NIEUWE
N». 512.
Donderdag 25 Augustus 1881.
6e Jaargang.
De vrijheid der Kerk.
BUITENLAND.
Een moordgeschiedenis.
HAARLMSCHE (IIIKMI.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem 0,85
Buiten Haarlem franco per post. 1,
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
B TJRE AU: St. Jansstraat Haarlem.
NDJUr
ACUTE MA HON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÉN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS bAUEEI.
Op velerlei gebied bemerken wij een
onloochenbaar streven der Pruisische Re
geering, om aan de Katholieke Kerk en aan
hare organen in het openbaar leven wederom
eenige plaatsen in te ruimen, plaatsen
waaruit zij direct verdreven was of die zij
door een samenloop vaD omstandigheden
vrijwillig moest verlaten om grootere ge
varen te vermijden of te voorkomen. Dit
streven der Pruisische Regeering is, wij
herhalen het, onloochenbaar en bovendien
ernstig en welgemeend, zoo lang althans
elementen als Puttkamer en Gossler den
toon aangeven en Falk met zijn homogene
kameraads op non-activiteit gesteld blijven.
Is de Katholieke Kerk nu daarmee gediend?
Komt daardoor de cultuurstrijd tot een
gewenscht einde, of ten minste op den
goeden weg die tot een zoo smachtend ge
wenscht gelukkig einde leidt? Daar zijn
er die zulks gelooven; volgens ons beschei
den oordeel echter houden wij het voor een
gevaarlijke dwaling, 't Is opnieuw een ander
nummer, doch dezelfde draad, en deze draad
beduidt de ondergeschiktheid der Kerk aan den
Staat, zelfs op haar eigen gebied, de poging
om de Kerk langzamerhand te doen ver
anderen in een deel der Pruisische Staats-
machinerie, hij beduidt het verdwijnen der
kerkelijke vrijheid in haar principes.
Om dit punt draait in werkelijkheid de
geheele cultuurstrijd, al het andere zijn
toevoegsels, die een aanzien kunnen hebben
zooals onder Falk of ook tegenovergesteld
zooals onder zijne opvolgers zonder dat het
wezenlijke, de kern van den strijd daardoor
verandert. Laten we voor 't oogeublik
aannemen dat de Staat alles aan de Kerk
teruggeeft, wat hij van haar gedurende een
tiental jaren heeft geannexeerd (om geen
scherper woord te gebruiken); veronder
stellen we dat er meer teruggegeven wordt
dan er werd genomen (om het op zijn
zachtst uit te drukken); veronderstellen we
dat de beroofde Pruisische Katholieken
hunne goederen, hunne instellingen, hunne
geestelijken, zoowel seculiere als reguliere,
terug ontvangen; veronderstellen we zelfs
dat alles honderdvoudig wordt teruggegeven;
veronderstellen we dat de Pruisische Staat
katholiek geworden is, met zijn doorluchtig
vorstenhuis incluis, en de Katholieke Kerk
niet slechts als de heerschende in plaats
van de Evangelische is gekomen, maar
zelfs het eenige godsdienstig genootschap
in Pruisen is gewordenbegiftigd met
alle voorrechten voordeelen privileges,
vergunningen en andere onderscheidingen,
FE UIL L E TON.
De reiziger, die in den goeden ouden tijd,
toen er nog diligences reden, eens den tocht van
Londen naar York heeft gedaan, zal zich waar
schijnlijk dicht bij het dorp Peppercorn een aardig
buitentje herinneren, dat de voerman aanwees
onder den naam van Klein Paradijs. Het was
een lief stil plekje, half tusschen fraai geboomte
verscholen; met een modderplas, die met den
naam van goudvischvijver werd vereerd, en een
iepenboom, die in het fatsoen van een pauw
was gesnoeid, waarvan de staart of het lijf al
tijd eenige onnatuurlijke uitwassen had en met
een tuintje, smaakvol aangelegd met slingerende
paadjes, die nergens naar toe liepen, en bloem
bedden in den vorm van halve manen, volle
manen en allerlei soorten van sterren; en met
een priëeltje, de vergaderplaats, naar het scheen, van
al de spinnekoppen uit het graafschap maar
wat zal ik langer uitweiden over dingen die niet
meer zijn? Helaas! de spoorweg kwam, en ging
vlak door het eetzaaltje en over het vischvijvertje
die bij zulk eeu ongehoord eu furore makend
feit zouden verleend worden laten we
dit alles voor eeu oogenblik aannemen,
maar als daarbij de Kerkelijke vrijheid niet
wordt gered, dan is er niets gewonnen,
neen dan is alles verloren, de strijd ware
vergeefs gestreden, want ook hier geldt het
woord van den Heiland: »wat baat het
den mensch, of hij de gansche wereld bezit
en schade lijdt aan zijne ziel
De ziel der Katholieke Kerk, dat is
hare vrijheid.
De vrijheid der Kerk is geenszins die
vrijheid, waarvan de politieke partijen spre
ken; het is niet de vrijheid der beweging,
de vrijheid te doen en te laten wat men
wil, of de vrijheid, volgens zijn geweten
te leven, neen de vrijheid der Kerk is iets
hoogers, iets verheveners, zij is het directe
werk van Gods hand, Zijn meesterwerk op
aarde, Zijn beeltenis, het is de vrijheid vau
den Zoon Gods in Zijne Bruid, voor wier
bevrijding Hij de gestalte van een dienst
knecht heeft aangenomen en Zijn goddelijk
bloed aan 't kruishout heeft vergoleu. Dat
is de vrijheid der Kerk, en nog meer, on
eindig meer, eeue vrijheid die wij niet
uitspreken, eene onbegrensde vrijheid, eene
vrijheid die wij slechts kunnen aanduiden
als eenwonderbaar kemelsch geheim op aarde.
Deze vrijheid der Kerk is geenszins
eene menschelijke eigenschap, die men haar
naar omstandigheden kan toevoegen of
O O
ontnemen, neen, zij is, zooals wij reeds
zeiden, hare ziel, haar onvervreemdbaar
wezen. Ontneemt men der Kerk hare
vrijheid, dan is zij de Kerk niet meer,
doch slechts haar naam en schaduw, een
schim zonder sap en kracht, zonder bloed
en leven. De Staat, die der Kerk hare
vrijheid ontneemt en die door hare onder
drukking alles meende gewonnen te hebben,
gaat onherroepelijk zijn ondergang ras te
gemoet.
De vrijheid der Kerk ontwikkelt zich in
vele stralen; nemen wij slechts een van deze
om hetgeen wij reeds zeiden, duidelijker te
maken. Zooals bij den mensch de ziel de
kern van zijn gansch bestaan is, zoo is
bij de Kerk het dogma grondslag, kiem-
bodem en richtsnoer voor al het andere
en overige waaruit de Kerk nog be-
bestaat. Doch wat zal er van de leeringeu
der Kerk worden, als de Kerk niet meer
vrij is als zij leeren moet, wat staatslieden
haar voorschrijven, in plaats van hetgeen
zij uit den schoot der heilige Drievuldig
heid heeft ontvangen en als eeuwige geloofs
waarheden bewaart? Wat blijft er van de
Kerk ongedeerd, zonder het reine onfeilbare
en den gesnoeiden pauw heen, en vernielde alles.
Evenwel in dien gelukkigen lijd werd Klein
Paradijs bewoond door Mr. Jeremias Pinchbeck,
zijne vrouw, twee kinderen en verscheidene
dienstboden. Mr. Pinchbeck hield veel van het
plaatsje, en vooral van het priëeltje om er rustig
zijne pijp te zitten rooken; zijne vrouw hield
het meest van den pauw, en viel verscheidene
malen drie sporten hoog van een ladder, als
zij den kop van het dier behoorlijk vierkant
wilde snoeien en de kinderen hielden het meest
van het vijvertje, en vielen er bijna op geregelde
tijden in, maar gelukkig was het niet diep ge
noeg om er in te verdrinken. Kortom iedereen
was met alles tevreden, behalve met het kolen
hok; dat was een ding, dat Mr. Pinchbeck veel
verdrietelijkheden gaf. De zaak was, dat dit
kolenhok omtrent tien stappen van het huis
af stond, en dal de Peppercorners die sedert
onheugelijken tijd door hunne overhelling tot
oneerlijkheid bekend stonden van die omstan
digheid gebruik maakten om zich op kosten
van Jeremias van steenkolen te voorzien. Als
hij een slot aan de deur liet maken, staken zij
het open, of braken het er maar af; en als hij
geloof? Wat blijft er, teu opzichte barer
leeringen, over, zonder hare vrijheid?
Hetzelfde geldt van alle andere kerke
lijke goederen; zonder de vrijheid zijn ze
alle in gevaar en ze kunnen ten allen tijde
ontvreemd worden.
Men zegge dus niet, dat het voldoende
is, als men de Kerk de zielzorg ongestoord
laat uitoefenen, als is zij ook min of meer
van den Staat afhankelijk of aan hem on
dergeschikt. Dat is juist die hoogst ge
vaarlijke dwaling, die in dezen tijd van
afmatting en vermoeidheid de Pruisische
Katholieken vermijden moeten. Neen, 'tis
juist omgekeerd; beter ware het als de
Katholieke Kerk in Pruisen uitstierf tot
den laatsten Bisschop, tot den laatsten
Priester, tot den laatsten leek, als dat zij
uitwendig schijnbaar bloeit, inwendig echter
hare vrijheid missen moet. God kan uit
steeneu kinderen Abrahams opwekken, maar
uit eene verdrukte, onvrije, den Staat als
een departement ingelijfde Kerk, kan Hij
geen kanaal Zijner genade maken, tenzij
Hij begint met haar de vrijheid als door
een wonder terug te geven.
Lowell, de Amerikaansche gezant te
Brussel heeft een telegram van Blaine
ontvangen, dat er weinig hoop bestaat op
Garfield's behoud.
De berichten der Engelsche bladen,
volgens welke het groothertogdom Baden
tot een koninkrijk zou worden verheven,
worden door de Badensche Regeering in
haar officieel orgaan tegengesproken, onder
opmerking dat den groothertog geen aan
bod in dien zin is gedaan en hij ook geen
koningskroon zou willen aannemen, het
welk ook in strijd zou zijn met de wen-
schen der Regeering.
De Daily Telegraph verneemt uit Pe
tersburg, dat de Czaar Peterhoff bewoont,
zorgvuldig bewaakt wordt en in geïsoleer-
den toestand verkeert. De Russische politie
gaat voort met komplotten tegen den Kei
zer te ontdekken en arrestatiën te bewerk
stelligen. Nihilistische manifesten zijn voort
durend in omloop. Een daarvan behelsde
het doodvonnis van den Czaar, en werd
aangeplakt gevonden te Peterhoff op tuin
stoelen.
De Daily News vernam uit Weenen dat,
luiden3 eene private dépêche uit Peters
burg, de Russische regeering weder 200
nihilisten naar Siberië verbannen heeft.
De Britsche Regeering heeft vernomen,
dat er uit Amerika helsche machines naar
voetangels of klemmen zette, trapten zij er nooit
in; maar dit deed hij zelf, óf zijne vrouw óf een
van de kinderen, en dus zag hij daarvan af.
Alle nachten werden er kolen weggehaald. Eens
had hij vijf ton opgedaan, en eene week later
was er de hellt maar van over. Nu werd het
toch te erg. Hij wilde het niet langer veler.;
moigen zou hij zien wat er aan te doen was.
Met het prevelen van dit besluit, keerde hij zich
om want hij lag in bed en viel in slaap.
Hoe lang hij sliep, wist hij niet, maar hij werd
gewekt door een verschrikkelijk gerommel onder
zijne steenkolen.
Lieve, zeide hij, terwijl hij zijne vrouw
aanstiet; daar zijn zij weder aan den gang.
Wel, en wat dan? zeide de dame, die het
niet beviel dat zij in haren slaap gestoord werd.
Daar Mr. Pinchbeck niet wist wat op deze
vraag te antwoorden, merkte hij aan dat hij het
best achtte om maar eens op te staan.
En op mijn woord, voegde hij er bij, zie
of ik ze niet zal doodschieten. Voor den drommel,
waar is mijn pistool? Weet gij het ook, vrouw?
Mevrou-v Pinchbeck wist het nietdoch er was
weinig twijfel aan of zij had het geborgen, want
Limmerick zijn verzonden. Zij heeft maat
regelen genomen om te beletten dat die
voorwerpen aan wal worden gebracht.
De Daily News hoorde uit Alexandrië
dat er een plan gevormd is tot graven van
een tweede Suez-kanaal onder Engelsche
auspiciën.
De verkiezingen in Frankrijk zijn afge-
loopen zooals vermoed werd. Overwinning
te Parijs voor de radicalen, en voor zoo
ver bekend in de provinciën belangrijke
aanwinst voor de republikeinen. Yan de
aftredende leden voor Parijs zijn alle her
kozen behalve Pascal Duprat, gematigde
afgevaardigde van het zeventiende arron
dissement, waar hij zelfs niet in herstem
ming komt tegenover Henry Maret, radi
caal, die boven aan de lijst staat. De drie
nieuwe plaatsen, waarmede de deputatie van
de Seine vermeerderd iszijn ten deel ge
vallen aan drie radicalen, De Lanessan,
Canaille Pelletan, den adjudant van Cle-
menceau, en Heredia, lid van den gemeen
teraad. Gambetta is in twee kiesdistricten
van Belleville gekozen, maar met zeer kleine
meerderheid. In het eene district ontkwam
hij zelfs nauwelijks de herstemming. Dit is
een échec tegenover de radicale tegen-
candidaten Sigismond Lacroix en Tony
Révillon. Humbert, de beruchte commune-
candidaat in het veertiende arrondissement,
daarentegen heeft slechts een geringe min
derheid tegenover den opportunist Germain
Casse. Maar dit wordt voor de uiterste
linkerzijde vergoed door het succès van
Clemenceau, die in de twee kiesdistricten
van Montmartre gekozen is met groote
meerderheid. De zestien duizend vijf hon
derd stemmen, die Clemenceau in beide dis
tricten verkreeg, zijn een harde pil voor
Gambetta, die in de beide districten van
Belleville slechts negen duizend drie hon
derd stemmen heeft gehad. Bamberger, de
gematigde afgevaardigde van Neuilly, is
niet herkozen, en Camille See, de afge
vaardigde van Saint-Denis, is slechts num
mer twee in de herstemming tegenover
Delattre, den radicalen advocaat der Lan-
teme.
In eene depêche uit New-York wordt
gemeld, dat de Russische Regeering langs
diplomatieken weg aanvraag heeft gedaan
om uitlevering van Hartmann, op welke
aanvraag het Amerikaansch Gouvernement
heeft toegezegd, de zaak in overweging te
zullen nemen.
Hartman heeft daarentegen een verzoek
ingediend om tot Amerikaansch burger te
worden genaturaliseerd. De bladen maken
er echter opmerkzaam op, dat dit zoo ge-
haar man had er maar één (een oud vuui steen
machine) en de dame had zich in het hoofd ge
zet, dat het, als het bleef slingeren, wel eens van
zelf kou afgaan, en stopte het dus altijd weg.
Jeremias zocht op den tast in eene lade, waar
hij meende het voor drie maanden gezien te
hebben en tot zijne verwondering vond hij het.
Daarna kreeg hij zijn kruithoorn uit eene wel-
geslotene kast en laadde zijn wapentuig; maar
toen viel het hem in dat hij geen kogels had.
Op dat oogenblik werd het leven in het kolenhok
nog verschrikkelijker.
Vrouw, zeide hij, sterk bevende, ik denk
dat zij een voorgevoel hebben dat ik aankom, en
al weg loopen.
De arme Jeremias wenschte van harte dat het
zoo wezen mocht.
Ga toch eens uit het achtervenster kjjken,
zeide zijne vrouw, die nu ook bang begon te
worden, en zie eens wat zij uitvoeren. Ik geloof
waarlijk dat zij in huis inbreken.
Ja, ik ga, was het antwoord, zoodra ik
maar iets vinden kan om op mijn pistool te doen,
in plaats van een kogel.
(.Wordt vervolgd.)
