NIEUWE No, 706. Donderdag 5 Juli 1883. 8e Jaargang. Zaad en oogst, BUITENLAND. feuilleton. De stoommachine in de keuken. Eene modelgastvrouw. Slimme kraaien. HURirnsmt co iii ut. 1BONNEMEHTSPH IJS Per 3 maanden voor Haarlem J 0,85 Buiten Haarlem franco per post. 1, Afzonderlijke Nummers 0,06 Dit blad verschijnt Eiken WOENSDAG en ZATERDAG BUREAU: St. Jansstraat Haarlem. i cT r« AGITE MA NON AGITATE. PRIJS DER ADVERTENTIÉN Van 16 regels30 Cents Elke regel meer5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag avond voor 6 uur ingewacht. Uitgevers KÜPPERS k bAURET. De natuurwet, dat de vruchten beant woorden aan het zaad, geldt ook in de politiek. De oogstdie op politieken bodem tot rijpheid wordt gebracht, beantwoordt aan het zaad dat in dien bodem werd ge legd. Wie wind zaaitzal storm oogsten wie denkbeelden verspreidt of wetten maakt, die geen rekening houden met de onver anderlijke beginselen van de waarheid, van het goede, van bet rechtvaardige, van het geen voor de mensehheid werkelijk nuttig is, die moet verwachten dat vroeg of laat de vruchten zich op den zaaier zullen wreken. Eene eeuwenoude ondervinding leert ons, dat gezonde ideeën, welke het zedelijke of materiëele welzijn der volkeren bevorderen, hun weg vinden, al worden ze ook door de domheid, zelfzucht of boosheid nog zoo bestreden, terwijl daarentegen ongezonde strevingen en problemen, al kan men ze eenigen tijd lang met alle mogelijke mid delen in stand houden en bevorderen, on tegenzeggelijk te gronde gaan. Eene merkwaardige bevestiging dezer oude waarheid vinden wij wanneer wij de positie van drie mannen, die in de laatste tien jaren eene merkwaardige rol in de binnenlandsehe politiek van Duitschland hebben gespeeld, vergelijken met die van tien jaren vroeger. Wij bedoelen de heeren Von Bismarck, Yon Bennigsen en Windt- horst. Prins Von Bismarck had tien jaren ge leden het zenith van zijn roem bereikt; hij gebood in de parlementen over eene groote, buigzame, gedweeë en inschikkelijke meer derheid; niets scheen hem onmogelijk of onbereikbaar. Zijne vereerders noemden hem zelfs den Duitschen »Jupiter.« In dieenthou- siastische periode toen men het beeld van den Rijkskanselier van metaal en gips goot, zijn coüterfeitsel op pijpen brandde en op tabaksdoozen schilderde, werden de Mei- wetten geboren, mitsgaders de liberale eco nomische wetten. Beide waren een slecht zaad. Van het laatste verklaarde Prins Von Bismarck, dat hij zich had vergist en terug moest keeren van den verkeerden weg. En alzoo bracht hij de tol-politiek in de wereld, waardoor hjj het gansche liberalisme van zich vervreemddevan de Meiwetten ge tuigde de Regeeriug openlijk dat zij in haren tegenwoordigen vorm onhoudbaar en onuitvoerbaar waren voor den Staat. De treurige vruchten van het gezaaide zaad zien we voor oogenin plaats van nationale welvaart heerscht in Germanië armoede, Zoolang de toepassing van de electriciteit nog niet door goedkoopheid en andere voordeelen het gas en den stoom verdrongen heeft en daar is het nog u:r van af beijveren de werktuigkundigen zich nog altijd de stoommachine dienstbaar te maken aan de behoeften van fa brieken en het huisgezin. Een gelukkige givep in die richting mag voorzeker de kleine stoommachine van Dauffin in Eives-Lille heeten. Deze werktuigkundige heefi. zich tot taak gesteld de warmte van eene gewone kookmachine of kachel tot eene kracht te ontwikkelen, die voldoende is om eene of meer naaimachines, of welke huishoudelijke machine men maar wil, in beweging te brengen. Van de gewoonlijk niet geheel benoodigde warmte der kookkachel wordt gebruik gemaakt door in een der voor de kook pannen bestemde gaten een daarin passenden sterken ketel en in de nabijheid daarvan eene ®r mede verbonden kleiue stoommachine te zetten. Na verloop van weinige minuten is er, mits het belastingdruk, ontevredenheid, wantrouwen en bovendien de moeielijke sociale quaestie in plaats van de Duitsche nationale kerk zien we cultuurstrijd haatonverschillig heid, zedelijke verwildering en verregaande partijhaat. Prins Von Bismarck gebiedt, niettegenstaande alle wanhopige pogingen der officieuzen reeds lang niet meer over eene parlementaire meerderheid; het volk heeft zich van hem afgewend en slechts een klein getal vrij-eonservatieven gehoor zaamt zijne bevelen. De zoo vurig ge- wenschte middelpartij kwam niet tot stand, daarentegen werden het Centrum de par tijen der oppositie, seeessionistenFort- schritt en sociaal-democraten, aldoor ster ker. De politiek van Von Bismarck heeftin de laatste jaren slechts fiasco gemaakt en de tusscbenkomst van den Keizer van Duitschland was aanhoudend noodig om eenige sociale wetten in 't leven te roepen. Thaus staat het Duitsche volk koud en met zeer gemengde gevoelens tegenover zijn Rijkskanselier; de gezindheid der Fort- schritspartij heeft Eugen Richter duidelijk verklaard de Katholieken beschuldigen hem met volle recht den cultuurstrijd te hebben begonnen en dien noode te willen eindigen; de liberalen zijn kalm gewordenwant de Rijkskanselier beeft hunne wegen verlaten en alzoo moet hij zelf tot de erkentenis komen dat zijn oogst waarlijk niet ver blijdend is. Op de tweede plaats noemen wij den heer Rudolph Von BennigseD. Hij was de leider der eenmaal zoo machtige nationaal- liberale partijeen der raddraaiers van den cultuurstrijd zijne stem was van hooge beteekenis en vau grooten iuvloeidhij was de vriend en raadgever van den machtigsten staatsman; thans is hij eene politieke nul, teruggezonken in de onbeduidendheid. Mismoedig, wanhopig trok hij zich uit het openbaar leven terug; op een scher- venberg van teleurgestelde hoop, op toren- hooge fiasco's ziet hij terug; zijn eigen fractie-vrienden lieten hem zelfs in den steek. Wij twijfelen er geenszins aau, dat Vou Ben nigsen's terugtreden uit het parlementaire leven dezelfde beteekenis heeft als de op lossing der nation aal-liberale partijdoch deze valt niet slechts, omdat haar aan voerder gedeserteerd ismaar omdat de val der partij onvermijdelijk isen daarom ook eclipseerde Von Bennigsen. Hij kon haar en zich zelf niet meer staande houden zijne politieke rol was afgespeeld zijne toekomst akelig donker. Het zaad door Vou Beuuig- son gezaaid heeft slechts negatieve vruch- vuur goed brandt, de noodige stoomdrukking, en nu behoeft men nog slechts den motor met het draaiend rad door een snoer te verbinden. Dewijl de ketel zijn watervoorraad zelf aan vult door middel van twee guttaperckabuizcu, fJie met een vergaarbak in verbinding zijn, heeft men alleen maar op het vuur te letten. Den gang van de machine regelt men met (1e grootste gemakkelijkheid door een pedaal, zoodat men er niet bij behoeft op te staan. Als het werk vol bracht is, worden de machine en de ketel van den haard weggenomen en op eene geschikte plaats geborgen. Het gewicht der machine is zeer gering. Doorgaans is het eene misplaatste verontschul diging, wanneer eene gastvrouw haar gasten ver zoekt het eenvoudige maar voor lief te nemen. Maar als eene dame een vergeetachtigeu echtge noot heeft, die, zonder haar te waarschuwen, twaalf gasten meebrengt om aan een familiedisch van drie of vier personen te zitten, zou het bovenmensohelijk zijn het stilzwijgen te bewaren. De vraag is dan slechts wat te zeggen en hoo ten voortgebracht en als de zoogenaamde «groote staatsman» thans de hand op het hart legt en zich zeiven vraagtwaren de wegen, die ik heb bewandeld, het doel waarnaar ik streefde goeddan antwoor den zijne eigeu positie, de toestand van het land en de overgroote meerderheid der bewoners: neen! De verbaasde, radelooze nationaal-liberalen trachten het terugtreden van Von Bennigsen als eene nationale ramp voor te stellen. Dit is in zooverre gewich tig, als het te beklagen is dat menschen, die zelven op de eerste plaats de schuld dragen van de rampen en Let ongeluk eeuer natie, als het land in de diepste ellende is gebracht, het hazenpad kiezen, inplaats van alle krachten aan te wenden om wat bedorven is wederom goed te maken. Afbreken is ongetwijfeld veel ge makkelijker dau opbouwen. De heer Von Bennigsen moge persoonlijk de meening toegedaan zijn en daaraan twijfelen wij geenszins naar 't beste gestreefd te hebben, maar hij moet toch bekennen dat de grenzenlooze handelsvrijheid, de Meiwet ten, het compromis bij de justitie-wetten enz. aan het Rijk heil noch zegen hebben gebracht, dat hij dus slecht zaad gezaaid heeft; en deze erkentenis moest hem, in plaats van terug te treden, hebben aan gespoord hand aan 't werk te slaan om de aangerichte schade eeuigermate te her stellen. Von Bennigsen is dood, maar Windt- horst leeft, hij is levendiger dan ooitHij staat aan de spits van het Centrum, van datzelfde Centrum dat door Von Bismarck zelf een onoverwinnelijke vesting werd ge noemd, die men te vergeefs zal bestormen. Is er ooit een partijhoofd en eene partij meer beleedigd, gesmaad en verongelijkt, dan Windhorst en het Centrum? Had ooit eene tractie met grooter moeilijkheden en hindernissen te kampen? Zij had den machtigen Kanselier, de groote nationaal- liberale partij met Von Bennigsen, Lasker, Gneist, Sijbel, Jung, Wehrenpfennig en andereu tegen zich; zij moest de knuppel slagen der officieuzen verdragen; en thaus? Thans schrijven de liberalen: »de heer Windthorst staat boven beide parlementen als een triumphator.Deze uitspraak bevat nu wel veel overdrijving, maar karakteri stiek is die wanhoopskreet toch. Aanvan kelijk moest Dr. Windhorst zich tevreden stellen, onkruid uit te roeien en het zaad voor distels, doornen en giftplanten be schermen; eerst later toen de liberale oogst ledige schuren aanwees, kou hij zelf aan het te zeggen. Jaren geleden heeft mevrouw Tncker, de vrouw van den rechter Tucker, van Willi amsburg, dit vraagstuk opgelost. Zij was de dochter of de nicht van Sir Peyton Skipworth, en gevierd wegens hare schoonheid, haar vernuft, hare onge dwongenheid en bevalligheid van manieren. Eens werd zoowel haar goede luim als haar tact op eene zware proef gesteld, toen de rechter op een dag, dat het hof zitting had gehouden, liet gewone tiental advocaten medebracht, zonder dat er de minste toebereidselen gemaakt waren om hen te ontvangen; want de rechter had geheel vergeten zijne vrouw te herrinneren, dat het een zittingsdag was, en zij had er zelve ook niet aan gedacht. Het diner werd met elegantie op- gerlischt en mevrouw Tucker' was zeer boeiend. Toon zij van tafel opstond om de gasten aan den wijn te laten, zeide zij: „Heeren, vandaag hebt gij bij den rechter Tucker gedineerd, be looft mij, dat gij morgen allen bij mij komt dineereu." Dit was hare eenige verontschuldiging; waarop de heeren verklaarden, dat zulk eene vrouw onwaardeerbaar was. De rechter gaf toen uitlegging van de zaak, en den volgenden dag was er een fijn diner. 't zaaien denken eu thans is men in Duitsch land zoover, dat de zaadkorrels der waar heid, der vrijheid en des rechts meer en meer ontwikkelen eu waardeering genieten. Het liberalisme is er dood, maar het Cen trum leeft. Aan hunne vruchten zult gij ze kennen Het Heerenkuis heeft de kerkeirjk-po- litieke wet met 64 tegen 16 stemmen aange nomen, zooals zij door de Kamer is goed gekeurd. De gérant van La Lutte. een anar chistisch blad, dat te Lyon wordt uitge geven. is in hechtenis genomen onder be schuldiging van ophitsing tot moord en plundering. De Standard verneemt uit Tamatave, dat het Frauseke bombardement twee uren duurde. De Hovas bea it woordden het vuur der Franschen niet, maar ontruimden het fort, hetwelk de Franschen zonder tegen sta sd bezetten. Vele woningen te Tamatave verbrandden, deels door de Franschen in brand geschoten, deels aangestoken door de inboorliugen zelven. De Franschen ver sterkten het fort en kondigden den staat van beleg af. Daarna verkenden zij den omtrek, waar een gevecht verwacht wordt. De Hovas hebben alle Franschen uit de hoofdstad verdreven. Geen dezer is aau de kust aangekomen. Dit baart bezorgdheid. De Kamer vau afgevaardigeu heeft op verzoek van den minister van bnitenlandsche zaken den heer Challamel Lacour (die pas van zijne reis naar Vichy terug is), de in terpellatie over de zaken van Tongkin be paald op Dinsdag a. s. Uit Parijs wordt gemeld, dat wegens het uitbarsten der cholera in Egypte, er thans tusscken de mogendheden eene gedachten- wisseling plaats heeft over het oude plan van graaf Andrassy tot het samenstellen van een permanenten internationalen ge zondheidsraad. De gemeenteraad van Parijs heeft op nieuw een wensch uitgebracht, om de lijk verbranding bij de wet toe te laten. De Union maakt een telegram uit Froksdorf bekend, waarin gemeld wordt dat de graaf van Ckambord plotseling ern stig ziek is geworden. Zijn toestand boezemt zijne omgeving ernstige bezorgdheid in. De derde lijst van inschrijving voor een standbeeld van Louis Veuillot in de Kerk van het Heilig Hart op Montmartre wijst een cijfer van bijna 4000 frank. In het De kraaien in Japan schijnen zeer slim te 7Jjn teil minste als wij Miss Arabella Bird, die hare reizen door dat land beschreven beeft, gelooven mogen. Zoo verhaalt zij dat verscheidene kraaien naar een liond keken, die een groot stuk vleesch in zijn bek had, waarover zij druk schenen te redeueeren. Eindelijk waagt een hun ner een klein stukje van het vleesch af te trekken, waarop zij allen den hond omringen, en nu laat de slimme vogel liet kleine stukje vallen. De hond is zoo dwaas er dadelijk op toe te springen; en intusscken nemen de andere kraaien het groote stuk weg en vliegen er mede den boom iu, waar zij liet opeten. De hond had het voor 't nakijken eu liep blaffend van kwaadheid heen. Op een anderen tijd zagen drie kraaien een houd, die ook een stuk vleesch in (len bek had. Na ernstige beraadslaging, gingen er twee zoo dicht bij het vleesch zitten als zij maar durfden, terwijl rle derde den hond in den staart beet; en terwijl hij zich omkeerde vlogen de twee andere kraaien met het vleesch weg.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1883 | | pagina 1