N I E U W E
No. 644.
DonderdM 30 November 1882.
7 c Jaargang.
De voorboden der revolutie.
BUITENLAND.
Eene misdaad.
ABONNEMENTSFBIJS
Per 3 maanden voor Haarlem j 0,8b
Buiten Haarlem franco per post. 1,
Afzonderlijke Nummers 0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
B tJEE AU: St. Jansstraat Haarlem.
JISTfËÏ
l iol
AGHTE MA NON AGITATE.
PBIJS DEE ADVEBTENTIÉN
Van 1—6 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers K P P E K S LAUREY.
Het laatste vierendeel der vorige eeuw
heeft veel overeenkomst met dat der negen
tiende, omdat het bijna zeker is, dat
ook in het laatstgenoemde eeue verschrik
kelijke catastrophe zal plaats vinden. Wij
vreezen zelfs dat de sociale en politieke
ramp, die ons geslacht tegemoet snelt, zoo
niet verschrikkelijker, dan toch zeker meer
algemeen zal zijn, dan haar voorgangster
aan het einde der achttiende eeuw. In die
dagen hadden de encyclopedisten, creaturen
a la Voltaire en Rousseau, het vergift des
ongeloofs, der zedenloosheid en der onte
vredenheid onder het volk gebracht en het
vuur zoo lang aangeblazen tot het einde
lijk in lichte laaie uitbarstte. In onzen tijd
zijn het de atheïsten, de godloochenaars,
de apostelen der apentheorie, de kruisver-
delgers en cultuurstrijders die het volk on
gelukkig maken, en in de meeste lauden
van Europa ligt zooveel brandstof opeen
gestapeld, dat er slechts een vonk noodig
is om de mijn te doen springen. Vreese-
lijker, verschrikkelijker, zeiden wij, kan de
dreigende catastrophe niet worden dan
hare grootevoorgangster, want zulk
een schouwspel heeft de wereld nooit be
leefd, zelfs niet in den tijd van een Nero
en van de Hunnen, maar zij zal zich niet
tot ééu land bepalen, ongetwijfeld zal zij
een internationaal karakter aannemen.
Rusland, Ierland, Italië en België zjjn
voor de revolutiounaire daad gereed, zij
wachten slechts op het signaal, om met
dynamiet, toortsen en breekijzers het mor
genrood van het volksgeluk te laten schij
nen en Frankrijk zal voorzeker gaarne zich
met de rol van aanvoerder willen belasten.
Dat de omweuteliugpartijen in vele dezer
landen mot elkander in verbinding staan,
dat de groote bewegingen uit een centraal
punt (Genève) worden geleid, dat er over
't algemeen stelselmatig wordt gewerkt,
bewezen ten duidelijkste de jongste revolu-
tionnaire bewegingen in Frankrijk.
Met den strijd tegen de Kerk gaat de
de burgeroorlog hand in hand. Eerst scheurt
men het Geloof uit de harten en rukt men
de kruisbeelden uit den grond en uit de
scholen, en dan hitst men het ongeloovige
volk, dat met God en de eeuwigheid den
spot drijft, tegen het wereldlijk gezag. Want
als de arme slaaf in de fabriek en werk
plaats aan gene zijde van het graf niets
FEUILLETON.
Vervolg.)
Hij had zich op een bank met het hoofd ge
bogen en de oogen naar den grond geslagen
nedergezet; zoo schreef hij met zijn stok allerlei
figuren in het zand. Ik had den last, die op hem
drukte, niet verlicht. Ik wilde het evenwel.
„Wij hebben nog geen bizonder geval be
sproken," zeide ik. „Mag ik weten wat het
betreft?"
„Hij dacht na. Hij kon geen besluit nemen."
„De vriend," vervolgde hij, „behoeft niet altijd
rechter te zijn."
Hij richtte zich plotseling op. Naderende voet
stappen werden vernomen. Hij zag daarheen van
waar die schenen te komen.
„Morgen," zeide hij haastig, terwijl hij op
stond.
Toen ik hem aanzag, bemerkte ik slechts koude
bedaardheid op zijn gelaat.
Met welk eene inspanning moest hij zijn ge
waarwordingen bedwongen hebben!
Een man van een onaangenaam uiterlijk was
ons genaderd, een Amerikaan, Jones genaamd,
die zich sedert acht weken in de stad ophield,
met goede aanbevelingen van Amerikaausche
handelshuizen voorzien, hier overal toegang be
te hopen, niets te vreezen heeft, wat zal
hem dan beletten hier op dit ondermaan-
sche zooveel te genieten als hij krijgen
kan. Met verbrijzelde kruishouten heeft
men reeds menigen machthebber den sche-
tel verpletterd. Met duivelschen haat tegen
het Christendom dooft het liberalisme de
laatste vonk van geloof en achting voor
het gezag in het hart van den zoogenaam-
deu vierden stand; wat wonder dat de dy-
namietbom te voorschijn treedt, die Keizers
vermoordt en kerken en paleizen in de lucht
doet springen.
't Is overtollig de toestanden in Rus
land te schilderen. Alexander II viel als
offer der nihilistenpest, en zijn zoon leeft als
een gevangene in zijn eigen land. Alle ni
hilisten snoefden zelfs onder de galg nog
op hun ongeloof. Als de revolutiepartij in
het Rijk der Ozaren in den laatsten tijd
minder moordaanslagen pleegde, zoo meene
men toch niet, dat zij hare wapens aan
den wand heeft gehangen; zij ligt als de
tijger in zijne schuilplaats op de loer.
De moordaanslag onlangs gepleegd op Ko
ning Milan van Servië, is wel is waar de
wraak eener vrouw, bij heeft echter een poli
tieke oorzaak, daar de echtgenoot der vrouw
volgens de krijgswetten was doodgeschoten;
bovendien bewijst de aanslag welke achting
men, zelfs in hooge kringen, voor het hoofd
van den Staat koestert.
In Ierland strijdt de Regeeriug sinds ja
ren te vergeefs tegen de ligisten en feni-
ans, die in vermetelheid niet onderdoen
voor de Russische nihilisten; ook in dat
land spelen dolk, revolver en dynamiet
hunne rollen en ook daar staan de
revolutionnaireu gereed om hun slag te
slaan.
In Italië, waar de haat tegen het Chris
tendom zoo ver gaat, dat het kruis op de
borst der pelgrims het volk tot opstand
brengt, waar het liberale plebs zelfs het
lijk van den grooten Pius beleedigde, gaat
de revolutie zoo geweldig te keer tegen
Humberts troon, dat diens instorting ieder
oogenblik kan worden verwacht. De Irri-
denta die in Triest bommen tegen Oos
tenrijk wierp, is slechts een tak van die
groote, gistende beweging, onder welke
het gansche land als. ouder een ziedenden
vulkaan siddert en het kaartenhuis van
het Piëmonteesche roof-koningschap zal
ongetwijfeld bij de eerste botsing der roo-
den instorten.
komen had en zelfs ook met Holberg en in diens
huis veel verkeerde. Het gerucht ging, dat hij
de oudste dochter van Holberg, een even zoo
schoon als braaf en beminnenswaardig meisje,
het hof maakte.
Ik kon het mij niet verklaren hoe het moge
lijk was, dat e#u man, gelijk de vrijheer van
Hol- erg, zóó braaf, zóó edel, zóó trotsch, zich
in vriendschappelijke betrekking had kunnen
stellen met een man, gelijk die. Amerikaan.
Sterker contrast was mij nimmer voorgekomen.
En toch, zij waren geen vrienden. Dat de heer
van Holberg Jones met tegenzin om en bij zich
duldde, had ik reeds lang bemerkt; heden ge
loofde ik nog meer te zullen vernemen.
Men verwonderde zich zeer, dat de Ameri
kaan als minnaar van Therese genoemd werd,
aangezien men wist, dat zij in het geheim ver
loofd was aan een der rijkste en achtingswaar
digste mannen der stad. Karei Rauscher en
Therese Holberg beminden elkander; dat was
een besliste zaak. Waarom zij niet openlijk als
verloofden te voorschijn traden; te meer daar
de jonge Rauscher onafhankelijk was, dat was
voorzeker een nieuw raadsel.
De Amerikaan had ons gezien; hij kwam op
ons toe en trad in het prieel. Na een vluchtige
buiging wendde hij zich dadelijk tot Holberg.
„Wel, sir, ik verheug mij u te zien. Ik heb
u gezocht."
Ook in België, dat inet geweld veront-
christelijkt moet worden, smeult het vuur
onder de asch; het volk staat onder de
macht der liberalen, de Godsdienst wordt
er bespot, de Geestelijkheid vervolgd om
haren invloed te ontzenuwen.
In Frankrijk, waar openlijk de burger
krijg en de verdelging der goederen bezit
tende klasse gepredikt wordt, staat de ca
tastrophe om zoo te zeggen voor de deur.
Overal heerscht gisting, verbittering. Te
Moutceau, waar men de kerk, de pastorie
en de woning der schoolzusters vernielde,
flikkerde reeds de eerste vlam; de revolu
tiounaire muurbiljetten te Parijs, Lyon,
Marseille en vele andere steden zijn even
eens voorboden der revolutie. Het feit dat
onlangs een jood te Lyon de verregaande
brutaliteit had een Priester gedurende de
heilige Mis den kelk te ontrukken en dien
op den grond te werpen met de woorden
»dat komediespel moet een eind hebben,*
bewijst, dunkt ons, genoegzaam tot welk
een laag peil, tob welk een trap van ver-
dierlijking het »souvereine« volk gedaald
is. Zoo handelden ook de Jakobijuen in
1793, die de heilige Hostiën op den grond
wierpen en ze met voeten trapten. De
godsdieustlooze school, de eed zonder God,
de scholen zonder kruisbeelden, de kloos
terbestormers en kruisbeeldvernielers wer
ken de roodeu, de volgelingen vau een Ro-
cheford, van eeue bittere Louise,* die
petroleum-canaille bij uitnemendheid, en
de overige communards uitstekend in de
hand. De zwarte bende be Montceau-les-mines
is slechts eene afdeeling van een wijd ver
takte samenzwering die haren zetel heeft
te Genève en wier doel het is in Frankrijk
de commune te proelameereu. Het comité
van de internationale anarchistische liga,
dat den 14den September te Geuève ver
gaderd was, heeft in zijn manifest uitdruk
kelijk verklaard: »De anarchisten zijn vij
anden van den Staat, van de wetten, van
den Godsdienst, van de arbeidgevers en bezit
ters. Niets bewijst de onmacht der repu-
blikeiusche Regeering in Parijs meer, dan
het feit, dat het proces tegen de dynam iet
helden in den aanvang werd gestaakt en
wel omdat de president, de gezworenen en de
getuigen brieven hadden ontvangen, welke
bedreigingen van hun leven inhielden. Was
O O
dit niet eene erkenning van de anarchis
tische macht? Eu meent het Kabinet, door
het in hechtenis nemeu van eenige perso-
„Mij, mr. Jones?" vroeg van Holberg op een
voornamen toon en met een koele bedaardh eid,
die hij haastig had aangenomen.
„U, sir. Ik heb iets met u te spreken."
„Met mij alleen?"
„Hm, ja."
„Gij zult verplicht zijn te wachten, tot dat
ik met mijn vriend gereed ben."
„Wel, sir, het heeft geen haast. En gij hebt
wellicht gewichtige zaken met uw vriend te
bespreken?"
„Ja, sir."
„Met den heer rechter-commissaris."
De Amerikaan scheen die woorden met zekere
beteekenis uit te spreken.
Holberg verbleekte.
„Maar gij hebt u hier een lief plekje geko
zen," vervolgde de Amerikaan op een zachteren
toon. „Vergun mij hier bij u neder te zitten."
Ik kou mij niet langer weerhouden te zeggen,
„Ik betwijfel mijnheer, of gij den heer van Hol
berg wel hebt verstaan; dat ik met hem alleen
te spreken heb?"
„Wel, sir, gij met hem?"
Hij wilde opstaan. Holberg, de voorname vrij
heer, de trotsehe koopman, was verlegen geworden.
„Vergun mij," zeide hij tot mij, „dat ik de
aangelegenheid met den heer Jones afdoe. Wij
kunnen daarna ons gesprek met te meer gemak
voortzetten."
nen den storm te kunnen bezweren?
Zoo zien we de revolutie, gedragen door
de vijanden der Kerk, haar bloedig hoofd
schier overal verheffen; wee, als zij, ont
daan van hare boeien, in hare razernij
in landen en bij volkeren verdelgend op zal
treden. De catastrophe zal verschrikkelijk
zijn.
Jl. Zaterdag heeft President Grévy een
besluit onderteekend, waarbij een crediet
van 200,000 fr. wordt toegekend ter be
vordering van de deelneming van Frausche
exposanten ter aanstaande Internationale
Tentoonstelling te Amsterdam.
Verscheidene afgevaardigden hebben bij
de Fransche Kamer een wetsvoorstel in
gediend, waarbij de lijkverbranding, als
die door den overledene verlangd is of, bij
ontstentenis van eene uiterste wilsbeschik
king, door zijne familie gevraagd wordt,
toegestaan wordt. Onder hen die het voor
stel geteekend hebben, vindt men natuur
lijk Gambetta, Paul Bert en Casimir Pé
rier.
Gambetta is bij het behandelen van een
revolver gekwetst, doordien de kogel hem
in de hand trof. De wond is niet vau ge
vaarlijken aard.
De Manchester Guardian wil weten,
dat de kosten der Egyptische expeditie in
ronde cijfers 4 miiiioen hebben bedra
gen, waarvan reeds in 2,300,000 is
voorzien door de toegestane credieten. De
rest is betaald door middel van schatkist
biljetten, waaromtrent een nadere regeling
zal worden getroffen bij de volgende be
grooting.
Drie mannen vau de geheime politie zijn
te Dublin door Fenians met revolverscho
ten aangevallen; één agent werd doodge-
O o O
schoten, een ander agent schoot terug en
kwetste een Fenian zeer ernstig; twee Fe
nians werden gevangen genomen.
Maandag-avond is er te Dublin een man
uit een rijtuig gesprongen en heeft den
heer Field een der gezworenen in het
proces Hynes, die onlangs ter dood is ver
oordeeld een dolkstoot toegebracht. De
moordenaar is ontsnapt.
Uit Monto Carlo wordt gemeld, dat
dynamiet-patronen aldaar geworpen waren
aan den ingang van de speelzaal. Zondag
avond te tien uur zijn de patronen ont-
„Indieii gij het verlangt, voorzeker."
„Gelief mij te volgen, mr. Jones," zeide hierop
van Holberg.
Beiden verlieten het prieel. Ik bleef daarin
terug, nadenkend, wellicht ni.t minder bezwaard
dan mijn vriend. Hij was zoo braaf, hij was een
waar edelman en op zijn eer en naam als koop
man, trotscher dan op zijn adel; maar wat kon
het toch zijn wat hij met zijn boeken bedoelde?
En welken invloed, welke geheime macht oefende
die ruwe Amerikaan op hem uit? Ook hij was
vroeger in Amerika geweest; hij had daar eenig
vermogen verzameld, den grond tot zijn tegen-
woordigen rijkdom gelegd. Hij had daar nog langen
tijd, na zijn terugkomst in het vaderland ver
bintenissen onderhouden. Ik geraakte in een
chaos van gissingen, die slechts onbevredigd
konden blijven.
Zij hadden zich niet ver verwijderd. Ik zag
Holberg en den Amerikaan door de takken van
het geboomte, met elkander in een druk gesprek,
oogenschijulijk bedaard.
De Amerikaan scheen zelfs eenigszins onderwor
pen te zijn Holberg had die bedaardheid en hooge
waardigheid behouden, die den grijsaard zoo ach
tenswaardig maakt. Na verloop van eenige minuten
scheidden zij van elkander.
„Dus tot morgen, buiten," geloofde ik den
Amerikaan te hooren zeggen.
(tyjrdt vervolg ij
