NIEUWE
No. 582.
Donderdag 27 April 1882.
7e Jaargang
De Paus.
BUITENLAND.
1,—
0,06
De Chineezen in hun huiselijk leven-
HAIRIEMCHE (OlIRAiïT.
ABONNEMENTSPBIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Buiten Haarlem franco per post.
Afzonderlijke Nummers
0,85
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUBE AU: St. Jansstraat Haarlem.
Jjr
- ü,iS-4P
AGITE MA ÏTOIJ AGITATE.
PBIJS DEB ADVEBTENTIÈN
Van 1—6 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS 8c LAUREY.
Vervolg en slot.)
De Pausen zijn de bevorderaars van den
vrede. Het Christendom is de godsdienst
van den vrede. Vrede verkondigden de
Engelen bij de geboorte van het Goddelijk
Kind; den vrede weuschte de Heer zijn
Apostelen toe; vrede was ziju testament
bij zijn scheiden. Daarom moest de op
volger van den Vorst des vredes boven
alles den vrede liefhebben, wenschen en
bevorderen. »Niets is«, zoo schrijft Inno-
centius III aan Koning Willem II van
Sicilië, »niets is voor een Vorst roemrijker,
dan voor den vrede zorg te dragen; de
vrede bewaren, dat is regeeren«. Eu recht
zinnige en godsdienstige vorsten beschouw
den het steeds als hun plicht aan de ver
maning en aan den weusch van den Paus
gehoor te geven. Zoo vermaande Innocen-
tius III den strijdenden in Ierland van hun
veeten aftezien en den vrede te herstellen,
en zij gehoorzaamden. In het jaar 1215
verzocht dezelfde Inuocentius den Veneti-
aanschen Senaat om lijfsbehoud der over
wonnen Paduanen, en zij bleveu gespaard.
Innocentius' invloed bewoog de Koningen
van Castilië en Portugal de wapens neer
te leggen en den vrede te sluiten; en toen
in de 14de eeuw de oorlog tusschen
beide kronen opnieuw uitbrak, was het
Gregorius XI die in 1371 het vrede- en
vriendschapsverbond tot stand bracht.
Ferdinand de Groote van Castilië weigerde
aan Keizer Hendrik IV den verschuldigden
eerbied en nam den keizerstitel aan. Daar
over beklaagde zich Hendrik IV bij Gre
gorius VII. De Paus stelde den Keizer
gerust door hem te schrijven, dat zijne
waardigheid de eerste in de Christenheid
bleef, tevens noodzaakte hij Koniug Fer
dinand van den wederrechtelijk aangeno
men titel afstand te doen.
Moet niet het bestaan eener op moreele
grondslagen gevestigde macht, wier aanzien
groot en uitgebreid genoeg was, om de
oneenigheden der Koningen en Republieken
te voorkomen en te beslechten, eene hoogst
weldadige genoemd worden? Als ooit de
droom van een duurzamen en algemeenen
vrede en de wensch der afschaffing van
de kostbare staande legers te verwezenlijken
ware, dan zou dit alleen mogelijk zijn,
als door eene algemeen erkende hooger
gestelde geestelijke autoriteit, de twisten
FEUILLETON.
Een man zonder schaduw.
Vervolg en slot.)
Wat zich nu voor Kurvey vertoonde, was oog
verblindend, was schitterend. Op een troon van
het zuiverste goud, bevindt zich een grijsaard,
zilverwit is zijn baard en hoofdhaar, zijn om
geving is even schitterend als hij en allen groe
ten Kurvey en heeten hem welkom in hun on-
deraardsch verblijf.
De heer van het eiland, want deze was het,
treedt van zijn zetel, komt hem tegemoet en
geeft hem de bevende hand. „Het doet mij
goed", sprak de grijsaard, „eens een man van
de buitenwereld te ontmoeten" en hij barstte in
tranen uit.
Hij verzocht Kurvey plaats te nemen en vroeg
of hij eenigen tijd zijn gast wilde zijn. Deze
stemde toe. Aan den disch verhaalde de rotsbe
woner, dat hij eenmaal gedreven door zucht naar
rijkdom en genot, den rijkdom gekocht had ten
koste zijner rust, zijner vrijheid. „Voor deze
beurs", sprak Bachiue, want deze was de ver
ouderde rijkaard, „verkocht ik eens mijn schaduw;
deze beurs was onuitputtelijk, doch ik gevoelde
al spoedig het gemis van een schat dien ik vroe
ger nooit had gewaardeerd. Ik stelde het goud
der Koningen en Staten onderzocht en
dan bemiddeld en vereffend werdeD.
Zoo ging het Pausdom, gelijk zijn God
delijke Meester, zegenende en weldoende
door de geschiedenis.
Doch er hehben misgrepen en fouten
plaats gehad! Nu ja, zoo lang menschen
het noodlot der menschen leiden, zullen er
steeds en overal kleine gebreken en fouten,
menschelijke dwalingen blijven bestaan.
»De eeuwenzegt Baron von Eötvös,
plegen, als de rivieren, in hunnen loop
niet altijd hunne reinste deelen als droesem
achter te laten, en als wij spreken van
het verleden der Christelijke civilisatie,
kunnen enkele door de zwakheid der men
schelijke natuur ontstane uitwassen, ons
geen verwondering baren. Men ver'gete
echter niet, dat men den boom niet naar
ziju gespleten bast, die de nerven en uit
wassen van eeuwen draagt, doch naar
ziju weelderig loof, naar zijn bloemen en
vruchten beoordeelt. En hij die het Paus
dom uit dit gezichtspunt beschouwt, zal
hij niet de grootschheid en weldadigheid
zijner verschijning moeten bewonderen
Nochtans haat en vervolgt de wereld
het Pausdom, omdat het de waarheid tegen
de leugen, de zedelijkheid tegen de onge
bondenheid, het recht tegen het onrecht
verdedigt. Men ergert zich niet aan den
Russischen Paus met vederhoed en degen,
niet aan de Eugelsche Pausin in fluweel
en zijde; men ergert zich niet aan den
millioenen en millioenen rijken Jood, die
per fas et nefas rijk geworden is, doch daar
bij duizenden tot den bedelstaf bracht
men ergert zich niet aan den rijke, die
bij Lucullische maaltijden zwelgt en zich
mest door het zweet en bloed zijner ar
beiders; men ergert zich niet aan de
schanddaden van vele vorsten, maar men
ergert zich hoofdzakelijk aan den Paus.
En toch waren de meeste Pausen grootsche
verschijningen, die oneindig veel goeds
gesticht hebben en die niet weinig heiligen
in hunne rijen tellen. Doch de oorzaak
der ergernis aan het Pausdom ligt hoofd
zakelijk daarin, dat, zooals Guizot zoo
schoon en treffend zegt, »eene geheele
moreele wereldordening van den Paus af
hangt
Ware het Pausdom menschenwerk, reeds
lang zou het zijn vergaan. Maar het is
eene Goddelijke instelling en daarom heb
ben alle stormen, die in den loop der tijden
boven de menschen, het geld boven alles en gij
ziet hoe ik mij bedroog, gij ziet hoe ik mij thans
hier slechts omgeven van enkele getrouwen heb
verbannen, want het daglicht wil ik nimmer
wederzien, daar dit mij een gemis zou doen
kennen, dat ik thans niet gevoel. Geen der
mijnen noch gij hebben schaduw en dat is mijn
geluk."
Bachine wilde opstaan om Kurvey het kas
teel te laten zien: hoe hij alles met dien onuit-
puttelijken rijkdom, dien hij bezat, had kunnen
inrichten, hoe hij een volslagen maatschappij
onder die naakte rots had gestichttoen
hij door een hard gebons op zijn lessenaar wakker
werd.
Bachine spalkte de oogen open en de bankier
Fondy stond voor hem.
„Wel Bachine," sprak deze, „hoe kom je er
aan, om op 't midden van den dag op 't kantoor
te zitten slapen
Droomde hij of was dat de werkelijkheid?
Bachine werd vuurrood, wreef zijn oogen uit, en
kneep zich in den arm.
Hij waakte.
De zon stond aan den helderen hemel te
schitteren.
Bachine keek met groote oogen naar zijn ver
wonderden patroon, doch nauwlijks heeft hij om
zich heen gezien, of een kreet van blijdschap
ontsnapt zijn borst, „Mijn schaduw!" roept Ba
tegen de rots van Petrus woedden, steeds
te zijner grootere verheerlijking gediend.
Wellicht meer dan in elk andere periode
der wereldgeschiedenis, staat ten huidigen
dage, het Pausdom op den voorgrond van
het Europeesch belang. Niet slechts de
millioenen op den uitgestrekten aard
bodem, die in den Priester op den Stoel van
Petrus, het door God aangewezen centrum
hunner Kerk, den oufeilbareu bewaarder
der Goddelijke heilleer erkennen en vereeren,
doch ook degenen, welke vijandig staan
tegenover de Kerk en den drager barer
eenheid, worden tegen wil en dank gedwon
gen hun blik op de stad der Pausen te
richten. Voor of tegen Rome, is in onze dagen
het wachtwoord dat de legers scheidt.
Daar zijn, wel is waar, lieden, die ver
zekeren, dat het Pausdom gestorven of ten
minste den dood zeer nabij is. De negen
tiende eeuw, zoo decreteeren zij, zal het
Pausdom als lijk aanschouwen. Zij verze
keren zulks, maar gelooven doen zij 't niet.
Als de Christophorus der legende is het
Pausdom door de veelbewogen stroomen
der eeuwen heengesehreden en heeft den
schat der Christelijke beschaving door de
stormen der tijden gered tot op den hui
digen dag. En alle ernstige en redelijke
geesten, al staan zij door hun geioofsbe-
kenteuis nog zoo ver van de Kerk verwij
derd, moeten aan de hand der geschiedenis,
in het Pansdom eene instelling erkennen,
welke in haar verleden de borgtocht der
toekomst draagt.
Geen enkel teeken doet zich voor dat op
het einde van het Pausdom wijst. Als in
onze dagen den Paus zijne duizendjarige
wereldlijke bezitting door list en geweld
werd ontroofd; als hij in de eeuwige stad
nog slechts enkele meters grond zijn eigen
dom noemt en ook dit toevluchtsoord door
de revolutie bedreigd ziet; als zelfs naar
het lijk van een hoog geachten en hoog-
geeërden Paus met slijk geworpen wordt;
als de diplomaten de hoofden bij elkaar
steken en niet weten, hoe zij de vrijheid
van den Paus beschermen zullen, dan noemen
wij een en ander ongetwijfeld treurige ver
schijnselen, maar het zijn geen teekeus, die
aanduiden dat het einde dier lauge heer
schappij nabij is. Rome en het Pausdom
hebben droeviger dagen gekend en zijn zege
vierend uit den zwaren strijd getreden.
De vijanden van het Pausdom liggen in
't stof, Rome staat nog ongedeerd. Rondom
chine, „daar is zij" en de vreugde zou voor hem na-
deelig zijn geworden, had de bankier, die, hoewel
er niets van begrijpende, vol medelijden met den
in zwijm gevallen jongeling, hem niet bijgebracht
en in een rijtuig den armen boekhouder naar
zijn woning vervoerd.
Daar zijnde kwam Bachine weer bij en ver
haalde in zijn kleuren den droom, dien hij had
gehad en die volgens hem daarin zijn oorsprong
vond, dat hij geruimen tijd aan een gevoel van af
gunst had voedsel gegeven, voor diegenen, die
vrouw Fortuna milder met aardsche goederen
had bedeeld dan hem.
Fondy, een verstandig man, en eigenaar van
een blad, liet den droom van ziju eersten klerk
te boek stellen en trok voor de abonné's van
zijn blad, die minder mild door de fortuin waren
bedeeld, de volgende moraal uit den voor Bachine
zoo afmattenden droom: Wees altijd tevreden
met uw lot, misgun den rijke de aardsche goe
deren niet; wie weet of hij u uwe tevredenheid
niet benijdt als Bachine de schaduw van ande
ren en waardeer altijd alle gaven des hemels,
hoe gering zij ook schijnen, eer dat zij door hun
gemis door u worden gewaardeerd, maar dan te
laat
„De Chineezen," deelt een reiziger mede, die
in de gelegenheid is geweest om met hunne ge-
het wonderbare voortbestaau vau Rome,«
zegt een geestig publicist, is Europa drie
maal van gedaante veranderd.De oudheid
is verdwenen, de middeleeuwen zijn voorbij.
De machtige Rijken van Karei den Groote,
Karei V en Napoleon, zij kwamen en ver
dwenen. Natiën hebben geschitterd, die
thans niet meer bestaan. Alles duurde slechts
eenigen tijd, de ideeën, de volkeren, de Rijken;
Rome alleen hield stand, de Paus alleen
bleef bestaan. Dit feit geeft, dunkt ons,
waarlijk stof tot ernstig nadenken.
De Bondsraad heeft met 36 tegen 22
stemmen het tabaksmonopolie aangenomen.
Door de Beiersche Kamer is met 80
tegen 50 stemmen een resolutie aangeno
men, tot aanbeveling der wederinvoering
van het gildewezen, ofschoon de Regeering
er zich tegen verzet had. Men weet, dat
de reactie ten gunste der oude gilden zich
reeds sedert eenigen tijd in Duitschland
openbaart.
De Commissie van rapporteurs in het
Pruisische Heerenhuis beeft het ontwerp
betreffende de Meiwetten aangenomen, doch
niet geheel en al zooals het door het Huis
van afgevaardigden was goedgekeurd. Zij
heeft twee wijzigingen er in gemaakt. De
eerste, namelijk de verlenging der in art. 1
genoemde discretionnaire volmachten der
Regeeriug tot 1 April 1884, hebben wij
reeds vermeld. De andere betreft de ker
kelijke seminariëu, in art. 3.
Maclean, die te Windsor een schot
loste op het rijtuig van Koningin Victoria,
zou Maandag naar het krankzinnigenge
sticht te Broadmoor worden overgebracht.
Het vonnis, dat de rechter over hem uit
sprak, heeft niet den minsten indruk op
hem gemaakt.
In den jongsten Britschen Minister
raad moet besloten zijn zich te vereenigen
met het bekende voorstel Smith een
conservatief oud-Mini3ter tot begun
stiging der uitbreiding van het kleine
grondbezit in Ierland, waarbij de Regeering
dan in het groot als kooper optreedt om
in het klein te verkoopen. De Raad besloot
in deze de ondersteuning der oppositie aan
te nemeu, opdat men het voorstel als een
uitnemend middel beschouwt, om practische
uitvoering te geven aan de Iersche landwet.
Voorts zou nog in den Ministerraad zijn
bruiken bekend te worden, „omringen hun hui
selijk leven niet met zooveel geheimzinnigheid
als wij in Europa gewoon zijn. Een groot scherm
voor de deur, en een soort van jaloezie of eene
mat voor het venster is hunne eenige voorzorg
tegen lastige bespieding. Voor 't overige rede
neeren zij aldus „De menschelijke natuur heeft
behoefte aan slaap, en hier is eene mat om op
te gaan liggen. Waarom er een geheim van te
maken De meusch heeft ook behoefte aan eten,
en hij bevredigt zijn eetlust, dat mag iedereen
zien. Zeg een Chineeschen kok dat gij honger
hebt, en dadelijk zal hij zijn kookgereedschap
voor den dag halen en onder uwe oogen koken.
Hij denkt er niet aan zijne werkzaamheden in
een achteraf hoek, dien men een keuken noemt,
te verbergen. Overal gaat hij maar zitten, legt
een vuur aan op of in wat hem maar 't eerst
voor de hand komt, eene kom, een schotel,
een pot of een pan; zijne vindingrijkheid kent
geen grenzen, hij zal midden op straat koken of
te midden van zijne gasten in eene restauratie.
Bij zekere gelegenheid, aan boord van eene jonk,
merkte ik een man op, die voor zich zeiven en
ziju buurman eten in eene tobbe kookte en zijn
kolen in een schotel van aardewerk had. 't Is
een wonderlijk volk, die Chineezen; niets onder
de zon overtreft hunne handigheid, hunne vin
dingrijkheid en geduld."
