NIEUWE
No, 706.
Donderdag 5 Juli 1883.
8e Jaargang.
Zaad en oogst,
BUITENLAND.
feuilleton.
De stoommachine in de keuken.
Eene modelgastvrouw.
Slimme kraaien.
HURirnsmt co iii ut.
1BONNEMEHTSPH IJS
Per 3 maanden voor Haarlem J 0,85
Buiten Haarlem franco per post. 1,
Afzonderlijke Nummers 0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
i cT r«
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÉN
Van 16 regels30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS k bAURET.
De natuurwet, dat de vruchten beant
woorden aan het zaad, geldt ook in de
politiek. De oogstdie op politieken bodem
tot rijpheid wordt gebracht, beantwoordt
aan het zaad dat in dien bodem werd ge
legd. Wie wind zaaitzal storm oogsten
wie denkbeelden verspreidt of wetten maakt,
die geen rekening houden met de onver
anderlijke beginselen van de waarheid, van
het goede, van bet rechtvaardige, van het
geen voor de mensehheid werkelijk nuttig
is, die moet verwachten dat vroeg of laat
de vruchten zich op den zaaier zullen wreken.
Eene eeuwenoude ondervinding leert ons,
dat gezonde ideeën, welke het zedelijke of
materiëele welzijn der volkeren bevorderen,
hun weg vinden, al worden ze ook door
de domheid, zelfzucht of boosheid nog zoo
bestreden, terwijl daarentegen ongezonde
strevingen en problemen, al kan men ze
eenigen tijd lang met alle mogelijke mid
delen in stand houden en bevorderen, on
tegenzeggelijk te gronde gaan.
Eene merkwaardige bevestiging dezer
oude waarheid vinden wij wanneer wij de
positie van drie mannen, die in de laatste
tien jaren eene merkwaardige rol in de
binnenlandsehe politiek van Duitschland
hebben gespeeld, vergelijken met die van
tien jaren vroeger. Wij bedoelen de heeren
Von Bismarck, Yon Bennigsen en Windt-
horst.
Prins Von Bismarck had tien jaren ge
leden het zenith van zijn roem bereikt; hij
gebood in de parlementen over eene groote,
buigzame, gedweeë en inschikkelijke meer
derheid; niets scheen hem onmogelijk of
onbereikbaar. Zijne vereerders noemden hem
zelfs den Duitschen »Jupiter.« In dieenthou-
siastische periode toen men het beeld van
den Rijkskanselier van metaal en gips goot,
zijn coüterfeitsel op pijpen brandde en op
tabaksdoozen schilderde, werden de Mei-
wetten geboren, mitsgaders de liberale eco
nomische wetten. Beide waren een slecht
zaad. Van het laatste verklaarde Prins Von
Bismarck, dat hij zich had vergist en terug
moest keeren van den verkeerden weg. En
alzoo bracht hij de tol-politiek in de wereld,
waardoor hjj het gansche liberalisme van
zich vervreemddevan de Meiwetten ge
tuigde de Regeeriug openlijk dat zij in
haren tegenwoordigen vorm onhoudbaar en
onuitvoerbaar waren voor den Staat. De
treurige vruchten van het gezaaide zaad
zien we voor oogenin plaats van nationale
welvaart heerscht in Germanië armoede,
Zoolang de toepassing van de electriciteit nog
niet door goedkoopheid en andere voordeelen
het gas en den stoom verdrongen heeft en
daar is het nog u:r van af beijveren de
werktuigkundigen zich nog altijd de stoommachine
dienstbaar te maken aan de behoeften van fa
brieken en het huisgezin. Een gelukkige
givep in die richting mag voorzeker de
kleine stoommachine van Dauffin in Eives-Lille
heeten. Deze werktuigkundige heefi. zich tot taak
gesteld de warmte van eene gewone kookmachine
of kachel tot eene kracht te ontwikkelen, die
voldoende is om eene of meer naaimachines, of
welke huishoudelijke machine men maar wil, in
beweging te brengen. Van de gewoonlijk niet
geheel benoodigde warmte der kookkachel wordt
gebruik gemaakt door in een der voor de kook
pannen bestemde gaten een daarin passenden
sterken ketel en in de nabijheid daarvan eene
®r mede verbonden kleiue stoommachine te zetten.
Na verloop van weinige minuten is er, mits het
belastingdruk, ontevredenheid, wantrouwen
en bovendien de moeielijke sociale quaestie
in plaats van de Duitsche nationale kerk
zien we cultuurstrijd haatonverschillig
heid, zedelijke verwildering en verregaande
partijhaat. Prins Von Bismarck gebiedt,
niettegenstaande alle wanhopige pogingen
der officieuzen reeds lang niet meer over
eene parlementaire meerderheid; het volk
heeft zich van hem afgewend en slechts
een klein getal vrij-eonservatieven gehoor
zaamt zijne bevelen. De zoo vurig ge-
wenschte middelpartij kwam niet tot stand,
daarentegen werden het Centrum de par
tijen der oppositie, seeessionistenFort-
schritt en sociaal-democraten, aldoor ster
ker. De politiek van Von Bismarck heeftin
de laatste jaren slechts fiasco gemaakt en
de tusscbenkomst van den Keizer van
Duitschland was aanhoudend noodig om
eenige sociale wetten in 't leven te roepen.
Thaus staat het Duitsche volk koud en met
zeer gemengde gevoelens tegenover zijn
Rijkskanselier; de gezindheid der Fort-
schritspartij heeft Eugen Richter duidelijk
verklaard de Katholieken beschuldigen hem
met volle recht den cultuurstrijd te hebben
begonnen en dien noode te willen eindigen;
de liberalen zijn kalm gewordenwant de
Rijkskanselier beeft hunne wegen verlaten
en alzoo moet hij zelf tot de erkentenis
komen dat zijn oogst waarlijk niet ver
blijdend is.
Op de tweede plaats noemen wij den
heer Rudolph Von BennigseD. Hij was de
leider der eenmaal zoo machtige nationaal-
liberale partijeen der raddraaiers van
den cultuurstrijd zijne stem was van hooge
beteekenis en vau grooten iuvloeidhij was
de vriend en raadgever van den machtigsten
staatsman; thans is hij eene politieke
nul, teruggezonken in de onbeduidendheid.
Mismoedig, wanhopig trok hij zich uit
het openbaar leven terug; op een scher-
venberg van teleurgestelde hoop, op toren-
hooge fiasco's ziet hij terug; zijn eigen
fractie-vrienden lieten hem zelfs in den steek.
Wij twijfelen er geenszins aau, dat Vou Ben
nigsen's terugtreden uit het parlementaire
leven dezelfde beteekenis heeft als de op
lossing der nation aal-liberale partijdoch
deze valt niet slechts, omdat haar aan
voerder gedeserteerd ismaar omdat de
val der partij onvermijdelijk isen daarom
ook eclipseerde Von Bennigsen. Hij kon haar
en zich zelf niet meer staande houden zijne
politieke rol was afgespeeld zijne toekomst
akelig donker. Het zaad door Vou Beuuig-
son gezaaid heeft slechts negatieve vruch-
vuur goed brandt, de noodige stoomdrukking,
en nu behoeft men nog slechts den motor met
het draaiend rad door een snoer te verbinden.
Dewijl de ketel zijn watervoorraad zelf aan
vult door middel van twee guttaperckabuizcu,
fJie met een vergaarbak in verbinding zijn, heeft
men alleen maar op het vuur te letten. Den
gang van de machine regelt men met (1e grootste
gemakkelijkheid door een pedaal, zoodat men er
niet bij behoeft op te staan. Als het werk vol
bracht is, worden de machine en de ketel van
den haard weggenomen en op eene geschikte
plaats geborgen. Het gewicht der machine is
zeer gering.
Doorgaans is het eene misplaatste verontschul
diging, wanneer eene gastvrouw haar gasten ver
zoekt het eenvoudige maar voor lief te nemen.
Maar als eene dame een vergeetachtigeu echtge
noot heeft, die, zonder haar te waarschuwen,
twaalf gasten meebrengt om aan een familiedisch
van drie of vier personen te zitten, zou het
bovenmensohelijk zijn het stilzwijgen te bewaren.
De vraag is dan slechts wat te zeggen en hoo
ten voortgebracht en als de zoogenaamde
«groote staatsman» thans de hand op het
hart legt en zich zeiven vraagtwaren de
wegen, die ik heb bewandeld, het doel
waarnaar ik streefde goeddan antwoor
den zijne eigeu positie, de toestand van
het land en de overgroote meerderheid der
bewoners: neen! De verbaasde, radelooze
nationaal-liberalen trachten het terugtreden
van Von Bennigsen als eene nationale ramp
voor te stellen. Dit is in zooverre gewich
tig, als het te beklagen is dat menschen,
die zelven op de eerste plaats de schuld
dragen van de rampen en Let ongeluk
eeuer natie, als het land in de diepste
ellende is gebracht, het hazenpad kiezen,
inplaats van alle krachten aan te wenden
om wat bedorven is wederom goed te
maken. Afbreken is ongetwijfeld veel ge
makkelijker dau opbouwen. De heer Von
Bennigsen moge persoonlijk de meening
toegedaan zijn en daaraan twijfelen wij
geenszins naar 't beste gestreefd te
hebben, maar hij moet toch bekennen dat
de grenzenlooze handelsvrijheid, de Meiwet
ten, het compromis bij de justitie-wetten
enz. aan het Rijk heil noch zegen hebben
gebracht, dat hij dus slecht zaad gezaaid
heeft; en deze erkentenis moest hem, in
plaats van terug te treden, hebben aan
gespoord hand aan 't werk te slaan om
de aangerichte schade eeuigermate te her
stellen.
Von Bennigsen is dood, maar Windt-
horst leeft, hij is levendiger dan ooitHij
staat aan de spits van het Centrum, van
datzelfde Centrum dat door Von Bismarck
zelf een onoverwinnelijke vesting werd ge
noemd, die men te vergeefs zal bestormen.
Is er ooit een partijhoofd en eene partij
meer beleedigd, gesmaad en verongelijkt,
dan Windhorst en het Centrum? Had ooit
eene tractie met grooter moeilijkheden en
hindernissen te kampen? Zij had den
machtigen Kanselier, de groote nationaal-
liberale partij met Von Bennigsen, Lasker,
Gneist, Sijbel, Jung, Wehrenpfennig en
andereu tegen zich; zij moest de knuppel
slagen der officieuzen verdragen; en thaus?
Thans schrijven de liberalen: »de heer
Windthorst staat boven beide parlementen
als een triumphator.Deze uitspraak bevat
nu wel veel overdrijving, maar karakteri
stiek is die wanhoopskreet toch. Aanvan
kelijk moest Dr. Windhorst zich tevreden
stellen, onkruid uit te roeien en het zaad
voor distels, doornen en giftplanten be
schermen; eerst later toen de liberale oogst
ledige schuren aanwees, kou hij zelf aan
het te zeggen. Jaren geleden heeft mevrouw
Tncker, de vrouw van den rechter Tucker, van Willi
amsburg, dit vraagstuk opgelost. Zij was de dochter
of de nicht van Sir Peyton Skipworth, en gevierd
wegens hare schoonheid, haar vernuft, hare onge
dwongenheid en bevalligheid van manieren.
Eens werd zoowel haar goede luim als haar
tact op eene zware proef gesteld, toen de rechter
op een dag, dat het hof zitting had gehouden,
liet gewone tiental advocaten medebracht, zonder
dat er de minste toebereidselen gemaakt waren
om hen te ontvangen; want de rechter had geheel
vergeten zijne vrouw te herrinneren, dat het een
zittingsdag was, en zij had er zelve ook niet
aan gedacht. Het diner werd met elegantie op-
gerlischt en mevrouw Tucker' was zeer boeiend.
Toon zij van tafel opstond om de gasten aan
den wijn te laten, zeide zij: „Heeren, vandaag
hebt gij bij den rechter Tucker gedineerd, be
looft mij, dat gij morgen allen bij mij komt
dineereu." Dit was hare eenige verontschuldiging;
waarop de heeren verklaarden, dat zulk eene
vrouw onwaardeerbaar was. De rechter gaf toen
uitlegging van de zaak, en den volgenden dag
was er een fijn diner.
't zaaien denken eu thans is men in Duitsch
land zoover, dat de zaadkorrels der waar
heid, der vrijheid en des rechts meer en
meer ontwikkelen eu waardeering genieten.
Het liberalisme is er dood, maar het Cen
trum leeft.
Aan hunne vruchten zult gij ze kennen
Het Heerenkuis heeft de kerkeirjk-po-
litieke wet met 64 tegen 16 stemmen aange
nomen, zooals zij door de Kamer is goed
gekeurd.
De gérant van La Lutte. een anar
chistisch blad, dat te Lyon wordt uitge
geven. is in hechtenis genomen onder be
schuldiging van ophitsing tot moord en
plundering.
De Standard verneemt uit Tamatave, dat
het Frauseke bombardement twee uren
duurde. De Hovas bea it woordden het vuur
der Franschen niet, maar ontruimden het
fort, hetwelk de Franschen zonder tegen
sta sd bezetten. Vele woningen te Tamatave
verbrandden, deels door de Franschen in
brand geschoten, deels aangestoken door
de inboorliugen zelven. De Franschen ver
sterkten het fort en kondigden den staat
van beleg af. Daarna verkenden zij den
omtrek, waar een gevecht verwacht wordt.
De Hovas hebben alle Franschen uit de
hoofdstad verdreven. Geen dezer is aau de
kust aangekomen. Dit baart bezorgdheid.
De Kamer vau afgevaardigeu heeft op
verzoek van den minister van bnitenlandsche
zaken den heer Challamel Lacour (die pas
van zijne reis naar Vichy terug is), de in
terpellatie over de zaken van Tongkin be
paald op Dinsdag a. s.
Uit Parijs wordt gemeld, dat wegens het
uitbarsten der cholera in Egypte, er thans
tusscken de mogendheden eene gedachten-
wisseling plaats heeft over het oude plan
van graaf Andrassy tot het samenstellen
van een permanenten internationalen ge
zondheidsraad.
De gemeenteraad van Parijs heeft op
nieuw een wensch uitgebracht, om de lijk
verbranding bij de wet toe te laten.
De Union maakt een telegram uit
Froksdorf bekend, waarin gemeld wordt
dat de graaf van Ckambord plotseling ern
stig ziek is geworden. Zijn toestand boezemt
zijne omgeving ernstige bezorgdheid in.
De derde lijst van inschrijving voor een
standbeeld van Louis Veuillot in de Kerk
van het Heilig Hart op Montmartre wijst
een cijfer van bijna 4000 frank. In het
De kraaien in Japan schijnen zeer slim te
7Jjn teil minste als wij Miss Arabella Bird,
die hare reizen door dat land beschreven beeft,
gelooven mogen. Zoo verhaalt zij dat verscheidene
kraaien naar een liond keken, die een groot
stuk vleesch in zijn bek had, waarover zij druk
schenen te redeueeren. Eindelijk waagt een hun
ner een klein stukje van het vleesch af te trekken,
waarop zij allen den hond omringen, en nu laat
de slimme vogel liet kleine stukje vallen. De
hond is zoo dwaas er dadelijk op toe te springen;
en intusscken nemen de andere kraaien het
groote stuk weg en vliegen er mede den boom
iu, waar zij liet opeten. De hond had het voor
't nakijken eu liep blaffend van kwaadheid heen.
Op een anderen tijd zagen drie kraaien een
houd, die ook een stuk vleesch in (len bek had.
Na ernstige beraadslaging, gingen er twee zoo
dicht bij het vleesch zitten als zij maar durfden,
terwijl rle derde den hond in den staart beet;
en terwijl hij zich omkeerde vlogen de twee
andere kraaien met het vleesch weg.