N I E w E
Donderdag 10 Augustus 1882.
7e Jaargang
Rome en Herlijn.
BUITENLAND.
i\0. 612.
Een tweevoudig man.
HURIIHSIIIl (IMI!VI
ABOHNEMENTSPBIJS
Per 3 maanden voor Haarlem 0,85
Buiten Haarlem franco per post. 1,
Afzonderlijke Nummers 0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
JgMAlNTUhDRi «a
V";
AGHTE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÈN
Van 1—6 regels30 Cents
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS k hAUREY.
Sterkere tegenstelling is nauwelijks denk
baar, dan die, welke door de beide namen
Berlijn en Rome wordt aangeduid. De ideeën
welke men in Berlijn huldigt, zjjn zoover
van die, welke men in Rome is toegedaan,
verwijderd, als de Noordpool van de Zuid
pool. Het spreekt van zelf dat wij onder
Rome niet de Piëmonteesche regeering ver
staan, maar het oude Rome der Pausen.
Berlijn is de zuil der moderne staatkunde
en de op een half millioen soldaten (in
vredestijd) steunende wereldlijke macht.
Berlijn is de hoofdstad van een der mach
tigste rijken op aarde, dat achting gebiedt
en welks stem van grooten invloed is in
den raad der volken. De dynastie Hoben-
zollern staat op de hoogte eener macht,
Welke slechts met alle middelen der di
plomatie, der krijgskunst, der genialiteit
en des geluks kan worden verkregen.
Volgens menschelijke schatting bestaat er
nauwelijks een tweede Staat in Europa,
die zulke solide fondamenten en zulke goede
vooruitzichten op een langdurig bestaan
heeft, als het Duitsche Rijk. Hoe gevaar
lijk en geëxponeerd zijne centrale ligging
in het hart van Europa is, vermits links
en rechts onrustige en ijverzuchtige buren
wonen, toch is de macht van het Duitsche
Rjjk zoo groot, dat een enkele Staat het
niet zal durven wagen den strijd met het
machtige Germanië te ondernemen. De
Paus in Rome, die gedurende meer dan
duizend jaren ook als wereldlijk vorst vrij
kou gebieden, heeft sinds den inval der
Piëmonteezen zijn wereldlijk Rijk verloren,
hij heeft geen soldaten, geen kanonnen
meer en even als Pius IX, leeft ook Leo XIII
als gevangene in de eeuwige stad, te nau-
wernood zijns levens zeker en blootgesteld
aan allen smaad en aan alle beleedigingen
van het Romeinsche plebs. Eu toch is de
Paus een vorst, aan wien op deze aarde
millioenen gehoorzaam zijn, wien zij lief
hebben en vereeren als hun oppersten
herder, als het opperhoofd der Katholieke
Kerk, en als de plaatsvervanger Gods. De
macht van Berlijn rust op bajonetten,
vestingen kanonnen en gepantserde sche-
Pen; Rome's macht op het christelijke en
zedelijke idee en dit is onvergankelijk.
Sinds 1800 jaren staat de rots van Petrus
als het middelpunt der Katholieke wereld,
FEÜ1LLET O N.
Vervolg en slot.)
Een ruiter voorafgegaan door een koerier,
aande zich een weg door de saamgepakte me
nigte, hij hield een met groote zegels behangen
papier omhoog en met een stentorstem schreeuwde
fL «Laat af! Laat af! De Keizer schenkt gratie."
Mijn collega s hadden die voor mij verzocht en
gekregen.
Doch toen hij aan het schavot genaderd was
en zijne woorden het. oor des scherprechters be-
ru'ten was de bijl reeds gevallen en.... lag
MIJ/' ho°fd insgelijks'iri de mand.
UnmuldeUijk snelde de ruiter heen, doch kwam
van Parijs'*1 t6ru^ me' ''en beroemdsteu chirurg
t -in JT ™ijn romp, de scherprechter haalde
nnjn hoofd mt de mand en nu begon een der
merkwaanhgste operatie's die ooit aanschouwd
Dr. Lambert naaide het hoofd flink op den
romp, en men plaatste mij 0p een wagen, die
mij en den Dr. pijlsnel „aar een der hospitalen
voerde; daar werd mij een electrische stroom
door het lichaam gelaten en nog andere hande
lingen, die ik mij niet meer herinner, werden
aan mij ten uitvoer gebracht.
Na een verpleging van eenige maanden, he
als de bron van recht en waarheid, als de
schatkamer van de hoogste goederen der
menschheid, als het licht in den storm der
geschillen en meeningen der menschheid,
als de metalen tafel der zedewetten, als
de bemiddelaarster tusschen het aardsche
eu boven aardsche, tusschen het tijdelijke
en eeuwige. Sinds achttien eeuwen bestre
den, belasterd, bespot en vervolgd, ook
vertrapt door de machtigen der aarde, staat
Rome groot eu verheven, gesterkt na eiken
storm.
Rij kt de wereldlijke macht aan de ker
kelijke als trouwe bondgenoote de hand,
dan biedt deze harmonie de beste waar
borgen voor het geluk der volkenniets
werkt echter verderfelijker dan wanneer
Kerk en Staat elkaar bestrijden. Pruisen
vond, toen het zich langzamerhand uit het
keurvorstendom Brandenburg ontwikkelde,
tot dat het nu ongeveer twaalf jareu ge
leden aan de spitse trad van het nieuwe
Duitsche Rijk, in uitgebreide streken, na
melijk aan den Rijn, in Westfalen en Si-
lezië, de Katholieke Kerk, zooals zij sinds
eeuwen zegenrijk had gewerkt. Daar het
echter eene eigenaardigheid van het Prui
sische staatsbegrip is, geen andere macht
iu liet land te dulden dan die der Re
geering, zoo werd onmiddellijk na de wa
penfeiten in Bohemen en Frankrijk, ge
tracht de Katholieke Kerk in eene van den
Staat afhankelijke positie te brengen; zij
moest, zoo decreteerde men, dit lot met de
Protestantsehe Kerk deelen. Vermits echter
Rome dezen eisch niet kon inwilligen,
werd, door de Mei wetten, aan de Kerk den
oorlog verklaard. Hoe groot' de wonden
zijn, welke deze strijd niet alleen aan de
Kerk iu Duitschland, maar ook aan den
Staat zeiven heeft toegebracht, en hoe
vurig men iu Berlijn ook wenschen moge,
den strijd niet te hebben aanvaard, toch
komen de grootste zwarigheden voor den
dag die den vrede iu den weg staan, aan
gezien Berlijn niet afziet van zijn eisch om
de Kerk ondergeschikt te maken aan den
Staat. Dat is de kern van den zoo-
geüaamden cultuurstrijd. Het categorisch
bevelende commandotoon is den Prui
sen eigen. Alles moet zóó zijn, alles
moet zóó denken, gevoelen eu handelen
als de Staat het goedvindt en voor
schrijft. Die staatsoverheersching openbaart
zich in Pruisen niet alleen bij de spoor-
kwam ik geheel en al en eer een half jaar ver-
loopen was, kon ik mij reeds op stokken door
de zaal bewegen.
Op zekereD dag zag ik in een spiegel. Ik
herkende mij niet.
Ik strompel de zaal uit. Daar roept een stem
«Zie, daar is Troppmann!"
Ik schrik, ik keer mij om en loop zoo hard
ik kon naar den spiegel. Waarlijk men had ge
lijk Ik was het niet. Nu herkende ik mijn hoofd,
zijn hoofd: het was het hoofd van Troppmann.
Ik viel in zwijm en kreeg een zware koorts.
Toen ik na eenige dagen weer hersteld was,
was reeds de mare door geheel Parijs verspreid en
daar iedereen het wist, werd ik al spoedig door een
mijner ziekelijke collega's op de hoogte gebracht.
Ziehier wat er gebeurd was.
Toen men mij in alle haast, eer het te laat
was, met mijn hoofd wilde hereenigen, greep de
ontstelde scherprechter bij vergissing niet mijn
hoofd, maar dat van den moordenaar van Pantin.
Ziedaar mijnheer. mijnli.
Eugene, viel de notaris in.
Mijnheer Eugène, de geschiedenis van den
ougelukkigsten man der wereld; ik hoop dat
Troppmann het niet gehoord heeft, anders krijg
ik last met hem.
Een hinderlijk stilzwijgen volgde nu.
Ik haalde diep adem. Zijn verhaal had mij
hevig geschokt.
De notaris wenkte mij dat ik hem volgen zou-
wegen, bij de philantropische inrichtingen
maar ook in bet innerlijke van den mensch.
De individualiteit eu de vrijheid van mee-
uiug zijn iu Duitschland van het Regee-
ringaprogramma geschrapt. Geen wonder,
dat de Katholieke Kerk, die voor achttien
honderd jaren, lang voor dat er een Prui
sen bestond, hare wetten van God ontving,
wetten die hare vrijheid en rechten niet van
de wisselende Regeeringen in de verschil
lende Stateu afhankelijk maken kunnen,
met het Pruisische commando in botsing
kwam. Berlijn zegt: ik wil het zoo, ik be
veel het, Rome zegt: ik kan niet anders.
Berlijn zegt ik wil in het laatste ressort
beslissen, welke Priester voor deze of gene
parochie het meest geschikt is: Rome zegt
natuurlijk: dat kan niet, ik bemoei mij
immers ook niet met de benoeming uwer
Ministers, ambtenaren en officieren.
Macht veroorzaakt een gevoel van eigen
waarde en 't is dit Pruisische gevoel,hetwelk de
onvervreemdbare rechten der Kerk niet wil
erkennen. Niettegenstaande de benoeming
van nieuwe Bisschoppen eu eenige conces-
siën iu bijzaken, staan beide machten nog
even scherp tegenover elkander als bij den
aanvang van den strijd; Pruisen is niet
verstandiger geworden, het blijft hardnek
kig op zijn standpunt staan, 't Is dus ge
makkelijk te verklaren waarom de heer von
Schlözer onverrichter zake Rome verliet en
dat de Minister van eeredienst »niet bij
machtewas een Kerkvorst in de genade
des Keizers aan te bevelen, een Kerkvorst,
die naar geweten en plicht de eeuwige
rechten van Rome tegen Pruisische over-
heersching heeft verdedigd. Berlijn eischt dat
de Katholieke Kerk een Pruisisch gewaad
aautrekke; Rome eischt, en met volle recht,
dat de Katholieke Kerk ook iu Pruisen
blijve, hetgeen zij altijd en overal geweest
is, en zoo staau de beide machten schijn
baar onverzoenlijk tegenover elkander eu
al komt er in den loop des tijds een drage
lijk modus vivendi tot stand van een
volmaakten vrede tusschen Kerk en Staat
kan, naar onze bescheiden meening, door
Pruisens eigenzinnigheid eu zucht naar
overheersching, nimmer sprake zjjn.
Voor het Pruisisch leger zullen 5000
nieuwe proviant-wagens worden vervaardigd.
Wij lieten den ongelukkige alleen achter. Hij
gaf geen teekenen van kennis meer bij ons ver
trek, en toch sliep hij niet.
De geheele omgeving scheen voor hem dood.
«Bezoek mat hem te veel af", had mijn vriend
de notaris gezegd en hij had gelijk.
Ik gevoelde mij verlicht, toen ik buiten kwam;
de notaris, die mij eenige schreden voor was,
zat reeds in het wagentje en na den knecht een
fooitje in de hand geduwd te hebben reden wij
weg.
Nu gij hem hebt gezien en gesproken zoo
brak de notaris het stilzwijgen af zal ik u
de ware toedracht der zaak omtrent dien ge
heimzinnige verhalen.
Geheel Frankrijk was vervuld van den zeven-
voudigen moord door Troppmann te Pantin ge
pleegd; in ellenlange kolommen verscheen het
drama in de dagbladen met de nauwkeurigste
bizonderheden. Het proces kwam. Dubois, een
der beste advocaten der balie, en die ook de
geheele zaak oplettend gevolgd had, zou voor den
treurigen held van het bloedige gruwelstuk plei
ten, doch zijn verwarde gesprekken in de laatste
dagen deden de keuze op een ander vallen. Men
fluisterde reeds dat Dubois zoo'n wondere taal
verkocht en men bracht dit met allerlei zaken
in verhand. Eenige dagen te voren had hij een
proces verloren, waarin hij iemand te verdedi
gen had, die beschuldigd werd van groven laster,
die den dood van het slachtoffer had veroor-
Die wagens zullen worden beladen met wat
voor de legerbehoeften noodig is, zoodat men
slechts de vereischte paarden heeft te requi-
reeren om terstond voor optrekken gereed
te zijn.
De Duitsche Regeering doet iu verschil
lende bladen wijzen op het groot gewicht,
dat de St. Gothard-spoorweg bezit voor de
Duitsche industrie, welke nu uitstekend met
de Fransche nijverheid iu Italië kan wed
ijveren. Vooral de ijzer-industrie zou door
het voordeel, dat de nieuwe spoorlijn voor
het vervoer aanbiedt, groot winsten kunnen
behalen.
Te Berlijn zijn vele klachten ontvangen
nopens do uitspattingen van de Engelsche
landingstroepen te Alexandrië. De»bevrij-
ders« maken zich aan allerlei buitensporig
heden schuldig in de woningen der Euro
peanen wier belangen zij komen be
schermen.
De Duitsche schroefkanonneerboot le
klasse Cyclop wordt te Wilhelmshaven ge
reed gemaakt om binnen eenige dagen naar
Egypte te vertrekken. Reeds zijn de kauon-
neerbooteu Möwe en liabicht in de Egyptische
wateren; de Nymphe werd er verwacht en
kan er thans zijn aangekomen, en terwijl
nu ook de Cyclop daarheen zal opstoomen,
zal vervolgens ook de korvet Gneisenau der
waarts vertrekken.
Officieel wordt bekend gemaakt, dat
het Fransche Kabinet is samengesteld als
volgt: Duclerc, minister-president, belast
met de portefeuille van buitenlandscbe
zaken; Faillières, bionenlandsche zaken,
Deves, Justitie; Tirard, financiën; Duvaux,
onderwijs; Billot, oorlog; Jauréguiberry,
marine; Maby, landbouw; Cochery, post-
eu telegraafwezen; Legrand, koophandel en
ad interim openbare werken.
In de conferentie te Konstantinopel
hebben de Turksche gevolmachtigden thans
verklaard, de voorwaarden aan te nemen,
die de mogendheden in hare uitnoodiging
ter conferentie hebben gesteld.
De Egyptenaren hebben den spoorweg
en het drinkwaterkanaal tusschen Ismaïla
en Suez afgesneden. De telegraaf werkt
nog, maar de Lesseps weigert andere be
richten over te seinen dan die op de
scheepvaart betrekking hebben.
De Khedive heeft aan Ragheb-pacha een
brief gezonden, inhoudende een bevel dat
het Gouvernement zich bereid verklare tot
zaakt. Dat proces had hem veel hoofdbreken ge
kost, doch de feiten spraken te zeer, de getuigen
leverden te verpletterende bewijzen dan dat hij
zijne cliënte van de zwaarste veroordeeling kon
redden. Daaraan schreef men niet ten
onrechte vooral zijn zonderlinge handelwijze
toe.
Ook de zaak «Troppmann", waarvoor hij als
verdediger zou moeten optreden, lag hem na aan
het hart en een beschikking, die hem als ver
dediger buitensloot, had zijn toestand der laatste
dagen niet verbeterd.
Geheel Parijs was bij (1e executie van Tropp
mann tegenwoordig; ook Dubois, de reeds mij
merende advocaat, zag dat droevige schouwspel.
Toen het mes viel, slaakte Dubois een kreet
en sedert is hij. krankzinnig.
Na eeniger tijd in een krankzinnigen—gesticht
vertoefd te hebben, werd er goedgevonden
daar hij niemand eenig leed deed en niet gaarne
daar opgesloten bleef een huis in het dorp
mijner inwoning aan te koopen.
Nu leeft hij hier zoo wat onder mijn toezicht,
want, zooals ge weet, is hij nog eenigszins aan
mij geparenteerd. Ziju familie bezoekt hem reeds
jaren; doch wie er ook komt, zelfs zijn eigen
broeder, iedereen vraagt hij in vollen ernst: «Ver
kiest mijnheer den advocaat Dubois of den heer
Troppmann te spreken; beiden ben ik."