N I E U W 1
No. 640.
Donderdag 7 December 1882
7e Jaargang.
Toestanden in de Fransciie
Hepubliek.
u
i
§555^
Eene misdaad.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem j 0,8b
Buiten Haarlem franco per post. 1,—
Afzonderlijke Nummers 0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÉN
Van 16 regels .30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers K P P E R S LAUREY.
Sinds Allerheiligen verschijnt te Parijs
een weekblad Le Republicain Catliolique«
welks strekking wel eenige aandacht ver
dient. De Bisschop van Amiens, Msgr.
Guilbert, heeft genoemd blad, dat zich in
eeu aanvankelijk succes mag verheugen,
met een schrijven vereerd, waarin Z. D. H.
de redactie aanspoort steeds getrouw te
blijven aan haar devies: de verdediging
van don Katholieken Godsdienst. Msgr.
Guilbert bespreekt in zijn briel nog eenige
andere punten, die eene bizondere over
weging waardig zijn. Met recht decreteert
de Bisschop, dat de Godsdienst buiten en
boven de partijen staat en zich weinig be
kommert om de verschillende regeerings-
O O
vormen; dat de Godsdienst vrede heeft met
alle Regeeringen, mits deze de gerechtig
heid en eerbaarheid als fondament bezit
ten. Doch hoe gerechtigd is ook des Bis-
schops klacht, dat de Godsdienst ouder
alle regeeringsvormen grove misbruiken en
gruwelijke ongerechtigheden heeft onder
vonden, en dat de tegenwoordige Repu
bliek voor de vervolging der Katholieke
Kerk geen nieuwe wetten noodig had, doch
slechts eeu greep behoefde te doen in het wa
penmagazijn haar door vroegere régimes
nagelaten. Dat is maar al te waar. Ten
allen tijde en onder aile regeeringeu zijn
er tirannen geweest. Volkomen recht heeft
Msgr. Guilbert,als hij zegt, dat men eeu goed
Katholiek kan zijn en daarbij eeu republikein.
Ook het royalisme, imperialisme en Katholi
cisme kunnen evengoed samen gaan. Jammer
o o
genoeg dat de politieke partijen in Frauk-
rijk deze erkenning geen recht laten weder
varen, want terwijl de legitimisten en ge
deeltelijk ook de imperialisten, zich gedra
gen, alsof zij den Godsdienst en zijne
verdediging alleen in pacht hebben, zijn
er helaas republikeinen, die bij elke gele
genheid meenen zich te moeten gedragen
als zagen zij in het Katholicisme den na
tuurlijken vijand der Republiek. Vandaar
dan ook het wachtwoord van Gambetta:
»le clericalismeeest Vennemi. Als het dus
den Républicain Catholique in zijn streven^
van een republikeinsch standpunt uit, de
godsdienstige belangen te verdedigen, ge-
FEU1LLE TON.
Vervolg.)
Thans echter scheen de zaak aldus te zijn:
Het lijk was omstreeks acht dagen na de aankomst
van het schip, op hetwelk Frank zich bevonden
had, ontdekt geworden. Op hetzelfde schip was
als passagier een ander jonkman, van denzelfden
leeftijd als Frank, een Duitscher, Johansen ge
naamd, die zich eenige jaren in Amerika opge
houden had, waarschijnlijk als lid van een troep
rondreizende goochelaars en koorddansers. Op
het schip had hij althans het gezelschap door
kunststukken van dien aard onderhouden. Hij was
daardoor nog al een gewenscht persoou. en bi
zonder had mr. Frank zijn gezelschap gezocht.
Beiden hadden, te Liverpool aangekomen, het
schip verlaten. Van dat tijdstip af had men niets
meer van hen gezien noch vernomen, tot dat
zekere mr. Frank den wissel bij den bankier te
Londen gepresenteerd, de koopman uit New-
York den twijfel aan de echtheid van dien mr.
Frank had opgewekt.
Het vermoeden, dat Frank vermoord en dat
de kunstenaar Johansen de moordenaar was, die
zijn slachtoffer van alles beroofd en zijn naam
aangenomen had, werd door eene andere om
standigheid versterkt. Door verdere navorschin-
gen vernam men uit het sche-psregister, dat op
den tweeden dag na de inkasseeriug van het bedrag
lukt, in dit opzicht een heilzaam licht
ouder de dwalenden te brengen, dan
mag men hem de getuigenis niet ontzeg
gen, dat hij zich van zijne taak op uitste
kende wijze heeft gekweten. Jammer ge
noeg zijn de denkbeelden in de derde Re
publiek van dien aard, dat er op verande
ring en verbetering luttel valt te hopen.
Ook in Gallië woedt voortdurend de
ca ltnurstrij terwijl tevens de onlusten
en misdaden in alle öeelen van het land
dermate toenemen, dat men gerust mag
zeggen: Frankrijk staat op een vulkaan
die ieder oogenblik tot eene vreeselijke
uitbarsting kan geraken. Zelfs voor de
ultra liberale Kölnische Zeitungdie nog
onlangs de dyuamietbende van Monceau-
les-mines in besehermiug nam, is het te
erg geworden. Zij bevatte dezer dagen het
volgende bericht, haar uit Parijs toege
zonden.
»De redevoering, in welke Andrieux de
republikeiusche partijen tot eene groote
verdraagzaamheid in godsdienstige zaken
aanmaande, heeft wel is waar niet het
gevolg gehad dat hij er zich van voor
stelde, doch zij is toch niet onopgemerkt
gebleven en heeft menfgen republikeiu
aanleiding gegeven, zich de vraag te stellen
of men in de kerkwetten niet meuige
hardheid had kunnen vermijden en of men
met het godsdienstig gevoel van het volk
niet wat meer rekening had moeten houden.
Dikwijls wordt deze vraag bevestigend
beantwoord, eensdeels omdat men erkent
tegen het beginsel van het gelijke recht
gehandeld te hebben, ten andere omdat
men den toestand als zeer onpolitiek be
schouwt, wat er natuurlijk toe bijdraagt
tot vermeerdering van het aantal vijanden
der Republiek. Het moet de taak van elke
Regeering zijn, het volk zooveel mogelijk
tevreden te stellen; daar rneu dit doel
echter met de tot dusver gebezigde mid
delen niet bereikt heeft, zoo moet men
eeu andereu weg inslaan, d. w. z. men
moet niet voortgaan de godsdienstige ge
voelens van een groot deel der Natie te
kwetsen. Dat dergelijke overwegingen op
den Parijschen Gemeenteraad geen invloed
hebben, spreekt van zelf, en dat de nieuwe
prefect der Seine, Oustry, de leden van
den gemeenteraad in hun beeldstormerij
des wissels, zekere mr. Jones van Dover uaar
Calais was vertrokken. Ofschoon de naam Jones
in Engeland een zeer gewone naam was, zoo
moet evenwel in aanmerking genomen worden,
dat de vader van mr. Frank in Amerika eenige
jaren den naam Jones gevoerd en onder deze
fir na aldaar handel gedreven had. In alle geval
len was het noodzakelijk de plotseling ontdekte
sporen te vervolgen. Volgens de Fransche con
trole op de vreemdelingen, bleek het, dat juist
te dien tijd een Amerikaan, Jones genaamd, in
Calais was gekomen, zich eenigen tijd in Parijs
had opgehouden en vervolgens naar Dnitschland
was vertrokken. Als het doel zijner reis had hij
de koopstad opgegeven, in welke wij ons bevon
den. De Engelsche politie-beambte was hem
dadelijk nagereisd. Hij was een uur geleden ge
arriveerd en van den directeur van politie liad
hij vernomen, dat de gezocht wordende persoon
hier was._
at nu verder te doen en op welk een wijze
te handelen, waren vragen, omtrent welker be
antwoording ik het met mij zelve nog niet eens
was.
Maar andere gedachten hielden mij onaange
naam bezig.
Eeu mr. Frank was in New—York de com
pagnon van Holberg geweest, doch onder een
anderen naam; onder de firma Schuier en com
pagnie. Aan hem had Holberg zijn geluk te
danken; door hem had hij voorzeker, nadat hij
reeds lang in Europa terug gekeerd was, een
niet tegenwerken wil, is eveneens begrij
pelijk, aangezien zulk een onderneming
eenigen zijner voorgangers slecht bekomen
is. De heer Oustry heeft dan ook steeds
getracht zich bij den gemeenteraad in een
gunstig licht te plaatsen en daa rom de
verwijdering bevolen vau alle religieuze
zinnebeelden en opschriften van de muren
en poorten der kerkhoven. Dit bevel, en
hieruit kan men den i u vloed van Andrieux'
redevoering erkennen, werd hem echter
door vele gematigde republikeinen zeer
kwalijk genomen en vele bladen vinden
den ijver van den nieuwen prefect der
Seine in den hoogsten graad ontijdig, on-
noodig en schadelijk. Hooren we de lempr,
die wel is waar gemeentelijke en algemeene
begraafplaatsen verlangt, doch het vol
gende publiceert: Wordt door de kruizen
en religieuze opschriften op de deuren der
kerkhoven, de wet verkracht, of wordt er
eene ongerechtigheid gepleegd? Is er iemand
door deze zinnebeelden gekrenkt? Als er
dus niemand door hun bestaan gekrenkt
wordt, kan men dan zeggen, dat ook
niemand door hun verdwij .en zal geërgerd
worden? Waarom zal men zouder motief
het geweten van de meerderheid onzer
medeburgers krenken, om ons de onvrucht
bare en platonische voldoening te ver
schaffen ten einde toe logisch te zijn ge
weest. Zijt ge er zeker van dat de logica
daar eindigt waar ge haar wilt doen op
houden? Gij vernietigt de religieuze zinne
beelden op de deuren der kerkhoven en ge
duldt ze op de graven. Waarom ergeren
ze u op de eene plaats meer dan op de
andere? Voor den maatregel om alle kruizen
van de kerkkoveu te verbannen, deinst are
o
met recht terug en ge decreteert dat het
van groot belang is de innigste overtui
gingen van een ieder te dulden en te res
pecteeren. Waarom thans anders gehan
deld? Het nut van den maatregel is voor
de vrijheid gelijk nul en de gevolgen zul
len voor de Republiek slechts schade
lijk ziju.«
»Het deukbeeld, dat men de kerkelijk
gezinde elementen der bevolking met meer
toegevendheid moet behandelen, wordt
eveneens ontwikkeld in eau artikel voor
komende in den XIX Siècle en geschre
ven door Francisque Sarcey, van wien
aanzienlijk gedeelte van zijn vermogen weder
verloren. Eu eerst daar had hij den waren naam
zijns voormaligen compagnons vernomen, dat deze
een schurk was, wiens bedriegerijen hem hadden
verplicht naar Amerika te vluchten en daar even
zoo dikwerf van woonplaats als van naam te
verwisselen. Hij was, volgens gerucht, in armoede
gestorven. Hij had eeu zoon nagelaten, die thans
den ouderdom van ruim dertig jaren kon be
reikt hebben en van wien men zeide, dat hij
getrouw de voetstappen zijns vaders gevolgd
had.
Dat alles wist ik reeds uit de mededeelingen
van Holberg, die echter de bizonderheden, welke
van zijne vroegere betrekking tot Frank zonden
hebben doen blijken, onaangeroerd liet. Was de
vermoorde (le zoon van Frank? Had hij zich
herwaarts tot Holberg willen begeven? Was die
Amerikaan Jones, met zijn onaangenaam uiter
lijk, de moordenaar, die zich van den naam en
de papieren zijns slachtoffers had meester ge
maakt en de oude betrekking, oude verbinte
nissen, wellicht nog meer wilde doen gelden?
En indien dat alles nu zoo was, wat baatte
het mijn ougelukkigen vriend? Moest ik niet aan
nemen, dat ook hij zich aan eene misdaad had
schuldig gemaakt? En verkeerde Holberg niet
te meer in gevaar, indien de misdadiger zijn
vervolger was? YVas hij niet reeds daardoor,
alhoewel slechts uiterlijk, in de misdaden van
dat mensch gewikkeld?
Maar er moest gehandeld worden, spoedig,
men zegt dat hij niet rustig slapen kan
»sans avoir mangé un prêtre par joar.«
Ook Sarcey klaagt over de domheid van
den genomen maatregel en zegt o. a. »Als
Oustry daarmee eene daad van nieuw fa
natisme bedreven heeft, hoeveel kerkelijk
gezinde zielen dan heeft hij aan den anderen
kant daardoor bedroefdHoeveel onver
schillige zieleu heeft hij wederom tot het
Katholicisme gebracht, die gekrenkt zijn
omdat liet teeken dat zij slechts uit gewoonte
vereeren, met zooveel minachting wordt
behandeldHoeveel schade heeft men door
dien maatregel aan de Republiek berok
kend
Beide uitingen zijn opmerkenswaardig
voor den ommekeer die bij vele republi
keinen heeft plaats gehad. Of eene alge-
heele omkeer tot betere inzichten volgen
zal, is de vraag, doch 't zou voor de Re
publiek hoogst bedenkelijk zijn als zij voort-
ging op den weg van hoon en bespotting,
want zij heeft reeds al te veel ontevre
denheid en haat in het ongelukkige land
verwekt.
Wij zijn het met de laatste meening van
den correspondent van het liberale blad
eens; de derde Republiek staat aan het be
gin van haar einde, hare doodgravers staan
voor de poort en de afschuwlijke erfgena
men, de geestverwanten der »zwarte bende,
strekken de armen en ballen de vuisten
om een zoo groot mogelijk aandeel mees
ter te worden. Wil men weten hoe de
anarchisten deuken over de republikeinen
die thans aan de regeering zijn dan leze
men de Egalité van den citoyen Guesde.
Deze »achtenswaardige« burger heeft de
vriendelijkheid aan het publiek bekend te
maken in welke orde de liquidatie der ka
pitalistische maatschappij zal plaats heb
ben. »Wij zullen,zegt hij met de poli
tieke macht debuteeren. Het parlement
moet allereerst met of zonder dynamiet
weggeslingerd worden. Hoe wij de bour
geoisie uit de regeering zullen verdrijven,
hangt vau omstandigheden af. Eerst zul
len wij de Regeering vernietigen, dau den
eigendom en vervolgeus de Kerk, als er
van deze tenminste nog iets is overgeble
ven. Dat is ons plan.«
't Is begrijpelijk dat wie nog iets te ver
liezen heeft, zich afwendt van eene Re-
zonder uitstel en ik moest als rechter optreden.
Evenwel mocht ik daarbij de vriend blijven.
De directeur van politie had gelijk gehad.
Onmiddellijk na de gevangenneming was eene
rechterlijke behandeling noodzakelijk. Bevestigde
zich het vermoeden, dan moest de vervolgde
zonder verwijl gerechtelijk verhoord worden. De
eerste vragen aan een overvallen misdadiger zijn
dikwerf de grondslagen voor het verder onder
zoek. De Engelsche politie-beambte had een
nauwkeurig signalement van den vervolgde bij
zich; het was, volgens de mededeeling, in het
kantoor van den bankier genomen, bij wien
hij het bedrag van den wissel ontvangen had.
Het was het signalement van mr. Jones.
Volgens mijne beschouwing der zaak, vreesde
ik niet mij aan overijling schuldig te maken,
indien ik den last gaf tot een rechterlijk onder
zoek bij mr. Jones, en wel heden nog, ofschoon
het reeds meer dan middernacht was.
In dien zin had ook de directeur van politie
geoordeeld, want hij had reeds een zijner be
ambten tot vervolging van Jones gezonden, om
zonder opzien te onderzoeken of hij te huis
was.
De beambte deelde in onze vergadering mede:
dat de Amerikaan niet te huis was en men
niet wist werwaarts hij zich begeven had. Ik
wist het wel, ten minste waarheen hij gereden
Wordt vervolgd.)
