gas
gevuld en buitendien nog de andere kamer met
ammoniak, zoo zal de ballon, als er geen wind
ls, regelrecht opwaarts stijgen. Om nu een zij—
Waartsche beweging te verkrijgen, is onder het
schip een loopgewicht aangebracht; beweegt men
Amsterdam ontving een zeer ernstige
les. Het beeft nu namelijk kannen zien,
dat het zich niet moet willen inbeelden de
machtige stad in Nederland te wezen. De
Kamers willen wel letten ook op de be
langen der hoofdstad, doch hetgeen Am
sterdam verlangt of eischt behoeft daarom
nog niet altijd per se te worden ingewil
ligd.
Wanneer wij bij de Kanaal-discussie, in
de Eerste Kamer gevoerd, even wenscheu
stil te staan, is dit niet eigenlijk in ver
band tot de hoofdquaestie, maar meer met
het oog op een incident.
Het is de verklaring van den tijdelijken
Minister van Financiën, de heer van Lijn
den, welke onze aandacht en belangstel
ling in zoo hooge mate trok.
Door dien bewindsman werd, in antwoord
op eene hem gestelde vraag, de meest ge
ruststellende verzekering gegeven nopens
den staat der geldmiddelen.
Dat gezondheidsbulletin verblijdde ons.
Hadden wij zitting in 's Lands Raadzaal,
wij zouden het zeker niet aan luide toe
juiching der ministriëele mededeeling heb
ben laten ontbreken.
De Minister van Lijnden was weder in
die rol, waarin hij zich zoo gaarne be
weegt; hij was een parlementair toovenaar.
Terwijl velen, op grond van de sombere
tafereelen, door den Minister Vissering van
onzen financiëelen toestand opgehangen,
beducht waren voor het spoedig geheel
zichtbaar worden van den bodem der schat
kist, onthaalt de Minister van Lijnden zijn
parlementaire gasten op een overschot
gerecht, zoo geurig en uitlokkend, dat
men er van begint te watertanden.
De tekorten: ze zijn plotseling over
wonnen; de donkere uitzichten: ze zijn op
eenmaal verhelderd; de bijna ledige schat
kist is, als op 't machtig bevel van een
wonderdoener, tamelijk gevuld.
Dat alles heeft de Kanaalwet gedaan
en de vrees voor haar verwerping.
Wij zullen wel niet behoeven te verze
keren, dat niets ons aangenamer kon we
zen dan die bemoedigende taal, welke de
Minister van Lijnden deed hooren.
In welk licht treedt nu echter de afge
treden Minister van Financiën, de heer
Vissering, voor de Natie en de Volksver
tegenwoordiging
Zeker niet in het gunstigste.
Daar men Ministers in ruste 't liefst
ook maar met rust moet laten, omdat zij
dit naar achteren, zoo gaat de ballon zijwaarts
en bij het opstijgen drukt men slechts de lucht
laag, waardoor de ballon zich beweegt, tegen een
hellende vlakte, wat naar de wet van het paral
lelogram der krachten ten gevolge moet hebben,
dat de ballon, waarop de kracht van het lichte
gas in opwaarts stijgende richting, de drukking
der lucht in hellende werkt, in deze beide sa
menwerkende richtingen zich wat voorwaarts be
wegen zal. Indien men bij het nederdalen de
richting verandert, kan men slechts een bewe
ging naar dezelfde richting bewerkstelligen.
Het blijft echter nog de vraag, of de samen
werkende beweging uit de vertikale richting en
de hellende drukking zoo sterk kan zijn dat de
ballon zich ook in den wind in tegenovergestelde
richting bewegen kan.
Beethoven was eens uitgenoodigd op eeu con
cert te Weenen te spelen; de groote meester
moest improviseeren, zoo luidde aller wensch en
Beethoven zette zich aan de piano sloeg eenige
accoorden aan, speelde een preludium, doch stond
toen op, maakte eene buiging, ging en ver
liet de zaal. Ieder was teleurgesteld, den vol
genden morgen was de geheele stad vol van het
mislukte concert.
zich niet meer te verantwoorden hebben,
zoo zullen wij er ons toe bepalen, het feit
dood eenvoudig te constateeren, zonder er
breedvoerige beschouwingen aan te ver
binden.
Maar de licht-cijfers van den heer van
Lijnden bevatten nog een andere moraal
dan die omtrent de betrouwbaarheid van
ministriëele rentewet-cijfers.
De houding der oppositie tegen de rente-
wet, tegen elk voorstel tot verzwaring van
de lasten der Natie, werd door de mede
deeling van den Minister van Lijnden ge
rechtvaardigd
Vooral de bezwaren door mannen als
graaf Schimmelpenninek, Heydenrijck en
van Baar tegen de rentewet in het mid
den gebracht, en die daarbij uitgingen van
de stellingde nieuwe last is niet gerecht
vaardigd; de schatkist verkeert nog niet in
nood (en alleen dan zou een gehate hef
fing eenigszins te verklaren zijn) werden
door de cijfers-van Lijnden volkomen ge
staafd.
Trouwens de feiten getuigden reeds voor
het gegronde van het verzet tegen de ren
tewet.
En toch werden de bestrijders van dit
Regeeringsvoorstel inderdaad voorgesteld
als lijdende aan gebrek aan vaderlands
liefde; zij bekampten eene wet, alleen om
een Minister te treffen. De landsbelangen
zouden zij alzoo achter gesteld hebben bij
het partijbelang.
Zoo lasterde een serviele partijpers.
Wat leert nu evenwel de uitkomst?
Dat de oppositie in haar argumentatie
volkomen recht had.
Het hoofdmotief immers, waarop (gelijk
wij reeds constateerden), de aanbeveling
rustte der wet, namelijk de beweerde nood
zakelijkheid harer invoering, als middel om
de ledige schatkist te stijven, bleek ge
kunsteld.
De heer Schimmelpenninek van Nyen-
huis had trouwens reeds vóór de rentewet
in behandeling kwam, daghelder aange
toond, dat de sombere voorstellingen en
voorspelliugen van den Minister Vissering
onhoudbaar moesten genoemd worden.
Doch het getuigenis van den heer Schim
melpenninek werd bespot, hetgeen veel
gemakkelijker was dan het te weerleggen.
Als men nu let op de cijfers door den
Minister van Lijnden der Eerste Kamer ver
strekt, dan zal men moeten erkennen, dat
graaf Schimmelpenninek vrij wat beter op
Eenige vrienden gingen Beethoven daarop be
zoeken, om te vernemen wat hem den vorigen
avond bewogen had de zaal zoo spoedig te ver
laten. Als gewoonlijk zat Beethoven zwijgend
voor zijn piano. „Die dwazen! antwoordde hij
alleen deuken ze dan dat men voortdurend
in staat is te improviseeren. Daar moet men aan
drift toe gevoelen. We weten zeiven nooit wan
neer dat wezen zal." Achteloos liet hij bij die
woorden zijne vingers op de toetsen zijner piano
vallen. Bijna werktuigelijk sloeg hij eenige ac
coorden aan, plotseling begon hij te spelen;
Beethoven vergat de tegenwoordigheid zij
ner vrienden. De groote meester improviseer
de: de geest was vaardig over hem gewor
den. Hij dweepte, hij droomde hij zweefde, in
hooger sferen en zijne vrienden luisterden adem
loos urenlang toe. Nog nooit hadden zij zoo iets
gehoord. De meester was zichzelven niet meer.
Het was een hoogere geest die zich van hem
had meester gemaakt en zijne vingers bestuurde
welke een engelenzang, een eeuwig halleluja der
harmonie aan zijn instrument ontlokten.
't Mislukte concert van den vorigen avond werd
den vrienden dien morgen ruimschoots ver
goed. Zij wisten het nu, dat Beethoven niet wis
pelturig was zooals van hem werd gezegd. Al
leen. hij was geen machine.
de hoogte vaD onzen financiëelen toestand
is dan de Minister Vissering, tenzij dezul
ken de waarheid verkondigden, die oor
deelden, dat de financiëele gegevens, door
den genoemden Bewindsman ter tafel ge
bracht, gelegenheids-cijfers vertegenwoor
digden.
Zoo werd in dit geval de oppositie ge
rechtvaardigd, en zoo gebeurde het meer
malen, en zoo zal het nog dikwerf in het
vervolg ook plaats hebben.
De gevolgtrekking, uit dat incident af te
leiden, ligt dunkt ons voor de hand.
Zij kan geen ander zijn dan deze: dat
de beste partij waartoe men kan behooren
die der besliste onafhankelijkheid is.
Had de meerderheid der Kamer zich
onderworpen aan de logica der cijfers-
Vissering, dan zou de rentewet zjjn aan
genomen en, geheel onnoodig, een zware
last op de schouders der Natie zijn gelegd.
Dank daarom aan de vaderlandslievende
mannen, die niet voor de Regeerings-
pressie bezweken.
Hun voorbeeld vinde steeds meer in alle
vergaderingen, waarin over de volksbe
langen wordt beslist, navolging.
Dan zullen wij bewaard blij ven voor het
lichtvaardig goedkeureu van wetsvoorstellen,
uit wier aanneming bezwaren in verschil
lende richting zullen ontstaan.
Ten slotte nog eene opmerking. De
financiëu des Rijks behoeven geen zorg
te baren. Dit is nu ofïïciëel geconstateerd.
De verblijdende toestand echter wordt be
dreigd door de gemakkelijkheid,waarmee over
millioenen bij millioenen uit 's lands mid
delen wordt beschikt.
Zuinigheid wel van karigheid te on
derscheiden blijft dus een plicht voor
Natie, Regeering en Kamers.
Mogen zij zich aan de vervulling er van
niet onttrekken!
In de laatste dagen zijn te Berlijn en
in Zuid-Duitscblaud 40 personen gevangen
genomen, onder beschuldiging van deel
neming aan hoogverraad. Alles wat op de
zaak betrekking heeft wordt geheim ge
houden; doch voor zoover men kan nagaan,
kunnen er bij het proces belangrijke ont
hullingen omtrent de organisatie der so
cialistische partij worden tegemoet gezien.
Volgens bericht uit Goblentz is er sedert
acht dagen in den toestand der Keizerin
Hoewel minder bekend dan de bloementaal,
hebben de parapluies ook hare eigenaardige
taal.
Bijvoorbeeld: als er een parapluie in denhoek
van eene kleedkamer gezet wordt, dan wil dat
zeggen dat de parapluie hoogstwaarschijnlijk in
andere handen geraakt.
Bij het loopen in eene drukke straat de para
pluie plotseling op te zetten, beteekent dat een
voorbijganger veel kans heeft, dat hem een oog
wordt uitgestoken; haar plotseling neer te doen,
beteekent dat er een hoed zal afvallen. Als twee
personen, een heer en eene dame, samen in den
regen uit zijn, en de heer in den drup loopt,
dan beteekent het dat die heer en die dame ge
ëngageerd zijn. Loopt daarentegen de dame in
den drup, dan geeft dat te kennen, dat zij man
en vrouw zijn. Een katoenen parapluie naast
eene zijden zetten, wil zeggen: „Verruiling is
diefstal." Een parapluie aan nonchalante lui
uitleenen: „Ik ben een gek." 's Morgens met
een parapluie gewapend uitgaan, wil zeggen:
„De lucht zal opklaren, het wordt goed weer."
Een geleende parapluie onbeschadigd terugge
ven maar dat gebeurt zelden.
