NIEUWE
No. 502.
Donderdag 1 Juni 1882.
7e Jaargang
Kerkelijke toestanden in
Rusland.
BUITENLAND.
HAARLIME G0VKA9T.
ABONNEMENTSFBIJ8
Per 3 maanden voor Haarlem
Buiten Haarlem franco per post.
Afzonderlijke Nummers
0,85
li—
0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
B U R E A IJSt. Jansstraat Haarlem.
MNXJENDMj
glP®4'
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÊN
Van 1—6 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KÜPPEBS LAUREY.
Onder den titel: «de Russische priester
standgaf onlangs een groot, liberaal,
Duitsch dagblad, dat in den cultuurstrijd
ook een groot woord voert en uitstekend op
de hoogte is van Russische toestanden,
het volgende voor ons zeer belangrijke en
merkwaardige bericht uit St. Petersburg:
«Zeker, in geen ander land bevindt zich
de priesterstand in zulk eene eigenaardige
positie, dan in Rusland. In de kerk hoog
geëerd en geacht, wordt de Russische Pope
op straat door den Russischen boer, en in
't algemeen door iederen Rus bijna met
spot en hoon bejegend, ja, men ontzegt
hem allen eerbied voor zijn geestelijken
stand. De Rus is er aan gewend dat zijn
Batjuschka (vadertje), de Pope, een groot
vereerder van den alcohol is en zich niet
geneert in «kennelijken staatvan dron
kenschap langs wegen en straten te zwaaien;
hp weet dat iedere Pope zoo en zooveel
malen in 'tjaar in zijne gemeente de ronde
maakt, om zooals het verschoonend heet,
zijne gemeenteleden te zegenen, in waarheid
echter om overal op brandewijn te worden
onthaald. De zucht der Russische Popen
naar spiritueuse dranken, is spreekwoor
delijk geworden, en menige vermakelijke
historie weet het volk van dezen hartstocht
zijner zielzorgers te verhalen. De eenvou
dige Rus kan zich moeilijk eea Pope voor
stellen, die geen lid is van de natte ge
meente. Zoo vertelt men in St. Petersburg
de volgende geschiedenis: Een generaal
vroeg onlangs aan den voorzitter van
den kerkeraad eener zeer rijke kerk,
hoe de gemeente met den Pope tevreden
was..Uitmuntend,Excellentie,® antwoordde
de voorzitter, een eenvoudige graankooper,
«de mau heeft een kolossale basstem, die
ons doet sidderen en beveu als bij spreekt
of leest, maar hij heeft één gebrek, gene
raal, hij drinkt geen brandewijn. Verbeeld
u, Excellentie, een Pope die niet van een
glas brandewjjn houdt!®
't Komt ons voor dat het liberale blad
zeer dom en onvoorzichtig handelde, zulke
tafereelen ter keunis te brengen van zijne
lezers, want het spreekt daardoor zelf het
scherpste oordeel uit over zijne houding in
den cultuurstrijd. Zooals bekend is heeft het
schismatieke Rusland een nationalen en
Staats-Clerus par excellence. In geen land
is de geestelijkheid zoo afhankelijk van
den Staat, dan in het Rijk der Czaren. De
FEUILLETON.
Vaandrig Ewald.
(Vervolg.)
„Ik heb plan tusscken post één en twee onze
grens te overschrijden, dan links af te houden,
over het Oostenrijksche schietterrein te trekken,
en aan dezen kant van den straatweg door te
sluipen," luidt de instructie van den jongen held,
terwijl ze onhoorbaar en haastig voortrukken.
„Maar, vaandrig, het Oostenrijksche schiet
terrein is immers niet te passeeren, volgens het
parole-bevel.daar zijn ook de Mombacher
boomgaarden," veroorloofde korporaal Spillerding
zich in 't midden te brengen.
De vaandrig blijft een oogenblik staan, dan
fronst hij vast besloten het voorhoofd en gaat
met des te meer vuur voorwaarts.
Zij passeeren hun eigen voorpost tusschen post
één en twee en betreden het neutrale gebied
tusschen beide lmiën. Zij trekken over het Oos
tenrijksche schietterrein.
„Wij gaan te ver rechts af," zegt de korporaal.
„Haltcommandeert met zachte stem de vaan
drig, gaat liggen en tuurt door zijn kijker.
geestelijken wordeu iu staatsinrichtingen
gevormd, door den Staat aangesteld eu zij
leven geheel en al van de genade van den
Staat. Nochtans staat de Clerus op e6n nede-
rigen en onwaardigen trap iu de men-
schelijke maatschappij. Nu, 't is een ideaal
van de liberalen om ook in andere landen
de Geestelijkheid onder 't commando vau
deu Staat te brengen en haar van den
Staat geheel en al afhankelijk te maken.
De liberale heeren zullen ongetwijfeld zeg
gen, een Staats-Clerus behoeft juist niet op
zulk een lagen trap in de samenleviug te
staan als de Russische Popen; doch dit is
zotteklap, want de Russische Geestelijkheid
zonk eerst dan in haren onwaardigen toe
stand, toen zich de Grieksche Kerk van
het algemeen Opperhoofd van den Paus
in Rome afscheidde en zich geheel eu al
aan de macht der Russische regeering over
gaf, wier invloed en heerschappij zich als
een ijzigen, doodelijken adem over het ker
kelijk leven en dus ook over den Clerus
verspreidde; eerst toen verloor de Geeste-
lijheid hare achting, waardigheid en in
vloed bij het volk. Voor de onzalige scheu
ring van de Katholieke Kerk stond deze
Clerus even verheven in elk opzicht, als ten
huidigen dage de Katholieke Geestelijkheid
van alle landen. Even als de Russische
Clerus zou ook de Geestelijkheid in elk
land van haar hoog verheven standpunt
dalen tot het laagste, als zij Staats-Clerus
werd, als de vijanden der Katholieke Kerk
hun doel konden bereiken, haar van den
Paus te scheiden en het gelukken mocht
eene zoogenaamde Staat3-Geestelijkheid in
't aanzijn te roepen. Slechts de door den
Paus bestuurde, met hem in het innigst
verband staande Katholieke Kerk werkt be
zielend en zegenend op het volk; zij alleen
kan waardige, heilrijk werkende dienaren
vormen en uitzenden niet de Staat.
Scheidt zich een tak van den stam, dan
ontbreekt hem de noodige levenskracht, hij
moet noodwendig verdorren. In dezen toe
stand, zooals wij dien in onze dagen in de
schismatieke Kerk van Rusland zien, ge
raakte deze Kerk, toen zij zich van Rome
scheidde. En deze treurige positie, deze
Russische toestanden zijn bet ideaal van de
vijanden der Katholieke Kerk in alle lauden!
Waarlijk het is goed van tijd tot tijd eens
te laten zien waarmede men ons «gelukkig
wil maken en men moet den libertijnen nu
eu dan een spiegelbeeld voor oogen houden
van hetgeen zij in hunnen haat tegen de
Katholieke Kerk in 't leven willen roepen.
Voor hem ligt een groote, dof blinkende zand
vlakte, bier en daar afgebroken door een donkere
pijnboomengroep; overigens is bet zoo duister,
dat men geen hand voor oogen zien kan.
„Opcommandeert de vaandrig vastbesloten.
„Wij marebeeren nu om hun rechtervleugel been,"
fluistert bij, diep ademhalende. „Geen kik, man
nen
Het zweet loopt in stralen langs zijn gezicht
neer; maar wat hindert dat? Dit is de weg
tot de onsterfelijkheidHij weet, wat hij waagt,
maar hij weet ook, wanneer de overval gelukt,
dan hahoe ze zullen opschrikken
als hij zich vertoontMorgen is hij de held
van den dag!
Plotseling blijft hij staan. Een „neer!" en on
hoorbaar gaan ze allen liggen. Geen twintig pas
sen van hen af trekt een vijandelijke patrouille
voorbij, zonder hen te bemerken. Zijn pols staat
stil. één geluid en alles was voorbij ge
weest onderscheiding en roem.
Maar, Goddank, zij trekken voorbij Zijn
oog schittert triompheerend.
„OpVoorwaarts marsch
Zij gaan op nieuw vooruit in den donkeren
nacht.
„Vaandrig.waarachtig, wij houden veel te
En daarvoor is het bovenstaand artikeltje
uit een liberaal blad uitmuntend geschikt.
Men leest thans dagelijks in de liberale
dagbladen de verschrikkelijkste klaaglie
deren over de joden-vervolgingen in Rus
land. Wij vinden deze klachten volkomen
gerechtvaardigd en moeten als Christen
en mensch de Russische gruwelen tegen
de Joden beslist veroordeelen. Al worden
de zaken door de liberale pers overdreven,
't blijkt toch duidelijk, dat er op vele
plaatsen in Rusland waarlijk gruwelijke
schanddaden tegen de Israëlieten zijn ge
pleegd en dat het taaie en geduldige volk
der Joden niet zouder oorzaak den Russi
schen geboortegrond verlaat. De Israëlieti-
sche liberale bladen wachten er zich echter
wel voor, de oorzaken na te vorschen van
den haat en vervolgingsgeest die het Rus
sische volk bezielt tegen de kinderen Is-
raëls; zij willen geenszins onderzoeken of
niet de Joden zeiven de schuld dragen van
hun ongeluk. Even als in Amerika de
woede des volks zich tegen de Chiueezen
openbaart, omdat dezen het brood uit deu
mond der Amerikaansche arbeiders nemen,
zoo hebben in Rusland de Joden-vervol
gingen hare oorzaken in den woekerhandel
die door de Joden sinds jaren wordt ge
dreven. Dit zij terloops hier aangestipt;
maar ook zulke oorzaken kunnen nimmer
een volk het recht geven tegen schuldigen
en onschuldigen onrechtvaardig, wreed en
oumeuschelijk op te treden. Doch hier
stuiten we op een merkwaardig contrast.
Toen duizenden Katholieken, Priesters,
adellijken en leeken uit Polen naar Siberië
in de verbanning gesleept werden, toen
vond de liberale pers dit zeer goed en
stookte het vuur nog we] ter dege aan; thans
nu liet de Joden geldt, schreeuwt zij moord en
brand. Hoe het met de verbannen Gees
telijken in Siberië gaat, kan men verne
men uit een brief voorkomende in den
Bien publicgeschreven door een verbannen
Priester aan eene aanzienlijke daiue:
«Gedwongen door de grootste ellende,
nemen wij de vrijheid, edele prinses, eene
bede tot u te richten. Door de gebeurte
nissen van 1865 zijn wij voor 12 a 20 jaren
naar Siberië verbannen, om er dwang
arbeid te verrichten. In het jaar 1879 heeft
men ons naar het gouvernement Woldolga
getransporteerd, waar wij, zonder de minste
middelen orn in ons onderhoud te kunnen
voorzien, over de verschillende dorpen
verdeeld zijn. Wat het smartelijkste is,
onder ons bevinden zich Priesters, die
veel rechts af!" vermaant nogmaals korporaal
Spillerding.
„Praatjes! Daar vlak voor ons hebben we
reeds de Bruchspits.Ha. ik zie waarlijk
de vijandelijke wachtvuren al!"
„Ik ook", fluistert een van de musketiers.
„Nu voorwaarts dan marsch.on
hoorbaar en snelThans komt het er op aan,
mannen!" vuurt de vaandrig zijn zestal aan. „Wij
sluipen de wachtposten voorbij, en vallen dan
het vijandelijke bivouak aan.
„Maar vaandrig, om Godswil.
„Stil! geen geluid. Ik beveel het. Hier heb
ik te commandeeren, korporaal Spillerding
„Nu, voor mijn part.maar wanneer dat
daar voor ons de Bruchspits is, dan laat ik mij
hangen," pruttelt deze misnoegd, en volgt niet
zouder tegenzin zijn jeugdigen superieur.
Daar slaat een klok.half een.
„Lieve hemeldat klinkt precies of het
van Gonsenheim komt", mompelt een van de
musketiers, terwijl hij rusteloos verder gaat.
Werkelijk, voor hen uit is een heldere licht
streep zichtbaar, op een plek flikkert zelfs nog
een vlam, nauwelijks tweehonderd passen van
hen af. Daar gaat het nog vroolijk toe in het
vijandelijke leger. De vaandrig voelt zich hoe
zeveutig en tachtig jaren oud zijn. Na
dat wij zooveel jaren voor de ge
rechtigheid en waarheid geleden heb
ben, zijn wij nu in zulk eene diepe el
lende, dat wij geen stuk brood kunnen
koopen. God is onze getuige, dat wij dagen
beleefden waarop wij geen bete broods
genuttigd hebben. Sinds eenige maanden
hebben wij onze kleeren verkocht om ten
minste niet van honger te sterven, thans
bezitten wij niets meer. De inwoners ver
volgen ons en de toegang tot eene stad is
ons ten strengste verboden; wij zijn dus
geheel en al zonder hulp, zonder hospitaal,
zonder kleeding, wij zijn zelfs niet in staat
om onze huishuur te betalen. Wij hebben
een petitie tot de Regeering gericht, doch
voor en aleer er hulp kan komen, zullen
wij zeker van honger moeten sterven. Nu wij
9000 mijlen verder vertrokken zijn, is onze
toestand vreeselijker dau in de-bergwerken,
waar wij ten minste eene woning eu een
stuk brood hadden. De koude (wij hebben
heden 40°) en de honger zullen ons dooden,
als God ons niet in zijne groote barmhar
tigheid redding zendt.® enz. enz.
Hier waren dus hulp en ondersteunning
zeker hoog noodig, doch van liberale zijde
zal men wel te vergeefs op het een of
ander kunnen rekenen, want het zijn im
mers maar Katholieke Priesters, die zich door
den oppermachtigen wil van den Russi
schen Staat in zulk een verschrikkelijke
ellende bevinden!
Aan het Pruisisch Departement van
Binneulandsche Zaken houdt men zich
ernstig onledig met het voorbereiden van
een belangrijke vereenvoudiging in bestuur
en administratie. Sommigen oordeelen, dat
de uitvoering van die hervorming zal af
sluiten op den tegenstand der betrokken
kringen, waarin men aan de oude sleur
zeer gehecht is.
De Politisclie Correspondent meldt uit
Serajewo dat de inlijving der dienstplich
tigen bij het leger in geheel Bosnië, tot
dusver zonder eenige rustverstoring, gere
geld wordt voortgezet. Ook melden zich in
enkele plaatsen vrijwilligers voor het le
ger aan.
Volgens een bij het Engelsche Par
lement overgelegde officiëele statistiek wer
den in Ierland in de afgeloopen maand
519 gezinnen van pachters, bestaande uit
2734 personen, van de door hen bewoonde
langer hoe meer een gewichtig personage; ze
hadden dus de voorposten wezenlijk ongemerkt
gepasseerd! Thans nog een paar minuten en
de groote slag was geleverd! Hemel! nu kaim
blijven geen geluid, steeds voorwaarts maar,
en dan vast besloten er op los! Hij voelt het
kloppen van zijn eigen hart.
Ook de overigen voelen hun bloed sneller
vloeien; met het hoofd voorover, het geweer in
den arm, slopen zij door de dikke duisternis in
het molle zand onhoorbaar verderDicht
voor hen ligt een boschje; zij bemerken bij het
flauwe schijnsel der vuren een groot leger, rijen
van geweren en de tenten der officieren; ook
nog eenige groepjes vroolijke manschappen, die
onder 't genot van warme grog 't zich zoo prettig
mogelijk maken. Geheel aan 't einde in een
hoekje naast een paar hooge boomen staan paar
den; men kan duidelijk hun snuiven hooren.
Onder deze boomen bevindt zich een hut van
stroo. Thans, nu ze dichterbij komen, onderschei
den zij duidelijk, van achteren door het vuur
beschenen, een kaalhoofdigen, ouden officier,
zonder jas en blootshoofds, die voornemens schijnt
zijn laarzen uit te trekken.
(Slot volgt.)
