NIEUWE
No. 701.
Zoodag 17 Juni 1883.
8e Jaargang.
Een protest tegen de
lauwheid.
BUITENLAND.
HilRUMCOE OOVRiiT
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Buiten Haarlem franco per post.
Afzonderlijke Nummers
0,85
1,—
0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BÏÏBEAÏÏ: St. Jansstraat Haarlem.
MAIN Ti ENDÏLir—
AGHTE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUREY.
De liberale eaudidaat heeft in ons dis
trict gezegevierd. Wij zullen wel niet be
hoeven te verzekeren dat die uitkomst ons
leed doet. Het pijnlijkst van alles in deze
zaak is echter wel dat het de schuld der
anti-liberalen zeiven moet heeteu, dat hunne
zaak bij de stembus van 12 Juni niet
triumteerde. Voordat de verkiezingsdag aan
brak, hebben wij tegen die lauwheid en
flauwheid gewaarschuwd; wij hebben een
beroep gedaan op de vaderlandsliefde van
de kiezers in ons district. Niets heeft kun
nen baten; de slapendeu bleven slui
meren
Ons district telt 3046 kiezers en van
die ruim drieduizend kwamen er maar
1361 op. Bijna 1700 toonden zich ware
Gallio's die door hun wegblijven bij de stem
bus als het ware willen te kennen geven
wat gaat ons de Staten-Geueraal, de volks
belangen, de handhaving, ook in de Kamer
van -de alleen rechtvaardige beginselen van
een gezond behoud toch in 's hemels naam
aan?
Door die onverschilligheid was de ver
kiezing mogelijk van een man, die naar
't eigen oordeel der liberalen tot de onbe
duidendheden behoort, 't Ligt volstrekt niet
in onze bedoeling om iets tén nadeele van
den heer De Meyier als bizonder persoon
te zeggen, wij constateeren alleen dat hij,
uit een politiek oogpunt, allerminst een
bizonder persoon is. De eenige verdienste
van dien afgevaardigde zal wel, in 't oog
der liberalen, wezen dat hij zich een getrouw
volgeling van het liberalisme in Nederland
betoonde.
Doorgaans behoort de heer De Meyter
tot de zwijgende sieraden der Kamer, onze
afgevaardigde houdt zich blijkbaar aan de
gulden spreuk, dat spreken zilver en zwij
gen goud is Zeer zeldzaam mengde zich
de heer De Meyier in 't debat, en als hij
sprak, dan kon van zijn adviezen worden
getuigd: »niet vee), zaaks.
Dat alles is zoo waar, dat vele liberalen
begonnen te begrypen: »heb wordt tijd
dat wij in de Kamer althans door een
dragelijke politieke figuur worden verte
genwoordigd;* men besefte in vele libe
rale kringen, dat Haarlem niet waardig
aan zijn staatkundig verleden in 's Lands
Raadzaal optrad.
Wanneer men dus van anti-liberalen
kant eendrachtig had willen samenwerken
dan zou er werkelijk kans zijn geweest
FEUILLETON.
De blinde Getuige.
Vervolg.)
Eene omstandigheid was er echter die tot zijn
voordeel sprak, namelijk het getuigenis van den
blinden bedelaar. Gilpin verklaarde ten stelligste
dat Pratt niet de man was, met wien hij op de
brug in de kloof had gesproken. De beklaagde
had wel is waar een ruwe maar ook een bizondere
en boerschc manier van spreken, die zeer sterk
verschilde van de ruwe, scherpe stem van den
man op de brug, die buitendien niet als een
boer, maar als een stadsbewoner gesproken had.
Hoewel deze stellige verklaring eenigen indruk
maakte op de rechters, kon zij nochtans hunne
overtuiging niet doen wankelen. Men nam aan
dat de oude man zich vergiste, of dat Pratt, in
wiens bezit men daarenboven nog een pistool
vond, in den nacht van den moord, op de brug
zijne stem veranderd had. Alle verdachtsgronden,
behalve de verklaring van den bedelaar, spraken
te overtuigend tegen den ongelukkige.
De dag der terechtzitting op welken de groote
den anti-liberalen caadidaat te doen ze
gevieren.
Die lauwheid in stembuszaken bestaat
helaas! niet enkel onder ons. In een tal
van andere plaatsen van ons vaderland
viel hetzelfde treurige verschijnsel waar-
tenemen.
Men zou bijna geneigd worden te vra
gen: wordt men dan nimmer wijs? De
rampzalige vruchten van die stembus-stilte
blijven natuurlijk niet uit. Onze tegen
standers zijn oneindig actiever. Hiermee
willen wij niet geacht worden blind te zijn
voor den ijver in sommige districten ge
toond, waar de goede gevolgen van die
eendrachtige en veerkrachtige samenwer
king dan ook heerlijk werden gezien.
Erkentelijk die uitzonderingen waardee-
rende, kan de treurige regel niet sterk ge
noeg worden gewraakt. Onverschilligheid
is een der gevaarlijkste en afkeurenswaar
digste ondeugden. Zonder aarzelen noemen
wij haar een ondeugd, een groot kwaad zelfs.
Als de goedgezinden niets doen, kunnen
de kwaadgezinden feitelijk alles. Buiten de
Nederlandsche grenzen kan men waarnemen
waartoe dat indifferentisme leidt. Het voort-
wroeten in 't politiek bederf, moet aan die
richting, als men het niets-doen nog een
richting kan heeten, geweten worden. Of
zou men meenen, dat ooit de commune te
Parijs tijdelijk had kuuuen zegeviereu, als
de stille burgers* eens niet de rust hadden
gehouden, doch cordaat naar de wapenen
hadden gegrepen vóór de commuuemannen
zich meester hadden gemaakt van de wa
penen, om er de zaak der orde mee te be
strijden.
Die Parijzeuaars zagen evenwel lijdelijk
toe, rookten hun sigaar, snelden van 't eeue
genot naar 't ander en inmiddels beraam
den de vijanden der maatschappij hun aau-
slagen. Dat die samenzweringen doel trof
fen, daarvan getuigt het ontzettend juk der
anarchie, waaronder men maandenlang ge
bukt ging.
Zoo gedroeg zich het deftig Parijs aan
den vooravond der commune, zoo hande
len de welgestemde burgers meest altijd en
overal. De kindereu dezer wereld zijn voor
zichtiger dan de kinderen des lichts. Die
woorden uit het Evangelie worden telkens
op politiek gebied bewaarheid. Terwijl zij,
die de revolutie voorstaan, altijd arbeiden
voor hunne zaak, blijven onze politieke
vrienden er rustig bij nederzitten.
Kan en mag dit zoo blijven? zoo vragen
wij nogmaals en ieder Christen vaderlander
zal met ons beslist antwoorden: neen.
Jury over schuld of onschuld, over leven of
dood van den beklaagde de beslissende uitspraak
zou vellen, was aangebroken.
Alle banken en tribunes van de groote gerechts
zaal waren opgepropt met nieuwsgierigen, die
met spanning het einde van het merkwaardig
rechtsgeding verbeidden. Doch er was er geen
onder hen allen, die aan de onschuld van
den beklaagde geloofde dan alleen de blinde
vioolspeler Gilpin, die ook in de zaal gevoerd
was, om als getuige bij de slotacte van het
drama tegenwoordig te zijn.
De twaalf gezworenen, waaruit de Jury be
stond hadden tot hun voorzitter, Mr. David
Linton gekozen, een bleeke heer met zwarten
baard, van omstreeks vijftigjarigen leeftijd. Hij
was een van de aanzienlijkste burgers der stad,
die als koopman het algemeene vertrouwen ge
noot. Vele eere-ambten werden door hem be
kleed: hij was kerkmeester, armverzorger en
bewindvoerder van vele weduwen en weezen.
De beklaagde betuigde ook in deze laatste zitting
hardnekkig zijne onschuld en beriep zich op de
verklaring van den blinden bedelaar; doch er
was klaarblijkelijk geen hoop op redding meer
voor hem, want de bewijzen tegen hem waren
Vloeit die betuiging uit het hart, dan kan
zij leiden tot iets goeds in de toekomst.
Niemand, die gewoon is, verder dan de
oppervlakte der dingen te zien, zal kunnen
ontkennen, dat de dagen welke wij beleven
hoogst ernstig moeten worden genoemd.
Vroeger werd er ook strijd gevoerd op po
litiek en parlementair gebied, doch men
liet althans de grondslagen der samenle
ving onaangeroerd. Daariu is nu helaas
ook al verandering gekomen. De socialisten
en communisten, om de nihilisten en de
anarchisten niet eens te noemen, bedreigen
en ondermijnen al wat bestaat. Zij wroeten
als het ware in de ingewanden der maat
schappij. Nu zou men als eenvoudig burger
deuken, dat tegenover zulke woelingen en
aanslagen allen, die iets te verliezen heb
ben, zich zouden vereenigen, maar dat is
niet het geval.De heeren liberalen zien er zelfs
niet tegen op, om, uit haat jegens den gods
dienst vooral, in de kaart der socialisten
enz. te spelen.
Wij bezigden daar een woord, waar de
liberalen van rillen, wellicht omdat het een
maal zoo ontzettend tegen hen zal getui
gen; wij bedoelen het woord Godsdienst.
Tegen den Godsdienst mag alles onderno
men worden, de Priesters, de hechte steun
pilaren der maatschappij, worden vogelvrij
verklaard, de geloovigen worden gesmaad,
bespot en gehoond.
Nu zou men meenen, dat alle geloovigen
zich tegen de vijanden van den Godsdienst
zouden vereenigeu; maar helaas! ook dat
is het geval niet. Velen oordeelen in hunne
rampzalige oppervlakkigheid, dat de zaak
»zoo'u vaart niet zal nemenen dat de
vijandige bewegingen wel tot bedaren zul
len zijn te brengen.
Tegen God en Zijne heilige Kerk vermag
ten slotte de wereld niets, dat weten ook
wij zeer goed; doch dit neemt niet weg,
dat tijdelijk door de vijanden der hoogste
waarheid veel nadeel aan hare zaak kan
worden toegebracht. Het blijft dus Christen
en burgerplicht tegen hel liberalisme in
Kerk en Staat te ijveren, het zijn macht
te betwisten. Daartoe wekken wij op, mede
als moraal der jongste stembus-uitkomst.
Verloren hebben wij niet, dat is waar,
doch wij hadden moeten winnen, dat zou
beter geweest zijn.
Met nadruk protesteeren wij daarom tegen
de lauwheid, door maar al te velen nog
O
bij de Juni-stembus geopenbaard.
Alles wordt bedreigd, waaraan een Chris
ten, een goed staatsburger gehecht is; allen,
die het heil van Kerk en Staat voor oogen
zoo verpletterend, dat de Jury hem schuldig
verklaren moest.
Inderdaad kwamen de gezworenen, die ter
beraadslaging de zaal verlaten hadden, na ver
loop van nauwelijks een kwartier uurs weder
terug en hun voorzitter maakte zich gereed om de
uitspraak te verkondigen.
Doodelijke stilte heerschte in de met meuschen
opgevulde zaal, toen hij met doffe, ruwe en
ongewoon bewogen stem sprak:
Volgens eer en geweten verklaren de gezwo
renen den beklaagde Thomas Pratt zonder
verzachtende omstandigheden schuldig aan
voorbedachten moord, gepleegd op Samutl Rogers
van Bristol!
Daar klonk plotseling een kreet van de ge
tuigenbank. Allen wenden de oogen naar die
zijde, ook de bleeke beschuldigde.
De blinde bedelaar Gilpin had zich in zijne
volle lengte in de bank opgericht en scheen aan
een heftige gemoedsbeweging ten prooi. Zijne
doffe oogappels rolden akelig in hunne kas
sen en met de rechterhand hield hij zijn stok
uitgestrekt, terwijl hij recht naar de plaats wees,
vanwaar de stem des voorzitters zich had doen
hooren.
hebben, moeten zich dus tot een lecer ver-
O
eeuigeu, om den gemeeuschappelijken vijand
te bekampen.
Moge dat voortaan worden gezien
De Rijksdag heeft het eerste gedeelte
van het voorstel-Liugens betreffe ide de
Zondagsrust bij den postdienst met 127 tegen
82 stemmen aangenomen. Mitsdien zal aan
den Rijkskanselier worden verzocht, den
dienst zoodanig te doen regelen, dat op
Zou- en feestdagen alleen brieven, brief
kaarten en de in postdebiet genomen cou
ranten worden aangenomen, verzonden en
besteid, terwijl drukwerken, pakketten,
monsters, gelden en postwissels tot Maandag
blijven liggen. Het tweede gedeelte van het
voorstel, ten doel hebbende voor telegram
men op Zon- en feestdagen 20 penningen
meer te doen betalen, is met 111 tegen
101 stemmen verworpen.
Sobbe, veroordeeld wegens moord, ge
pleegd op een brievenbesteller, is Maandag
ochtend ter dood gebracht.
De commissie voor het kerkelijk-politieke
wetsontwerp heeft art. 1 aangenomen met
17 stemmen, art. 2 met 15 stemmen en art. 3
eveneens, na eene wijziging, door Bruel
voorgesteld, dat het verzet tegen de benoe
ming van Geestelijken niet door de regee
ring, maar door den Oberpraesident gedaan
zal wordenArt. 4, waarvoor zich 8 stem
men verklaarden, werd verworpen.
Naar aanleiding van de toenemende
oplichterij door advertentiën en réclames
in de bladen, die daartegen, elk mid
del vaD controle missende, natuurlijk niet
kunnen waken, heeft de Prefect van
Politie te Parijs vijf beambten speciaal
aangewezen om een uittreksel te maken
van alle réclames, waarbij een betrekking
aangeboden wordt tegen het stellen van
cautie of het storten van gelden of die,
waarbij huwelijken aangeboden worden,
geld op hypotheek, enz. Yerder moeten zij
een lijst opmaken van alle verdachte agent
schappen, wier hoofdzaak is speculatie op
de lichtgeloovigheid van het publiek.
Het proces van den oplichter De Rays
i3 een der oorzaken waarom deze dienst
in het leven geroepen is.
In het Hoogerhuis zeide Derby, dat
de Regeeriug besloten heeft de vroeger
bestaan hebbende betrekking van Basuto-
land tot het Britsche Rijk te hernieuwen,
onder de volgende voorwaardeneerstens,
dat de Basuto's werkelijk eenstemmig die
Nu, wat moet dat beduiden? vroeg de
opperrechter streng. Wat wil de oude?
Ziet deu man aan, schreeuwde Gilpin in
hevige opgewondenheid. Dat is waarlijk het
oordeel Gods! Ziet deu man aan, die zoo even
de uitspraak der Jury bekend maakte en op
wien mijn staf wijst!
Nu, wat zou dat?
Ik herken die stem!
Gij wilt toch niet beweren dat de ach
tenswaardige lieer David Linton van Upton
Ik keu zijn naam niet, maar ik zweer bij
den almachtigea God daarboven, dat hij de
man is, met wieu ik op de brug sprak?
Mensch ge raaskalt!
Neen, neen! Het is de stem! Heet de man
David Linton, dan is David Linton de moordenaar
en Thomas Pratt is onschuldig, gelijk ik steeds
verklaard heb.
Op dit oogeublik klonk de kreet van de
banken der gezworenen: Helpt! Mr. Linton valt
in onmacht!
Werkelijk zakte de voorzitter der gezworenen
bewusteloos ineen en viel met een doffen slag
op den vloer.
Slot volgt.)