N I E IJ W E
No. 691.
Zondag 13 Mei 1883
8e Jaargang.
m
Pinksteren.
BUITENLAND.
Chineesche doctoren.
Een beroemd improvisator.
HÜRIIMSC
ABONNEMENTSPH IJ S
Per 3 maanden voor Haarlem
Buiten Haarlem franco per post.
Afzonderlijke Nummers
6,85
li—
0,06
Dit "blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
[N'TJENDRiï
COUR
AGUTE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUREY.
Veni Creator Spiritus luidt de hymn us
waarmede de officiëu van dezen plechtigen
dag beginnen. Dit heerlijke gebed is ge
kend en wordt herhaald door alle Christen
volkeren. De Koningen bij hunne zalving,
de Magistraten bij het bestijgen hunner
zetels, de Bisschoppen vóór de wijding der
Diakens, de volkereu vóór de opening hun
ner groote vergaderingenallen zongen,
allen baden, allen smeekten Kom Schep
per, H. Geest! Veni Creator Spiritus
Het was een heilzame gedachte, die dit
gebed had doen aannemen door de mach
tigen, door de grooten dezer aarde. De
volkeren waren meer gerust, toen zij zagen
dat de Koningen, die hen regeerden, en
de rechters, die over hen rechtten, verlich
ting en bijstand afsmeekten van boren.
Thans heerscht bij de natiën en volke
ren eeue huiveringwekkende bezorgdheid,
en het middel om deze te doen ophouden,
bestaat zeker niet daarin, hen te wijzen
op de schepselen met hunne meuschelijke
zwakheden en driften aan het hoofd der
Staten. Indien God er verscheen om een
waarborg van rechtvaardigheid te geveu,
zeker zou er meer rust, meer vertrouwen,
meer zekerheid in de wereld zijn.
Wij zien de mannen der politiek zich
aftobben in het maken van wettenwij
zien ze schier eiken dag hunne codes aan
vullen, vermeerderen en aan de politie nieuwe
macht gevenwij zien ze vergaderen en
een onderzoek instellen om te ontdekken
waar het kwaad schuilt, dat de maatschappij
doet schudden op hare grondvesten.
Dwazen, die zij zijnZij hebben God
uit hunne wetten verdreven, en zij willen
dat hunue wetten machtig zullen zijn In
hun trots hebben zij gezegd: wij weten
alles, ons verstand, onze verlichting is vol
doende, en wij roepen niet tot hetgeen onze
vaderen noemden den H. Geest.
Vervolgens zijn zij vergaderden hebben zij
zich aan 't werk gezet, en voor hunue be
raadslagingen hebben zij niet de knie ge
bogen, hebben zij niet den blik ten Hemel
gericht, hebben zij niet gebeden: H. Geest,
kom, verlicht ons! Veni Creator Spiritus!
Maar ook, aanschouwen we hunue werken.
Zij hebben gezegd: ordeen er ontstond
wanorde. Zij hebben gezegd: economieen
er kwam verkwisting. Zij hebben gezegd:
wij zullen den vrede aan de wereld geveu,
en de wereld is geschokt geworden tot in
FEUILLETON.
Meisjesnamen.
Onze tegenwoordige meisjesnamen zijne een
samenraapsel uit alle mogelijke talen. Voorna
melijk hebben het Grieksch, het Latijn en het
Hebreeuwsch daartoe bijdragen geleverd. Uit het
Grieksch zijn bij voorbeeld de volgende namen
afkomstig, die de bijgevoegde beteekenis heb
ben: AgnrS (de kuische), Doris (de rijk begaafde),
Dorothea (het Godsgeschenk), Eleonora en Laura
(de medelijdende), Helena (de verlichtende),
Irene (de vredelievende), Catharina (de zedige),
Melanie (de donkere). Aan het Latijn zijn ont
leend: Augusta (de verhevene). Beata (de zalige),
Clara hie reiiu-), Clementine (de zachte), Emilie
(de aardige), Erancisca (in het Eugelsch Fanny,
in het Fransch,Fanchon) (de vrije),Leouie (de moe
dige): Lucia (de verlichte), Margaretha (de parel),
Natalie (de levenslustige), Ottilie (de gelukkige),
Pauline (de geringe), Rosalie (de rozeschoone),
Sabine (de geroofde), Ursula (sterk als een beer),
Uit het Hebreeuwsch of andere Oosiersche talen
zijn de volgende namen afkomstig:- Anna (de
liefelijke), Aline (de verhevene), Elizabeth (de
van God geprezene), Gabriëlle (de goddelijke),
Isabelle (de kuische), Johanna (het genadekind),
hare aderen. Zij hebben gezegd: wij zullen
de wereld hervormen, eu zij hebbeu de
wereld overdekt met ellende. Zij hebbeu
gezegd: vrijheid, en de gevangenissen zijn
nauwlijk3 groot noch talrijk genoeg om de
vrijheidsder vers te bevatten. Zij hebben ge
zegd: gelijkheid, en zij hebben zich hooger
verheven dan audereu, stijgende over de
lijken hunner slachtoffers op een troon Zij
hebbeu gezegd: rechtvaardigheid, eu zij heb
beu zich verrijkt met het goed van wedu
wen eu weezeu. Zij hebben gezegd: broe
derschap, en broeders, zonen van hetzelfde
vaderland, kinderen van denzelfden God,
schepselen van deuzelfden Schepper hebben
elkander beoorloogd eu vernietigd
De Staat zonder God, de school zonder
God, de maatschappij zonder Godwaartoe
heeft dat alles geleid? Werpeu we een blik
om ons henen en we zien er de monster
achtige vruchten van. Eaue rampzalige
verwildering der zeden is het natuurlijk
gevolg van het toenemend materialisme.
Want, gelooft de mensch aan geen eeuwig
heid meergelooft hij niet aan een leven
hiernamaals, waar het goede beloond eu
het kwade gestraft zal worden, wat belet
hem dan zijn wereldsche lusten bot te vie
ren? Wat hindert hem hier te genieten,
volop te genieten, door alle mogelijke ge
oorloofde en ongeoorloofde middelen te ge
nieten? Wat belet hem dan den rijke te
vermoorden, om met diens schatten goeden
sier te maken? Voor den materialist, den
ongeloovige, bestaat er immers geen booger
leven. Verbant men God uit het hart van
den mensch, dan bestaat er voor hem geen
wet meer, want God is wet.
Frankrijk heeft zich eens verlaagd den
Christus van zijne altaren te verstooten en
in Diens plaats eeue godin, onder den naam
van de Rede op den troon te plaatsen. Niet
lang duurde het of er werd ingezien dat
de maatschappij zonder God niet bestaan
kou. De altaren werden hersteld, eu weder
om als voorheen werd er gebeden: Veni
Creator Spiritus.
Overal zien wij de tijdgeest moderne
wetten, moderne verordeningen scheppen,
waar God eu Godsdienst wordt buitenge
sloten. Waarom? Om het Geloof te onder
mijnen en (zoo het mogelijk ware) Gods
Kerk van de wereld te doen verdwijnen en
den mensch tot het heidendom terug te
voeren.
Tegenover de wereldbeschavende instel
lingen tot voortplanting van het Geloof,
Martha (de bedroefde), Maria (de ster der zee),
Rebi-kka (de welgevoede), Sara (de lieerschende),
Seline (de vredelievende), Susanne (de lelie-reine),
Sidouie (de visscheres) Zaïre (de bezoekende),Zela-
mira (de stralende). Oud-Duitsch zijn de namen:
Albertiue (de edel bero. mde), Emma (de huise
lijke), Frieda en Frederika (de vreedzame), Geer-
truida (de speermaagd), Hedwig (de krijgszuch
tige), Hulda (de vriendin), Carolina (de sterke),
Mathilde (de Heldin), Mina eu Mignon, (de
sierlijke) Selma (de rijke in bezittingen), en
Wilhelmina (de beschermster).
In de stad Shanghai heeft de regeering een
op zeer vaderlijken toon vermanend edict uit
gevaardigd, dat aan de geneeslieeren g.-riclit
is eu waarin de volgende aardige zinsneden
voorkomen:
«Gij, geneesheeren moet uwe kennis tot wel
zijn des volks dienstbaar maken; gij moet ook,
als gij bij slecht weder wordt uitgehaald gewil
lig komen en geen vermoeidheid voorwenden.
De zieken verlangen naar den geneesheer als het
zaad naar den i>geu Gij, g-neesheeren, denkt
dikwijls dat gij machtig geleerd zijt, en toch zijn
er onder u velen die niets anders dan giftmen
gers zijn; doch gij moet weten dat niet het hooge
heeft de moderne wijsheid eeue andere iu
het leven geroepen, die men met recht kan
noemen: voortplanting van het ongeloof.
Daarvoor woiden gelden ingezameld, om
in tijdschriften, dag- en weekbladen God
en Godsdienst te belasteren eu te bespot
ten. Niets wordt gespaard, alles wordt aan
gevallen, alles wat den Christen maar hei
lig en dierbaar is. En de godslasteraars
hebbeu dan nog de schaamtelooze verme
telheid zich te noemen: volksverlichters,
volksbeschavers, volksvrienden! Maar, wat
zijn ze anders dan verleiders en moorde
naars, vijanden des volks Zij zijn
erger dau koningsmoordenaars. Het lood
der moordenaars treft slechts het lichaam,
het veuiju der goddelooze pers doodt de
ziel. De kannibalen onzer dagen verslinden
het leven der maatschappij.
Met alle mogelijke middelen wordt er
gewerkt den Christelijken geest uit het
volksbewustzijn te verbannen, alle sporen
eener hoogere gedachten worden vernietigd.
Van de hooge kerkelijke feestdagen worden
dagen van zondig vermaak, uitspattingen
en bachaualiëu gemaakt; maar van eene
heiliging der ziel is geen sprake.
Zonder het middelpunt der Kerk ver
brokkelt het volksleven, want noch de
Staat, noch de wetenschap zijn in staat
deu stroom van 't gezonde leven te laten
vloeien om het zedelijke leven te verfris-
schen en te bevochtigen. Slechts de Kerk
en de Kerk alleen is de wegwijzer en de
wacht in 't menschelijk leven. De Kerk
moet het middelpunt vormen, wil de
wereld wederom gezond worden. Men lokke
het volk op hooge kerkelijke feestdagen
niet naar schandelijke festiviteiten, men
leide het niet naar zinnelijke vermaken,
maar men breuge de volkeren weder naar
de bron van al het hooge en heilige, naar
het goede en zedelijke, dau zullen zij den
weg der genotzucht en der misdaden niet
meer betreden, dan zal er ook wederom
gesmeekt worden Veni Creator Spiritus!
Mocht de Heilige Geest, die op de Apos
telen nederdaalde, met zijn vuur de ver
stokte harten verwarmen, dau zal de we
reld het Pinksterfeest waardig vieren, de
maatschappelijke ellende, die thans volke
ren en natiën doet kwijnen, zal dan op
houden en allen zullen met een en den-
zelfden geest bezield zijn, een eu dezelfde
liefde, de liefde tot het goede, de liefde tot
God. Veni Creator Spiritus!
loon het voornaams1 e is, maar de hulp. Gij moet
de armen, die minder betalen kunnen dan de
rijken, daarom niet minder zorgvuldig behan
delen. Een geneesheer, die niet dadelijk komt
als hij geroepen wordt, kan slechts op het halve
loon aanspraak maken. Geneesheeren, die hunne
bezoeken verzuimen, bewijzen daardoor dat- zij
een slecht karakt/r hebbeu."
Dat klinkt nogal niet heel barbaarsch. Maar
niet in alle andere opzichten hebben de Chi-
ueezen zulke verstandige begrippen.
De kunst van improviaeeren wordt bij de Ita?
lianen hoog in eere gehouden. Een hunner be
roemdste improvisatoren was Pater Macedo, die
tegelijk een goed dichter en een feacht geleerde
was. Eens verdedigde hij in Venetië acht dagen
lang in het openbaar acht verschillende theses,
die hij vooraf had laten aanplakken. De eerste
theses had den doge van Venetië tot onderwerp,
de tweede den rijks-procureur en de overige gol
den zes andere edelen. Op den laatsten dag gaf
hij bovendien ieder, die maar wilde, vergunning
om met hem over het een of ander onderwerp
naar eigen keus te redetwisten, en daarbij wist
Pater Macedo zijne antwoorden in sierlijk dicht
maat te kleeden. Men kan zich wel voorstellen,
In de jongste zitting der begrootiugs-
commissie van den Rijksdag is een voor
stel der Fortschrdts-partij tot uitstel der
behaudeling van de begrooting verworpen.
Den 23steu a. s. zal de commissie haar
taak aanvangen en hoopt in twee en
eene halve week daarmede gereed te
wezen.
De berichten omtrent den gezondheids
toestand van prins v. Bismarck luiden nog
vrij ongunstig. Hij wordt vreeselijk ge
kweld door zenuwpijn, en de geneesheeren
raden hem dringend aan, zich vau alle in
spanning te onthouden.
Het wetsontwerp tot wering van ma-
nifestatiën langs den openbaren weg is
thans eindeljjk bij de Fransche Kamer in
gekomen. Aanleiding daartoe men was
het m isschien vergeten gaf indertijd het
manifest van Jéröme Napoleon.
In de zitting der commissie voor het
Toukiucrediet heeft de Minister van Marine
medegedeeld, dat Hanoi den 20sten Maart
11. door 4000 Anamiten of Chineezeu is
aangevallen, maar dat die aanval werd af
geslagen.
De Minister noemde het voor Frankrijk
noodzakelijk zich daar thans blijvend te
vestigen.
Aan de Kólnische Zeitung wordt uit
Parijs geschreven: Daar het met de inschrij
vingen voor het standbeeld van Gambetta niet
vlug gaat (er is tot dusver voor fr. 130,000
ingeschreven, en men wil een ronde som
van een millioen bijeen hebben), zoo heeft
men in vele plattelandsgemeenten tot een
eigeuaardig middel de toevlucht genomen.
Men laat door den plaatselijken omroeper
bij trommelslag bekend maken, dat zij, die
nog niet ingeschreven hebbeu voor het ge-
denkteeken van Gambetta, door den maire
uitgenoodigd worden, hunne bijdrage op
het Raadhuis te brengen, waar alsdan hunne
namen zullen ingeschreven worden. Daar
nu de maire iu de kleine gemeente alver
mogend is, eu een ieder vreest, dat, als
hij niet op de inschrijviugslijst voorkomt,
slecht aangeteekend zal staan bij den dorps
potentaat, zoo zal de oogst der gedwon-
geue belasting zonder twijfel rijkelijk ziju.
Het Eugelsch Hoogerhuis verwierp
met 91 tegen 67 stemmen een voorstel
om de musea, schilderijen-verzamelingen
enz. van den Staat ook des Zondags open
te stellen, maar nam een tegen-voorstel
dat daarop niet alleen al de geleerden van Vene
tië, maar ook geleerden uit andere steden van
lieinde en ver toestroomden. De zonderlingste on
derwerpen werden den Pater opgegeven; maar
geen oogenblik bleef liij in zijne berijmde ant
woorden steken, en soms zelfs, als zijne tegen
partij er niet uit komen, hielp hij haar op den
weg.
Wat allen in de grootste verbazing bracht, was
dat Pater Macedo, toen het dispuut was afgeloo-
pen, dadelijk in een gedicht van 200 coupletten
den korten inhoud van al de onderwerpen, die
hem waren opgegeven, nog eens samenvatte. Niet
alleen was men verbaasd over het ijztrsterk ge
heugen van den man en over zijner begaafdheid
om zelfs de droogste onderwerpen dichterlijk te
behandelen, maar niet minder over zijne uitge
breide kennis in alle takken der wetenschap.
Ten slotte maakte Pater Macedo nog- een schoon
gedicht op Venetië dat, door hem eigenhandig
op perkament geschreven, in de bibliotheek van
St. Markus bewaard, maar later door den druk
algemeen verspreid werd. Als een blijk van ver-
eering schonk de Signoria den geleerden en
begaafden man het burgerrecht van Venetië en
bovendien verkreeg hij een professoraat te Pa
dua, waaraan eene hoogere bezoldiging dan ge
woonlijk verbonden werd.
