N I E W E
No. 659.
Zondag 21 Januari 1883
8e Jaargang.
Teetotalisme,
BUITENLAND.
0,8ó
1.—
0,06
immmJ
Eene misdaad.
HliRLIMHf
ABONNEMENTSBB IJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Buiten Haarlem franco per post.
Afzonderlijke Nummers
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUEEAU: St. Jansstraat Haarlem.
Sijs.v:!--,/
(IE
AGITE MA NON AGITATE.
PBIJS DEB. ADVEBTENTIÈN
Van 1regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUREY.
Vervolg.)
Zooals wij reeds gezegd hebben, heeft
dit systeem ook reeds in andere lauden
ingang gevonden en vruchten gelragen.
Dr. Moelier o. a. verhaalt, dat, bij gele
genheid van zijn bezoek in Zweden en Noor
wegen, vele mannen, die aan het hoofd
staan van uitgebreide industriëele onder
nemingen, op erkentelijke wijze zich heb
ben uitgelaten over de resultaten van het
Teetotalisme ouder de arbeidende bevol
king. Zeker mag niet onvermeld blijven
dat in deze landen de uiterst strenge wet
ten ten opzichte van het gebruik van
geestrijke dranken, eene groote rol spelen
en dat op hare rekening, zoomede op de
werkdadigheid van vele sekten, de in'toog
loopeude afneming der dronkenschap ge
plaatst moet worden, De Zwitsersche ma-
tigheidsvereeuigingen hebben reeds zeer
bevredigende resultaten geleverd en Dr.
Chatelain te Genève, een ijverig voorstan-
er van, verzekert, dat onder de 800 leden
erzich400 bevonden die vroeger meer ot min
der aan droukenschap verslaafd waren. In
elk geval een schitterend resultaat.
Ongetwijfeld hebbet) de stichters en be
vorderaars dezer vereeuigingen volle aan
spraak op onze waardeeriug en bewonde
ring; want men mag niet vergeten, dat
een groot gedeelte van hen behoort tot de
voornaamste klasse in de samenleving, dat
zij minder aan 't gevaar van een onmatig
gebruik of zelfs van droukenschap zijn
blootgesteld en zich toch het geoorloofde
gebruik van geestrijke dranken geheel ont
zeggen. Zij zijn van gevoelen, dat men de
drinkzucht onmogelijk kan genezen, als
men slechts matigheid in 't gebruik van
geestrijke dranken predikt, dat de aan den
drank verslaafde mensch steeds blootgesteld
is in zijne oude zonde te hervallen, zoo
dikwijls hem de gelegenheid wordt aange
boden, van den gevaarlijken drank te proe
ven; dat men overigens slechts dan alge-
heele onthouding bevorderen en verkrijgen
kan, als men zelf liet voorbeeld geeft. Hoe
kan men verlangen, zeggen zij, dat de arme
werkman, wien slechts weinig genoegen is
toebedeeld, zich ook dit genot ontzegge,
als de meer bevoorrechte klassen niet kun
nen besluiten, van dit genot afstand te
doen. Op dien grond hebben talrijke fa-
miliëu alle alcoholische dranken van hunne
tafel verbannen en zich tevreden gesteld
FEUILLETON.
Vervolg.)
iiIndien gij naar mijne moeder gaat," her
nam zij, „verzoek haar dan vergiffenis voorDnij.
Het was een onbedacht antwoord, dat ik haar
heb gezegd. Zeg haar dat. Ik wil gaarne alles
doen, om vader te redden."
„Wat heeft uwe moeder u te vergeven?" vroeg
ik met verwondering.
„Wat hebt gij haar gezegd?"
„Nadat de heer Jones ons verlaten had,"
zeide zij, „had er een gesprek tnsschen mijne
moeder en mijn vader plaats; moeder deelde mij
mede, dat er iets bi stond tusschen mijn vader
en den Amerikaan; dat vader zich van den band,
dien hem aan die man verbond, niet kon los
maken, en dat de Amerikaan mijne hand be
geerde. Ik antwoordde mijne moeder, dat die
man nooit mijn echtgenoot kon worden! Ik had
niet genoeg mijn plicht als kind berekend.
„Ik beken, dat mijn antwoord te onbedacht
was. Ik wil immers gaarne alles voor mijn braven
vader doen. Zeg dat aan mijne moeder. O, in
dien ik wist waar vader zich bevindt, ik zou
met water en andere onschadelijke vloei
stoffen, zooals koffie, thee en limonade.
Twee voorname personen, die in dit op
zicht een glansrijk voorbeeld geven, mogen
we hier niet ouvemeld laten. Zij zijn: Sir
Wolseley, de overwinnaar van Egypte en
Zijne Eminence de Kardinaal Manning.
Sir Wolseley verklaart de algeheele ont
houding van geestrijke draulcen van groot
gewicht en predikt het Teetotalisme niet
alleen door zijn voorbeeld, maar hij tracht
ook anderen te overtuigen. Gedurende den
oorlog tegen de Ashantijuen constateerde
hij, dat het gebrek aau rum veel had bijge
dragen tot het succes der Engelsche wa
penen. Gedurende den veldtocht in Egypte
hadden de Engelsche soldaten dan ook op
hunne marschen en bij huune gevechten,
slechts thee in de veldüesscheu.
Kardinaal Manning laat geen enkele ge-
legeuheid voorbijgaan om in zijn diocees ten
gunste der onthouding van geestrijke dran
ken te prediken. Men verhaalt dat eene
groote matigheids-meeting, waariu hij als
redenaar optrad, de aanleiding is geweest dat
hij tot het Teetotalisme is toegetreden. In
zijue toespraak namelijk werd hij door een
der toehoorders in de rede gevallen met
de woorden: »'tValt voor de rijken gemak
kelijk den armen en werklieden matigheid
en onthouding te prediken.»Nu, ant
woordde de Kardinaal, onder luide toejui
chingen der vergadering, ten aanhoore van
allen die hier tegenwoordig zijn, verklaar
ik plechtig, dat ik van heden af geen
druppel alcohol meer zal nuttigen.Deze be
lofte hield Z.E. getrouw, niettegenstaande de
bezwaren zijner vrienden en de verordeningen
van zijn geneesheer, die hem in het belang
zijner gezondheid het gebruik van sterken
drank had voorgeschreven. Zijne gezond
heid schijnt overigens geenszins door de
onthouding van alcohol te lijden, want
Kardinaal Manning is niettegenstaande zijn
hoogen ouderdom, gezond en werkzaam en
verdraagt vermoeienissen die slechts door
O
weinigen van zijn leeftijd worden doorstaan.
Thans komen we aan het vijftigjarig
jubelfeest. De zeven van Preston hadden,
zooals wij gezegd hebben, op den eersten
September 1832 de belofte gedaan der
algeheele onthouding van den alcohol; het
feest werd echter vastgesteld op den 5deu
September 1882. Tot dit jubilé waren alle
matigheids-genootschappen van Groot-Bri-
taunië uitgenoodigd, die op dit oogen-
blik zeer talrijk zijn en zich deels door
dadelijk tot hem snellen en hem zeggen: vader,
indien gij het verlangt, dan zal ik morgen reeds
de vrouw van dien Amerikaan zijn."
„Braaf, braaf kind! Ja, gij zijt de parel onder
zijne kinderen."
Ik moest haar verlaten, om voor haar mijne
tranen te verbergen.
Ik trad in de kamer van mevrouw Holberg.
Zij kwam mij doodelijk bleek te gemoet. Zij kon
niet schreien, de vreeselijkste angst hield hare
tranen terug. Zij staarde mij vragend aan, alsof
zij op mijn gelaat leven of dood zocht.
„Hij is vermoord?" riep zij.
Ik kon het niet verzwijgen.
„Alle teekeneu zijn er van een geweldadigen
dood."
„Eu wie is de moordenaar? O, verberg mij
niets. Martel mij niet met onzekerheid, wek
geene ijdele hoop in mij op."
„De moordenaar is nog niet ontdekt."
„Is het de koorddanser niet?"
„Ik geloof het niet
„Dan is hij het, slechts hij is het O,
mijn God! dan is hij de moordenaar!"
„Mevrouw," riep ik ontsteld, „hoe kunt gij
zelve Neen, neen! wien houdt, wien
kunt, wien durft gij voor den moordenaar
houden?"
huune namen, deels door huune organisatie,
deels door de maatschappelijke positie hun
ner leden, deels door hunne religieuze be
ginselen onderscheiden, doch alle hetzelfde
doel hebben: de dronkenschap en het alco-
lisme uit te roeien of te doen verminderen. Het
middel tot dit doel is in alle vereeuigingen
hetzelfde: algeheele onthouding van geest
rijke dranken, waartoe de leden zich voor
zekeren tijd of voor levenslang verbinden.
Sommige vereeuigingen schrijven haren
leden het dragen van een onderscheidings-
teeken voor. Zoo heeft b. v. de groote ver-
eeniging de Blue Ribbon Army't leger
met het blauwe lint die ongeveer 900,000
leden telt, als onderscheidingsteekeu een
blauw lint, dat op de borst of in een
knoopsgat van de jas wordt gedragen. Deze
onderscheidiugsteekens hebben het doel, de
weifeleudeu op het rechte pad te houden,
de zwakken en vreesachtigen te steunen en
den leden een middel aan de hand te doen
om elkander bij bizondere gelegenheden
te kunnen herkennen.
Tot feestlokaal had men het heerlijke
kristallen paleis in Sydenham gekozen, waar
op den bepaalden dag een groot aantal
extra-treinen uit alle deelen van Eugeland
aankwamen. Naar het aantal der in het
kristallen paleis uitgegeven biljetten namen
aan het eigenlijke feest 60,000 personen
deel en deze zullen ongetwijfeld allen lid
zijn van matigheidsvereeningen, want op
verlangen van het feestcomité had het be
stuur van het kristallen paleis het uitreiken
van geestrijke dranken in de talrijke buf
fetten van het paleis verboden. Dit verbod
werd nauwkeurig gehandhaafd, 't zou zelfs
voor een aanzienlijke fooi onmogelijk zijn
geweest, van de kellners andere dranken
dan thee, koffie, melk, mineraalwater en
limonade te verkrijgen. Toch heerschte
er zulk eene vroolijkheid en opgewektheid,
dat men bijna zou gemeend hebben dat
wijn en likeuren in stroomen hadden ge
vloeid. Als ook het spreekwoord eenige
waarheid bevat: »de wijn verblijdt des
menschen hart,« zoo kon men zich over
tuigen, dat noch wijn, noch alcohol nood
zakelijk zijn om in eene vroolijke, opge
wekte stemming te geraken. Integendeel
de hier onder de talrijke feestelingen heer-
scheude vreugde scheen veel reiner en on
schuldiger dan die, welke men gewoonlijk
bij dergelijke festiviteiten de gelegenheid
heeft waar te nemen,
natuurlijk, vooral des
Het gedrang was
O O
avonds, bij het
i/O, indien gij mijn armen, ongelukkigen man
gezien hadt!"
Ik vatte hare hand en geleidde haar naar de
sofa. „Zetten wij ons neder, mevrouw, om over
li et gewichtig en verschrikkelijk onderwerp zoo
veel mogelijk met die bedaardheid en kalmte
te spreken, welke tot opheldering voor ons
noodzakelijk is. Nog is er geen bewijs aanwezig,
nog is de naam van uw echtgenoot niet genoemd.
Dat er eene misdaad gepleegd is, is ons na het
onderzoek gebleken, doch de dader is nog in
het duistere. Deel mij thans mede, wat u be
kend is en gij mij nog niet gezegd hebt. Wel
licht komen wij daardoor op het spoor van den
misdadiger; het moge dan zijn, zooals het God
zal behagen."
„Ik heb u heden-nacht niet alles gezegd,"
zeide zij.
Ik had het vermoed. Zij had geheimen, welke
zij mij niet dan in den uitersten nood mocht toe
vertrouwen
„Het gold de eer mijns mans. Duid het mij
niet ten kwade."
„Gij hebt gehandeld zoo als gij handelen
moest. Thans kan ik u zeggen, dat de eer uws
echtgenoots gered is."
Zij vroeg met een bevende stem:
„Hoe meent gij dat?"
verlateu van bet kristallen paleis en bij
het vertrek der treineu zeer groot, toch
viel er niet de minste wanorde of onge
regeldheid voor.
Het feest nam des morgens te half elf
uur een aanvang met feestredevoeringen
betrekking hebbende op het vijftigjarig
jubilé. Men had gehoopt dat de stichter
van het Teetotalisme, John Bressy, zou
verschijnen, om het feest bij te wonen en
alzoo getuige te zijn vau het enorme re
sultaat zijner bescheiden onderneming.
Doch zijn hooge leeftijd, de brave man is
88 jaar, maakte hem de reis onmogelijk,
hij werd echter vertegenwoordigd door zijn
zoon, die in heerlijke bewoordiugeu het
begin en de eerste ontwikkeling van het
Teetotalisme schilderde. Als voorzitter fun
geerde een alom bekend persoon, Thomas
Cook, de stichter der »Agence Cook« be
zitter van een kolossaal vermogen en een
der ijverigste leden van de nationale ma
tigheids- vereenigino-.
O O
Slot volgt.)
De Parijsche correspondent van de
limes schrijft dat prins Napoleon het
manifest geheel met eigen hand geschreven
heeft, en 's daags na het overlijden van
Gambetta had bij het gereed gemaakt. In
het diepste geheim liet hi] er 18,000 exem
plaren van drukken, en hij had schikkingen
getroffen om ze te laten aanplakken, zoo
dra hij deu tijd gekomen zou achten.
Maandag-avond te elf uur stelde hij aan
een vriend, vroeger prefect onder de repu
bliek en onder het bestuur ven 16 Mei,
een exemplaar ter hand om het naar
het bureau van Figaro te brengen.
De prins verklaarde aau dien vriend, dat
hij rechtsgeleerden had geraadpleegd, en
deze hadden hem gezegd, dat hij het manifest
veilig in de wereld kon zenden.
Veertien personen, die het manifest
hebben aangeplakt, zijn nog in de gevan
genis.
Het heet dat ook Figaro vervolgd zal
worden, niet wegens het openbaar maken
van het manifest, maar wegens het artikel
Vlmprévu, dat eindigt met de woorden: De
monarchie is klaar.
De ministerraad stelde een ontwerp vast
aan het gouvernement het reffit gevende zij
die deu publieken vrede verstoren te ver
bannen en de perswet te wijzigen met het
„Niemand kan Holberg meer van bedriegerij
of vervalsching beschuldigen. Ik heb de bewijzen
in handen.
„Almachtige God! te laat, te laat! De moord
is gepleegd - en hij is de misdadiger!"
Zij verkeerde in een vreeselijken toestand. Zij
kon moeielijk hare bedaardheid hernemen. Ik
deelde haar wat de directeur van politie bij het
onderzoek in de woning van den Amerikaan en
ik op diens lijk gevonden had, mede. Ik legde
haar de brieven ter lezing voor en gaf haar mijn
gevoelen omtrent den Amerikaan te kennen.
„Gij hebt juist geoordeeld," zeide zij.
„Ook ten aanzien der boeken van mijn man.
Nadat hij aan Frank, zijn vroegeren compagnon,
op diens verzoek eene rekening-courant tot een
hooger bedrag dan de boeken der firma uit
wezen, gezonden had en te vergeefs op de te
rugzending van dat valsche stuk wachtte, had
hij rust noch duur. En toen Frank niets meer
van zich liet hooren, eischte mijn man de re
kening-courant terug.
Frank antwoordde echter niet. Holberg reisde
naar Amerika; de zaak was daarvoor gewichtig
«•enoeg. Zijn eer en zijn naam stonden op het
spel. Frank bejegende hem met de grootste be-
leedigingen.
Wordt vervolgcl.J
