N I E w E
No. 699.
Zondag 10 Juni 1883
8e Jaargang.
De school in Albion,
BUITEN LA NIK
IIUIUiHSdlli UIl iUT.
ABONNEMENTSFBXJS
Per 3 maanden voor Haarlem j 0,85
Buiten Haarlem franco per post. 1,
Afzonderlijke Nummers 0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
B TJ B E A TJSt. Jansstraat Haarlem.
i'rsüiifr--....
nc.MMNjJ2:si);u7
AGHTE MA HON AGITATE.
PBIJS DEB ADVEBTENTIÉN
Van 16 regels30 Cents
Elke regel meer 6
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaaubiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUREY.
Een schooner voorbeeld, wat vereenigde
krachten van vastberaden mannen vermo
gen tot stand te brengen, vinden we in
de gansche historie niet dan in de geschie
denis van de opvoeding der Katholieke
jeugd in Engeland, eu wat de zaak nog
zoo veel belangrijker maakt, is het feit
dat de inrichtingeu van opvoeding en onder
wijs alle gesticht zijn en onderhouden wor
den door de vrijwillige bijdragen der ge-
loovigen, zonder medewerking van de Eu-
gelsche Regeering. Ongeveer negentig jaren
geleden bezat de Katholieke Kerk in En
geland geen enkel opvoedingsgesticht voor
kinderen uit den hoogen of middelstand
en slechts eene enkele school voor
arme kinderen. Negen eu negentig
percent der Katholieke bevolking was
gedwongen, hare kinderen op Protestautsche
scholen te laten onderrichten en slechts
weinigen waren in de gelukkige positie
hunnekinderen naar Frankrijktekunnen zen
den, waar de kloosters van St. Orner, Douay
en andere, bizondere toebereidselen hadden
gemaakt voor de Engelsche kweekelingen.
In een zeer kort tijdsverloop is die toestand
geheel en al veranderd; niemand behoeft
meer naar het buitenland te gaan om in
het Katholiek Geloof te worden opge
voed. De Katholieke Kerk in Engeland bezit
thans in verhouding van het aantal harer
leden meer scholen, die met haar in nauwe
verbinding staan, die door de Geestelijkheid
worden geleid en bewaakt, dan elk ander
kerkgenootschap daar te lande. De fonda
menten voor dit grootsch en heerlijk werk
werden .gelegd door een aantal Katholieke
kloostergeestelijken die in het jaar 1789
gedurende de revolutie uit Frankrijk waren
verdreven. Inderdaad het is eene merk
waarde schikking des Hemels, dat, terwijl
nu tweehonderd jaren geleden, onder de
regeering der heerschzuchtige en fanatieke
Elizabeth, Katholieke familiën terwille van
hun Geloof uit Engeland moesten vluchten,
hunne nakomelingen later daarheen terug
keerden om de Moederkerk in hare huidige
grootheid en waardigheid te herstellen. Aan
deze omstandigheid heeft het van Douay
over 't Kanaal verplaatste college, in .Usher
bij Durham, zijn ontstaan te danken.
De emancipatie der Katholieken in het
jaar 1829, maar nog veel meer de nu
dertig jaren geledeu herstelde hiërarchie in
Engeland, wier leden sinds, als veldover
sten, de strijdvaardige troepen naar de over-
FEUILLETON.
De blinde Getuige.
Vervolg.)
Daarop klauterden zij van de brug naar be
neden om den stroom te ouderzoeker., die in
menigvuldige krommingen, door do heuvelrij
kronkelt, tot hij eindelijk op de vlakte uitmondt
en dan regelrecht naar de Severn vloeit. In de
nabijheid van de brug vertoonde zich niets
verdachts. Eenige boerenjongens en herders, die
op de omliggende heuvelen de koeien lieten
weiden, naderden met verbaasde gezichten en
hielpen zoeken, zoodra zij vernomen hadden,
wat het doel van die nasporiugen was.
Eene halve Engelsche mijl ver was geen spoor
van een gepleegde misdaad te ontdekken: of
schoon de mannen zorgvuldig iedere donkere
plek van de heldere stroombedding onderzochten
en met hunne stokken op den bodem tastten.
Doch plotseling, toen een der herders, die de
voorste was, een scherpen hoek van den stroom
omsloeg, slaakte hij een kreet van ontzei tin?.
Op dien kreet snelden allen toe en ontwaarden
nu het lijk van een goedgekleed man, die, aan
den linkeroever aangedreven, daar tusschen
winning voerdengaven aau het Katho
lieke schoolwezen een hoogre vlucht. Met
recht kon op de eerste synode der Katho
lieke Engelsche Bisschoppen, de Kardinaal
Newman entbousiastisch uitroepen: »de win
ter is voorbijhet heeft opgehouden te rege
nen, de bloesems ziet men in het gausche
landheinde en verreen de vruchten
rijpen aan den vijgeboom!«
Spoedig onstonden er kleine scholen
deze werden grooter en uit de grootere
scholen kwamen de colleges voort. Thans telt
men van de laatste soort in 't geheel 15
stuks, met ongeveer twee duizend kweeke
lingen. De voornaamste dier inrichtingen
mag zeker wel de groote Jezuïetenschool
in Stonyliurst (Lancashire) genoemd wor
den, die voor Katholieke knapen uit den
hoogen stand hetzelfde is, wat de beroemde
Etonschool in de nabijheid van het kasteel
Windsor, voorde zonen der Protestautsche
Engelsche patriciërs is. Eene andere hoogere
school, die door de kinderen van den Katho
lieken adel wordt bezocht, is de door den
Kardinaal Newman in het jaar 1859 ge
stichte school der Oratoristeu in Egbaston,
welke onder anderen bezocht werd door
het hoofd van het Katholieke leeken-ele-
merit van Engeland, den Hertog van Norfolk,
die zich ten opzichte van het Katholieke
onderwijs in Engeland zeer verdienstelijk
heeft gemaakt. Een eigenaardigheid van
al deze scholen is, dat de vacantiën slechts
negen weken in het jaar duren, terwijl de
vacantie-tijd der Protestantsche scholen in
het jaar meestal vier maanden duurt.
Een voorbeeld hoe goed de middelbare
scholen ook verzorgd wordengeeft voor
zeker de door Dr. Vaughan, Bisschop van
Salford, in Manchester opgerichte school,
die aau de Katholieke knapen de gelegen
heid aanbiedt, zich in speciale vakken te
bekwamen. Deze school heeft veel over
eenkomst met de Gewerbeschulen in Duitsch-
land en met de écoles spéciales des arts de
manufacture in Frankrijk. Om zijn doel
beter te bereiken heeft Msgr. Vaughan een
comité gevormd, bestaande uit practische
kooplieden en industriëelendie hem met
hunne raadgevingen trouw ter zijde staan.
In Londen hebben de Katholieken aan de
rustelooze werkdadigheid van Zijne Emi
nentie den Kardinaal-AartsbisschopManning
het heerlijke in 't westen gelegen college
te danken, dat, in 't klein begonnen, thans
honderd internen en een zeilde aantal ex
ternen telt.
Inderdaad, de Katholieke Kerk kan trotsch
eenige groote, in de stroombedding liggende
steenen vastgeklemd lag, zoodat het snelvlietende
water hem niet verder wegspoelen kon.
Dus had de oude, blinde bedelaar zich werke
lijk niet vergist en berustte zijn afgelegde
verklaring op waarheid. Een schandelijke moord
was hier gepleegd, waarvan de eigenaardige
omstandigheden tot een hoogst merkwaardig
crimineel proces aanleiding zouden geven, wan
neer men slechts het geringste kon vinden, wat
tot ontdekking van den moordenaar kon leiden.
Want de getuigen van de misdaad waren een
blinde bedelaar en diens poedel. Dit waren de
gedachten, die bliksemsnel het hoofd van den
sheriff doorkruisten, terwijl hij het ontzielde
lichaam, dat met het aangezicht voorover lag,
uit zijn nat graf liet opbeuren eu op het gras
aan den oever nederleggen.
Het aangezicht van den doode was misvormd
door een schot in den rechterslaap van het hoofd,
en de druipende, lange, grauwe haren hingen er
verward overheen. Zoodra de sheriff ze op zijde
gestreken had herkende hij den persoon van den
vermoorde.
Het is Mr. Samuel Rogers van Bristol, riep
hij uit. Het geld moet hier de aanleiding tot
den moord geweest zijn!
zijn op dit resultaat. Terwijl met uitzon
dering der Vereenigde Staten van Noord-
Amerika en Oostenrijk, alle andere regee
ringen eene Katholieke opvoeding bijna
onmogelijk maken, opent het Protestantsche
Engeland zijne armen voor allen, die hunne
zonen in het Geloof hunner vaderen willen
laten opvoeden en van deze gelegenheid
maken thans reeds vele Duitsckers en Fran-
schen gebruik, die hunne kinderen name
lijk zenden naar de Engelsche Jezuïeten
colleges, alwaar zij hunne studiën voltooien.
En dat deze inrichtingen van opvoeding en
onderwijs voortreffelijk bestuurd worden,
bewijst het feit dat zij in nauwe betrekking
staan met de lioogeschool te Londen van
welke zij hare graden ontvangen. Ook vele
Duitsche Geestelijken van de orde der So
ciëteit van Jezus, die uit hun ondaukbaar
vaderland zijn verjaagd, hebben in het
noorden van Engeland, op den hun ge
schonken grond, inrichtingen doen ver
rijzen waar Duitsche knapen naar de
grondstellingen van hunne godsdienst on
derricht ontvangen en worden opgevoed.
Mogeu deze scholen ook in de toekomst
groeien eu bloeienmoge het heerlijke
voorbeeld van Engeland ook in andere
landen navolging vinden!
Helaas er doen zich kenteekens voor,
dat ook in Eugelaud de Staat meer en meer
zijn koude hand op de scholen leggen zal.
Geschiedt zulks, dan zal ook menige bloesem
worden geknakt. Thans echter zijn de om
standigheden waarin de Katholieke scholen
in Engeland verkeeren, verreweg beter,
gunstiger, dan die op het vasteland.
In de afdeelingen dér Belgische Kamer
werd eergisteren een aanvang gemaakt met
de beraadslaging over de wets-ontwerpen
betreffende de nieuwe belastingen.
De ontvangst, die aau de ontwerpen
ten deel viel, was over het geheel niet
bizonder gunstig.
Bij de voortzetting van het debat in
het Pruisische Huis van afgevaardigden
over het kanaalplan is verder nog bepaald,
dat met den aanleg van een kanaal van
Dortmund naar de Beneden-Eems eerst
dan een begin zal worden gemaakt, wan
neer de daartoe noodige gronden kosteloos
en vrij van lasten aan den Staat in eigen
dom zullen zijn afgestaan. Vervolgens is
het geheele ontwerp met enkele wijzingin-
gen van ïedactie aangenomen.
En hij onderzocht vluchtig de zakken van het
lijk.
Juist! Men heeft hem totaal uitgeplunderd.
Portefeuille, horloge en beurs zijn weg!
Ik herken den ouden heer ingelijks, sprak
een boer; ik heb hem gisteren-voormiddag op
de markt te Tavistock gezien. Daar heeft hij geld
gehaald bij Thomas Pratt, die naderhand vreese-
lijk op hem schold en hem een woekeraar
noemde.
Thomas Pratt, wie is dat?
Een jonge boer te Tavistock, die bij Rogers
geld tegen hoogen intrest opgenomen had, dewij]
hij elders niets bekomen kon. Nu heeft hij het
onverwachts moeten terugbetalen en ook een
slechten oogst gehad, derhalve is hij den onder
gang nabij.
En hij schimpte op Rogers?
Vreeselijk!
Daarvan moet ik aanteekening houden,
sprak de sheriff, terwijl hij zijn zakboekje te
voorschijn haalde eu er iets in opschreef.
Nu, nu, bromde de boer verdrietig, toen
hij de uitwerking zag van zijne onbedachte
woorden, ik wil juist niet zeggen dat Thomas
Pratt een deugniet is. Integendeel, hij is een
brave kerel, al drinkt hij somtijds een glaasje
De eerste lezing van de Ougevalswet in
o
de betrokken Rijksdag-commissie is afge-
loopen. Zeer belangrijke paragrafen werden
niet goedgekeurd.
Ook in Frankrijk pleegt menig gemeente
bestuur daden, den Wandalen, gruwelijker
gedachtenis, waardig. Zoo heeft nu dat
van Agen (Lot et Garonne) besloten, een
kostbare torenklok uit de 15de eeuw te
laten versmelten om er een buste van de
Republiek van te maken.
Mgr. Guilbert, Bisschop van Amiens,
is tot Aartsbisschop van Bordeaux be
noemd.
Admiraal Courbet zou eergisteren aan
boord der Atalante Algiers verlaten om
naar Tongkin te vertrekken. Hij zal er het
opperbevel aanvaarden over de scheepsmacht,
die bestaan zal uit twee pantserschepen,
drie kruisers, een advies-vaartuig, twee
kanonneerbooten, twee transportschepen en
twee torpedobooten.
Een telegram uit Algiers bericht dat het
eerste regiment Algerijnsche tirailleurs be
vel heeft ontvangen om zich gereed te
houden, dadelijk na aanzegging zich in
te schepen naar Tongkin.
De Standard meldt van den 9den uit
Konstantinopel, dat Zaterdag de raad van
ministers, onder voorzitterschap van den
Sultan, besloten heeft een nota aau de
Mogendheden te richten, om zich te ver
zetten tegen het voorstel om Turkije tot
kostbare hervormingen in Armenië te dwin
gen, omdat een bevredigende uitvoering
onmogelijk is in verband met den finan-
ciëelen toestand. De nota vraagt daarom
uitstel, opdat de Porte eerst overeenkom
stig het tractaat van Berlijn hare fiuan-
ciëele verhoudingen kunne regelen.
De Times bevat eene dépêche uit Kon
stantinopel waarin wordt geconstateerd
dat in Albanië de gisting onder de be
volking toeneemt. De Turksche overheid
te Skutari vreest dat de beweging alge
meen zal worden en een gevaarlijk karak
ter zal aannemen.
Suleiman Bey Daoudhet hoofd van de
brandstichters te Alexandrië, is door het
Militair H^f ter dood veroordeeld. Acht
tien Egyptische officieren, wier medeplich
tigheid bewezen is, werden tot langer of
korter dwangarbeid veroordeeld.
Eergisteren is het proces tegen de
Zwarte Hand« begonnen. Tegen zestien
van de achttien beschuldigden heeft het
O. M. de doodstraf geëischt. De Rechtbank
is in het bezit van geheime stukken, die
te veel en slaat daarbij allerlei zotteklap uit.
Het is wel! sprak de sheriff. Slaat nu de
handen maar even aan het werk, goede lieden,
en helpt het lijk in het.rijtuig dragen.
Aau dit verzoek werd bereidwillig voldaan.
Niet zonder veel moeite evenwel werd het lijk
naar boven in de kloof gedragen en in den
wagen gelegd, die daarop naar Upton terugreed.
In de stad verbreidde zich als een loopend
vuur het gerucht, dat de gezegden van den
blinden bedelaar op ontzettende waarheid be
rustten en men in den persoon van den ver
moorde, den ouden heer Samuel Rogers uit
Bristol herkend had. Deze tijding verwekte na
tuurlijk algemeeue opschudding in de stad, want
de schatrijke bankier en beursspeculant Rogers
was een der meest bekende personen in het
graafschap Worcester. In vele winstgevende
ondernemingen had hij zijn geld belegd en groote
kapitalen op woekerwinst uitstaan. Zooveel geld
mogelijk bijeen te schrapen was het dod zijns
levens. Hij was daarbij zoo gierig dat, als hij
voor zaken op reis ging, hij, wanneer de afstand
niet te groot was, den weg te voet maakte, om
de kosten van een rijtuig uit te sparen.
Wordt vervolgd.)
