NIEUWE
k
No. 572.
Donderdag 23 Maart 1882.
7e Jaargang.
Het lersche vraagstuk.
BUITENLAND.
1»
0,06
Op deze vraag antwoordt de hooggeachte
Bisschop van Cleveland in Noord-Amerika,
in eene redevoering onlangs uitgesproken,
van welke rede de Catholic Universe een
kernachtig verslag mededeelde, het volgende;
t 0,85
Per 3 maanden voor Haarlem
Buiten Haarlem franco per pott,
Afzonderlijke Nummers
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG,
B UB EAU: St. Jansstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
llllllilU.
PBIJS DEB ADVEBTENTIÈN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUEET.
Wegens den feestdag van O. L. V. Bood
schap zal het volgend nummer dezer Courant
een dag vroeger verschijnen.
Rechtsbepalingen voorden eigendom vindt
men schier in alle Staten, bij alle volken
der wereld, doch in Ierland, dat thans in
een toestand van armoede en hongersnood
verkeert, niet. Waarom toch is dit onge
lukkige land iu zulk een armzaligen toe
stand, waarom heerscht in die streken eene
chronische rebellie? Omdat zijne 14.000.000
akkers land bijna uitsluitend het eigendom
zijn eener klasse, bekend onder den naaiu
van landlordsdie de Engelschen bij hun
inval in Ierland meegebracht hebben. Deze
landlords hebben het leveu en de energie
van het volk uitgezogen en wel op zoodanige
wijze, dat zij aan de Ieren slechts aard
appelen als voedsel en leemen hutten als
woning hebben gelaten; omdat Engeland
wettelijk het fabriekwezen en den handel
in Ierland verboden heeft zelfs de vis-
schen uit Ierlauds wateren moeten eerst in
de havens van Engeland of Schotland naar
het tolkantoor gebracht worden, alvorens
zij op de wereldmarkt mogen verschijnen;
omdat in Ierland de industrie niet aange
wakkerd wordt, omdat aan den arbeider
het loon voor zijn werken wordt onttrok
ken; omdat de Ieren als eene klasse zon
der ontwikkeling, zonder beschaving wor
den beschouwd, vermits de scholen, inge
volge Engelands bevel, verboden waren en
er een prijs op het hoofd van eiken on
derwijzer werd gesteld; 'omdat de lersche
natie de eeuige is, waarbij het in 't belang
van den heerscher ligt, het volk in armoede
en onwetendheid te houden. liet kan in
dat ongelukkige land met den armen pachter
gaan zoo 't wil, hij moge leven of sterven,
maar de pacht moet betaald worden.
Kan men, met het oog op deze feiten,
zich nog verwonderen, dat Ierland arm,
zijn volk onwetend, het handelsverkeer dood,
het volk in oproer is? Neen, veeleer moet
men er over verbaasd staan, dat het volk
niet iederen agent en landlord nedersabelt;
waarlijk 't zou er geschieden als Ierland
niet Katholiek ware en de Katholieke Gods
dienst niet gebood: »gij zult niet dooden,
gij zult niet stelen.Daarom verkiest het
arme lersche volk honger en dood boven
roof en moord. Ierlauds recht op verdedi
ging tegen Engeland staat buiten alle
quaestie, want het eenige dat Engeland
Ierland nog niet ontroofd heeft ishet
FE U1LLETON.
Een bange nacht.
Vervolg.)
Ik werd klein, ik werd nietig, ik werd bang,
ik wilde moeder roepen. Moeder, die naam, die
mij in mijne jonge jarer. zoo troostte in angst,
zoo bijstond in duisternis, als ik alleen was,
niet dan omringd door stukken eener pop, van een
mijner kleinere broertjes. Moeder
Op eens wordt de weinige geest, die in mijn
brein nog over is, geprikkeld. Bij de gedachte
aan mijn moeder en in haar aan alles wat mij
dierbaar was, word ik helderziend. Ik zie, ik
begrijp!
Waarachtig, het is zooDe arm, die
vader Noë dreigend naar zijn zoon Cham
heeft opgeheven, verkleint en nu lost zich een
raadsel op, dat mij bijna van angst had om
gebracht.
't Was niet de schilderij die verkleinde, maar.
Ik plaatste mij voor mijn ledekant, mijn adem
hield ik in en met strakken blik zag ik duidelijk,
zeer duidelijk, dat de troonhemel van mijn lede
kant langzaam, maar zeker daalde; daalde om
mij, zijn slachtoffer, te verpletteren, te versmo-
Katholieke Geloof 011 heb leveu. Twee din
gen echter moeten eeue afschudding van
het Engelsche juk rechtvaardigen de recht
vaardige zaak en het vooruitzicht op goed
gevolg. Het eerste bezit Ierland, doch het
tweede niet, daarom moet het voorzichtig
zijn in zijn strijd en iu geduld en eenheid
agiteeren.
De hoop van Ierland is, en zijn parool
moet zijn: landliga thans eigen bestuur
later. Door de liga is de toestand van
Ierlaud reeds algemeeu bekend geworden;
reeds heeft de openbare meening Engeland
gedwongen zich met Ierland bezig te hou
den, dat is het werk der liga, wier een
voudige, klare, onoverwinbare beginselen
luiden het loon voor den arbeid komt den
arbeider toe en de groud van een land
behoort aan zijne bewoners. In den aan
vang was haar paroolmatig pachtgeld,
leven en leven laten, en daarmee heeft
zij de opmerkzaamheid van Engeland af
gedwongen en de sympathie der wereld
verworven. Op dezen basis zal en moet de
liga overwinnen. Thans echter roepen Bis
schoppen en Priesters tot de ligahalt
En waarom? Omdat zij haar parool ver
anderd heeft en zij thans proclameert
No rent,* betaal geen pachtDat is open
bare diefstal en zulk een systeem baseert
op het communistisch stelsel: eigendom
is diefstal.
Met deze leer zal de liga te niet gaan
en geen macht ter wereld kan, noch mag
haar redden. Dat de landlords, als klasse,
het lersche volk onrecht hebben aangedaan,
zulks geelt den individuen geenszins het
recht de pachtpenningen achterwege te hou
den. De eerlijke naam van Ierland mag
niet door roof bezoedeld worden. Men kan
met het systeem breken, maar men moet
de rechten van den landlord niet misken
nen. Het lersche volk, mag met eerlijke
middelen, wederom in het bezit van zijn
land geraken, zoodat de Ier zijn voet op
een strook gronds mag zetten en daarbij
zeggen kan: »wind en regen kunnen hier
komen, maar de landlord niet.
Maar hoe zal de liga zulks kunnen be
werken?
»Ten eerste, zegt genoemde prelaat, moet
de pachter eene billijke pacht betalen, echter
niet meer. 2) De landlord bepaalt de pacht.
ren in mijn slaap; doch ik waakte en dat was
mijn geluk.
Daar stond ik; altijd starende naar den hemel,
die statig naar beneden kwam, mijn oog volgde
hem, mijn geheele ziel was er bij; hoe lang ik
zoo gestaan heb weet ik niet meer, maar ge
lukkig kwam ik tot bezinning; mijne positie was
verre van aangenaam. Gelukkig als ik eerst
was, den dood ontkomen te zijn, het geheim op
gelost te zien, begreep ik thans, tot mij zelve
komende, dat ik misschien nog een harden strijd
te strijden, misschien nog duizend dooden in de
oogen te zien had.
Op eens hoor ik een stem: „Hoe laat wilt u
gewekt worden, mijnheer!" klinkt het aan de
deur. De deur springt open en de zwarte kan
delaar van straks komt binnen, draait de hemel
van het ledekant weer naar boven en verzoekt
mij op het bed plaats te nemen.
„Gij wilt mij vermoorden!" riep ik. Mijn ge
roep deed mij zelf van schrik beven.
Ik wreef de oogen uit, ik keek, doch ik zag
niemand. Ik gilde, 't was duidelijk, dat mijn
geest verward was; hoe kon dat anders in zoo'n
ontzenuwd lichaam. Zonder rust, altijd in span
ning, gejaagd, en aan wroeging ten prooi, kon geen
heldere kop daarop meer plaats vinden; doch
3) De verbeteringen die door deu pachter
gemaakt worden, blijven ziju eigendom.
4) Yan tijd tot tijd moet de landlord ge
dwongen worden, het land aan den pachter
te verkoopen, waarvoor hij als schadeloos
stelling eene billijke som ontvangen moet.
5) Ierland moet een eigen bestuur verkrij
gen en iu staat gesteld worden zijn eigen
bronnen te ontwikkeleu en op zijne wijze
het verkeer met de wereld openen.
»Ik geloof,zegt de prelaat, »dat dit
alles bereikt kan worden, als de liga niet
belemmerd wordt door de dwaasheid, die
deu onzaligeu oorlogskreet uitvond: »No
rent!* Wij betalen geen pacht meer!«
Het niet-betaleu der "pachtpenningen zal
de liga dooden, de landlords sterk maken
en Ierland jaren achteruit zetten. Billijke
pacht echter, het recht op verbeteringen,
ten slotte eigendom en een eigen gouver
nement zal Ierland doen bloeien, zijne
zaak eer aandoen en het land tot de OTer
winning brengen.
Het gevaarlijkste van alle monopoliën
is het landmonopolie. Doch in Ierland is
het land eeu groot, alles verslindend mo
nopolie, verdeelt onder eene klasse van
menschen die vreemd zijn aan de natie en
aan haren godsdienst, zonder sympathie
voor 't volk, lieden die ver van het land, in
Engeland of op het vasteland hun geld ver
teren. Het is de taak der liga om te be
werken, gelijk zulks in Frankrijk en in
Duitschland is geschied, het land onder
het volk te verdeelen. Daaruit ontsproot
de welvaart die er in Frankrijk heerscht
en waardoor dat land in staat was om
zoo spoedig eeue kolossale krijgsschatting
te betalen, waarvan eene tweede voorbeeld
in de geschiedenis niet bekend is. Welvaart
moet ook mettertijd Ierlaud ten deel vallen.
Hij echter, die thans uitroept No rent! is
een landverrader. Ik houd alzoo staande
lo. dat de grond van een land aan zijn
volk behoort, niet aan eene enkele klasse.
2o. Alle menschen moeten arbeiden en
aldus bijdragen tot de welvaart van het
land. 3o. Waar menschen tot schade der
maatschappij in het bezit zijn van al te
uitgebreide landerijen, die zij zeiven noch
bebouwen, noch aan anderen voor een be
hoorlijken prijs verpachten, daar heeft de
maatschappij het recht het land van zulke
landlords af te nemen en het te geven
aan hen, die het bebouwen willen; de
laudlords moeteu echter behoorlijk schade
loos gesteld worden. 4o. De pacht moet
aan den pachter gegarandeerd worden.
het zelfbehoud, een leven, mijn leven, te redden,
gaf mij weer kracht.
„Hoe laat wilt gij gewekt worden?"
Gewekt worden in No. 12
Welke satyre
Welk gevoel moet die zwarte man met nog
zwarter binnenste beheerschen, wanneer hij zijn
slachtoffer ter slachtbank leidt en het toevoegt:
„Hier is uw graf. Ziedaar uw doodkist
doch hoe laat moet ge gewekt worden?"
Verschrikkelijko welk eeu holo Parijs, ik
die zoo naar u verlangde, hadde ik u nooit gezien!
Doch ik moest handelen, dit begreep, dit ge
voelde ik! 'k Liep naar de deur, 'k wilde ze ope
nen, doch het slot was onbewegelijk, 'k Zat
gevangen; gevangen in een graf!
Wat zou het me ook baten, kon ik er uit,
hoe nog zoude ik kunnen ontvluchten. Wist
ik eenigen weg in het labyrint, dat ik vrijwillig
was ingelooper.; kon ik de spin vermijden, die
mij in haar web gelokt en thans haar prooi
omwonden had, om haar slachtoffer de schat uit
te zuigen, die het haar ontroofd had? Als het
vliegje gewenteld in de fijne maar voor haar
onverbreekbare windsels, ontlokt aan de venijnige
moordenares, hulpeloos en onweerbaar de slui
merende spin angstig afwacht, tot het uur van
5o. De «urbeider moet de vruchten van
zijn werk plukken, anders is er geen
drijfveer voor den arbeid, de verbeteringen,
die de pachter gemaakt heeft, moeten zijn
eigendom zijn. 6o. Het is aan niemand
geoorloofd zich ten koste van anderen
te verrijken, 't is evenmin heilzaam voor
de maatschappij, dat een enkel individu,
of eeu gansche klasse door de wet een
monopolie verkrijgt, 't zij dit bestaat in
het bezit van land of van een zeker be
drijf- 7o. Het volk van een land heeft het
recht op een eigen bestuur.*
En dit alles kan verkregen worden door
eene ijverige, bescheiden agitatie. De land-
liga houde zich dus aan hare i oorspron-
kelijken vorm, die zich uitdrukt in de
woorden: »het land voor 't volk en een
rechtvaardig bestuur voor Ierland.* De
landliga verwerpe echter het parool *No
rent.* Het is een hoogst gevaarlijk, hoogst
afkeurenswaardig en verfoeilijk wachtwoord.
Zondag II. zijn te Parijs en in de voor
steden, ter herinnering aan het ontstaan
der commune, 22 feestmaaltijden gehouden,
waaraan in 't geheel ongeveer 4000 per
sonen deel hebben genomen. Louise Michel
was bij deze gelegenheid weer in haar volle
kracht. Leve de groote commune, die de
wrekende zwarte banier verheffen zalriep
zij. En zij beloofde dat de groote commune
komen zal.
Te Marseille is die dag insgelijks gevierd,
maar ook daar was het slechts door een
hoopje.
Aan den Temps wordt uit Tunis ge
meld, dat de stoutheid der rooverbenden er
met den dag toeneemt. Beduïuen hebben
zelfs aan de poort van Tunis een kleine
karavaan geplunderd. Naar deu kant van
Djedeida zijn douars door Beduïnen uitge
schud. Niet enkel dat er een gendarme-
dienst op het platteland dringend noodig
is, zegt de berichtgever, ook in de stad
Tunis eischt de politie dringend verbetering.
Het Lagerhuis heeft de motie van
Gorst betreffende de North Borneo Company
met 125 tegen 62 stemmen verworpen.
In de N. Stettiner Zeitung wordt eene
vertrouwelijke* circulaire van eenige con
servatieven openbaar gemaakt, waarin zij
klagen dat al de drukkers te Stettin wei
geren, iets voor de conservatieve partij te
drukken, zoodat er voor die party, die een
eigen blad wenscht uit te geven, niets an-
liaar maaltijd zal aanbreken, zoo zat ik gekluis
terd tusscben vier muren, het uur af te wachten,
dat men mijn lijk zou komen weghalen, om het
den schat te ontnemenom morgen weer
van voren af te beginnen en een ander vreem
deling No. 12 tot zijn laatste logies te geven;
want dit stond bij mij vast, dat ik de eerste
niet was, die in dezen kerker, zijn laatste gebed
hemelwaarts had gezonden.
Ik bad en dat gaf mij sterkte.
Alle hoop is nog niet verloren, er flikkerde een
straaltje en 't drong zich aan mij op. Ik begon er
aan te gelooven en mijn kalmte keerde werkelijk
terug en mijn zinnen die zich nog slechts met de
daling van den verraderlijken hemel hadden bezig
gehouden, sloten zich aaneen om mij niet meer in
deze angstige oogenblikken alleen te laten en mij
met raad en daad bij te staan.
In al mijne verwarringen was mij niet opge
vallen een raam.
Een raam! een gil, maar nu geen gil van
angst, ontsnapte mijn borst; nog vermeerderde
mijn geluk, en ik meende haast door de groote
tegenstelling van blijdschap en angst te bezwijken,
toen ik het raam zonder de minste moeite kon
openen.
(Wordt vervolgd.)
