NIEUWE
No. 634.
Donderdag 26 October 1882.
7e Jaargang.
De onttroonde Paus en de
Monarchie in Europa.
BUITENLAND.
HAARLMSf
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem j 0,85
Buiten Haarlem franco per post. 1,
Afzonderlijke Nummers 0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
B UB.EAU: St. Jansstraat Haarlem.
jTMAlN Ti ÉN!) Kif
rmi
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÊN
Van 16 regels30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUREY.
Toen de onvergetelijke Pius IX door de
revolutie gedwongen werd naar Gaeta te
vluchten, greep men in vele Europeesche
Staten naar de wapens, om den oudsten,
heiligsten en wettigsteu troon van Europa
weder te herstellen.
Het republikeiusche Frankrijk, onder den
invloed van Lamartine, zond zelfs de meeste
hulptroepen; Oostenrijk rukte de Romagna
binnen, Spanje en het koninkrijk der beide
Siciliëu boden met liefde hulp aan en alle
monarchieën, zelfs de Pruisische niet uit
gezonderd. waren innig verheugd toen Oudi-
nots kanonnen aan den radicalen heksen
dans op het capitooi een einde hadden
gemaakt. Alle vorsten voelden toen dat
met het Pauselijke koningschap de mo
narchie zou staan of vallen.
Hoe geheel auders echter staan de zaken
sinds den 20sten September 1870, toen een
der onverantwoordelijkste daden van geweld
uit den nieuweren tijd volbracht werd.
Twaalf jaren zijn voorbij gegaan, doch
geen enkele stem heeft zich ten gunste
van den beroofden Paus doen hoeren. De
Katholieken werden aan hun lot overere-
o
laten, ja men is zelfs innerlijk verheugd dat de
Roomsche »antichrist« thans de gevangene
der Piëmonteezen is.
't Feit dat men den Paus aan zijn lot
overlaat, beschouwen we als een der zekerste
teekenen die den ondergang der monarchie
in ons werelddeel voorspelleu.
'tKomt niet bij ons op het koning
schap als de eenig wettige regeeringsvorm
te beschouwen ook als Katholieken
vinden wij een monarchaal bestuur niet
noodzakelijk; wij zijn zelfs van gevoelen
dat de Katholieke Kerk zich in de Repu
bliek uitstekend kan ontwikkelen; dit kan
men in Noord-Amerika gewaar worden;
doch daar, waar de koningstroon sinds
eeuwen bestaat, is hij de legitieme staats
vorm en bij de politieke verdeeldheid der
partijen moet men eene dynastie, die met
de toekomst rekent en boven de partijen
staat, steeds als de relatief beste regeerings
vorm beschouwen.
De hoeksteen van het Europeesche
koningschap echter is de Paus-Koniug
van Rome, als hoogste macht van de
zedelijkheid en van het Christelijk ge
weten.
Al valt het ons gemakkelijk deze stelling
philosophisch te betoogen, we geven ervoor
FE U1LLETON.
Een edele daad.
//Wees overtuigd, dat ilc het volkomen erken
hoe eervol uw aanbod voor mij is en dat ik uw
rechtschapen karakter zal weten te waardeeren;
maar mijn hand is niet meer vrij, ik heb mij
gisteren met Max Tannberg verloofd."
De spreekster verhief zich bij die woorden een
weinig van haar stoel, alsof zij daarmede wilde
te kennen geven, om aan dat pijnlijk onderhoud
een einde te maken.
De bleeke, magere man, wiens oogen vol ver
wachting op haar geiaat gevestigd waren, bleet
echter op zijn stoel zitten; het scheen dat hem
de kracht ontbrak, om zich nu al te verwijderen.
Op zijn gelaat was de bitterste teleurstelling en
ontsteltenis zichtbaar. Hij wilde spreken, maar
wachtte toch, als zocht hij om de gepaste be
woordingen te vinden.
Het jonge meisje kon een gevoel van mede
lijden niet onderdrukken.
Voor een fijn gevoelend gemoed is liet altijd
zeer pijnlijk, om den zoeten droom van een ander
te vernietigen, al heeft men ook niets gedaan,
dien op te wekken
ditmaal echter de voorkeur aan de bewijzen te
leveren door de uitspraken van Protestanten,
ja, zelfs van erkende revolntionnairen.
Reeds Herder schreef in zijne »Ideeën«:
»als alle Christelijke, keizer-, koning- vor
sten- en ridderstammen hunne verdiensten
zouden willen toouen, door welke zij eer
tijds tot de heerschappij over de volken
zijn gekomen, dan raag de drievoudig ge
kroonde Paus in Rome zeker wel zeggen:
zonder mij zoudt ge niet zijn,wat ge
zij t.
Nog slechts weinige jaren geleden zeide
een Protestantsch Groothertog van Duitsch-
land: »er zal een tijd komen waariu alle
vorsten, door de revolutie daartoe genood
zaakt, den heiligen Vader in Rome zullen
toeroepen: »help ons, want wij vergaan!
Welke machten waren het, die op het
Congres van Weenen in 1815 den Kerke
lijken Staat weder herstelden? De drie
niet-katholieke Staten, Groot-Britannië,
Pruisen en Rusland. Zij handelden niet
terwille van de kinderen der Kerk, doch
iu het bewustzijn van de gewichtigheid vau
het Pauselijk koningschap, van de konink
lijke waardigheid in't algemeen. Metternich
wist wel is waar, Polesiua ten gunste van
Lombardije van den nieuw herstelden Ker
kelijke, i Staat af te persen, doch in 1859
en 1866 moest Oostenrijk oudervinden, dat
onrechtvaardig goed niet gedijt: Polesina
kostte Oostenrijk twee koninkrijken.
Reeds sinds twaalf jaren is de eerwaar
digste, oudste en wettigste monarchie der
wereld door de revolutie omvergeworpen
eu bij het Italiaansche revolutie-koninkrijk
ingelijfd. En men bedenke, dit Pauselijk
koningschap werd gehuldigd niet alleen door
de loyaliteit der eigen onderdanen, die zich
onder de liefdevolle vaderlijke tiara gelukkig
gevoelden, doch ook door de opofferende
liefde der 218 millioen Katholieken van den
aardbodem; het genoot dus een moreelen
steun, als geen andere troon ter wereld.
Waarom dan wierp de revolutie den eer-
hiedwaardigsten aller tronen omver? Enkel
en alleen om een einde te maken aan de mo
narchie. De radicale Parijsche Siècle heeft het
immers kort na de Piëmonteesche gruwel
daad openlijk in de volgende woorden ver
kondigd: »aangezien iu de toekomst alle
tronen moeten vallen, zoo moet volgens de
providentiëele orde, zooals onze tegenstan
ders zouden zeggen, allereerst de steun van
alle overige tronen (de Pauselijke heer
schappij) verdwijnen. Daarom brengt de
Italiaansche monarchie den heiligen Stoel
Ottilie Becker was de dochter van een hoog
geplaatst beambte; zij bad eeu zorgvuldige op
voeding genoten, doch toen haar vader stierf
stond zij plotseling arm en hulpeloos op de wereld.
Het eenige redmiddel, dat zich in zulke omstan
digheden voordoet, is, gouvernante worden,
maar daartoe kon Ottilie niet besluiten; zij bad,
hoewel pas zestien jaren oud, al zooveel van de
ellende eener gouvernante gezien en gehoord, dat
zij besloot, om naar een betrekking als telegrafiste
te dingen, die zij dan ook bekwam. Spoedig bad
zij door hare kundigheden er den ijver, waarmede
zij haar plicht vervulde, niettegenstaande hare
jeugd, zich bemind gemaakt, terwijl baar bevallig
uiterlijk en lief karakter den nijd van bare
collega's wist te ontwapenen. Door eene dezer,
waarmede zij bevriend was, leerde zij twee boek
houders kennen, die beiden hare gunst trachtten
te verwerven.
Herman Hartung was de oudsle der beide
vrienden, bij kon ongeveer dertig jaren zijn en
uit zijn geheele verschijning kon men den koop
man ontwaren. Hij was dan ook met hart en zie^
aan zijn beroep gehecht en scheen werkelijk ook
niets anders dan een cijfermensch te willen zijn.
Zijn persoon had iets terugstootends, iets stijfs, dat
hij zelfs gaarne in zijne gésprekken deed uitkomen.
ten val, op welken de overige tronen zijne
opgericht.De goddelooze, demagogische
auteur wil zeggen, dat de monarchieën zeiven
het geloof aan hunne roeping en de hoop
op de toekomst hebben verloren, en dat zij
om van de revolutie uitstel van executie te
verkrijgen, gelijk de dyuastie Carignan, den
Kerkelijken Staat overweldigden, of, zooals
de overige monarchieën, daarbjj hetzwjjgen
bewaarden en de daden van geweld lijdelijk
aanschouwden.
»De Bisschoppen en geloovigen,« zoo
gaat de radicale Siècle voort, zullen vruch
teloos petitioneeren, en te vergeefs een oorlog
met Italië of een innige verstandhouding onder
de zoogenaamde Katholieke Machten trachten
te provoceeren. Hunne stem is die van den
roepende in de woestijn, omdat de wet en de
profeten in vervulling moeten gaan (de
auteur schijnt een Jood te zijn). Op den
dag, toen Jesaias voorspelde dat de lausen
iu ploegen zouden veranderen, heeft hij het
einde der monarchie geprofeteerd. En
hoe zouden nu de monarchieën vergaan,
als zij verstandig handelden, als zij zich
verbonden om de tijdelijke heerschappij van
Petrus staande te houden? Deze troon moet
dus onherroepeljjk vallen, en al de overige
moeten iu dien val worden meegesleept,
opdat het systeem der vereenigde vrijstaten
van Europa onder republikeiusche vlag in
de plaats tre le van het oude en afgeleefde
monarchale stelsel.
Deze vreeselijke uitdaging werd door het
radicalisme den gezameuljjken vorsten naar
't hoofd geslingerd. Het radicalisme heeft
daardoor ook het onzalige plan, dat het
helsche werk tegen Rome tot basis had,
openljjk verkondigd. De aanval van den
20sten September 1870 was een stoot iu
't hart van het koningschap iu't algemeen.
In den Paus-Koning werd de monarchie
zelve doodelijk getroffen.
Men zegge niet, Rome is aan eene andere
monarchie, aan de Italiaansche ten deel
gevallen, dit feit is dus geen kwaad voor
teeken voor het monarchaal systeem. Een
kind is in staat deze tegenwerping te ont
zenuwen. Want als de meest verheven
Koning der aarde zoo boud en kortweg
van zjjn troon wordt gestooten, dan geeft
men stilzwijgend aan de revolutie het recht
eiken anderen troon, zonder vorm van
proces, weg te ruimen en de phrygische
muts op de plaats der Kroon te stellen.
Iedereen toch weet dat een republikein-
sche wind ons uit Noord-Amerika tegen-
waait, dat menige Europeesche monarchie
Hoe geheel anders was daarentegen de jonge
Max Tannberg! De knappe man met zijn ver
standig gelaat en schitterende oogen moest ieder
boeien en betooveren. Geen wonder, dat Ottilie
aan hem haar hart schonk, terwijl Herman Hartung
geene aantrekkelijkheid voor haar bezat. De
laatste was beden eindelijk na lang wikken en
wegen er toe overgegaan, om aan het jonge meisje
zijn hart en hand aan te bieden en nu moest
hij de smartelijke ondervinding opdoen, dat Max
hem was voor geweest.
z/Laat ons vrienden blijven," begon Ottilie, die
de smart, welke Hartung ondervond, niet was
ontgaan; zij had hem zulk een diep gevoel in
het geheel niet toegeschreven en nooit gedacht,
dat hij zich het vernietigen ven zijn hoop zoo
zou aantrekken, als dit toch het geval scheen te
zijn. ;/Ik acht u zeer hoog en ik zal mij gelukkig
gevoelen, wanneer gij mij en Max uwe vriendschap
blijft schenken. Niet waar, ik mag daarop rekenen?"
en zij bood hem hare hand aan.
Hartung aarzelde die aan te nemen. ;/Ja, ik
blijf uw vriend," zeide bij zacht, (,en daarom
zult gij mij niet miskennen, wanneer ik neen,
ik durf bet bijna niet," viel hij zich zeiven in
de rede en vestigde zijn ingevallen oogen on
rustig en vorschende op Ottilie.
eenvoudig niets auders is, dan »de beste
onder de republiekeu,« dat het volk allengs
aan het verjagen, depossedeeren en ver
moorden van vorsten gewoon is, dat elke
monarchie der oude wereld een aantal eerlijke
en oneerlijke republikeinen bezit, dat het
Russische nihilisme, het Italiaansche radica
lisme en de revolutie-geest der Westerscbe
mogendheden elkaar de hand reiken en dat
de aanhangers en vereerders van het vuur
rood© socialisme zich lachende de handen
wrijven.
Onder zulke omstandigheden is het ge-
denkteekeu der revolutie aan den Tiber
een eeuwigdurende bedreiging tegen alle
vorsten, 't Wordt dus inderdaad meer dan
tijd dat alle monarchen van Europa zich
verbinden tot het herstel van een troon aan
welken hnune eigen tronen geketend zi]n.
Ongetwijfeld is het in het belang der Euro
peesche vorsten zeiven, dat de Pauselijke
souvereiniteit over deu Kerkelijken Staat
volkomen gewaarborgd en dat er paal en
perk gesteld wordt aan de aspiratiën der
alles vernielende en omverwerpende revo
lutiehelden. Doen zij dit niet, dan kunnen
zij verzekerd zijn dat het einde van 't mo
narchaal systeem stellig zeer nabij is.
Ter terechtzitting van het hof van as
sises te Chalon-sur-Saóne heeft de voorzitter
een brief, met het postmerk Lyon, voor
gelezen, dien hi] ontvangen had en die
geteekend isJacques Bouhomme. Deze
brief luidt als volgt: Meester Voorzitter,
indien je in je requisitoir ouze vrienden
te Montceau te veel bezwaart, indien je
geen order geeft om onzen vriend Bordat
in vrijheid te stellen, dan zal ik je lang
zamerhand braden. Ik lach de justitie uit,
dat verfoeilijke ras van burgerlui. Nooit
zal je mij in je klauwen krijgen. Maar
wee je, zoo onze vrienden zware straffen
bekomen. De advocaten hehooren ook tot
onze vrienden. Zij zullen hen moedig ver
dedigen tot verhooging van den roem der
sociale, der ééne, ondeelbare en algemeene
revolutie*.
De heer Laguerre, advocaat van eeu der
beschuldigden, dankte den voorzitter voor
het voorlezen van dezen brief. De lof, die
daarin aan de verdediging toegebracht
wordt, zeide hij verder, wijzen de advocaten
van de hand. En ik teeken te eer verzet
aan tegen den brief, daar het waarschijn
lijk is dat hij is geschreven door liedeD,
z/Gij kunt mij alles zeggen, ik zal u niet
verkeerd verstaan en er ook geene verkeerde
uitlegging aan geven," was baar antwoord.
Dit antwoord stelde hem gerust, want bij begon
nu: Mejuffrouw Ottilie, mijn innige wensch is,
u gelukkig te zien, en ik vrees, Max zal u geen
gelukkig lot bereiden."
Op het gelaat van Ottilie kwam een licht rood
te voorechijn. HIk dank u, mijnheer Hartung,"
antwoordde zij snel, /,maar ik weet al wat gij
zeggen wilt, ik ben daarvan onderricht gij meent
Tannbergs ongelukkig zwak voor spiritueele dran
ken; maar ik heb hem niet eerder mijn jawoord
gegeven, vóór hij mij plechtig beloofd heeft nimmer
weder een druppel daarvan te gebruiken, en hij heeft
dien eed bii alles, wat hem heilig is, gezworen."
Op bet smalle terugstootende gezicht van Hartung
verscheen een treurige lach. Hij wist te goed, wat
zulk een eed beteekende; maar Ottilie. sprak met zulk
een warmte, haar gelaat gaf zooveel geluk te kennen,
zij was zoo overtuigd, dat zij omtrent die zwakheid
van haar verloofde volkomen gerest kon zijn; mocht
hij baar dus dat sclioon geloof ontnemen? En toch
bij was baar de geheele waarheid verschuldigd. Was
haar ook zijn hartstocht voor het spel bekend? Waar
schijnlijk niet. Och, en juist daardoor dreigden haar
nog grootere gevaren. (Wordt vervolgd.)
