NIEUWE
No. 500.
Donderdag 9 Februari 1882.
7e Jaargang.
De toestand in Frankrijk.
BUITENLAND.
0,06
Beleefdheidsvormen.
lUKLHSniE eOVRlMT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Buiten Haarlem franco per post.
Afzonderlijke Nummers
0,85
1»—
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. JansstraatHaarlem.
MKTirNIHiT?
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTEËN
Van 1—6 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS li AU EET.
't Ziet er in 't land der grande na
tionop politiek en sociaal terrein alles
behalve rooskleurig uit. Wat wij voorspeld
hebben, is geschied. Gambetta, de atheïst
Paul Bert en het gansche prul-kabinet,
dat tot verbazing der geheele wereld den
14den November van het vorige jaar tot
stand kwam is na een roemloos bestaan
van 74 dagen den 26en Januari 11. om
vergeworpen. Die heerlijkheid heeft dus niet
geduurd en de val van den volks
tribuun met zijne slippedragers was wel
verdiend.
Het voorstel van den scrutin de liste
viel in de Kamer van afgevaardigden met
305 tegen 117 stemmen. Deze verwerping
van het voorstel was tevens het onmogelijk
worden van de persoonlijke regeering, der
zoogenaamde dictatuur, en Gambetta. die
zag, dat daardoor zijne macht gebroken
was, nam, evenals zijne collega's, zijn ont
slag. Gambetta heeft het roekelooze en
vermetele spel verloren, en in zijn val,
Waarin hij ook den faoatieken Paul Bert
niedesleepte, ligt iets tragisch. Zelden werd
een Ministerie in Frankrijk zoo blijmoedig
en vreugdevol begroet, zelden hadden de
Franschen zooveel hoop en goede ver
wachting, als op dat, hetwelk den 14en No
vember van het vorige jaar aan 't staats-
roer kwam. Nu liggen alle groote plannen
ln duigen. Toen Gambetta zijne betrekking
als Minister-president aanvaarddever
wachtte men een staatsman en men vond
slechts een eigenzinnigen agitator, die op
tegenspraak met grofheid, scheidsvoorden
en beleedigingen antwoordde. De eens voor
almachtig gehouden dictator is thaus een
groote nul, hij is gedaald tot een bespotte
en machtelooze zwetser. Op cynische wijze
behandelen de Franschen een man, die nog
voor weinige dagen hun afgod, hun Fe-
tisch was, als een krankzinnig avonturier.
De invoering van den scrutin de liste,
zonder welke Gambetta niet kon regeeren,
had geen ander doel dan de bevestiging
en uitbreiding van den invloed der politieke
machthebbers op de gezamenlijke kiezers,
voornamelijk op de onzelfstandige en daar-
door gemakkelijk te leiden meerderheid
der lagere klassen. Gambetta wilde met
andere woorden door de invoering van den
scrutin de liste, zich als dictator van
Frankrijk laten proclameeren. Hij zou er
FE U1LLETON.
De formulieren en teekens van achting en be
leefdheid welke onder de menschen hij het ont
moeten, bij het komen of gaan, worden in acht
genomen zijn bij de volkeren zoo verschillend,
dat hetgeen bij 't eene volk als eene acte van
beleefdheid geldt, hij een ander volk als een
kenteeken van onbeschaafdheid wordt beschouwd.
De oude Bomeinen zeiden bij 't komen ave (wees
gegroet) hij 'tgaan vale (leef wel)! Bij de Joden
plachten goed met elkaar bekende personen we-
erzijds handen, hoofd en schouders te kussen
e'' sPlaken daarbijschalóm lecha (Vrede zij
i_ r f ^ewone manier van groeten bij de be-
sc aa c e klassen van de geciviliseerde volkeren
in Europa 1S thans het ontblooten van het hoofd,
een gebiuik dat eerst sinds de zeventiende eeuw
algemeen is aangenomen. Bij het volk in Katho
lieke landen zijn bij het groeten nog de woor
den „geloofd zij Jezus Christus" in gebruik,
waarop de aldus begroete persoon antwoordt:
„in eeuwigheid amen." Deze groet werd in 1728
door Paus Benedictus XIII aanbevolen. In Pro-
testantsche landen zegt men algemeen bij 't ont
moeten of scheiden: „goeden dag!" of naar den
tijd waarin de begroeting plaats vindt: „goeden
morgen, goeden middag, goeden avond," ook wel:
wel voor gezorgd hebben dat hij bij eene
verkiezing, op de meeste lijsten als candidaat
zou figureeren. Dan zou hij de uitverkorene
van het volk zijn, aan wien de plaats als
President der Republiek toekwam. Hij heeft
echter zijne geheime gedachten te vroeg
verraden, vandaar de steeds aangroeiende
oppositie, die hem ten slotte van den mi
nisterstoel deed tuimelen. Langen tijd voor
den 26en Januari, de dag waarop de zaak
haar beslag kreeg, werden er in het Palais
Bourbon (Gambetta's woning) plannen ge
smeed tot herstel der alleenheerschappij.
Dat Gambetta sinds den val van Mac-
Mahon over groote zaken dacht, was uit
vele verschijnselen duidelijk waar te nemen;
dat bi) Kabinetten omverwierp en Kabi
netten oprichtte, dat hij overal, ook in de
buitenlandsche politiek, de hand in 't spel
had, bewees de Tuniseesche oorlog onder
het Ministerie Ferry-Farre; en dat hij naar
avonturen hunkerde, leerden de onzinnige
uitvallen zijner dagbladen tegen den Sultan
van Turkije. Daarbij kwamen nu nog vele
ergerlijke benoemingen, waardoor onbe
kwame en gehate creaturen tot hooge
ambten en bedieningen geraakten, verder
de reeds vermelde oorlog in Tunis, in
welken Roustan, een gunsteling van den
parvenu, zulk eene onzalige rol speelde
en de teleurstelling der Franschen, die een
uitmuntend Kabinet hadden verwacht en
slechts lakeien ontvingen, willelooze werk
tuigen in de hand van Gambetta. Het
gansche Kabinet droeg van den beginne
af het cachet eener persoonlijke regeering.
't Was een brutale, maar ook eene zeer
gewaagde onderneming, Gambetta zette
alles op bet spel. Gelukte het hem d9
teugels van het bewind gedurende eenigen
tijd in de hand te houden, d. w. z., kon
hij de gedane beloften vervullen, dan was
hij triumphator. Alle glans en roem kwam
dan op hem alleen neer. Faalden zijne be
rekeningen, dan moest hij daarentegen alle
haat alleen dragen. Het laatste is geschied.
De teugels zij aan zijne hand ontvallen,
hij was niet geschikt om te regeeren, wel
om te intrigeeren. Zijne rol als intrigant
bleef hij volhouden; hij loog, verdraaide
en verminkte als een volleerd acteur; hij
behield daarbij zijn volle zelfvertrouwen,
onderscheidde zich steeds door zijn brutale
houding, en door zijn hatelijke uitvallen
aan het adres zijner tegenstanders, ja zelfs
aan dat zijner oude vrienden, terwijl hij de
„uw dienaar!" of: „Adieu!" fltal. a Dio of
addio, d. w. z. Gode aanbevolen). In Zuid-Duitsch-
land zegt men gewoonlijk: grüss Gott!" bij 't
ontmoeten en scheiden. De mijnwerkers begroeten
elkander met de woorden: Gliick auf!" In vele
Duitsche landen houdt men het voor eene hoogst
beleefde daad als men de handen der dames
kust, iets dat hij de Italianen slechts aan intieme
vrienden veroorloofd is. De Spanjaard zegt, als
hij eene hem bekende dame ontmoet: „beso sus
manos(ik kus uwe handen) ofschoon hij de
daad niet aan de woorden voegt. De Rus werpt
zich aan de voeten van zijn meester en kust
diens knie. De Pool hukt zich tot op den bodem,
werpt zich vervolgens ter aarde of kust de schou
ders van hem, dien hij eerbiedig wil groeten.
De Pool en de Bohemer uit de lagere volks
klasse kussen de kleederen van een aanzienlijke
of van hun meester. De Eomaansche volken va-
rieeren als afscheidsformulier het Italiaansche
Addio in al hunne talen. Zeevarende volken zeg
gen: „vaarwel!" (Eng. farewell, Zweedsch far
val.) De Rus zegt bij het afscheid nemen„proscht-
schaïof „prosti" (d. w. z. vergeef mij) als ik u
namelijk iets kwaads gedaan heb. De Polen nemen
afscheid met de woorden: byway zdrow!" (d.
w. z. wees dikwijls gezond) en de Slaven met
„sdravo" (gezond) of „sdrav ostani" (blijf ge
zond) ook: i,bog de chivi" (God boude u in 't
levenvoornamelijk bij gezondheidswenschen). De
kunst verstond steeds als de verdrukte on
schuld en als de vurigste patriot zich voor
te doen.
Voor dat het ontwerp, dat hem ten val
bracht, kracht van wet verkreeg, vond Gam
betta het onuoodig, om Gods zegen in de
kerken af te smeeken over den arbeid der
Kamer. Het oude, heerlijke, christelijke ge
bruik hief hij op. Of 't ham nu gebleken
is dat aan Gods zegen, 't al gelegen is?
Wij zijn niet van meening dat Gambetta
zich voor de toekomst op politiek gebied
totaal onmogelijk heeft gemaakt. Hoogst
waarschijnlijk zal hij weldra als afgevaar
digde van Belleville in de Kamer verschij
nen en daar den strijd tegen het nieuwe
Ministerie beginnen. Onverschillig of dit
Ministerie uit de gematigden of uit de ra
dicalen is gerecruteerd, het zal onder alle
omstandigheden eene uiterst moeilijke po
sitie innemen. Ontbreekt Gambetta de be
kwaamheid om te regeeren, ongetwijfeld
echter bezit hij de eigenschap om anderen
het regeeren onmogelijk te maken. Hij zal
alle pogingen in het werk stellen om den
neteligeu toestand nog neteliger te maken.
Hij kent het Fransche volk te goed en
weet dat het ten slotte toch weder een
redder zal roepen, die met krachtige hand
het staatsschip door de woedende golven
weet te sturen.
Zooals men ziet, 't is in Frankrijk op
politiek terrein alles behalve couleur de
rose. Doch ook op sociaal, en meer bepaald
op financieel gebied, is de toestand verre
van benijdenswaardig. De beurs-catastrophe
die millioenen heeft verslonden, veroor
zaakte een algemeene crisis. Men kent
den geheelen omvang dier ramp nog niet,
doch het aantal geruïueerden, waanzinni
gen en zelfmoordenaars is thans reeds zeer
groot. De toestand is vreeselijk. De speel
woede was onder mannen en ook onder
vrouwen in de groote steden, bizonder te
Lyon, zoo groot, dat zij al hunne bespaarde
penningen naar de Beurs droegen. Thans
is alles verloren. De handel in waardelooze
papieren was eene aanstekelijke ziekte ge
worden en de geweteulooze beursspeculan
ten hebben de schapen totaal geschoren.
Men spreekt van ongelooflijke sommen, die
op deze wijze verloren werden. Men schat
het verlies dat het nationale vermogen in
Frankrijk onderging, op meer dan vijf mil-
liarden. Gansche familiën werden geruï
neerd, rijken werden bedelaars, slechts eenige
herders in Servië, wier ideeën meer bepaald op
de zwijnenteelt zijn gevestigd, vragen dikwijls
aan een landsman dien zij ontmoeten„zijn er
veel eikels?" (d. w. z. gaat het u goed?) maar
de algemeene groet is het niet, al vindt men dit
in de nieuwste reisbeschrijvingen vermeld. Hand
druk, omhelzing en kus gelden bij de Europeesche
volkeren als teekens van genegenheid en liefde.
De Laplanders drukkeu bij ontmoeting, de we-
derzijdsche neuzen flink tegen elkaar. De oude
Franken, zegt men, trokken een haar uit den
baard en overhandigden dit den persoon dien
zij op beleefde wijze wenschten te groeten. De
gewone Arabier in Arabië en Noord-Afrika zegt
„Salem aleïkum(vrede zij u) en legt de hand
daarbij op de borst, als een teeken dat hij dien
wensch van harte meent. De aldus begroete per
soon antwoordtAleïkum essalem!" (met u zij
de vrede). Aanzienlijke en voorname Arabieren
omhelzen elkander eenige malen, kussen elkaar
op de wangen en vragen meermalen naar het
wederzijdsch welzijnbij elke vraag kussen zij
hun eigen hand. In Yemen laten de voornamen
zich, na lang geweigerd te hebben, de vingers
kussen. Ook spreekt men na eiken groet een
volzin uit den Koran. De Turken leggen de han
den kruiselings over de borst en maken eene
diepe buiging voor den persoon dien zij groeten.
De Hindoes in Bengalen raken met de rechter
hand het voorhoofd aan en buigen het hoofd
Beurs-matadors gelukte het de met vloek
beladen millioeneu in hunne kassen te doen
vloeien. Ook in Lyon, waar alles specu
leerde, heeft de beurspaniek verschrikkelijke
rampeu veroorzaakt. Talrijke gevallen van
zelfmoord en plotselingen waanzin van on
gelukkige speculanten worden ook uit die
stad nog dagelijks vermeld. En toch staan
wij in Frankrijk eerst aan 't begin van
het einde.
Hoe het ongelukkige land al zijne ram
pen te boven zal komen, is Gode alleen
bekend; zoolang men er echter voortgaat
bewindslieden aan te stellen van het kaliber
als Gambetta, Paul Bert eu consorten,
zal er van redding of uitkomst wel
geen sprake kunnen zijn. Immers waar
wiud gezaaid wordt, zal storm worden
geoogst.
De jongste volkstelling in Pruisen heeft
den Staat ongeveer een half millioen mark
gekost.
De Schach van Perzië wordt in de
maand Mei te Parijs terug verwacht. Hg
aanvaardt de reis van zijn land over Peters
burg en zal de kroning van Alexander III
te Moscou bijwonen. Vervolgens zal hij naar
Berlijn vertrekken en daarna zal hij te
Parijs komen. Hg denkt ook Italië te be
zoeken.
In het gevecht, dat onlangs bij Tre-
binje plaats had tusschen Oostenrgksche
troepen en opstandelingen, moet de aan
voerder der laatstgenoemden, Osman Ta-
novics Bey, te water geraakt en verdron
ken zijn.
De opstandelingen in de Herzegowina
hebben Koujica, een belangrijk strategisch
punt tusschen Serajewo en Mostar, inge
nomen en in brand gestoken. Volgens be
richten uit Slavische bron zouden vele mi
litairen deserteeren.
Zaterdag' heeft zich bg den pope
Denozoff, procurator-generaal der Synode
te St. Petersburg, iemand aangemeld om
hem te spreken. De pope was gewaar
schuwd, dat er een moordaanslag op hem
zou worden ondernomen, en zond daarom
bericht aan de geheime politie, die den
bovenbedoelden persoon arresteerde. Men
vond bij hem een pistool.
Het nieuwe Egyptische kabinet heeft
bij een nota zijn voornemen te kennen
voorwaarts. Bij deze diepe buiging leggen zij
eerst de rechter hand op de borst, raken daar
mede den bodem en ten laatste het voorhoofd
aan en noemen zich „onderdanige slaven." De
bewoners der Manilli- of Philippijnsche eilanden
buigen zeer diep, leggen de handen op hunne
wangen en houden een hunner beenen in de
hoogte. Op Sumatra vraagt de groetende in ge
bogen houding aan hem, dien hij beleefd wil
groeten, den linker voet, dien hij, terwijl hij op
den grond geknield ligt, op zijn schedel, voor
hoofd, borst en knie zet. Dan raakt hij met
zijn hoofd den bodem aan en blijft gedurende
eenige oogenblikken plat op den huik liggen.
In China vouwen bevriende mannen, bij de ont
moeting, de handen boven het hoofd te zamen,
buigen en zeggen daarbij„Tsin, tsin" (een
compliment zonder bepaalde beteekenis). Ontmoet
de Chinees, te paard gezeten, hoogere personen,
dan stijgt hij afslaat de handen in een, heft
ze vervolgens beide in de hoogte en laat ze daarna
tot den grond dalen. Vrienden die elkander in
langen tijd niet gezien hebben, vallen herhaalde
malen op de knie en raken met het hoofd den
bodem aan terwijl zij zeggen: „Na fo? (ïijt ge
steeds gelukkig geweest?) of Young fo! het
geluk schijne op uw aangezicht!) De vrouwen
begroeten elkaar met: „Van fo!" (veel geluk!)
Kinderen moeten voor hunne ouders en dienstboden
v oor hunne meesters knielen. Slot volgt.)