NIEUWE
No, 561.
Zondag 12 Februari 1882.
7e Jaargang.
Een sociaal-politieke
overweging.
BUITENLAND.
lAAllIlSdl GOUim.
ABONNEMENT5PBUS
Per 3 maanden voor Haarlem
Buiten Haarlem franco per post.
Afzonderlijke Nummers
0,85
1»—
0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. JansstraatHaarlem.
AG-ITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÈN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers K P P E R S k LAUREY.
De volkeren zijn ziek, dat zal niemand
loochenen; geen parlement ter wereld echter
is in staat om de ware recepten voor te
schrijven, die de volksziekten totaal kunnen
genezen. De ziekte zal integendeel iu een
veel gevaarlijker stadium komen, zoolang
men voort blijft gaan de meest verderfe
lijke grondstellingen onder den naam eener
noodzakelijke volksvrijheid te propageeren.
Of zijn het geene gevaarlijke grondstel
lingen als men den God der Christenen
uit het gansche openbare leven wil dringen,
Hem zijue dienaars en zijne wetten; als
men de fondamenten der maatschappij aan
zljn zegen onttrekt, doordien men een hu
welijk zonder Sakrament kan aangaan;
nis men de opvoeding der kinderen van de
Kerk afscheidt, van Christus, den Godcle-
lijken Kindervriend; als de arbeid wordt
onttrokken aan Gods zegen door de ont-
neiliging der dagen Gods, ja zelfs als men
den dood scheidt van den godsdienst iu deu
godsdienstloozeu Staat? Zoodra men van
de onveranderlijke grondstelling afwijkt,
dat godsdienst en de vreeze Gods de nood
zakelijkste foudamenteu voor alle men-
schelijke oudernemingen en maatschappe
lijke toestanden ziju, zoodra men de Kerk,
als draagster van deu Godsdienst, in hare
vrije, zelfstandige en zegenrijke beweging
beletselen of moeilijkheden in den weg legt
en meu de Kerk Gods met hare geschie
denis, met hare rechten, met hare godde
lijke rechten aan de staatsalmacht over
levert, dan komt men tot de onzalige
stelling van Hegelde Staat is God
Is de Staat God, dan zijn zijne wetten
onfeilbaar en onveranderlijk, en om dan
van een privé-geweten van een Katholiek
te spreken, is hoogverraad. Zoodra men
zulke wegen bewandelt, komt men in te
genspraak met God, met zjjne eeuwige
wetten, met de overtuiging en met het
Christelijk geloof der volkeren. Wij zien
daarom overal ontbinding, ellende, wier
eerste stadium is de ongeschiktheid voor
het gezellige samenleven, wier verder ver
loop de treurige ondergang is van natiën
en volkeren. v
Een aantal met zulke grondstellingen
opgevoede menschen bestaat er, die God
uit het openbare leven willen drijven, al
zou ook een zee van bloed de koopprijs
zjjn voor de verwezenlijking van hun ideaal.
Hat verkondigden luide de logebroeders die
in het vorige jaar te Gent vergaderd waren.
FEUILLETON.
Beleefdheidsvormen.
Vervolg en slot.)
In Japan trekt de mindere voor zijn meerdere
zijne sandalen uit, steekt de rechter hand in de
linker mouw, laat dan de armen langzaam tot
aan de knie afglijden en gaat met kleine stap
pen voorbij, terwijl hij onder vreeselijke gebaren
^troept; „Augh, Augh!" (doe mij geen leed!)
e Siameezen zijn buitengewoon beleefde lui. Be
kenden ontmoeten elkaar nooit, zonder buigingen
te ma -en en als de een den ander voorbijgaat,
verzuimt hij nooit zich te verontschuldigen.
Menschen van gelijken rang groeten elkaar door
de saamgevouwen handen aan den mond te bren
gen. Ontmoet een ondergeschikte zijn meester
dan gaat hij op de hurken zitten, heft de han
den over 'thoofd en zegt: „uw slaaf groet u,"
of „het beest groet uBij een zeer voornaam
persoon werpt de geringe man zich ter aarde,
de hooggeplaatste zendt alsdan een uit zijn ge
volg om te onderzoeken of de groetende niet
kwalijk riekt. Is dit het geval dan krijgt hij
van den aanzienlijke een schop en dan is het
't Is een feit dat die moderne bescha-
vers« iu alle deelen der wereld met veel
praalvertoon hun schootsvel uitkloppen en
er naar streven om een lijkkleed te maken
voor de Kerk en voor het kostbaarste wat
zij bezit, voor de gedoopte ki ideren der
geloovigen. Wij zien deze onzalige po
gingen het duidelijkst in Frankrijk en in
België. Doch Gods Voorzienigheid zal on
getwijfeld beschermeud optreden. Het
episcopaat in vereeniging met het Katho
lieke volk, begrijpen het gevaar en zij
strijden den strijd des Heeren. Daarom
wordt ook op de schootsvellen der hedeu-
daagsche logemannen als op die van zoo
vele hunner voorgangers geschreven: »een
verongelukte veldtocht.®
In andere Staten en landen zijn de vij
anden der Kerk oogenschijnlijk iets ver
standiger geworden. Men heeft het als eene
groote dwaling erkend, door staatssystemen
en wetboeken, aardsche kwalen te willen
genezen, terwijl men aan de menschelijke
hartstochten den vrijen teugel liet. Zoolang
de ontboeide hartstocht volmacht heeft,
wordt het heilmiddel krankheid, de artsenij
ziekelijkheid. Zedelijke verbetering is het
eenige medicijn, zedelijke tucht de eenige
kracht; daarvoor is godsdienst noodig, en
opdat de religie het kan volbrengen, heeft
zij de Kerk noodig, de vrije Kerk; in andere
gevallen wordt de agent van politie de
priester der volkeren, de gevangenis hun
tempel. Want als de Christelijke deugd
niet geëerd en beoefend wordt, dan zullen
de menschen voor het gouden kalf iu 't stof
nederzinken en de zielen zullen als handels
artikelen worden beschouwd. Wat zich van
het Christelijk geloof onttrekt, zinkt en
verdwijnt; wat van het Geloof niet regel,
richting en leven aanneemt, vergaat. Als niet
tegenstaande dit alles eene tijdelijke rust
en vrede ontstaan, dan beteekent zulks
niet de heerschappij van het recht, maar
het gebrek aan gelegenheid voor een at
tentaat.
De staatsleer, vervreemd van de Chris
telijke geloofswet, zal zich ook gemakkelijk
van de Christelijke zedenwet ontdoen. En
wat is het recht zonder zedenwet Geweld
dadige willekeur.
Zij, die eene staatsinrichting willen zon
der God, zonder godsdienst en Christelijk
geloof, openeu de deur voor de gevaren
van het socialisme en zijn niet in staat
haar weder te sluiten.
Als het geoorloofd is, duizendjarige rech
ten en eigendommen voor staatsdoeleinden
te rooven, dan kunnen de socialisten dit
zijne zaak dat hij zich zoo spoedig mogelijk ver
wijdert. Riekt hij echter niet kwalijk, dan helpt
de afgezonden bediende hem ter been. Personen
van gelijken rang spreken elkaar met mijn
oudere broeder," of mijn vader," „mijne moeder,"
iimijn oom" of „mijn grootvadertoe. Lagere
Mandarijnen noemt men „weldoeners"hoogere
„genadige heeren weldoeners." Tot Prinsen moet
men zeggen„ik stof uwer verheven voeten," en
tot Koningen „ik stof uwer geheiligde voeten",
of „goddelijke barmhartigheid"Ondergeschikten
en slaven naderen hunne meesters slechts in ge
knielde houding en de saamgevoegde handen
boven het hoofd houdende. Vrouwen, ook de
reeds bejaarden, worden met de namen der kost
baarste en lieflijkste dingen aangesproken. Nooit
echter mag het woord jong ontbreken; aldus: „jonge
diamant,1' jong goud," „jonge hemel." jonge
bloem!" Op deze wijze zijn de begroetingen van bijna
alle Aziatische volkeren slaafsch, evenzoo die
der Afrikaansche. De Abessiniërs knielen en kus
sen den grond. Bij eenige negerstammen vat
men elkanders handen en trekt zoo flink aan de
vingers dat deze kraken. Bij andere stammen
knipt men met de vingers, neemt men den kam
uit de haren en steekt dezen weder op zijne
als een voorwendsel gebruiken om eigen
dom en recht in 't algemeen af te schaf
fen en gemeenschap van goederen te pro-
clameeren. Als het recht is, het heiligste
eigendom aan het huisgezin te ontnemen,
en de kinderen op godsdienstlooze scholen
te plaatsen, waarom zou het dan ongeoor
loofd zijn, ook het vermogen, de bezittin
gen aan de familie te ontnemen? Als het
hoofd van het huisgezin het recht niet
heeft, de opvoeding zjjuer kinderen vol
gens zijn eigen godsdienstige overtuiging
en naar zijn religieus geweten te leiden,
hoe zou hij dan het recht hebbeD, met
zijn vermogen, met zijn geld en goederen
naar zjjn goedvinden en beste weten te
haudelen Als het kind eerst aan den Staat
of aan de Gemeente en eerst dan aan de
ouders toebehoort, dan past de socialist
zulks ook op het vermogen, op de eigen
dommen, op de bezittingen toe. Als het
geoorloofd is, kerkelijke instellingen, in
stituten en gestichten op te heffen en te
vernietigen, waarom dan ook niet de bur
gerlijke? Als alle recht van den Staat
komt, dan kan ook het recht van ieder
iudividu door deu Staat worden ontkend
of afgeschaft.
Dat is het socialisme in zijne gansche
voorbereiding. Z. H. Pius IX, z. g., zag
duidelijk de voorteekens van het dreigend
gevaar en maakte er herhaalde malen ge
wag van en het tegenwoordige Opperhoofd
onzer Kerk, de wijze Leo XIII, wees reeds
op de bestaande kwalen en op den eenigeu
weg der bevrijding. Slechts eeue vrije, niet
aan de willekeur van den Staat onder
worpen Kerk, is in staat hier een bescher
menden dam op te werpen.
Alleen waar de heerschappij der godde
lijke wetten heerscht, kunnen volkeren en
natiën tevreden leven en gelukkig zijn.
Mocht deze uitspraak overal en ten allen
tijde worden begrepen, entoegepast!
Bij de in het Pruisische Huis van Af
gevaardigden voortgezette beraadslagingen
over het ontwerp betreffende de Meiwetteu,
heeft eergisteren de heer Virchow het woord
gevoerd tegen de discretionnaire macht,
daarbij aau de Regeering verleend, en tegen
een gezantschap bij het Yaticaan. Hij ver
klaarde zich echter bereid om de hardste
bepalingen der Mei-wetteu te helpen in
trekken. De heer Gneist zeide eveneens,
dat de natiouaal-liberaleu er geen bezwaar
tegen hadden de gestrengheid der Mei
plaats, zooals men bij ons den hoed afneemt en
weer opzet. De Mandingo's vatten bij het groe
ten de hand eener vrouw en brengen deze aan
den neus. De Moor in Marokko galoppeert naar
den vreemdeling, als wilde hij dezen overrijden,
pareert plotseling zijn paard en schiet onder den
neus van den verwonderden vreemdeling zijn
geweer af. Personen van gelijken rang, drukken
elkaar de hand en kussen elkanders baard. De
Egyptenaren steken de hand uit, leggen haar
dan op de borst en buigen het hoofd. Een bi-
zondere beleefdheid is het, als ze hunne eigen
hand kussen. Voorname mannen (geen vrou
wen) kust men de hand. In den divan trekt de
geringere den hoogere een pantoffel uit en legt
die naast zich neder. De groet wordt op dezelfde
wijze beantwoord. Bekenden wenschen elkander
een goeden morgen door te zeggen: „moge uw
dag wit zijn waarop het antwoord volgt„moge
de uwe als melk zijn!Dergelijke formulieren bestaan
er in overvloed. In andere streken van Afrika ontdoet
men zich van het opperkleed, valt op de knieën, buigt
het hoofd en bedekt zich met beide handen
hoofd en schouders met zand. In Ethiopië neemt
de groetende den begroete den lijfgordel af, dien
hij zich zeiven omgordt. Wanneer in Noordwes-
wetten te temperendoch hij betoogde, dat
de doeltreffend gebleken bepalingen be
hoorden behouden te worden. De heer Rich
ter zeide een voorstander te zijn van de
vrije Kerk in den vrijen Staat en noemde
het ontwerp slechts een der middelen,
waardoor prins v. Bismarck zich den steun
van het Katholieke leger poogde te ver
werven. Spr. wilde van het ontwerp niets
weten en drong aan op een herziening van
de Mei-wetten. De Minister van Eeredienst
kenschetste het ontwerp als de uitdrukking
van den parlementairen toestand. De Re
geering, zeide hij, had te -meer recht om
de Poolsche quaestie iu aanmerking te ne
men, omdat de berichten van verantwoor
delijke ambtenaren bevestigden, dat de be
weging in PolenV zeer levendig was. De
heer Windthorst verdedigde met 'kracht
en vuur eene herziening der Mei-wetten.
Stelde zich de Regeering met over de borst
gekruiste armen daartegen, dan bewees zij
daarmede den vrede niet te willen.
Ten slotte heeft het Huis het ontwerp
naar een commissie van 21 leden verwezen.
Von Bismarck zou in de laatste dagen
met onderscheidene juristen van naam van
gedachten hebben gewisseld over middelen
om het toenemend beursspel te beletten.
Te München zijn 17 sociaal-democraten
gearresteerd.
Aan den Koning van Saksen is dezer
dagen met groote plechtigheid de orde van
den Kouseband overhandigd.
De Belgische Kamer van afgevaar
digden heeft met 72 stemmen tegen 18
besloten, het voorstel-Malou tot uitbreiding
der kiesbevoegdheid in overweging te nemen.
De Hooge Raad voor het gevangen
wezen in Frankrijk heeft eene bijeenkomst
gehad met den Minister van Binnenland-
sche Zaken. Uit hetgeen deze toen ge
sproken beeft, blijkt dat Frankrijk op dit
oogenblik negen cellulaire gevangenissen
heeft, en dat de ervaring van de toepassing
der celstraf van dien aard is, dat de uit
breiding van dit stelsel wenschelijk is.
De beruchte Lulier, door zijn gewezen
broeders der commune onlangs als verrader
gebrandmerkt, heeft opnieuw Paul de
Cassagnac uitgedaagd. Deze heeft hem in
een scherpen brief te kennen gegeven, dat
hij zich elders moest laten schoonwasschen
van de smet, die zijn onzedelijke hande
lingen, waarom hij uit de zeedienst weg
gejaagd is, op hem geworpen hebben, en
dat zjjn steeds voor hem gekoesterde min
achting gebleven is.
Crispi heeft bij de Ttaliaansche Kamer
telijk Amerika twee Indianenstammen elkaar ont
moeten dan leggen zij zich op een afstand van
20 tot 30 passen op den grond. Vervolgens tre
den de beide oudsten tot elkaar en geven elkan
der uitvoerige berichten van hunne reizen. Als
dat verhaal geëindigd is, beginnen allen te zuch
ten en dit zuchten verandert ten langen leste in
een vreeselijk geschreeuw. Gedurende deze be
leefdheidsbetuiging naderen de twee troepen tot
elkaar en de vredespijp die dan in den kring
rondgaat en een algemeene vroolijkheid, sluiten
deze acte van beleefdheid. Op Otaheite, op de
Gezelschaps- en Vriendschapseiland wrijft men
zich wederzijds met de punten van den neus.
In Nieuw Guinea bedekken zich de groetenden
het hoofd met boombladen, hetgeen te gelijker
tijd als teeken des vredes geldt. De inboorlingen
van Zuid-Amerika vragen kortweg: „Ama re
ka?" (gij?) en antwoorden nog korter: „A
(Ja).
Zooals men ziet heerscht er in den vorm van
begroeting, afscheid nemen en beleefdheidsbetoon
heel wat variatie hij de verschillende volkeren
en natiën der beschaafde en onbeschaafde wereld.
